MIDDELRURGSCHE COURANT.
N°. 196.
139® Jaargang.
1896
Donderdag
20 Augustus.
(irr STAD EN PROVINCIE
Dexe courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pr§B, per kwartaal, xoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Vkernoneter.
Middelburg 19 Aug. 8 u. 'm, 68 gr
70 gr., av. 4 n. 67 gr. F. Verw.
m. 12 n.
i. wind
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór ééa
uur aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel;
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis
aan het bureau te bekomen.
Igenten,
Te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW.
A. van Nibuwenhuijzen.
Bij deze oonrant behoort een Bijvoegsel.
Middelburg 19 Augustus.
toen hjj nu naar Antwerpen terugkeerde om
zjjn papieren op het stadhuis te lichten en de
zee over te steken, werd hg aangehouden.
We suikernccijoM.
Met in gen o uien beid begro*;. de Crt.
het feit dat de minister van financiëa het oor
heeft gesloten zoowel voor de wenschen van
hen, die voorgoed met de protectie willen
breken, als van den aandrang om tot afschaf
fing van den geheelen suikeraocjjns over te
gaan.
Vooreerst, meent het blad, zou de regeering
als zjj een van deze maatregelen voorstelde,
ongetwjjfeld in de Staten-Generaal de neder
laag lijden. De suikerindustrie heeft toch in
onze parlementaire kringen goede betrekkingen
en bovendien zjjn er velen, die in gemoede
meenen, dat men tot het verleenen der premien
te geljjk ook iets voor den landbouw doet.
En wat de afschaffing van den suikeraccgns
betreft, daarvoor zou men een aequivalent
moeten bunnen aanwgzen, en zelfs dan zou
nog lang niet op aanneming door de Staten-
Generaal te rekenen vallen.
Tegen het thans reeds in beginsel besluiten
tot afschaffing der protectie door geleidelijke
vermindering der premiën, bestaat, merkt het
Arnh. blad op, nog dit bezwaar, dat, wil zulk
een maatregel de gewenschte werking hebben,
alle landen, die beetwortelsuiker produceeren,
in onderling overleg daartoe zouden moeten
overgaan. Het blad is van oordeel, dat het
wetsontwerp een groote verbetering bevat in
de wjjze, waarop de protectie zal worden ver
leend. Minder gelukkig en geheel willekeurig
vindt het blad echter de bepaling, dat de
premiën zeker in de wet vastgesteld maximum
niet zullen mogen overschrijden.
«Heeft men uitgemaakt hetgeen de Neder-
landsche wetgever meer dan eens uitgemaakt
heeft, en wanneer dit wetsontwerp behandeld
wordt ongetwijfeld opnieuw bevestigen zal,
dat het gemeen belang de instandhouding
van de beetwortelcultuur en van de suiker
industrie vordert, en wel zóó zeer dat de
schatkist die door premiën bevorderen moet,
dan wordt het gemeen belang ook door de
uitbreiding der industrie gediend, en zou,
indien alle gronden daarvoor geschikt waren,
het einddoel van de protectie bereikt zjjn
wanneer geheel Nederland in een Buikertuin
was herschapen. Men moet hierbjj niet naar
de kosten vragen. Doet men dit wel, houdt
men vast aan een willekeurig vastgesteld
maximum van uitgaven, waarboven men niet
gaan wil, dan erkent men ingewikkeld, dat
de grondslag der redeneering niet deugt, en
het gemeenbelang toch eigenljjk bjj de in
standhouding en ontwikkeling der suiker-
industrie niet betrokken is. Maar in dat geval
heeft de protectie ook geen zin, en zou het
de voorkeur verdienen pogingen aan te wen
den om tot eene geleidelijke vermindering et
eindeljjke afschaffing van het verderfelijk
premiestelsel tot instandhouding van eene
bepaalde industrie te kunnen geraken."
