MIDDELRURGSCHE COURANT. N°. 176. 139° Jaargang. 1896? Dinsdag 28 Juli. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prgs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p»p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thenaome<et> Middelburg 27 Juli 8 u. vm, 65 ft., m. 12 n. 71 gr., av. i u. 69 gr. F. Verw. N. W.wind. Advertenties voor het eerstvolgend nummer moeten des middag» vóór é&m uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die s Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. lirentea. Te Vlissingen P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. C. Boluit, firma wed. A. C. de Jonge. Bü deze courant behoort een Bijvoegsel. Middelburg 27 Juli. DE ZAAK-DEK HARTOG te Amsterdam neemt een omvang, waardoor onzes inziens het hoofdpunt geheel op den achtergrond wordt gedrongen en allerlei ge voelsuitingen de plaats innemen van een halm, bezadigd woord, door het verstand ingegeven. Of de regeling der rangexamens, zooals die in Amsterdam bestaat, goed is; of zjj onbil lijkheden met zich brengt; of men wjjziging daarvan noodig acht, ja dan neendit alles is hierbg de kwestie niet. De groote vraag is: past het iemand, in een geordende maatschappij, om, wanneer bjj tegen eene instelling bezwaren heeft, ge gronde of niet gegronde, anderen, die hnn plicht doen of eene tegenovergestelde meening huldigen, op de openbare straat te beleedigen en hun straattaal toe te voegen? En daarop moet een beslist ontken nend antwoord gegeven worden. Dit vaststaande, volgt hieruit dat allerminst de onderwijzer, een ontwikkeld man, een behartiger der belangen van de jeugd, die het voorbeeld geven moet, zich aan dergelijke daden mag schuldig maken. Hoe knap een onderwijzer ook zg, hg moet in de eerste plaats fatsoenlijk man zgn, vooral tegenover zjjne collega's. Wjj hebben wezenlijk in onze maatschappij al genoeg schreeuwers, die mee- nen door hun lawaai en brutaliteit de geheele Bamenleving te kunnen regeerenhet onder wijzend personeel behoeft daaraan werkeljjk niet mee te doenen dient in woord en ge schrift bljjken te geven van zelfbeheersching en beschaving. Doet een onderwijzer dat nietgedraagt hjj zich, zooals algemeen erkend en afgekeurd wordt, gelgk de heer Den Hartog deed, dan heeft hg zgn prestige tegenover de kinderen» die hjj later weer moet onder wjj zen, verbeurd. Eu dat moet vanzelf nadeelig werken op bet door hem te geven onderwjjs. De kinderen weten spoedig genoeg, wat er gebeurd is, vooral na de levenmakende betoo gingen, die thans in Amsterdam worden ge houden. Dat is eene zeer groote schaduw- z jj d e van hetgeen de heer Den Hartog heeft gedaan. En op dat punt vestigt zeer terecht de heer dr Blooker, lid van den raad van Amsterdam, de aandacht in een schrjjven aan den heer A, C. Wertheim. Volgens hem heeft de raad als administra tief college slechts deze vraag te beantwoor den wat eischt het belang van het door de •wet aan zjjne zorgen toevertrouwd openbaar onderwjjs En als men de vraag zoo stelt, moet men, volgens dr Blooker, komen tot de zelfde conclusie als het dageljjk6ch bestuur. Ea dan besluit hg zgn open brief aldus >Is een man als Den Hartog na het gebeurde geschikt te achten als voorganger der jeugd, als leidsman op den weg, die leidt tot «Chris telijke en maatschappelijke deugden?" Is de ■wijze, waarop hjj en de zjjnen den strjjd aan bonden tegen de rangexamens, voor de ouders, die de opvoeding hunner kinderen aan deze onderwijzers ten deele moeten toevertrouwen, een waarborg, dat zal worden geleerd eerbied voor de gestelde macht, onderwerping aan de wet, zelfbeheersching, waardeering voor het streven van anderen, ook al wjjkt die meening van de onze af, «humaniteit naast plichtsbe trachting «Wanneer een man als Den Hartog gehand haafd werdwanneer inderdaad de Gemeente raad als een jury gevoelsoverwegingen deed gelden en niet uitsluitend rekening hield met den wetteljjken plicht om het onderwjjs te verzorgen en aan de ouders waarborgen te sohenken voor het gehalte der openbare on derwijzers, dan ware daarmede aan het open baar onderwjjs een levensgevaarlijke slag toegebracht. Op het gemeentebestuur rust de plicht te zorgen, dat de openbare onder wijzers zgn mannen, die ook buiten de school door hun gedrag eerbied afdwingen en wier voorbeeld den leerlingen tot navolging kan strekken. «En dit kan niet van Den Hartog worden vol gehouden. Zelfs zgn schrgven aan de hoofden Baert en Van Doorne pleit tegen hem. Onder den drang van de door den Bond aangenomen motie, scbrjjft hjj niet, als elk wèl opgevoed man zou doen, een brief van verontschuldiging doch bg redigeert dien brief zoodanig, dat hjj daarin zgn recht handhaaft deze Hoofden door straatschandaal lastig te vallen, wanneer het uieb gebleken zon zgn dat zg «volgens een besliste opdracht van «Burgemeester en Wet houders" hadden gehandeld." «Mag de Raad de ingezetenen er langer aan blootstellen aan een dergeljjken