MIDMLRIRG
COURANT.
N°. 245.
139' Jaargang.
Vrijda;
r>
1896
16 October.
Zu;ver houden!
Dew courant verschelt dagelijks, met uitzondering van Zo*- en Fceatdageal
Prfla, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p&, f 2.^1
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Vïemoaieter.
Middelburg 15 Oct. 8 u. vat 51 jr., m. 12 u.
55 gr., 4 u. 53 gr. F. Verw. wind.
Advertentië* voor bet eerstvolgend
nummer moeten des middagi vóór <64»
uur aan bet bureau bezorgd sjj».
Advertentie20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten ea
Dankbetuigingen vai 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regelt
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige
voorwaarde*. Prospectussen daarvan zjjn gratis
au bet bureau te bekome*.
S0 f
I
Agenten.
Te Ternenzen: M. de Jonge; te Rotterdam
Nijgh van Dxtmab.
Er is iu Aardeubucg een kwsue ontstaan.
Nu, kwesties zijn or in de wereld meer
dan genoeg in grooteu zoowel als in klei
nen kring. Kwesties die ontstaan uit ver
schil van gevoelen, uit verkeerde toestanden,
nit misverstand, uit gekwetste ijdelheid, uit
persoonlijke geraaktheid, uit ja uit
honderderlei oorzaken.
Voor hen, die er buiten staan, is het
meestal zeer moeilijk een oordeel uit te
sprekenen zeker daarom beeft men voor
hen, die toch gaarne gewichtig willen schij
nen en meenen dat er in de groote wereld
of in hunne kleine omgeving niets mag ge
beuren, zonder dat zij hun licht er over
hebben doen schijnen, gemakkelijk gemaakt
door het uitvinden van het bekende ge
zegde aWaar twee vechten hebben beiden
schuld."
Dat is een gebruikelijke dooddoener
Zeker, gemoedelijke menschen kunnen be
weren dat het niet past ruzie te maken
dat men schikken moet, en bet hier op het
ondermaansche onverantwoord is elkaar het
korte leven te veronaangenamen.
Maar alles heeft zijne grenzen.
In deze wereld kan men geen botsingen
vermijden, al zou ook de strijd vaak minder
fel, minder onaangenaam, minder persoonlijk,
minder kleingeestig, en meer humaan kun
nen zijn.
Maar met den besten wil is het onmogelijk
om alles langs zijn kant te laten gaan er moet
nu eenmaal vaak krachtig worden opgetreden,
gestreden worden, voor zijne overtuiging
opgekomen.
En dan ontstaat er botsing, waarbij
meestal dingen gebeuren, die weêr aanleiding
geven tot een nieuw conflict, en ten slotte,
wanneer de strijd lang duurt, de hoofdzaak
op den achtergrond treedt en bijzaken een
hoofdrol beginnen te vervullen. Dat er dan
van beide zijden fouten worden begaan, ligt
voor de hand en zoo is er dan van zelf
eenige grond voor de toepassing van het
door ons hierboven aangehaalde spreekwoord.
Maar daardoor wordt over het recht in hoofd
zaak niet beslist.
Nu gelooven wij dat in Aardenburg ieder
zich opmaakt om te oordeelen. De gemoe
deren zjjn opgewonden; bijzaken en vooral
persoonlijke kwesties beginnen haar invloed
te doen gelden.
En daartegen wenschten wij even onze
waarschuwende stem te doen hoor on, niet
in de meening dat deze zooveel invloed zal
uitoefenen, maar alleen in de vaste over
tuiging dat, zelfs te midden van zulk een
strijd, een kalm en welgemeend woord bier
en daar toch nog wel gehoor zal vinden.
In de kwestie zelve zullen wij ons niet
meer verdiepen dan hoog noodig is.
Wie daaTvan meer weten wil, vindt bij
de daarb;j voornamelijk betrokken personen
gelegenheid genoeg om inlichtingen te vragen.
Maar juist dat daarbij een der twee per
sonen zoo zeer op den voorgrond wordt ge
trokken, is een bedenkelijk verschijnsel, wel
niet nieuw, maar toch niet te verdedigen.
