MIDDELBIRGSCHE COURANT. N°. 249. 139e Jaargang, 1896 Woensdag 21 October. Middelburg 20 October. Dote courant verschljst dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prjjs, per kwartaal, aoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p,t S^. Afzonderlijke nummers bosten 5 cent. Vkeraoaieter. Middelburg 20 Oct. 8 u. vm, 44 jr.. m. 12 u. 49 jr., av. 4 u. 45 gr. F. Verw. tam. kr. W. wind. Advertentie* voor het eerstvolgend nummer moeten des middags véor óése uur aan het bureau besorgd zjjï. Adverteztiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regelt Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentaën bg abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis aan het bureau te bekomen. A yew tea* Te Tern euzenM. de Jonge; te Rotterdam Nijgh van Ditmab. LIBERAIiE 1I1IE. Zaterdag Ï4 November zal deze Unie t one algem ene vergadering van afgevaardigden houden, waarop, blgkens een aan de kiesver- eenigingen, leden der Unie, gezonden circu laire, in de eerBte plaats huishoudelijke aan gelegenheden moeten warden afgedaan en in de tweede plaats betreffende het hervormings programma aan de beraadslaging en stemming der afgevaardigden onderworpen zullen worden twee ontwerp-besluiten, die hieronder volgen. De reden die het beatuur er toe geleid heeft om naast het ontwerp Hervormingsprogramma, nog een tweedewa&rbjj eenige belangrijke hervormingen op den voorgrond zjjn gebracht, als het ware een programma van urgentie, aan de goedkeuring van de leden te onderwerpen, is medegedeeld in de overweging van het daarop betrekkelijk ontwerp-besluit. Aan die mededeeling heeft het bestuur zeer weinig toe te voegenalleen het volgende Uit de verslagen der bjj de Liberale Unie aangesloten kiesvereenigingen is gebleken, dat men in den kring der Unie van de hooge ur gentie der daar genoemde maatregelen vrjj algemeen overtuigd is. Het zal er vooral op aankomen, bjj de verkiezingen van 1897 can- didaten te vinden, die uit volle overtuiging tot het tot stand komen van die hervormin gen willen meewerken. Het ontworpen Hervormings-Programma bevat een lange reeks van wensohen ten aan zien van wetgeving en regeeringsbeleid, die dat erkent het bestuur gaarne niet alle binnen eenige jaren kunnen worden afgedaan. Hoeveel trouwensb. v.ineen vierjarige periode onder de leiding van een krachtige regeering kan worden tot stand gebracht, is bezwaarljjk met eenige zekerheid te voorspellen. Met de hervormingen, in het tweede ontwerpbesluit genoemd, mag zeker niet worden gédraald. Maar dit behoeft geenzins te beletten, dat ook andere onderwerpen met spoed worden ter hand genomen. Terwgl b. v. de hoofden van enkele ministeriëele departementen bezig zjjn met het voorbereiden van z. g. n. sociale wetten, kunnen immers ook andere departe menten men denke b. v. aan die van Fi nanciën en Kolöniëa gelegenheid vinden op hun terrein belaugrjjke maatregelen aan de orde te stellen. Ten slotte nog ditHet ontwerp Hervor ming»-programma heeft het bestuur door enkele &eptn*e£-overwegingen doen voorafgaan. De verklaring, in de tweede overweging, dat de Liberale Unie onze constitutioneels instellingen en volksrechten tegen eiken aanval, van welke zjjde ook ondernomen, wil gehand haatd zien, moge miBBchien velen overbodig scbjjnen, bjj de vaststelling van eer- politiek programma is zjj, naar de meening van het bestuur, op hare p'aats, als aangevende den grondslag waarop behoort te worden voortgebouwd. In een vo'gende overweging is weergegeven, welk beginsel voor de sociale wetgevings- politiek, naar de meening der Liberale Unie, leidend richtsnoer moet zjjn. Die beginsel uitspraak is trouwens dezelfde, welke reeds da