Naar aanleiding van de in ons vorig nom-
mer meegedeeld» opmerking betreffende de
uitlevering van den luitenant-kwartiermeester
Jochem, ondanks het vonnis, waarbjj hg uit
het grondgebied des rgks werd gebannen,
maakt men der N. R. Crt opmerkzaam lo
dat tegen dien officier was verleend een bevel,
tot gevangenneming wegenB verduistering, een
misdrgf waarin het uitleveringstractaat met
België voorziet, en 2o dat volgens art. 201
van de rechtspleging bjj de landmaeht, «niet-
tegenstaande het vonnis van bannissement"
(wegens het niet verschijnen op de indagingen),
«de auditeur militair verplicht is zjjne infor
mation over de misdaad tot volkomenheid te
brengen".Van die zjjde is in het Weekbl. van het
Recht van 13 April II. no 6787 een uitvoerig
betoog geleverd, dat het «bannissement", dat
hier wordt uitgesproken, gelgk staat met de
vroegere wederspannigverklaring aan de wet,
en dus niet meer dan een soort van verstek
is, die de zaak ten principale geheel onbeslist
laat. >Yerbanning door den militairen rechter
geen straf, doch een contumatieele maatregel"
luidt dan ook het opschrift van het betoog
en de schrgver (de auditeur militair te VGra-
venhage) licht dat op verschillende gronden
toe, doch eindigt met de verzuchting, dat hg
het »wel ï»iet meer beleven zal, dat de mili
taire wetten gezuiverd worden van al de con
troversion, slordigheden en onzinnige termen
waarop men bjj voortduring stuit
Nader verneemt genoemd blad dat de lui-
tenant-kwartiermeeter, wiens aangekondigde
'huwel jjksvoltrekking te Antwerpen de autori
teiten op zgn spoor hebben gebracht, nog
tjjdig schjjnt gewaarschuwd te zgn en eerst
naar Frankrjjk vertrok. Doch ook duar werd
jbjj den langen arm der justitie gewaar, en
Jhr. mr J. K. W. Quarles van Ufford te
's Gravenhage schreef onlangs in zgn >koloniale
kroniek" in de Economist dat hg instemming
betuigde met twee artikelen in het Alg. Hbld.
van 26 en 24 Apri1. Eb dan bg operuV,?"*, geen wonder dat de
In een dier artikelen wordt gezegd dat de I gemeente-geneesheer bjjna zonder uitzondering
heer Pruys v. d. Hoeven de man is, »die groo-1 verlangt, dat de te behandelen persoon naar
ter verantwoordelijkheid draagt dan iemand het gasthuis zal gebracht worden. Men neemt
anders in Nederland voor wat er in Atjehtot dat dien geneesheer vaak ook wel kwaljjk,
brengen, dan gaan zjj doorvoor hardvochtig,enz.
't Behoeft niet meer aangetoond, dat dit
voortkomt nit vooroordeel en onwetendheid.
Ruime luchtige lokalen, goede verzorging, fris-
sche lucht, reinheid op beddegoed, tegenover
mufFe bedsteden in vaak bedompte woonver
trekken, die meermalen tevens als keuken en
I slaapvertrek moeten dienst doen.
Un dm
ons nadeel geschied is"de man, «die be
werkte dat generaal Van der Hegden van Aljeh
werd teruggeroepen en die als gouverneur zgn
werk ongedaan maakte."
Naar aanleiding hiervan schrjjft de heer
Pruys v. d. Hoeven thans ia de N. R. Ct. het
volgende
Naar aanleiding uwer openljjke en hoogst-
bezadigde «instemming" met die woorden, heb
ik die ze ten eenenmale onjuist en in strjjd
met de waarheid acht de eer u te verzoe
ken, de juisheid van die feiten en van die
voorstelling openlgk te bewgzen.
Daar iemand als U. H. W.Geb., wiens uitge
breide kennis zgn nobel karakter evenaart, voor
in waarheidsliefde niet wilt onderdoen,
heb ik, in afwachting van nw antwoord, de
eer met verschuldigde hoogachting te teeke-
nen, enz.
Volgens een telegram aan de Tribuna is
bemanning van de Doëlwijk Zondag in
verhoor genomen door een prgsrechtbank te
MasBOuah, die belast is met het onderzoek en
waarvan voorzitter is senator Tencredi Cano-
nico, voorzitter van het Hof van cassatie.