Het jongste feit, dat den strijd opnieuw
deed ontbranden, betreft het ontslag, den
geneesheer van het burgergasthuis gegeven
door de leden van den gemeenteraad en
regenten van dat gasthuis. Gezamenlijk
vergaderd, namen zy bet besluit daartoe
met algemeene stemmen, evenals tevoren
dat tot schorsing, waarbij den betrokken
geneesheer tot zekeren tijd gelegenheid werd
gegeven zich te verantwoorden. En zij deden
dit zijn wij goed ingelicht, omdat die
geneesheer zich niet aan zijne instructie had
gehoudenzonder daartoe verlof te vra
gen of daarvan kennis te geven, op reis
was gegaan, zijne betrekking ter waar
neming aan een ander had opgedragen en
van de hem gegeven gelegenheid om zich
te verantwoorden geen gebruik had gemaakt.
Nu laten wij aan ieder onpartijdige het
oordeel over deze daad en de beantwoor
ding der vraag of het voegzaam is om,
a oneer men zulk eene betrekking bekleedt,
te bandelen alsof men aan niemand verant
woording schuldig iszelfs wanneer men
zich niet vergenoegen kan met gemaakte
wijzigingen iu eene instructie. In dat geval
zou zijne Intrekking kunnen neerleggen.
De ledeu van den raad en van het gaet-
buisbestuur hebben iu deze hun antwoord
gegeven, en juist daarop wenschen wij vooral
het licht te laten vallen.
Twee colleges hebben met algemeene stem
men zulk een besluit genomen.
Men mag dus aannemen, dat daarvoor
gegronde redenen waren. Men ban ver
wachten dat mannen, door de burgerij ge
roepen om de belangen van het algemeen
te behartigen, niet zoo onverantwoordelijk
zullen handelen om tegenover iemand, die
zekere positie in een gemeente inneemt, een
daad van willekeur te verrichten.
De verantwoordelijkheid voor die daad,
in de oogen van die colleges eene door plicht
geboden en overeenkomende met recht en
rechtvaardigheid, rust dus op allen, die
daartoe overgingen, gezamenlijk.
En nu is het onbillijk, kleingeestig, om,
indien men het genomen besluit dier colleges
onjuist acht, een aanval te gaan richten
tegen éen lid van een dier lichamen.
Dat men langs wettigen, geoorloofden weg,
zijne bezwaren tegen het genomen besluit
kenbaar maakt aan den raad, wie zal
het wraken Mits die bezwaren maar steek
houden.
Zoodra iemand schijnbaar verdrukt wordt
of het slachtoffer wordt van een daad van
het een of ander officieel college, zijn er
altijd gevoelige menschen te over, gereed
om zich zijner aan te trekken. Hoe veel te
meer dan waar het iemand geldt, die door
zijne ei:«kking bi; veiW geiieu, ia. "flei
gevoel speelt in deze dan vaak meer een
rol dan het verstand.
In elk geval is zulk een optreden nog te
verdedigen, maar stellig is dit het geval
niet wanneer men alleen de personen en niet
de kwestie in het oog houdten allerminst
wanneer men eene dergelijke gelegenheid
aangrijpt om zijne persoonlijke antipathie
lucht te geven met miskenning van het aan
deel, dat ook anderen aan een genomen be
slissing hebben gehad.
En wanneer dit dan nog geschiedt achter
bet masker der anonymiteit, wordt dit een
laakbare daad, die getuigt van gebrek aan
zedelijken moed.
Men wie die men is weet men natuur
lijk niet, al vermoedt men nog zoo veel
men is weer druk bezig met ongeteekende
stukken en strooibiljetten den strijd te ver
lagen tot eene van bet minste allooi. Men
valt daarin op de meest laaghartige wijze
een man aan, van wien ieder, hoe men ook
over hem moge denken, zal moeten er
kennen, dat bij nooit zich zijne overtuiging
schaamde.
Dat hij vijanden heeft, getuigt voor zijn
moed en zijn kracht. Want had hij die niet,
hij zou zeker niet zooveel ten nutte van het
algemeen hebben gedaan als hy deed.
