MIDDELBIRGSCHE COURANT.
3sr.
140' Jaargang,
1897.
Vrijdag
1 Januari.
Middelburg 31 December.
Waarheen?
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën voor het eerstvolft
lommer moetea des middags vfat Om
uur aan het bureau beiorgd zfa.
Vkemomttor.
Middelburg 31 Dec. 8 u. m 40 gr., a. 12 u
46 gr., av. 4 u. 40 gr. F. f erw. tam. kr. W. wind.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetdigingen van 1—7 regels 1.50 j elke regel meer 20 cent. Reclames 40 ceDt per regel.
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advejrtpntiën bg abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zyn gratis
aan het bureau te bekomen.
iisstes.
Te Vlissingen P. G. db Vet Mestdagh Zoon,
te Goes: A. C. Boluit, firma wed. A. C. de Jonge.
Bij deie courant behoort een Bijvoegsel-
Vrijdag (Vleawjaaradav) vemckijni
de niddelbairffaehe eoarant niet.
In raadslen wandelt
De mentch op aard.
DE GENESTET.
Wie zelfs bij vogelvlucht al de gebeur
tenissen in het afgeloopen jaar overziet, zal
moeten erkennen dat 1896 niet van gewicht
is ontbloot, maar tevens dat zulk een terug
blik niet bemoedigend kan heeten. Al die
belangrijke feiten in de herinnering terug
roepen is dan ook geen opwekkende arbeid,
die tevens heel wat, ja te veel van het ge
duld onzer lezers zou vergen. Daarom eD
omdat die gebeurtenissen bij ieder, die
eenigzins meeleeft, als van zelf in de gedach
ten zullen komen, willen wij ons slechts be
palen tot het neerschrijven van enkele
indrukken, die wij kregen toen wij ons aan
die herinnering overgaven.
Met een verklaarbaar optimisme wezen wij
juist een jaar geleden op het krachtig han
delen van de machthebbenden, om meerdere
gruwelen in het Oosten te voorkomen.
En wat is sinds dien tijd geschied 'i
Nieuwe, ernstiger gruwelen paarden zich
aan de vroegere menschonteerende daden
hadden er in Eónstantinopel plaatsde
ellendige toestand van het Turkscbe rijk
kwam op nieuw duidelijk aan het licht en
de mogendheden aarzelden nog steeds om
met kracht een einde te maken aan een
onhoudbaren toestand.
Wie kan de wegen der hooge diplomatie
doorgronden
Zij zijn even raadselachtig als moeilijk.
En toch, zij kunnen niet anders zyn.
Al moge de groote Gladstone met nog
zooveel nadruk en met een, een staatsman
allerminst passende opgewondenheid en on
voorzichtigheid, roepen om wraak voor het
geen daar in het Oosten is bedreven, een
goed diplomaat wikt en weegt, omdat hij
rekening heeft te houden met zoovele en
velerlei belangen en met feiten en toestan
den, waarvan de gevolgen zijn te voorzien
noch te overzien.
Een rijk uitwisschen van de kaart is ge
makkelijker gezegd dan gedaan.
Den sultan en zijn aanhang verjagen nit
Enropa of stellen onder cnrateeiehet is
een gemakkelijk werk op papier, maar wie
zegt ons welke gevolgen dit zou hebben
voor dat deel van bet Turkscbe rijk, het
welk in Azië ligt, en welke moeilijkheden
daaruit zonden voortkomen voor ons we
relddeel
Had Italië maar wat meer gewikt en ge
wogen welke de gevolgen konden zijn
van de zucht om als koloniale mogendheid
een rol te speleneen droevige bladzijde
in zijne geschiedenis zon 1896 minder tellen.
Adoea en Abysinië, wat treurige herin
neringen zullen die namen in menig Itali
aan sch gezin opwekken Zij spreken van
een smartelijk geleden verlies, van een harde
les, maar ook van de ridderlijkheid vaneen
vorst, die werd afgeschilderd als een halve
barbaar. Koning Menelik heeft in het afge
loopen jaar een goeden naam verworven,
die menig christen-vorst hem benijden mag.