Algemeene vergadering van 22 Juni 1895 aannam in bare motie, waarbjj zjj aan bet bestuur de samenstelling va» een ontwerp programma opdroeg. Het is de vurige hoop van het b,stuur, dat de Liberale Unie, door in de richting de* voorgedragen besluiten werkzaam te zjjn, niogi- bjjdragen tot verhooging van de geeste!jjk«- en stoffeljjke welvaart van het geheele volk, tot bevordering van vrede en rechtvaardigheid in de maatschappelijke verhoudingen. I. De Liberale Unie in hare algemeene ver gadering van 14 November 1896; Overwegende dat voor haar de tjjd gekomen is tot het vaststellen van een staatkundig programma, gesohikt om te strekken tot vereenigingspuu: voor alle vooruitstrevende vrjjzinniges dat voor de gezonde ontwikkeling van on? staatkundig leven noodig bljjft de handhaving van onze constitutioneele instellingen en volksrechten tegen iederen aanval, van wel ken kant ook ondernomen, maar dat daarmede gepaard moeten gaan ingrijpende hervormingen ter bevordering van de geestelijke en stoffe lijke welvaart van het geheele volk; dat bovenal op het gebied dar sociale vraagstukken krachtig de hand aan het werk moet worden geslagen, opdat in d8 wetge ving: elke bevoorrechting van het kapitaal ophonde, de belangen van den arbeid en der. arbeider tot hun recht komen, en in het algemeen, voor zoover de wetgeving invloed .uitoefent op de verdeeling der maatschappe lijke goederen, meer rechtvaardigheid worde betracht; Besluit: vast te stellen het volgend Hervormingsprogramma. 1. Ten aanzien van het kiesrecht bljjft de Liberale Unie, in overeenstemming met wat in 1891 en in^l894 door haar beleden werd, eeü zoo ruim mogeljjke uitbreiding van het kiesrecht, los van eiken band met belastingen, noodzakeljjk achten. 2. Ten aanzien van de sociale vraagstuk ken worde van oen wetgever verlangd instelling van Kamers van arbeid, met toe kenning, van geljjke rechten aan werkgever en werkman regeling van het arbeidscontract, tot betere verzekering van de wederzjjdsche rechten en verplichtingen de nadere regeling van de pachtovereenkomst ter voorkoming dat de eigenaar alle risico ten nadeele van d6n pachter brenge en hem rechtmachtige vergoeding voor aangebrachte verbeteringen onthoudesi beperking van overmatigen arbeidsduur,ook voor volwassen manneljjke arbeiders, en ver zekering van een wekelijkschen rustdagzoo veel mogeljjk den Zondag invoering van een stelsel van verplichte verzekering tegen de nadeelen, waaraan de arbeid blootstaat, tengevolge van ongevallen, ziekte, invaliditeit en ouderdom, en zulks, al thans voor invaliditeit en ouderdom, ten deele op kosten van den Staat; vaststelling van bepalingen tot ingrjjpende verbetering van woningtoestanden hervorming van kei onteigenings-recht,nood- zakeljjk niet alleen met het oog op woning bouw, maar ook ter bevordering van produc tieve bearbeiding van onontgonnen gronden en van doelmatige uitbreiding van de be bouwde kommen der gemeenten meer afdoende behartiging van de volks gezondheid, ook door toezicht op de volks voeding en het tegengaan van vervalsching van levensmiddelen meur ingrijpende maatregel?. misbruik herziening der armenwet, tot verzekering der samenwerking van alle armbesturen en tot erkenning van den plicht der overheid, zoowel om nood te lenigen, als om voortwoe kering van het pauperisme te keeren. 3. Onafhanfeeljjk van wetteljjke maat regelen behoort de overheid, waar zjj, recht streeks of middelljjk, als werkgeefster optreedt, tegen misbruik van werkkrachten te waken, a. door voorschriften omtrent arbeidstgd loon. 4, Ten aanzien van zjjn dringend noodzakeljjk invoering van leerplicht, ook voor voort gezet of voor herhalingaonder wjjs uitbreiding van vakonderwijs en bevordering van een practische richting bjj hetonderwjjs behartiging van het lot van verwaarloosde kinderen, waar noodig onder opheffing of beperking van de ouderljjtre macht. 