MIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 254. 139" Jaargang, 1896 Dinsdag 27 October. Dcm courant verschijnt d a g e 1 ij k 8met uitzondering van Zon- ea Feestdagen; ^rQSj per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen ia Nederlaad franco p.p.j Afzonderlijke aummers kosten 5 cent. Vkevaoaie(«> Middelburg 26 Oct. 8 u. ym 44 jr., m. 12 u. 48 jr., »y. 4 u. 50 gr. F. Yerw. tam. kr. W. eind. Advertentië* voor het eerstvolgend summer moeten dei middags vóór éém uur aan het bureau bezorgd i|b. AdverteaöSa20 cent per regel. Geboorte- dood- ea alle aadere familieberichten ea Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regeïl Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bg abonnement op voordeelige Toornaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis aaa het burean te bekomen. Ageatea. Te TernenzenM. de Jonge te Rotterdam Nijgh van Ditmar. III. (Slot.) In bet derde deel van zijn brochure be spreekt dr Bos de argumenten, welke zij bezigen die den weg van den vrijen handel willen verlaten. Dit is voor ons hoofddoel van minder belangmaar toch bevelen wij de lezing daarvan onzen lezers zeer aan. Aan het slot van dat hoofdstuk zijn be schouwingen resumeerende, komt de schrij ver tot de volgende stellingen 1. Landbouwbescherming moet noodza kelijk leiden tot invoering van een geheel beschermend stelsel. 2. Invoering van een beschermend stel sel beteekent in ons land omverwerping van het beginsel van belasting naar draagkracht. 3. Het beschermend stelsel is niet bij machte de algemeene welvaart te verhoogen, geeft geen vermeerdering van werk en be nadeelt den handel zonder industrie en land bouw te verbeteren. 4. Het beschermend stelsel vergroot de maatschappelijke ongelijkheid, legt een zwa- ren druk op de middenklasse en werkmans stand en verhindert het gemakkelijk naar boven komen der lagere klassen. Ten slotte vraagt dr Bos geen bescher ming maar steun. En hoe kan een regeering dien steun ver kenen Zij moet volgens den schrijver de voor waarden voor den binnenlandschen produ cent beter maken dan voor den buitenlander. Niet door de verbruikers van verschillende goederen eene belasting op te leggen en door hooge rechten te berooven van het voordeel dat de goedkoopere bereidingswijze elders soms aanbood, maar door zooveel mo gelijk den binnenlandschen producent onder die voorwaarden te brengen, dat hij even goedkoop of goedkooper kan werken. Geen afsluiting van de concurrentie, die tot inspanning noopt, maar steun om zwakke krachten sterk te maken. »De deugdeljjke eigenschappen des volks zgn, zoo schrgft dr Bos aan het slot van zgn ge schrift, de grondslagen van den volksrijkdom. De energie der Engelschen, de taaie volhar ding, jjver en groote wetenschappelijke ont wikkeling der Duitsche producenten, de spaar zaamheid en kunstzin der Franschen zgn de ware oorzaken van het verwerven van een groot maatschappelijk inkomen. Wanneer daar mede gepaard gaat een rgke bodem en uit stekend klimaat als in Frankrgk, een schat van mineralen en steenkolen als in Duitsch- land en Engeland, dan zgn vele factoren aan wezig voor een gelukkig volksbestaan. Die eigenschappen van het volk, nit een economisch oogpunt in de eerste plaatsener gie, kennis en spaarzaamheid behoort de re geering met kracht te ontwikkelen. Wat de spaarzaraheid betreft, is door haar eerst sedert een dertiental jaren het volstrekt noodige gedaanwat kennis betreft, zonder welke de natuurljjke ondernemings- en handelsgeest van het volk niets vermag, is ons land achterlgfe, se-'( achterljjk gebleven. Gelukkig is op dit punt in de laatste jaren de hand krachtig tot verbetering uitgestoken. De gunstige gevolgen daarvan zullen niet