Want als straks de laatste krijgsgevan
gene weêr in Italië terug is, zal menigeen
met dankbaarheid vervuld zijn jegens hem.
die, niet op aandrang van Z. G. den Pans,
wiens diplomatie schipbreuk leed, maar uit
eigen plichtbesef, een daad der menschelijk-
heid vervulde en zijne eiscben, die hij ah
overwinnaar kon stellen, matigde.
Of is het mogelijk dat ook in deze, even
als in de Oostersche kwestie, Rusland zijn
invloed deed geldenhet rijk, welks diplo
matie in 1896 nieuwe lauweren oogstte door
haar kalm, weinig of niet openlijk, maar
daarom te meer tactvol optreden Die di
plomatie wist Ecgeland's invloed te vermin
deren, Rusland's aanzien en macht, in China
b.v., te verhoogen en Frankrijk's vertrou
wen te winnen, maar tevens de republiek
jbftsr zelfvertrouwen weer te geven, En
dat alles, terwijl zij tegelijker tijd Duitsch-
land noch Oostenrijk van zich vervreemdde.
Daar komen, als twee der voornaamste
gebeurtenissen in het onde jaar, ons voor
den geest: de kroning van czaar Nicolaas
II en bet bezoek van het Russisch vorsten
paar aan Parijs.
Die kroning met hare onvervulde ver
wachtingen en baar treurige schaduwzijden
Wie denkt toch niet aan de vreeselijke ramp
op het Chodynski-veld te Moskon, waarbij
duizenden het leven verloren Treurig voor-
teeken voor den jeugdigen vorst, die toch
al ijzersterke zenuwen moet hebben om vast,
krachtig, manlijk en kloekmoedig de hooge
moeilijke taakte vervullen, welke op hem
rust.
Zal hij zich aan den invloed van den
hoogen adel kunnen onttrekkenen meer
kunnen luisteren naar hetgeen de nienwe
stroom hem reeds jaren zegt
Zal hij willen wat de vrijzinnige geest
van den tijd van hem vraagt
En zoo hij wil, zal by kannen handelen
naar zyn willen
In 'tkort, waarheen zal hij Rasland voeren
Ziedaar de groote vragen, van zooveel
belang ook voor gansch Europa, nu het
groote rijk, waarvan Nicolaas II aan het
hoofd staat, meer en meer invloed gaat uit
oefenen op den gang van zaken.
Misschien geeft 1897 ons daarop meer
licht dan zijn voorganger.
Want zelfs het bezoek aan Parijs, een
bezoek met zooveel luister dat het deed
denken aan een sprookje uit de verhaleD
van de Duizend en een nachtgaf geen grond
voor eenige verwachting.
Trouwens, het was daarbij alleen te doen
om een bondgenoot een hart onder den riem
te steken.
En de republiek was dan ook verheugd
als een gelukkig mensch die, na eene ern
stige ongesteldheid, het frissche, vernieuwde
bloed voelt stroomen door de aderen.
Al is Rusland omzichtig in beloften,
k het een goed diplomaat betaamt; en al
vergeet het niet ook aan andere rijken
vriendelijkheden te bewijzen, het moet al
voor Frankrijk een heerlyk gevoel zijn te
weten dat het weer in den raad der
hooge politiek als groote mogendheid is er
kend en naast zich heeft een krachtigen
steunpilaar.
Men spreke niet over het verschil van op
vatting, welke tusschen beide bestaat omtrent
regeeringsmethode, volksaard en in begrippen
over rechten van bet volk en plichten van
hen, die aan het hoofd van die rijken staan,
dat alles zinkt in het niet bij de ge-
d achte dat de republiek een plaa's inneemt,
eene voorname, in de ry der gezagheb
bende natiën.
Dat is de groote beteekenis van de histo
rische gebenrtenis, in October van 1896
te Cherbourg, Parijs, Versailles en Chalöns
afgespeeld.