Dat hij fouten begaan beeft, ligt voor de
handmaar daarom is hij niet minder.
Wij zullen zijn aanvallers het genoegen
niet gunnen hier iets van hun geschrijf aan
te halen, het zou al te veel eer zijn; maar
op ons maken die geheime aanvallen den
indruk dat zij afkomstig zijn van mannen
zonder eenigen moed, die deze gelegenheid
slechts aangrijpen om hem, dien men niet
met open vizier en met eerlijke wapenen
durft aanvallen, te bestrijden uit wraak.
Zij schijnen niet te begrijpen dat zij door
hun handelingen zelfs hem, voor wiens zaak
z'y zich schijnbaar op de bres stellen,
schijnbaar zeggen wij, omdat bet meestal in
zulke gevallen meer bet doel is de tegen
partij onaangenaam te zijn een zeer slech
ten dienst bewijzen.
Hoe de loop der Aardenburgsche sensatie-
wekkende kwestie ook moge zijn, in 't alge
meen zal men goed doen de personen te
lateö rusten, naar geheime inblazingen niet
te luisteren, en eenvoudig, als men ten
minste tot oordeelen of partijkiezen zich ge
roepen acht, met het kalme, nuchtere ver
stand te rade te gaan.
En dan treden daarbij op den voorgrond
deze twee hoofdvragenis er van beide
kanten, èn van de zijde van de colleges die
uitspraak moeiten doen én van den Rant
van hem die door hun besluit werd getrof
fen, gehandeld overeenkomstig hun plicht of
is door hen aan dien plicht en aan hunne
roeping te kort gedaan
Bij de beantwoording van üiefceide vragen
houde men de kwestie zuiver en vrij van
alle nevenzaken, die daarmee niet in het
minste verband staan en allerminst het
hoofdfeit raken.
Middelburg 15 October.
De Rijksmiddelen
zjjn ook in September rjjkeljjk bljjven
vloeien, en gaven f 578.0.00 meer dan in de
zelfde maand van bet vorig jaar, een uitkomst
welke men aan alle groepen, behalve aan de
rjjks-telegraat, dankt. Deze bleef ongeveer
f 5000 achter, maar alle andere Btegen de
directe belastingen met f 130.000, de invoer
rechten met bjjna een geljjk bedrag, een ver
schil dat men ditmaal niet aan de verleden
jaar ingevoerde nieuwe regeling der hef
fing, maar aan vermeerdering van invoer moet
danken.
De accijnzen gaven f 158.000 meer, waar
toe f 35.000 door de suiker, f 17.000 door den
wjjo, f 82.000 door het gedistilleerd en f 29.000
door het geslacht werd by gedragen alleen het
zout bracht belangrijk minder op en wol
f 98.000 in plaats van f 130.000.
De indirecte belastingen Btegen f 120.000,
terwijl de sty ging der andere middelen niet
noemenswaardig was.
De negen maanden geven een overschot van
ruim 4 miljoen, zoodat men nu reeds bjjua
tot 9/12 der raming is gekomeD, iets dat in
den regel eerst later plaats beeft.
De
'vooruitj^gvannflüfWS^^^^^Bi^^P!
dat algemeene oorzaken hebben saamgewerkf
tot de gunstige uitkomst.
Alleen de stijging der invoerrechten (ruim
15 ton) is een gevolg van wetswijziging. De
andere verschillen zjjn in den regel te klein
om aanleiding tot opmerkingen te geven.
Belang en Recht*
Wjj ontvingen bet eerste nommer van het,
onder bovenstaan den titeliverschjjnend, orgaan
van het Comité tot Verbetering van den Maat-
schappélijken en den Rechtstoestand der Vrouw
in Nederland, van den Vroutvenbond te
Groningen en van de Yereeniging Thugatêr
te AmBteidam, dat, onder redactie van mej.
Henr. van der Mejj, den len en 15en van
elke maand, by den uitgever S. L. van Looy
te Amsterdam verschijnen zal.