uitblijven. Overal immers liggen de voorbeel den voor 't grjjpen, hoezeer meerdere kennis leidt tot voordeeliger cultuur, hoezeer zg ook juist verandering van cultuur gemakkelijker .maakt. Wat op landbouwgebied geldt, is evenzeer van toepassing op het terrein van handel en ng verheid en cp dat van het ambaohts-onderwgs. Het tweeslachtige van ons middelbaar on derwgs, aan de eene zgde bedoeld als een soort van industrieel onderwgs, maar tege- ljjkertjjd dienstbaar gemaakt voor degenen, die, het lager onderwgs te boven, naar alge meene ontwikkeling streefden, heeft, met alle waardeering voor de vele gunstige uitkomsten, die dat onderwgs gehad heeft en nog heeft, als voorbereiding voor handel en industrie veel te wenschen overgelaten. Het is te betreuren, dat de uit verschillend oogpunt zoo onzalige schoolstrgd het geheele schoolwezen heeft gemaakt tot een gebied, beschouwd als voorzien met voetangels en klemmen, waardoor zoozeer de voortdurende ontwikkeling wordt belemmerd van de school, die immers de voorbereiding moet geven voor eene maatschappij met steeds zich wijzigende eischen en vormen. De ervaring, dat het vak-onderwijs het minst tot verschil van mee ning en tot opwekking van hartstochten aan leiding geeft, zal misschien in volgende jaren de broodnoodige hervormingen op dit punt bevorderen. Waar het zoo duidelijk voor oogen lag en o. a. door den tegenwoordigen minister van binnenlandsche zaken reeds voor jaren op was gewezen, hoezeer oss land langzamer hand een gunstige positie ging innemen, wat waren daar reeds niet lang krachtige pogin gen van regeeringswege moeten aangewend zgn, om een geslacht van industrieelen op te kweeken, die ook van de gunstige voorwaar den partg weten te trekken en fabiiceeren kunnen, wat in ons land met voordeel ge maakt kan worden. Want mag de theorie leeren, dat de onder nemers weldra de voordeeligste streken voor hun bedrgf uitzoeken, in de mechanica, van de volkshuishouding is ook eenwrgvingsweer- stand te overwinnen, waarmede gewoonlgk te weinig rekening wordt gehouden. Met den ambachtsman is het niet anders. Hoe gebrekkig de opleiding van ambachts lieden thans ia, is bekend en toch, hoe menig maal wordt ondervonden, dat onbekwaamheid van werklieden niet alleen het opkomen eener industrie bemoeilgkt, maar tegelgkertgd den overgang van werklieden in zelfstandige ondernemers, zoo gewenscht voor een goede aanvulling van den ondernemersstand, be moeilgkt. Wat den handel betreft, mag wel opgemerkt worden, dat ons land, evenals Engeland, het bewgs geeft, dat de volken, wier aanleg voor den handel het grootst is, het minst voor een rationeele handelsopleiding doen. De Duitschers volgen een andere leer en met veel succesde Duitsche koopman> uitstekend geschoold, vindt overal zgn weg neemt overal een sterke positie in, die ook de Duitsche nijverheid ten goede komt. Evenwel niet alleen op het gebied van 't onderwgs behoort de bemoeiing van den staat te liggen. Overal treden de regeeringen op aan het hoofd der ngveren, landbouwers en kooplie den en bevorderen over de geheele wereld door uitstekend onderwezen vertegenwoordi gers hunne belangen en steunen de vader- landsche ng verheid. Ook op dit punt iB in ons land nog veel tot verbetering te doen. Waar andere staten overgingen tot het ba- schermend stelsel, daar paste voor onze regee ring allerminst een lgdelgke houding. Zg had ter zelf dertgd krachtig moeten optreden om de productie van de binnenlandsche ng ver heid en landbouw economischer en voordee liger te maken. Een grooten faotor daarvoor leveren de verkeerswegen. Evenals de staat terecht millioenen besteedde om ons land een der beste havens te bezor gen teneinde den handel te bevorderen, had