5. Herzieng van het personenrecht en van het erfrecht, met name tot verbetering van den rechtstoestand der vrouw, zoo wat haar persoon als wat haar vermogen betreft, en in 't bjjzonder tot waar borging van het recht der gehuwde vrouw op de opbrengst vas haar arbeid verbetering van den rechtstoestand va» ratouvljjke kinderen, in het bjjzonder door opheffing van het verbod van onderzoek naar het vaderschap u>tbreidir.g van het erfrecht van den langst levenden echtgenoot opheffing van de wetteljjke erfopvolging van verwjjderde bloedverwanten. 6. Behartiging van de ontwikkeling ya» landbouw, veeteelt, handel en nijverheid-, niet door beschermende rechten, maar door andere maatregelen, o. a. door verbetering van ver- keers- en gemeenschapsmiddelen ook tuascber afgelegen streken en de centra van bevolking en, wat den landbouw aangaat, o. a. door verbreiding van landbouwonderwijs, door samentrekking van de bestuurstaak ten aan zien der landbouwbelangen bjj éen der depar tementen van algemeen bestuur, door herzie ning van de bepalingen op het stuk van de jacht, 7. Ten aanzien van het defensiewezsn, bjj welks inrichting rekening worde gehouden met de internationale verhoudingen die in re delijkheid kunnen worden voorzien, en met de financiëale lasten, die zooveel mogeljjk behoo- ren te worden verminderd regeling der levende strijdkrachten, met in voering van het stelsel der persoonlijke ver vulling van den dienstplicht en met opheffing van de schutterijen nieuwe regeling van den rechtstoestand van den militair. 8. Invoering van administratieve recht spraak vereenvoudiging van het procesrecht tot verkrjjging van snel en goedkoop recht en tot bespoedigde berechting van lichte V6rgrjjpen. 9. Herziening der gemeentewet ter verze kering van een krachtiger werkzaamheid der gemeentebesturen, vooral op sooiaal en hygië nisch gebied. 10. Op het gebied der f-aanciën a. Gi.;iiie>de-fnaticiënt. gemeente»; worde van staatswege tegemoet gekomen in den druk die het gevolg is van uitgaven, haar in het rjjkabelang opgelegd; haar belastinggebied worde verruimd. b. Rijks-financiëneen zuinig beheer, ter voorkoming van belastingverhooging, sta op den voorgrond; mochten niettemin ingrjjpende sociale her vormingen versterking van middelen onver- mjjdeljjk maken, dan behooren daarvoor in aanmerking te komen, niet acognsen op eerste levensbehoeften, maar debietrechten en soort- geljjke indirecte heffingen op voorwerpen of verteringen van weelde, alsmede belasting op goederen in de doode hand hervorming in het samenstel der belastingen worde voortgezet, door, met verlichting van den druk der minder gegoeden, het beginsel van progressie, ook bjj de successiebelasting, ruimer in toepassing te brengen. 11. Op het terrein der koloniale staatkunde bevordering van de vrjje ontwikkeling der particuliere njjverheid, onder krachtdadige bescherming van de rechten en belangen der inlanders hervorming van het bestuur onzer Oost- Indische bezittingen, met name in de richting van overbrenging van een deel der bestuurs taak van het centraal gezag naar onderdeelen maatregelen tot verbetering van de wel vaart der West-Indische koloniën. II. De Liberale Unie in hare algemeene ver gadering van 14 November 1896; Overwegende dat, met het oog op de algemeene verkie zingen van 1897, het noodig is, eenige der jn haar ,>Hervormings-programma" genoemde maatrege.W wegens hoïfit, bjj zondes-e be- teekenis voor de welvaart van het geheele volk en voor de