Jammer dat daarbij tevens nog de ge
dachte aan revanche op den voorgrond trad
by velen de hoop werd verlevendigd op
teruggave van in 1871 ontnomen pro
vinciën maar gelukkig tevens dat den vrede
te bevorderen het streven schynt te zijn van
den nieuwen czaar en dat in Frankryk zelf
bezadigder stemmen zich deden hooren, om
tegen ongewettigde verwachtingen te waar-
Langzamerhand zal in deze het verstand
de overwinning behalen op het gevoelmaar
toch eerst een volgend geslacht, dat niet
betrokken is geweest bij de gebeurtenissen
van vóór 25 jaar, die in Duitschland nog
aanleiding hebben gegeven tot verschillende
herdenkingen, zal van revanche niet meer
of niet meer zoo luide spreken.
Dat zal keizer Wilhelm zeker wel het
best begrijpenhij die zelf geen deel nam
aan die feiten.
Maar zou het dan geen. tijd worden, dat
bij aan zulke herdenkingen eenigszins paal
en perk stelde, evenzeer als aan de voort
durende verheerlijking van wijlen zijn groot
vader terwyl daarbij het goede van zijn
braven en edelen vader, keizer Frederik,
maar al te veel op den achtergrond geraakt
Keizer Wilhelm, met al zijne eigenaardig
heden en goede zijden, die zich vooral doen
kennen hij zyn heusch en hoffelijk optreden
tegenover Frankrgk, tolhes* al* daartoe maar
even gelegenheid bestaat, zal zich over het
van den czaar aan Parijs niet veel
bekommerd hebben. Hy sprak voor en na
dat bezoek zijn vorstelyken collega en het
is gebleken dat de betrekking tnsschen
Rusland en Duitschland geen schade er
onder leed. Integendeel.
Neen, als er van ergernis sprake is, dan
zal hy daartoe alle reden gehad hebben in
de onthullingen over de geheime, zeer laak-
hare machinaties, die er tegen hem en zijne
ministers zijn gesmeed, over de schandelijke
misbruiken die er van de geheime politie
werden gemaakt, en over de bestrijding en de
onthullingen, waarin de eenmaal zoo groote
man op Friedrichsruke de hand he< ft.
Wat zal dat alles hem ontstemd hebben,
den man, zoo vatbaar voor indrukken; zoo
spoedig geneigd zich te laten meeslepen en
van zijne gevoelens van het oogenblik te
doen blyken.
Dit deed hij o. a. bij de bekende ger
beurtenissen in Transvaal, toen hij aaD
president Krtiger een gelukwensch zond,
nadat Jameson's onhebbelijke aanval zoo
flink was afgeslagen.
Engeland heeft in deze een sluwe rol ver
vuld, die echter, naar wy overtuigd zyn,
nog lang niet is afgespeeld. Waar de Brit
eenmaal zyn zinnen op een bepaald doel
heeft gezet, daar geeft hij z'jn pogen niet
spoedig op.
Waarheen dan ook, vroeg of laat, zijn
wroeten in Transvaalsche zaken leiden zal,
is voor ons geen raadsel.
Voor hem was 1896 geen gelukkig jaar.
Overal zag hij bijna zijn invloed verminderd
of zich gedwarsboomd door andere mogend
heden.
Alleen in de Vereeni^de Staten heeft het
gros der Britten hun doel bereikt, door de
tot president van Mac Kinley.
De groote stryd, daar gevoerd, ligt nog
in het geheugen. Maar hoeveel goud
en zilver, waarover de kwestie liep, is er
uit Engeland over de zee gegaan om, in
het belang van tal van geldmannen, de
overwinning aan den nu gekozene te ver
schaffen 1
Het was trouwens in het geheel een geld
kwestie. Millioenen zijn verspildontelbaar
is de financieele schade, berokkend door den
stilstand van zaken in de verkiezingsdagen;
en dat alles om een strijd te beslechten over
een persoon, een strijd die nu over vier
jaren weer wordt hervat.