eene regeering met ruimeren blik ten opzichte van ngverheid en landbouw evenmin op dit gebied voor groote werken moeten terugdein zen. Zg had moeten begrgpen, dat in de oostelgke en zuidelgke provincies, waar reeds een belangrgke ngverheid bestond, in goed- koopen grond, goedkoope werkkrachten en uabghGid van de Duitsche kolendistricten uit stekende factoren aanwezig waren voor de vestiging van belangrgke ugverheids-districten. Heeft men iets bespeurd van krachtigen aan leg van verkeerswegen om dat te bevorderen vraagt dr Bos; en zgn antwoord luidt niet gunstig. Tal van productieve werken kunnen in ons land ondernomen worden tot verbetering van terreinen van duizenden H.A. Een energieke regeering zou dat productieve werk aanpakken, zooals onze oostelgke buren dat doen, kanalen graven, waar ze sedert jaren vurig verlangd wor den, waterafvoer verbeteren, waardoor jaarlgks honderdduizenden meer van den grond kan wor den getrokken. Geen twgfel of bg zulk energiek optreden zou van de werkloosheid onder de losse arbeiders ten platte lande geen sprake meer zgn en zeker niet wanneer de verbete ring van vele woeste gronden werd ter hand genomen op de wgze als deskundigen aange ven. Daarvoor is natuurlgk geld noodig. Maar evenzeer als men voor de verbetering der zeemonden geld heeft geleend en dat nog doet voor productieve werken in Indië, die ook niet dadelgk hun rente afwerpen, maar dat doen in de toekomst door verhoogde productiviteit van den grond, evenzoo zou dit kunnen geschieden voor werken, die de positie der arbeiders ten platte lande voor jaren zou den verbeteren en de betere tg den, die zon der twgfel weer op de tegenwoordige zullen volgen, doen tegemoet gaan met een land dat ▼oor de productie veel gunstiger is gelegen. Slechts dit is noodig, dat de regeering zich bewust is van hare roeping, niet gedrongen behoeft te worden maar krachtig voort gaat de belangen van landbouw, handel en ngver heid te bevorderen. Ook de eerste zon de vruchten plukken wanneer in het buitenland de afzet van de producten zooveel mogelgk werd bevorderd door de belemmeringen, welke telkens in den weg worden gelegd, op te ruimen. Dat op dit punt bg de regeering reeds een andere g6est heeracht dan vroeger is ook door de landbouwers dankbaar erkend, maar deze geest behoort nog krachtiger te worden, zal de landbouw zooveel mogelgk geholpen worden de tegenwoordige crisis te boven te komen. Natuurlgk kan geen regeeringasteun alleen den landbouwer weer de ruime inkomsten va» vroeger geven, maar wel kunnen zgue pogin gen om door veranderingen in zgn bedrgf dr> inkomsten te verbeteren worden gesteund et de afzet van producten op de voordeeligste markt naast het beginnen van voordeelige cultures door bet,we verkeerswegen worde» bevorderd, nog afgezien van radicale hervor mingen, tot welke het agrarisch vraagstuk aanleiding zal geve», maar wier invloed i» een verder tgdperk ligt, terwgl ook op be lastinggebied den landbouwers in deze tgden misschien verlichting kon worden verschaft. Geschiedde dit alles toch, dan zou, tot schade van niemand en tot voordeel van ieder, gaan deweg de geheele landbouwstand zich weer opbeuren. Wordt evenwel het beschermend stelsel toegepast en de strgd van belangen in den hatelgksten vorm losgelaten tusschen de verschillende bedrgven en klassen, dan is het te vreezen, dat, na een korte opflikkering, een tgd aanbreekt, waarin handel en ngverheid inzonderheid de eerste gaan kwgnen en ook de landbouw zich gaat beklagen over een stelsel, dat nergens bevrediging heeft gegeven maar men toch niet weer kan afschaffen dat voor geen enkel land zoo weinig voordeel en zooveel nadeel geeft als voor ons klein landje." Middelburg 