verbetering der maatschap pelijke verhoudingen indien zin op den voorgrond te brengen, dat zjj van do te stel len candidaten verlangt, niet enkel dat zjj instemming betuigen met de strekking van het geheele Hervormings-programma, maar ook dat zjj van na te noemen maatregelen met volle overtuigihg de urgentie erkennen dat de omstandigheden meebrengen, kies- reohthervorming onder de urgente maatregelen voor het oogenblik niet op te nemen, omdat, hoe onbevredigd de tot stand gekomen rege ling van het kiesrecht ook moge wezen, het eisoh van goede staatkunde is, niet op 6en nieuwe aan te dringen, zoolang de ervaring omtrent de uitkomsten der vastgestelde kies wet met betrekking tot het aantal kiezers nog geen uitspraak heeft gedaan Verklaart, als zoodanige hervormingen te beschouwen: lo invoering van een stelsel van verplichte verzekering tegen de nadeelen waaraan de arbeid blootstaat, tengevolge van ongevallen, ziekte, invaliditeit en ouderdom en zulks, al thans voor invaliditeit en ouderdom, ten deele op kosten van den staat 2o regeling van het arbeidscontract, tot betere verzekering van de wederzjjdsche rech ten en verplichtingen, beperking van over matigen arbeidsduur, ook voor volwaseen manneljjke aabeiders, een verzekering van een wekeljjkschen rustdag, zooveel mogeljjk den Zondag 3o vasistalling van bepalingen tot ingrjjpen de verbetering van woningstoestanden 4o herziening der armenwet, tot verzekering der samenwerking van alie armbesturen en tot erkenning vas dan plicht der overheid, zoowol om nood te lenigen als om voortwoekering van het pauperisme te keeien. 5o. invoering van leerplicht, ook voor voortgezet of voor herhalingsonderwjja 6o. regeling der levende strjjdkrachten, met invoering van het stelsel der persoonljjke vervulling van den dienBtplichl en met opheffing van desohutte- rjjen; 7o. verbetering van den rechtstoestand der vrouw, zoo wat haar persoon als wat haai vermogen betreft, en in 't bjjzonder tot waar borging van het recht der gehuwde vrouw op de opbrengst van haar arbeid; behartiging van het lot van verwaarloosde kin deren, waar noodig onder opheffing of beper king van de ouder]jjke macht. Voorlichting van Werklieden. Zondag is te Arnhem gehouden de vierde algemeene vergadering van den Bond vanR. K. iverklieden-vereenigingen in het aartsbis dom Utrecht. 2200 vertegenwoordigers yan 36 vereenigingen waren in Musis Sacrum aldaar bpeen. Als spreker trad op dr Schaepman, die zich tot taak had gesteld de werklieden voor te lichten, hen tegen overjjlde besluiten te waar schuwen en het gevaarljjke van sohjjnschoone leuzen aan te tooner. Men weet hoezeer,, vooral onder de Katho lieken, in de laatste jaren het aandringen op protectionisme veld wint. Tegen dien stroom in heeft, zegt het Hbld, der Sobaepman op heldere wjjze in het licht gesteld hoe bedenke- Ijjk beschermende reohten juist zjjn voor den werkman. Hjj heeft in zooverre reeds niet zonder vrucht gesproken, dat geen meerderheid ten gunste van protectie zich heeft uitgespro ken, daar de stemmen ter algemeene vergade ring staakten. Bljjkbaar waren velen, die als protectionisten ter vergadering waren gekomen, door hem bekeerd, althanB aan het wankelen en tot ernstig nadenken gebracht. Het is zeer gewen8cht, dat de rede van den heer Schaep man vooral in katholieke districten algemeen verspreid wordt. En niet minder geldt dit van zjjne rede over den arbeider en het kiesrecht, zjjn ver maning aan de arbeiders om bjj het gebruik van dat recht zioh niet af te zonderen tegenover de andere deelen der maatschappjj, maar zich als een deel dier eenheid te ge voelen en te gedragen, en te zamen met geestverwanten aan de verkiezingen