Dit eerste nommer bevat: Eene voor de
gebuwde vrouw niet onbelangrijke wet I, door
mr B. Fokker. De vrouwenbeweging, door
Jeltje de Bosch Kemper. Congresindrukken I,
door H. v. d. M. Eon Fiöbelsche Kin
dertuin en Moederschool, door C. H. de Jong,
benevens mededeelingen en advertentiën.
Onder het opschrift »Wat wjj wille»" ont
wikkelt de redactie haar programma als volgt
»Wy hebben ons voorgenomen te echrjjven
over de positie der vrouw op maatschappelijk
gebied en over haren rechtstoestandop de
economische zjjde der vrouwenkwestie, op baar
sociale beteekenis zullen wy het oog gevestigd
houden. Deze onderwerpen hangen nauw t
samen met ons aller leveneenige toelich
ting, mededeelingen omtrent de voornaamste
voorvallen, hiermede in verband staande, zullen
ongetwjjfeld bjj u oen goede ontvangst vinden.
De positie der vrouw in de maatschappij in
bet onvermjjdelyk resultaat harer opvoeding,
harer lichamelijke, verstandelijke en zedelijke
opvoeding. Ook de vrouw wenscht haar deel
arbeids in de samenleving te verrichten, doch
al te dikwetf wordt zy, -als zy in de rjje»
der mannen wil plaatB neme», zich plotseling
pjjnljjk bewus t, dat het baar allereerst aan
de noodige kennis, aan de noodzakelyke ont
wikkeling ontbreekt om waardig en vrucht
baar deel te nemen aan het groote algemeens
werk. Om haar steun te verleenen tot be
vordering van volksgezondheid en volksmo
raliteit, in ésn woord van volkswelvaart, om
mede te werken aan armenzorg en Toynbee-
werk, aan alle verderen arbeid tot heil der
gemeenschap, moet zy zioh rekenschap wete»
te geven van de van haar gevorderde taak
eerst dan kan baar medewerking worden be
geerd,haar deelneming op pry's worden gesteld.
Belang en recht het zjjn beide
woorden van dezelfde beteekenis voor mannen
en voor vrouwen. Wat van belang is voor
de verbetering van den toestand der vrouw,
18 dit ook voor den manwanneer zy om
recht vraagt is dit, omdat zy protesteert
tegen onrechtvaardige wetsbepalingen, tegen
ongezonde opvattingen en zeden, vastgegroeid
iu onze maatschappelijke iastellingen, en die
den man de middelen in de hand geven, om
te baren koste misbruik te maken van dik
werf toevallige omstandigheden. Slaven vores»
tyrannen, en het komt otB voor, dat het al
even vernederend is om tot de eene als tot
de andere categorie !o behooren.
In den loop der tjjden ontstonden scbeeve
positiën, hebben verkeerde begrippen wortel
gevat, maar dit allea zal beter worden, het
eene vroeger, het andere later, als een
maal het volle liebt daar over .is ont
stoken hieraan de behulpzame band te
bieden, uiteen te zetten, wat verbetering
vereisebt niet ten behoeve van de vrouw
alleen, of van den man allee», maar voor bet
welzijn van beide geslachten tezamen, willen
wjj door middel van ons orgaan, in de vaste
overtuiging dat allen, die het goede wenschen,
gaarne zullen helpen zoeken naar den vorm,
die beantwoordt aan het begrip rechtvaar
digheid.
Wjj vertrouwen in de levensvatbaarheid van
ons blad, omdat zoo velen, die nog voor kor
ten tyd onverschillig ter zjjde stonden, de be
teekenis van de door ons te behandelen onder
werpen meer en meer begrjjpec. Ia den
breeden stroom vau het hedendaagech geechtjjf
gevoelt elke richting de behoefte aan een
eigen orgaan, om daarin baar opvatting van
de vragen van den dag uit te spreken, de
denkbeelden, die haar tot richtsnoer dienen,
toe te lichten en kan het zjjn by te
dragen tot een bevredigende oplossing van
het groote vraagstuk onzer dagen. Daar
toe hebben wy echter den krachtigen steun
or.ze lezers noodig. Van hen vragen wy ons
opmerkzaam te willen maken op hetgeen er
belangrijks rond hen voorvalt, en door het
stellen van
kolommen
Eerst dan als het gevoel van solidariteit
en rechtvaardigheid jegens elkander
als een der voornaamste sociale plichten, van
ieder mensch, man of vrouw, is erkend, kannen
betere toestanden aanbreken. Naar onze beste
krachten willea wy hieraan medewerken."