26 October. Geen aitzondeftngsrecht. De aandrang, die zich wederom hier en daar in de pers openbaart, om, met het oog op een aanstaand huwelgk der koningin, bet huwe- lgksreoht speciaal te haren opzichte te wgzi- gen, heeft ook, blgkens de algemeene be schouwingen over de Staatsbegrooting, weer klank gevonden in de Tweede kamer. Ons dunkt de vraag aan de regeering, of zg zulk een speciale regeling van het huwe- lgksrecht der koningin noodig acht, zal wel ontkennend worden beantwoord, zegt Het Vad. Hoe men over deze vraag denken moge, men zal het eens zgn met mr G. Wttewaal, die in 1892 in Themis daarover Bchreef »dat, zoo een regeling noodig was, zg tot stand moest komen, voordat de koningin een leef- tgd zou hebben bereikt waarop de openbare discussie van deze aangelegenheid voor haar pgnlgk moest worden, en voordat ze geacht kou worden met het oog op een bepaald per soon te worden gemaakt, wat haar een kwet send karakter kon geven". Zoo de regeering tot nogtoe bleef stilzitten zoodat de gewenschte regeling kwalgk meer tot stand zou komen, zonder in deze beide opzichten haar beden- kelgke zgde te hebben, zal men wel mogen aannemen, dat zg de noodzakelgkheid gevraagde speciale recht niet inziet. Ook nog men het er voor houden, dat de koningin regentes evenmin van die noodzakelgkheid is overtuigd, daar zg anders niet in gebreke zou zgn gebleven in een zaak, die haar als moeder na ter harte moet gaan, al haar in vloed te gebruiken om een tgdige afdoening te bevorderen. Inderdaad heeft de discussie over deze gelegenheid alleen deze goede zgde, dat te meer de aandacht gevestigd wordt op de on houdbaarheid der regelen, die naar ons recht de positie der gehuwde vreuw beheerschen, En zoo langs dien weg de aanleiding mocht worden gegeven om spoedig tot herziening der wetgeving op dit stuk te komen, dan zou deze discussie haar groot nut hebben. Maar geen uitzonderingBreobt ten behoeve der eerste vrouw des lands, waar tal van andere vrouwen zuchten onder den druk eener wetgeving, die met haar rechten en belangen onvoldoende heeft gerekend. Het iB ook niet noodig, want gelgk, trots het onvoldoende der wetgeving, een groot aantal vrouwen, omdat zg een ge lukkig huwelgksleven leiden, den druk niet voelen van bepalingen, die eerst bg verstoorde harmonie ondragelgk zgn, zal ook de eerste vrouw des lands, wanneer voor haar een gemaal wordt gekozen, die zich door tact en toewg- ding en een juist besef zgaer positie onder scheidt, door de bepalingen van hetBurgerlgk Wetboek niet worden bekneld. Voor 't mogelgk geval overigens, dat die ge maal misbruik zou willen en kunnen maken de macht, hem door het burgerlgk wet boek gegeven, is de koningin reeds daardoor aiet onbeschermd, dat haar publiekrechte! gke positie de privaatrechtelgke primeert. Men mdt er iets vreeselgks in, dat de koningin haar echtgenoot zou mosten volgen, overal waar hg dienstig oo; deelt zgn verblgf te hou den, maar de grondwet verbiedt den zetel der regeering buiten het rgk te verplaatsen, en de grondwet bepaalt, dat voor den drager der kroon zomer- en winterverblgven in ge reedheid worden gebracht, zoodat de verplich ting om haar man te volgen de koningin niet zal kunnen beletten daar aanwezig te zgn, waar de plicht van haar ambt haar roept. De gehoorzaamheid, den echtgenoot verschaldigd, een tweede aanstootelgk geachte bepa ling, strekt zich natuurlgk niet uit over hetgeen tot het domein der staatszaken behoort, en ook waar de koningin krachtens de grondwet haar huis naar eigen goedvinden inricht, zal zg ten aanzien van deze regeling tot gehoorzaamheid aan haar gemaal niet zgn gehouden. Zoo men 'tergerlgk vindt, dat d« koningin in ander aangelegenheden gehoor- .aamheid