deel te nemen. Mocht het voorbeeld, door dr Schaepman gegeven, toch navolging vinden bjj deliberate partg, en mannen van beteekenis hun gaven gebruiken om de werklieden, die tot het kiesrecht worden geroepen, voor te lichten 1 ATJEH, Een heden ontvangen officieel telegram luidt »Benden in XXII Moekims tasschen Mam- preh en Biloel vervolgd tot diep het gebergte in. Alle vestigingen aldaar vernield. Gesneu veld een fuselier, gewond een officier en zeven militairen beneden dien rang". Zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd medegedeeld, zjjn bg het departement van koloniën ontvangen de vol gende, van 18 en 19 dezer gedagteekende, telegrammen van den gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië •Van Vliet benoemd tot gouverneur van Atjeh. •Actueele toestand in Groot-Atjeh •Terugkeer gevlucht volk bljjft voortduren hoofden en bevolking, behalve in landstreek van Moeroe tot Selimoen, onze macht be trouwend, rekenen op onze bescherming; ver spreide benden alleen in gebergten der XXII Moekims." •Ingeleverd 526 geweren, waarvan 190 ach ter] aad." Het laatBt bedoeld telegram bevat verder nog de volgende mededeeling omtrent het landschap Pasir (residentie Zaider- en Ooster- afdeeling van Borneo.) •Sultan van Pasir afgezet en vervangen, Zonder stoornis afgeloopen. Afgezette sultan vervoerd naar Bandjermassin." De nieuwbenoemde gouverneur van Atjeb, de luitenant-kolonel C. P. J. van Vliet werd in April 1847 te 's Gravenhage geboren. Als cadet bezocht bg de K. M. Academie te Breda, waar^hg in Juli 1868 tot tweeden luit. der Indische infanterie werd bevorderd. Na bjj het 8ste bataljon gediend te hebben, deed hjj examen voor de militaire verkenningen, bjj welk8n dierst hg werkzaam bleef, tot hjj in April 1873 werd geplaatst bg den staf dqr genie. In 1879 kapitein geworden, werd hjj ingedeeld bjj het garnizoens-bataljon ter Wester Atdeeling van Borneo. In Juli 1880 vertrok hjj voor twee jaren naar Nederland, om den cursus aan de Krjjgsschool bjj te wonen, li Indië weergekeerd werd bg ingedeeld bg het 9de bataljon en een jaar later overgeplaatst bjj den generalen staf. In die fanotiën trad hjj op als chef van den staf in de 3ie m. afd. op Java en in 1885 op Atjeh. Hg bleef twer jaren te velde en verder bjj het hoofd-bureau, tot bg in September 1889 tot majoor werd bevorderd en het 9de bataljon te commandee- ren kreeg. Later was hg werkzaam op het hoofd-bureau der infanterie, tot hjj in Augustus 1891 vooi ziekte naar Nederland moest vertrekken. Ge durende zjjn verlof werd hjj laitenant-feoloael. In Januari 1894 vertrok hg naar Atjeh, waar bg den overste Nieuwenhuyzen als cbef van den staf opvolgde. Tgdens generaal Deykerhoff te Batavia vertoefde, voerde hjj te Atjeh het bevel. Een goed deel van het succes, nu kortelings geleden op Toekoe Oemar behaald, moet aan zjjne zorgen als chef van den staf worden toe geschreven. Voor wat hg onder den vorige» gouverneur verrichtte, werd hg in April beloond met de Militaire Willemsorde 4de kl, Zeer zeker wordt in hem een man gevonden, die ten volle op de hoogte is der At.jeh-zakan en door zjjne ontwikkeling en zjjn bezadigd ka rakter waarborgen aanbiedt, den lande in die moeielgke positie van groot nut te kunnen wezen. Er verscheen een tweede broohure van wege r -Natiattalen Zuiderzee Bond, om het. groote nut der afsluiting van de Zuiderzee nogmaals in het licht te stellen. Zjj draagt den titel Een IJselmeor met zoet water als onmiddellgk gevolg van de afsluiting der Zuiderzee", en heeft de bedoeling de voordeelen aan te toonen an zoodanig zoetwatermeer, waardoor voor de waterververeching van Amsterdam over zoet water zal kunnen worden