Wy benijden die wyze van kiezen niet
aan de groote republiek, waar het in
1896 alles behalve rooskleurig was gesteld.
Dan geven wy de voorkeur aan den stillen,
geleidelyken overgang in constitutioneele
koninkrijken als het onze.
Hetzelfde Amerika wilde zijn gezag doen
gelden in een strijd om vrijheid, die op Cuba
wordt gestreden, een strijd dien wy, Neder
landers, welke eenmaal zei ven tegen Spanje
onze onafhankelijkheid hebben bevochten,
niet zonder gemengde gewaarwording kun
nen volgen.
Wat zal van dien stryd op Cnba het
einde zijn Wie zal het eerst ten onder
gaanSpanje of het eiland, waar de op
standelingen, lang niet zonder reden, zich
met succes verzetten en volharden in hun
pogen om het Spaansche jak af te schudden
Zoo zijn wy van zeiven in gedachten
genaderd tot ons eigen land.
Ook daar hadden gewichtige gebeurtenis
sen op politiek gebied plaats; want voorbe
reid zijn maatregelen die van groot gewicht
voor de toekomst zullen zyn.
Het ministerie-Röell-Yan Honten heeft,
behalve andere te pryzen wettelyke rege
lingen, aan zyn verplichting voldaan enous
geschonken eene nieuwe kieswet en eene
nienwe belasting op het personeel.
Hoe wij over beide denken, is onzen
lezers bekend. Wy willen hen nn niet lastig
vallen met nabetrachtingen, die geen nat
zouden hebben.
Waarheen zal een en ander ons voeren
Naar ontlasting van de belastingschuldigen
die aan vermindering van lasten zooveel
behoefte hebbennaar verhooging van het
peil der kiezers, en naar meerdere belang
stelling voor de algemeene zaak bij ons volk,
dat wal aens oofcwakta snag uit da dom
melige onverschilligheid voor al wat 's lands
zaken betreft
Wat het jaar 1897 ons in deze zal open
baren wat er zal voortkomen nit den chaos,
die op dit oogenblik bestaat ten gevolge van
dp verwarring, welke bij alle politieke par
tijen heerscht; dit alles wekt vooral
obze belangstelling, omdat daarop niet het
minst van toepassing is het motto, boven
ons opstel geplaatst
Een droeve herinnering wekken zeker wel
de gebeurtenissen, die in het afgeloopen
jiar op Atjeh plaats hadden. Nienwe stryd,
nieuwe worsteling, nieuwe zegepralen over
een volk, dat nog altijd alle gelegenheid
aangrijpt om zich te bevryden van pns juk.
Zal nu eindeiyk, na de nienwe offers, die
gebracht zijn, onze macht daar voor goed
gevestigd zyn
Volgens de jongste verklaringen van den
minister van koloniën in de Eerste kamer
is de nn gevolgd wordende taktiek de goede
al zal het lang doren eer het beoogde doel
ten volle is bereikt.
Het is te hopen dat die taktiek tot den
geweiischten uitslag zal leiden, maar dan
toch na een niet al te lang tydsverloop.
Er zijn daar op Atjeh al zooveel steleels
gevolgd, waarbij telkens het angstig vragen
fcich voordeedwaarheen zal dit ons voeren
en die telkens opnieuw teleurstelling brachten,
dat eindelyk wel mag verwacht worden dat
wij op den goeden weg zijn.
En toch zyn er gezaghebbende man
nen genoeg, die nog niet gerust maar angstig
biyven vragen naar het waarheen.
Misschien geeft 1897 hun ongelyk.
Zoo gaan wij het nieuwe jaar weer in
met tal van vragen op de lippen, telkens er
aan herinnerd wordende dat wy in vele op
zichten, maar niet het allerminst op het
wereldtooneel, in raadselen wandelen.
UIT STAD EN PROVINCIE-
De volgende week wacht de Middelbur
gers weer heel wat op velerlei gebied. Behalve
Dinsdag voer de leden der afdeeling Mid
delburg der Vereeniging tot bevordering
vau fabriekt- en handwerknijverheid in
Nederland de voordracht van dr H. Japikae,
set Maandag en Woensdag de sohouwburg
syne deuren weer open.