verschuldigd is, dat zg voor 't be steden van haar vermogen geheel van haar echtgenoot afhankelgk is, behalve voor zoover zg zich 't beheer van haar goederen en 't vrge genot harer inkomsten kan voorbehouden, dat haar macht tegenover de kinderen uit een eventueel huwelgk gelgk nul is vergeleken met de macht van den vader, waarom deze verhoudingen minder ergerlgk, waar 't vrouwen hetreff, die niet bet voorrecht heb ben een kroon te dragen Wil men voor de koningin alleen de bedoelde wettelgke bepa lingen wgzigen, het zou zgn een blgk van wantrouwen in haar aanstaanden gemaal, en een beleediging van andere Nederlandsche vrouwen, voor wie men dan die hinderlijke bepalingen goed genoeg blgft achten. Wg hopen, dat aan dezen aandrang om te komen tot een uitzonderingsrecht, in de be- giuselen van den modernen Staat niet passen de, weerstand zal worden geboden. Maar tevens dat de overweging van het inderdaad aan- stootelgke van vele bepalingen van ons huwe- Igksrecht den stoot moge geven tot een reeds lang urgente herziening. Het eenige, wat noodig zal zgn bg 'thuwe- k der Koningin, maar wat bg de wet, die de toestemming der Staten-Gen er aal tot het huwelgk zal behelzen, eenvoudig kan geregeld worden, is dat de Prins-Gemaal bg speciale naturalisatie tot Nederlander worde verklaard - een geval door de wet op het Nederland schap zelve kennelgk voorzien. Bg kon. besluit: is aan mr B. ten Broecke Hoekstra, op zgn erzoek, eervol ontslag verleend als griffier bg het kantongerecht te Geldermalsen de luitenant-kolonel M. A. Diekbof, commandant der 4de divisie kon. marechaussee, op zijne aanvrage op pensioen gestold, ad f 1800 '8 jaar8 is benoemd bg het wapen der cavalerie, bg het 3de reg. huzaren, tot kolonel en comman dant van het korps, de luit.-kol. W. E. A. Wuppermann, van den generalen staf; is aan G. C. Meger, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend uit zjjne betrekking van commies der telegraphie le kl. De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op Donderdag 29 October eerst komende niet plaats hebben. De Boerenbond zou wel een Christelgke maar geen Katholieke bond zgn, zoo werd ver zekerd, toen bjj de oprichting over deze kwes tie verschil bestond. Naar aanleiding van eene circulaire Gedeputeerde Staten van Limburg om niet den Boerenbond, maar de maatschappij van landbouw te steunen, herinnert nu de Limb. Koer., dat de Boerenbond overal den steun heeft der geestelgkheiddat de afdeeliuge» overal door de parochiale geestelgkheid zgn opgericht, of door haar medewerking zgn tot stand gekomen. Het karakter van den Boerenbond komt door deze woorden weder meer aan 't licht, zegt de Amh. Crt. Trouwens, het doel van dien Bond wg toonden het reeds dadelgk aan was zoo klaar als de dag. In het liberale weekblad De Nederlander bespreekt mr. E. F. het programma derüöe rale Unie. Hg betuigt zgne voldoening er over dat het bestuur, zich niet vergenoegende met de vereenigïngsleuze: »anti-clericaal en anti-protectionistisch", ook maatschappelgki hervormingen, zooals de verbetering van des rechtstoestand der vrouw en van het lot van verwaarloosde kinderen in zgn ontwerp-pro- gram vooropstelt; daarmede bedoelend dat de liberale candidaten bg de aanstaande verkie zingen zich niet enkel te vereenigen zuller. hebben met de strekking van die punten, maar ook hun medewerking moeten verleene» om die hervormingen zoo spoedig mogelgk tot stand te brengen. De Vaderlander, het orgaan van dr. Brons veld, verneemt dat door eenigo invloedrgk' leden der Ned. Herv. Kerk een poging ge waagd wordt om te voorkomen dat bg de staande uitbreiding van het kiesrecht de meer derheid in de Kamer komt in handen van man non, van wie de