beschikt, de scha- deigke invloeden van militaire inundaties om Amsterdam belangrgk geringer worden-en in Noord-Holland in voldoende mate voorzien kan worden in de behoefte aan zoet water evenals n Friesland. Behalve het vorenstaande en landaan winning, zgn, reeds dadelgk tk de afslui ting, daaraan nog de volgende balacgrgke voordeelen verbonden Verbetering in de lozing van den Vechtboezem, de Eem, de polders langs den beneden-IJsel, het Zwartewater, de Overgselsche Vecht en de Linde en verbe tering in de lozing van polders, die thans plaats heeft op den afwisselenden Zuider- zeestand, door het vrg standvastige peil van het IJselmeer, waarop dan de afwatering kan plaats hebben. Lid van het hoofdbestuur van den Bond, tot wien men zich wenden kan voor het lid maatschap der vereeniging, is, zooals vroeger reeds werd gemeld, de heer Jos. van Raalte te Vlis singen. Bjj kon. besluit is de kapitein van den staf der art. P. J. Margry, werkzaam bg de constructie-werk- plaafcsen, op zjjne aanvrage op pensioen ge steld ad f 1500 's jaars zjja benoemd bjj het wapen der art., bg het 3de reg. veBt.-art., tot eerste-luit. de tweede- luit. R. Reitsma, van het korps, gedet. bjj de pyrotechnische werkplaatsenbg het 4de reg. vest.-art., tot kapitein de eerste-luit. J. S. Tromp, van het lste reg. vest.-art., werkzaam bg de art.-schietschool, en tot eerste-luit. de tweede-luit.-adj, J. M. A. Nicolaï, van het korps is benoemd tot directeur van het postkan toor te Zwolle J. H. A. K. Gualthérie van Wee8el, thans in gelgke betrekking te Tiel i en tot directeur van het telegraafkantoor te Schiedam W. Posthuma, thans in gelgke be trekking te Tiel. UIT STAD EN PROVINCIE- Mevr. Snoer, die bg he t concert van de Vereeniging Tot Oefening en Uitspanning als harpiste hare medewerking zou verleenen, ia verhinderd. In hare plaats zal als harpiste optreden mej. Eva Elsasser uit Arnhem. Bg kon. besluit is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer is mede gedeeld, benoemd tot directeur van het post kantoor te Middelburg P. Polvliet, thans ia gelgke betrekking te Den Helder. Met ingang van 1 November is de wissel wachter J. Snoep alhier verplaatst naar het station Rotterdam (Delftsche poort), terwgl in zgne plaats is benoemd de bulpwachter Boone, thans aan het station Amemuiden geplaatst. Te Vlissingen had Maandag op het kantoor van het Belgische loodswezen dooE don heer F. van Sohooten, onder-inspecteur van voornoemd loodswezen, in tegenwoordig heid van het aan wal zgnde personeel, aan een viertal beambten, waarvan de namen uieronder volgen, de plechtige uitreiking plaats van de belooningen, hun door de ko ningin van Engeland geschonken voor hun kloek optreden bg de gevaarvolle redding der equipage van den, op den 24en Augustus jl., op de hoogte van Westkapelle in nood ver keerenden Eügelschen schoener Camwood, kapitein Bate. De bekroonden waren P. J. Maes, loods- schipper, die een nikkelen nachtkjjker ont ving; A. A. Renier, zee'oods, A. L. P. Duraad en E. J. Gombert, beiden loodBleerling. Dit drietal werd een zilveren medaille overhandigd. Aldaar had heden in de wachtkamer van bet Nederlandsch Loodswezen, waarin zich het aan den wal zgnde loodspersoneol en de amb tenaren van die administratie verzameld had den, de plechtige uitreiking plaats van het zilveren kruis van verdiensten met de kroon aan den kwartiermeester F. H. Jilleba, en van hot zilveren kruis aan de roeiers C. de Mul, D. van Sprang, J. VerboveB, J. M. Douw, O. H. Lems en H. Mommaas, allen uitmakende de bemanning der reddingboot van de Zuid- Hollandsche Maatschappij tot redding vat) Schipbreukelingen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1