De lading van het Bchip is ontscheept. Er
zgn 2477 kisten, die van dertien tot dertig
geweren bevatten. In het geheel moeten er
meer dan vijftigduizend geweren zjjn gevonden.
Voorts 2221 kisten vol patronen en 152 kisten
met sabels.
Morgen (Donderdag) zullen Middel
burg, Vlissingen en Veere bezocht
worden door den Engelschen gezant bg ons
hof, sir Horace Rumbold, en zgn echtgenoote.
Iemand, van ongeveer 40-jarigenleeftjjd,
fatsoenlgk gekleed, voorgevende metselaar van
beroep te zgn en te Wisseberke te wonen,
heeft hier en daar in onze provincie
onder valsche voorgevens, o. a. door te zeggen
overbrenger te zgn van complimenten van
familieleden, een beroep gedaan op anderer beurs,
wat hem bjj een enkelen goedgeloovige gelukte.
Aan zjjne toezegging om den volgenden dag
het geleende per postwissel te zullen overmaken
voldoet bjj niet.
Men zjj voor zulke speculanten op zjjne hoede.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
/iel A. K., dekbnecht op de aan de Maaskade
te Rotterdam liggende stoomboot Valk II over
boord. Twee uur later werd zgn Igk opgehaald,
dat naar Crooswjjk werd overgebracht. De
verongelukte, een oppassend man, woonde in
Middelburg en laat een vrouw en 7 kin
deren na.
Door den gemeenteraad van B i g g e-
k e r k e is tot gemeente-bode, grafdelver en
keurmeester benoemd C. Sturm Jz. en tot
klokkenist P. Flornase.
maar schikt zich in het onvermjjdeljjke.
In die ongunstige beoordeeling iB hier sedert
korten tjjd eene verandering ten goede ge-
bomen, sinds aan het hoofd der ziekenver
pleging is gekomen mej. Rost, gediplomeerd
ziekenverpleegster.
Het moet een Nurks of erger nog zgn, die
niet met welgevallen de wjjze gadeslaat,
waarop genoemde juffrouw omgaat met be
jaarden, zoowel alB met kinderen, met Ijjde-
aan allerlei kwalen. Hoe zjj moed
weet in te spreken, waar moedeloosheid den
toestand zou verergerenhoe zjj als eene
moeder weet om te gaan met de jeugdige zieken.
Als er iemand in staat is, het vooroordeel
omtrent het gasthuis weg te nemen onder hen,
voor wie het in de eerste plaats is bestemd,
dan is dit mej. Rost.
De directie van de inrichting mag worden
gefeliciteerd met de gelukkige keuze.
De gemeenteraad vanW aarde besloot
Maandagavond om de ligplaats voor schepen
in de haven te vergrooten. Deze vergrooting
zal het volgende jaar plaats hebben.
Tevens werd besloten om eene sloot, binnen
de kom der gemeente gelegen, te dempen.
Dit besluit verdient ten volle toejuiching 1
Als gevolg van deze en meer dergeljjke be
sluiten, gedurende de laatste jaren genomen,
verkregen de wegen eene goede breedte en
wordt het aanzien daarvan aanmerkeljjk ver
beterd. Op de plaats der slooten zgn flinke
buizen met degeljjke bezinkputten gelegd.
Uit Goes schrjjft men ons
Evenals in de meeste kleine (en ook wel
in de grootere plaatsen) bestaat ook hier on
der den minderen stand een vooroordeel tegen
het gasthuis. Spreekt men zieken over het
gasthuis, dan overvalt hun een rilling. Neen
maar, het gasthuis is 't laatste waar je mg
naar toe krjjgt. Gaan familie-leden er toe
over den patient naar het ziekenhuis te laten
het leger in onze stad bjj het tation om na
aankomst van den trein van 8. 1, die ook nog
deelnemers aanbracht, gezamenljjk naar de
Loskaai te marcheeren en daar de aankomst
af te wachten van kommandant Booth
Clibborn en zjjne officieren, die per stoom-
barge van Ylissingen hierheen kwamen.
De kommandant werd bjj aankomst door de
muziek, het wnivea der mutsen en een
daverend hoera begroet, waarna zich een
lange stoet formeerde, die onder het spelen
der muziek, geaccompagneerd door gezang en
het rinkelen der tambourins, langs een paar
der voornaamste buurten naar het Schutters
hof trok.