Yaderlandsche kerk óf hel ergste te duchten, óf een gevaarlgke neutrali teit te waohten heett. Vrienden dier kerk worden dus dringend verzocht zich nog tot niets te verbinden, en zich niet te laten inlg ven bg een corps, dat niet volkomen betrouwbaar is. uit stad ew phovï.vcie Bg kon. besluit zgn benoemd voor de lichting der nationale militie voor 1897 in militieraad van Zeeland: tot voorzit ter J. H. C. Hegse, tot zgn plaatsvervanger J. J. A. van Teylingen, beiden lid der Provinciale staten, tot lid dr A. van der Swalme en tot zgn plaatsvervanger mr A. P. Snouck Hurgronje, beiden lid van den gemeenteraad van Middelburg. Dit bericht is Zaterdag avond nog in de stad bekend gemaakt. beschikking van den minister van waterstaat, handel en ngverheid is de heer A. Mathgssen te Terneuzen benoemd tot bui tengewoon opzichter bg de herstelling van de aanlegpontons van de buitenhaven van het kanaal door Walcheren te Vlissingen; terwgl bg beschikking van den minister van binnenlandsche zaken voor het tgdvak van October tot en met 30 November 1896 tot assistent aan het rgkslandbouw-proefstation te Goes benoemd is G. Azing Venema te Gravenhage. Zooals uit een in ons vorig nommer voor komende advertentie bleek, stelt het bestuur der afdeeling Middelburg, Vlissingen en om streken van de Algemeene Nederlandsche Vrouwenvereeniging Tesselschade zich voor om eerstdaags een bazaar te houden in een der bovenzalen van de sociëteit St Joris alhier. Men verzoekt ons daarop dé aandacht onzer lezeressen te vestigen en wg doen dat gaarne, omdat het doel dat de leden van Tesselschade beoogen hare minder bevoorrechte zusters met aad en daad bg te staan, aller steun en sym pathie verdient. Zooals men weet tracht men door de nu en dan gehouden wordende bazaarB afgeleverd, doch nog onverkocht werk, te plaatsen, om zoodoende de werksters der vereeaiging weder gelegenheid te geven in haar onderhoud te voorzien. Brlengstellenden kunnen wg mededeelea dat men bezig is de nieuwe brievenbussen aan de Bellinkstraat, hoek Rouaansche kade, en bQ de Langeviele brug alhier te plaatsen en deze Woensdag voor bet publiek beschikbaar zullen zgn. Het aantal uitgegeven loten door de Vereeniging tot werkverschaffing aan Zeeuw sche blinden alhier bedraagt niet 4300, -iooals wg Zaterdag, door de telefoon, waar mede ons de opgave gewerd, verstonden, maar 10260. Het aantal prgzen bedraagt 1886. Uit Vlissingen schrgft meu ons Naar luid van berichten van zeevarenden moet het tegenwoordig daar buiten erg spoken* Daaraan was het dan ook toe te schrgven dat de mailboot Engeland, die Zaterdag middag, tgdens het onderzoek naar een mankementje aan de machine, wat ver uit den koers ge haakte, eerst te half tien uur 's avonds hier arriveerde. Voor zeelui is 't spelevaren nu gedaan, ter wgl landrotten, nu de lange avonden weer in aantocht zgn, peinzen op middelen om die zoo gezellig mogelgk door te brengen. Nu is dat niet nltgd gemakkelgk. In tegen stelling met den zomer, wanneer hier zoo heel veel te genieten valt men denke Blechts aan de vele mooie concerten, die aan het bad huis gegeven werden is er 's winters niet veel te doen. Met wat goeden wil zon er meer kunnen zg», Vlissing's mannenkoor bgv. zou veel meer kunnen doen als het bes'uur, dat nu pogingen in het werk stelt om den steun der ijgezetenen te verkrggen, krachtig werd ge holpen. Genoemd koor, dat goede zangers onder zgn leden telt, is best in Btaat om menigeen een paar genoegelgke avonden te verschaffen. Nu zal natuurlgk geldelgke steun zeer wel kom zgn, maar wat ook niet weg te cgferen is, is wel dat men door bg woning der uitvoe ringen toch ook blgk van sympathie geve.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1