Het eerste nommer, op zeer goed papier eh
meteen duidelyke letter gedrukt, ziet er een
voudig en net uit.
By kon. besluit:
is de beer dr. J. C. A. Simon Thomas
benoemd tot scheikundige bjj de marine
is aan W. A. van Rees, op zjjn verzoek, eer
vol ontslag verleend nit zjjne betrekking van
lid der algemeene rekenkamer, met dankbe
tuiging;
is de luitenant-generaal W. K. L. van
Helden, adjudant in buitengewonen dienBt
van H. M. de koningin, inspecteur der cava
lerie en gouverneur der residentie, op pensioen
gesteld ad f 3000 'sjaars, met dankbetuiging;
is benoemd bjj het wapen der cavalerie, bjj
den staf van bet wapen, tot generaal-majoor,
inspecteur van het wapen, de kolonel W. J.
H. Römer, comm. van het 3e reg. huzaren
is benoemd tot gouverneur der residentie
de generaal-majoor C. L. Doorman, comman
dant der bereden artillerie, thans aangewezen
plaatsvervangend gouverneur der residentie.
UIT STAD EK PROVINCIE
Heden morgen te negen uur stonden de
bataljons infanterie uit het garnizoen Mid
delburg en. Vli ssingen op het gla^
van het middenreduit opgesteld.
Na eene korte inspectie door den comman
dant van het 4e bat. werd een carré gefor
meerd met drie flanken en voorlezing gedaar
van een door den kolonel gezonden verslag,
omtrent de plechtige ontplooiing van het
regimentsvaandel met betrekking tot dt
daarop gestelde opschriften: Waterloo 1815"-
•Tiendaagscke veldtocht 1831".
In dit verslag wordt melding gemaakt van
de roemrjjke wapenfeiten, bedreven door di
19e afdeeling infanterie bjj Waterloo, waar
van twee bataljons met anderen tot tweemalen
de charge afsloegen Tan de Framche cava
lerie in het laatste moment van het gevecht,
en van de 13e afdeeling infanterie, die doo
haar dapper gedrag bjj Hasselt de onder
scheiding te beurt viel om door den Prins
van Oranje te worden toegesproken. Uit dip
13e en 19e afdeeling is het tegenwoordige
3e regiment infanterie voortgekomen.
Nadat het stuk was voorgelezen, werd door
officieren en minderen een levendig lioerab
aangeheven en gedéfileerd.
Omtrent de plechtigheid der ontplooiing
van het regimentsvaandel, die Dinsdag te
Bergen op Zoom plaats had, bevat het Haag-
scbe Dagblad het volgende bericht. Alle offi
cieren en troepen van het garnizoen woon
den de plechtigheid bjj. Kolonel Hingman,
commandant van genoemd regiment, verklaarde
in krachtige ca ftnke tnni do beteekenis der
opschriften Waterloo 1815" en »Tiendaagscbe
Veldtocht 1831". Hy deed daarhy in bezielende
bewoordingen hoofdzakelijk uitkomen bet aan
deel, dat de afdeelinge», waaruit het 3a reg.
inf. werd samengesteld, aan die schitterende
veldtochten namen. Na alle in gloedvolle be
woordingen opgewekt te hebben, om èn het
voorbeeld der dapperen te volgen, indien het
noodig werd te stryden voor Vaderland en
Vorstenhuis, èn de eer van dit vaandel op
dezelfde wyze te bandhaven, ontblootte hy
het vaandel, eindigende met een krachtig
>lang leve de Koningin en de Koningin-
Regentes, hoera", welke kreet door de militai
ren en een groot aantal toeschouwers uit de
burgerjj driemaal werd herhaald.