De meeste mannelgke heilsoldaten waren in
kostuam, terwjjl ook vele vrouweljjbe leden
van het leger het traditioneels blauwe pakje
den halleluja hoed droegen en bovendien
witte sjerpen over den Behouder hadden ge
slagen.
De optocht, die zich in vrooljjk marschtempo
ordeljjb langs de straten bewoog, had natuur
Ijjk veel bekjjka.
De m^oie tuin van het Schuttershof, waar
de verschillende bijeenkomsten plaatB hebben,
was aardig met vlaggen en schilden versierd,
doch, toen wg er beden ochtend een kjjkje
namen, nog slecht bezethet aantal ledige
stoelen was vrjj wat grooter dan dat der in-
ïn de raadsvergadering van Kerkwerve
deelde Dinsdag de burgemeester der gemeente,
heer N. W. Hocke, mede, dat hjj wegens
vertrek naar het buitenland tegen 1 Jan. e. k.
eervol ontslag uit zjjne betrekking zal aan
vragen. Die tjjding werd met groot leedwezen
somen, daar het heengaan van den heer
Hocke, naar men oub schrjjft, een groot ver
lies voor die gemeente zal zgn.
Een ^Hampdag".
Hoe men ook over het Leger des Heils
denken moge, 't zjj men de wjjze waarop het
tracht zgn doel te bereiken afkeurt of goed
vindt, ontkennen kan men niet dat het op
allerlei manier tracht bekend te worden bg
dat gedeelte van het publiek, waaronder het
proselieten zoekt, dat het telkenB wat nieuws
weet te vinden om hoorders en hoorderessen
te lokken dat bet in het kort den slag er van
heeft reclame te maken.
De hoofden van het leger zgn er blgkbaar
volkomen van overtuigd dat onbekend onbe
mind maakt en doen daarom al hetmogeljjke
om telkenB en telkens weer, liefst op gerucht
makende wjjze, de herinnering aan zgn bestaan
levendig te houden en zich eene algemeene
bekendheid te verwerven.
Zoo geschiedde ook heden ter gelegenheid
van den Zuider Kampdag.
Omstreeks negen uren kwamen heden mor
gen op het Stationsplein alhier een zestal
rjjtuigen, versierd met vlaggen en overvol met
heilsoldaten en kinderen, terwjjl in het eerste
voertuig een muziekkorps was gezeten. Dat
was, blgkens de vaandels, het contingent dat
Zuid-Beveland Goes en Ierseke leverde.
Spoedig daarop kwamen ook de leden van
ONDERZOEK
door den heer A. J. WIJNNE, gemeente-apotheker,
van 2 monsters water uit de
Dninwaterleiding- *e Middel burg, genomen 3 Augustus 1896.
Vaste stoffen
Gloeiverlies
Gloeirest
Keukenzout
Ammoniak
Salpeterzure verbindingen
Salpeterigzure
Hoeveelheid Kaliumperman-
ganaat, noodig ter oxydatie.
Hardheid (Duitsche graden)
IJzer
Opmerkingen
Water dat uit den cokes
toren komt (dus nog niet
gefiltreerd.)
nagenoeg helder,
lioht geel getint,
niet geheel reukeloos,
koolzuurhoudend.
486.4
69.6
416.8
93.6
aanwezig
C. Water uit den Rein water
kelder (door zand en been-
derkool gefiltreerd.)
helder,
licht geel getint
reukeloos
koolzuurhoudend
460.8
65.6
atwezig
9.5
afwezig
big ft helder
Wg kwamen tgdens de heiligingsconferentie,
waarbjj de nieuwe commandant van het plat
form, dat geheel gevuld was met officieren en
heilsoldaten in uniform, de aanwezigen in het
Engelsch toesprak, terwjjl een der officieren
het gesprokene in het Nederlandsch overzette,
op de wjjze als zulks in het leger gebruike
lijk is. Na hem legden verschillende andere
sprekers getuigenis van hun geloof af, terwjjl
tusschen de toespraken «Amen's en Hallelu
ja's" klonken, of een lied gezongen werd.