Maandag wordt daar een instrumentaal en
vocaal concert gegeven door het damet-orkes
Willstedt-Poppelsdoif, waarvan Amsterdam-
aobe, HaagBche en Leenw&rder bladen veel
goeds zeggen en dat o. a. in het Nederlandtch
Panopticum te Amsterdam veel Bucces had
en Woensdag komt de Nederlandsche tooneel-
vereeniging, directie Chrispyn, daar met Fijne
beschuiten, het bekende bijspel van JuBtus
van Maurik Jr.
Jaren geleden werd dit stuk door de konink
lijke vereeniging Het Nederlandtch Toontel
alhier gegeven en had toen een uitbundig
succes.
Het onlangs hier aanbeBteede weik tot
indjjking van het verdronken land van Saef-
tinge is thans aan de minste insohrjjvers, de
heeren C. van der Hooft te Terneuzea
en C. de Wilde te Kattendjjke, g gun*.
Naar wjj van goederhand vernemen, zal reeds
spoedig met de werken worden aan gevangen,
soodat den arbeiders in Zeeuwech-Vlaanderen
bjj gunstig winterweer heel wat werk waoht.
De luit. tei zee le kl. P. A. R. Hennequic
wordt met den 16 Jen Januari a. s. gedet&oheerd
te Vlissingen, ten einde tegenwoordig tt
zyn bjj de verdere gereedmaking van H. M
flottieljevaartuig Ediin aanbouw bjj de
koninklijke maat se happy de Schelde aldaar.
Naar men verneemt is de 2e-luit. B. J.
Ephraim, van het 3e reg. inf. te Vlissin
gen, -bestemd om gedetacheerd te worden
bjj de landmacht in W.-Indië.
Bg de verkiezing, bg herstemming, voo
twee léden van den gemeenteraad van N i s
kwamen 56 kiezers op. Gekozen werd (wit
stembriefje) de heer A. Nieuwenhugse met 33
stemmen, tegen 20 op den heer P. Bostelaar
en (rood stem brief tje) de heer A. Hirdes met
31 stemmen, tegen 15 op den heer M. van
Weateinde. Op den heer J. A. Geill waren 10
stemmen uitgebraoht.
- Uit den Emmanuel- en Valkenitte-pol
der zgn, naar men ons uit Waarde sohrgft,
dit jaar een half millioen KG. suikerbieten
afgeleverd.
De opbrengst was ruim 22 dnizend KG. per
gemet. Dese bieten waren gecontracteerd op
gehalte es bevatten het hoogste aantal pro-
eesten suiker,
Aan het station Krabbendgke zgn ge
durende dit seizoen acht millioen KG. tuiker-
bieten afgeleverd.
Eén landbouwer leverde daarvan alleen
meer dan een millioen KG. en een ander
meer dan een half millioen KG.
De St. Ct. van heden bevat de statu
ten der naamlooss vennootschap ter «xploita-
tie van het blad de Zeeuw.
Het doel der vennootschap is het doen uit
geven en exploiteeren van een bind van
Christelijke historische richting, gewgd aan
dë verdediging en uitbreiding der anti-revolu-
tionnaire beginselen.
Deze vennootschap wordt, onder den naam
vanLuctor et Emergo (ik worstel en kom
boven), ter exploitatie van het blad *de
Zeeuw" aangegaan voor 25 jaren.
De vennootschap ia gevestigd te Goes, en
het blad nal den naam dragen van de Zeeuw.
Het kapitaal der vennootschap wordt be
paald op t 1450, verdeeld in 29 onsplitsbare
aandeelen van f 50.