Tot slot werd door alle officieren en de
troepen voor het vaandel, dat voor deze gele
genheid geflankeerd werd door 3 officieren,
gerechtigd tot het dragen van het expeditie-
kruis, gedefileerd. De kolonel, met de bere
den oificieren, Btelde zich aan het hoofd van
dea troep en trok daarna stadwaarts, waarna
deze plechtigheid eindigde, welke, zoo beweert
het Dagbl., op alle aanwezigen en vooral op
de jonge miliciens indruk maakte1
Op 1 November a.s. wordt de kapitein
J. M. J. Jonker, van het 4e bat. 3e regiment
infanterie te V1 i s s i n g e op zy n verzoek
overgeplaatst bjj het 5e bat. 8e regiment
infanterie te Utrecht.
De minister van oorlog heeft bepaald, dat
de ongehuwde sergeanten en korporaals, bjj
het algemeen depot van discipline ingedeeld,
Ë^J^eogstens vier achtereenvolgende jaren
■Pnil^t verlangen, na ver*
jaren wWffin vèrva^gen. Voo^
^^van de korpsen voor Bpeciale diensten bjj
het depot gedetacheerde soldaten, bljjft de
tyd, waarna zy kunnen worden vervangen,
op éen jaar vastgesteld.
Na volbrachte reparatie aau de fabriek
de Schelde is het stoomschip Willem Printf
van Oranje van de maatschappij Zeeland
heden in dienst gesteld.
Woensdag avond duurde te Oostka-
pelle de feestvreugde tot laat in den avond,
en de prettige, vToo^yke Btemming werd doo*
niets gestoord. Hier en daar werd vuurwerk
atgeatoken en werden teertonnen gebrand.
Tot aanvulling van het verslag in ons vorig
nommer kan nog dienen, dat bjj zjjn komst
aan de grens der gemeente de burgemeester
door een lid van de eerewacht werd toege
sproken en dat ook de gereformeerde kerk
werd bezocht.
Sedert eenigen tyd bestond er eenveete
tu8scben een paar ingezetenen van Nieuw
en St. Joosland. Deze leidde Woensdag
avond tot een vechtparijj, waarbjj twee per
sonen door messteken vrjj belangrjjke verwon
dingen opliepen.
De vermoedelijke en door de verwonden ge
noemde gebruiker van het mes, die met de
betrokkenen in een hevigen woordentwist ge
weest ie, ontkent zoodanig wapen gebruikt te
hebben, en toen men hem, direct nadat de
verwondingen waren toegebracht, visiteerde,
is ook geen mes bjj hem gevonden, evenmin
als op de plaats waar de twist beslecht
moet zjjn.
De verwondingen waren van diea aard, dat
geneeskundige hulp moest worden ingeroepen#
Van het gebeurde is proces-verbaal opge
maakt en de politie onderzoekt »og steeds.
Bjj het door de Maatschappij tot exploi
tatie van Staatsspoorwegen gehouden examen
voor goederenklerk 3d klasse hebban o. a. aan
de eiscben voldaan de ambtenaren J. Brondyk
en P. Wingerder, beiden Goes.
Het Israëlietisch kei kgebouw te Goes,
dat sedert jaren Blechts bjj hooge uitzonde
ringen voor plechtige gelegenheden nog dienst
deed, omdat de gemeente te klein is, zal
eerstdaags onder den hamer gebracht worden.
(G. Crt.)
VIIRCHERIJEI
in de Schelde en Zeeuwsche
stroomen.
Blijkens het verslag omtrent den toestand
der visscherjjen in de Schelde en Zeeuwsche
stroomen in 1895, uitgebracht door het dage-
lyksch bestuur dier visscherjjen, bestond de
vloot op 1 Januari van dit jaar uit 5 botters,
1 boeier en 1 stoom vaartuig, terwjjl in den
loop van het jaar een nieuwe botter werd
afgeleverd.
Het personeel gaf dit jaar reden tot tevre
denheid.
Door dq beambten, belast met het toeziehf