De Maréchale was door zwakke gezondheid
i andere bezigheden niet in staat geweest
naar Middelburg te komen.
Onder de kolfbaan was het handels-depar
tement vertegenwoordigd. Daar waren insig
nes en andere distinctieven te koopalsmede
tambourins, boeken, spreuken en dergeljjken.
Er naast had de maatBchappeljjke afdeeling
een plaatsje gevonden om het werk dat in
de toevluchten voor dak- en werkloozen ver
vaardigd wordt, ten verkoop uit te stallen.
Het waren meestal goed afgewerkte, weinig
kostende artikelen van huiehoudeljjken aard.
Ook was daar tentoongesteld een slaapge
legenheid voor mannen in die toevluchten, die
natuurljjk er allereenvoudigst uitzag, maar
voor hen, die gewoon zgn onder den blooten
hemel op een bank, een plank of op de aarde
den nacht door te brengen, zeer veel aan
trekkelijks oplevert.
ONDERWIJS
Mejuffrouw W. G. Deibei, onderwjjzereB
aan de Rjjksleerschool Ie Middelbnr
slaagde te Arnhem bg het examen voor
akte van hoofdonderwijzeres.
Ten gevolge van den uitslag van het
onlangs gehouden vergeljjkend examen der
adspiranten, bedoeld bg art. 25, onder II, der
wet van 21 Juli 1890 Staatsblad n. 126), voor
toelating als cadet bjj de Koninkljjke Militaire
Academie te Breda, komen, voor eene plaat
sing bjj die inrichting tegen 16 September e.
k., in aanmerking, voor
a. Infanterie hier te lande: O. G.
James, N. Visser, P. Clerk, L. L. P. Calkoen,
I. H. Reynders;
b. Cavalerie hier te lande:
Spree, W. J. Jeltes, A. Diemont
c. Artillerie hier te lande: H. J.
J. M. Koremans, N. P. A. du Quesne van
Bruchem, A. Jansen, J. van Andel, J. F. Quanjer
J. de Jongb, A. Rietveld, J. M. van der Made
d. Genie hier te lande: F. A. Janssen
van Raay, G. C. Beltman
e. Infanterie in Nederlandse h-
Indië: A. K. Nanning, C. van Roggen, J.
Feikema, E. L. de Kok, W. C. Lemei, F. R.
D. de Kok, D. G. Draajjer, C. P. Winckel, J.
Oudsburg, F. H. A. Brans
f. Cavalerie in Nederlandse h-
I n d i G. B. F. van der Schoot, F. J. Nix
g. Artillerie in Nederlandsch-
I n d i J. B. van der Poll, C. A. Jorissen.
A. T. H. Winter, E. D. B. Mans, M. A. Snoeck
h. Genie in Nederlandse h-Indië
P. A. van der Burg.
met zjjne veertigjarige bediening van het
Woord, welke bjj gisteren herdacht. Ds Gispen
dankte in warme bewoordingen.
Hierna voerden achtereenvolgens Rev. mr.
Campbell en mr. Bargor, afgevaardigden van
de Presbyterian Church of England, het woord.
Genoemde kerk telt bjjna 70.000 leden en
bestaat uit 301 gemeenten. Yan haar zendings-
arbeid op Formosa en in China en Engelsch-
Indië werden nadere mededeelingen gedaau.
De theol. school, die thans te Londen is,
zal weldra naar Cambridge worden verplaatst.
Met belangstelling slaat men den arbeid der
Gereform. kerken in Nederland gade.
Namens de synode werden de sprekers door
i Lion Cachet bedankt.
Prof. Jager sprak namens de oud-geref.
kerken in Oost-Friesland. Er is een band tus
schen de kerken in Nederland en Oost-Fries
land die band bljjve en worde nauwer!
Prof. D. Wielenga bracht hem dank namens
de synode.
Hierna besprak prof. mr D. P. D. Fabius,
namens het curatorium te Zetten, de mogeljjke
samenwerking" tusschen de gymnasiale op
leiding aan het geref. gymnasium te Zetten en
aan de theol. school te Kampen.