Aandeelhouders in genoemd kap:<aal zgn de
brn K. AUaert, landbouwer te Ritthem, G. Lam
pen, predikant te Kruiningen, A. Blok Hz., koop
man te Kruiningen, E. van den Boscb, koopman
te Goes, J. Fabery de Jonge, goud- en zilver
smid te Goes, A. Littooy, predikant te Middel
burg, W. A. de Rgcke, koopman te Middelburg,
mr. C. Luoasse, lid van Gedep. Staten vsn
Zeeland te Middelburg, J. C. Raamsdonk,
predikant te Beverwjjk, jbr. mr. A. F. de
Savornin Lohman, lid van de Tweede kamer te
Amsterdam, J. Lemson, oesterbandelaar te
Ierseke, F. P. Dbuy, boekhandelaar te Mid
delburg, J. de Hoogh, hoofd eener school te
Goes, G. M. Klemkerk, drukker te Goes, C.
Oranje Ls., winkelier te Goes, W. Bogaards,
oesterhandelaar te Ierseke, B. Qaist, winkelier
te Goes, D. van den Berg, oesierhandelaar te
Bruiiisse, A. S. Talma, predikant te Arnhem,
en A. Timmerman, koopman in gzerwaren te
Zieriktee.
Tot de algemeene vergadering in Mei acht
tienhonderd zeven en negentig treden als be
stuursleden op de heeren J. Donner, M. de
Jonge Jz., A. Littooy, mr. C. LuoasBe en W.
A. de Rgcke.
In de Woensdagmiddag door ingelanden
van den polder Oud Noord-Bevéland gehouden
vergadering, waarin vertegenwoordigd waren
32 stemgerechtigde leden, werd besloten, dat
het onderhoud der grintwegen met 1 Mei '97
zal komen voor rekening van den poldera.
Tot heden werden de polderwegen onderhouden
door de gemeente met eene Bnbaidie van den
polder.
Een vcorstel tot verhooging van het trakte
ment van den havenmeester aan Glasjeanol
werd aangehouden tot de zomervergadering.
Daarna werd zooals in onB vorig nom-
mer reeds is gemeld met algemeene stem
men aangenomen het bestuursvoorstel tot het
aanleggen van een inlaagdjjk, en, met 22
tegen 10 stemmen, het uitbreiden van het
oeverwerk (zinkwerken), waarvan de onkosten
van beide geraamd zyn op ruim f 56.000.
Door de ijverige nasporingen van den
gemeenteveldwachter.van St. Kruis,denjon*
bezoldigden ryksveldwBohter Tan den Abeel*
en de mareehausst 6 uit Oostburg is de ver-
moedeljjke aanrander vnn den heer B. uit
St. Kruis zekere A. de J. opgespoord.
Hy zou heden door de marechausaeéuit 8t<
Laureyns gevankelyk naar Gent getranspor
teerd worden.
Voor eene propvolle zaal op het stadhui*
gaf het muziekgezelschap Apollo te S 1 u i
Dinsdagavond zyn eerste winterconoert. Hst
gezelschap beschaamde het vertrouwei dan
ook niet, dat het publiek in hem bewees te
stellen door de trouwe opkomst. Het pro
gramma, bestaande uit drie afdeelingen, waar
onder een zestal muziekstukken en de overige
voordrachten en oomische scènes werd vlot en
flink afgespet ld. De velschillende voordra. aten
brachten dan ook de lachspieren duchtig in
beweging.
De laatste raadsvergadering in 1896 te
[J zendjjke was gewyd aan de vernie» wde
vaststelling der politieverordeaing, in ver'nnd
met een paar aan- en opmerkingen vac ia-
deputeerde Staten.
De ambtenaar van den burgerlyfeen staid
deelde mede, dat de collecte by voltrek
king der huweljjken f 23.79 had opgeb. oht
en dat die som doos hem zal verdeeld worden
tusschen de Ned. Herv. en R. C. armen. De
proef door hen genomen met den klerk ter
secretarie voor het by houden der registers van
den burgerlyken stand, verklaarde bjj niet te
willen voortzetten en met 1 Januari weder te
beschikken over de hulp van den secretaris,
daartoe overeenkomstig zjjne instruotie ver
plicht.
Op een vraag van een der leden, of eeatie*
eer krachtens art. 7 der kieswet ambtshalf*