Vervolgens bracht prof. Noordtzjj praeadvies
uit over een paar zaken, die met andere ge
rangschikt zgn onder eene rubriek «Opzicht,
tucht en geschillen", t rwjjl daarna weer door
dr L. Wagenaar over een paar punten van
anderen aard werd gerapporteerd.
11e zittingop Woensdag 19 Augustus,
voormiddags.
In behandeling kwam het rapport in zake
de zending, Vrjjdag door prof. dr A. Kuyper
oorgelezen, waarvan de strekking is: dat de
beginselen, door de tegenwoordige deputaten
voor de zending voorgestaan, niet als leidend
beginsel voor de regeling van den zendings-
arbeid moeten worden aanvaarddat de Bynode
zich dies eerst moet uitspreken over de te
volgen beginselen en grondtrekkendat daar
van, zoo mogeljjk nog in deze synode, een
schets, door aan te wjjzen deputaten, worde
gemaakten dat die deputaten ook maatre-
n van overgang voordragen, als het in
deze synode nog niet tot volledige regeling
mocht komen.
Over dit rapport voeren de deputaten voor
de zending, ds. J. Feringa, ds. W. Gispen en
ds. F. Lion Cachet, het woord. Allen brachten
bedenkingen in tegen het genoemde rapport,
ofschoon waardeering werd uitgesproken voor
vele daarin neergelegde gedachten. Prof. dr.
F. L. Rutgers besprak en beantwoordde enkele
punten, die in de discussie genoemd waren.
Voor de kweekschool der Algemeene
Doopsgezinde sociëteit hebben zich slechts drie
aspiranten aangemeld om als student te worden
geplaatst.
In 1893 meldden er zich 15 aan, in 1894
10, in 1895 slechts 5 en thans 3. Toch is het
aantal studenten nog Bteeds grooter dan bet
ooit geweest is, zoodat er nog geen vreeB voor
gebrek behoeft te bestaan. Evenwel is het
vooruitzicht voor de studeerende jongelingen
wat gunstiger geworden.
Wederom zgn (thans door de stemhebbende
gemeenten) buitengewone bestuurders benoemd
voor de wetsherziening, nl. de heeren C. Lely,
te 's Gravenhage B. Cuperus, te Zutphen J.
W. v. d. Linden, te Harlingen en Bernhardt
Brons Jr., te Emden. Door herstemming moet
nog een vjjfde buitengewone bestuurder ge
kozen worden.
LANDBOUW.
Als een bjjzonderheid meldt men ons, dat
-p het land van den landbouwer W. v. Houdt
onder Scherpenisse een aardappelplant
groeit, welke eene omtrek heeft van niet
minder dan 6 Meters enkele Btammen hebben
eene dikte van 5 cMzjj prjjkt thans nog met
ongeveer 100 bloemen, benevens vele knoppen.
De cjjfers geven het gehalte aan in milligrammen per liter water.
KERKNIEUWS
Generale Synode van de Gerefor
meerde kerken In Nederland,
te Xliddelbnrg.
10e zitting, op Dinsdag 18 Augustus namiddag.
De praeses wenschte bjj den aanvang van
deze zitting ds. W. H. Gispen harteljjk geluk
Volgens de laatste berichten uit verschil
lende landen van Europa omtrent het beet
wortelgewas bljjft in Duitschland de stand van
net gewas verschillend. In Midden-Duitechland
kan een goede oogst worden verwacht, terwjjl
in Oosteljjk-Duitschland een tekort wordt
tegemoet gezien. UitOostenrjjk-Hongarjjo luiden
de berichten niet al te gunstig. VolgenB
onderzoekingen van het proefstation der Cen-
craal-Vereeniging van suikerfabrikanten bedroeg
het gemiddelde gewicht der bieten op 12 Aug.
jl. 212.8 gram tegen 324.9 gram op den zelfden
datum van 1895. Uit Frankrgk klaagt men
over te koud weder, terwjjl uit Rusland de
berichten gunstiger luiden.
Volgens bet jongste bericht is in Rus
land de oogBt thans geëindigd. De granen
laten iets te wenschen overhet stroo is zeer
overvloedig, maar de korrel is licht.
In de streek van de Baltische zee en in
het Wolgabekken tot aan de Kaspische zeo