onderwijzer hunne kinderen te moeten toevertrouwen «De Raad zal, het voorstel van Burgemeester en Wethouders aannemende, daardoor implicite te kennen geven, dat ook de «medeloopers" van Den Hartog terug hebben te komen van den in den laatsten tjjd gevolgden weg. Er kennende het recht van ieder ambtenaar, om langs wettelgken weg te bomen tot verbetering van positie, zooals bljjken kan uit hetgeen in den raad door den wethouder en anderen in zake de rangexamens is gesproken niet alleen, maar ook uit de wijzigingen, die reeds in die rang- examens zgn gebracht, zal de raad door het voorgestelde ontslag te voteeren een eersten stap doen van de leering, die de medestanders van Den Hartog uit dit besluit zullen trekken, zal het afhangen, of verdere stappen noodig zullen bljjken." Men ziet: de heer Blooker legt den vinger op de rechte plaats; en stelt de kwestie zeer zuiver. Het is jammer dat hjj de raadszitting niet ban bjjwonen, waarin de zaak zal worden behandeld. Wjj lazen zgn stuk met meer genoegen dan de zonderlinge redeneeringen van den heer Van Loenen Martinet, die op een openbare bjjeenkomst ter verschooning van den heer Den Hartog o. a. beweerde dat de onderwjjzer van de eene school niet het hoofd van eene andere school behoeft te erkennen. Alsof er geen eischen van wellevendheid zgn, geldig ook voor onderwjjzersen of hg, die toont geen manieren te kennen, geschikt is om de jeugd te leeren hoe zich te gedragen. Toch bljjft onze verwachting dat er door den raad der hoofdstad in deze lastige en vervelende kwestie, die den heer Den Hartog had kunnen voorkomen, wanneer bg zich niet kwajongensachtig had aangesteld, een uitweg zal gevonden kunnen worden om hem nog voor ditmaal te sparen. Men zou hem voor gernimen tjjd kunnen schorsen en daarna tegenover andere leerlingen, dan de huidige kunnen plaatsen. In dien tusschentgd is de indruk van het gebeurde verflauwd. Die wensch is misschien ook wel meer eene uiting van het gevoel dan van het verstand maar het is, dunkt ons, toch ook verstandiger te trachten, als het eenigBzins kat, iemand nog te behouden dan hem wellicht voor altjjd ongelukkig te maken. 20en dezer gesneuveld de fuseliers J. A. van Eg ken en P. Scheipsrs, en is daar bjj gevaarlijk gewond de fuselier J. F. Roels. Hetzelfde telegram hield nog de mededeeling in fuselier I. B. de Winter bjj eene poging tot opvatten van muiters te Praja (Lombok) gedood. Aan het Handelsblad wordt heden uit Atjeh gemeld, dat luitenant-kolonel 0. P. J. van Vliet, chef van den staf op Atjeh, eerst daags naar Batavia vertrekt. CREIiiVERilVD ERIIG. Met betrekfcing tot het in ons nommer van Maandag opgenomen stukje, in verband met de voorgestelde grensverandering tusschen Mid delburg en Nieuw- en St. Joosland, schrjjft R., die het ook door ons uit het N. v. d. D. overgenomen geschiedkundige schetsje van het terrein der zaagmolens gaf, ons nader het volgende Naar aanleiding van de opmerking dat mjjne bewering als zouden de bewoners der bedoslde streek vele voordeelen genieten onjuist is, heb ik de eer u mede te deelen dat door mg daarbjj geenszins is gedacht aan den landbouwer, die zjjne werklieden na hen 50 jaren te hebben laten werken, tegen gering loon, eene plaats bezorgt in het «armhuis" in de Kerkstraat. Alhoewel de loonen aan de zaagmolens, in vergelijking met andere plaatsen, niet bjjzon- der hoog kunnen genoemd worden, zgn deze toch beter dan die van den boerenarbeider, bo vendien worden zg, dank zg der humaniteit hunner heeren, tot hun dood toe, al presteeren zg ook niet meer zooveel, aan de zaak verbonden gehouden. Zelfs bg hun dood wordt hun gratis een doodkist verstrekt, terwjjl hunne weduwen tot nogtoe eene toelage ontvingen. Dus voor den armen houtzager behoeft in de naaste toekomst voor Nieuwland waarschjjnljjk geen vrees te bestaan. Toen ik van voordeelen sprak, had ik meer het oog op het gemak van b.v. de nabjjheid van de school, den geneesheer, de post, de berk, de begraafplaats, het gemeentehuis, enz. enz." Bjj kon. besluit: zgn benoemd tot adj.-adm. bjj de zeemacht de adsp.-adm. A. van der Boon, P. M. Schreuders, W. A. Rotteveel, W. L. G. J. F. Cramer von Baumgarten en E. Verhaaf is bepaald dat de trompetter der artillerie van het leger in N.-I. C. H. F. Petersen, ter zake van de krijgsverrichtingen tpgen Lombok in 1894, bg afzonderlgke dagorders, zoo in Indië als in Nederland, eervol zal worden ver meld. A. s. Dinsdag verleent de minister van justitie geene audiëntie. Voor hen, die belangstellen in emigratie naar Suriname, is zeker zeer belangrjjk wat de nieuwe gouverneur, mr J. Tonckens Jz.» daarover opmerkt in antwoord op het voor- loopig verslag over de koloniale huishoudelijke begrooting. Hjj zegt nl. het volgende: Voor wie nooit inde tropen was, moge het aanlokkelijk beeld van een vruchtbaren bodem met een heerlijk klimaat wat de volle waarheid is genoeg zgn om te meenen dat slechts landverhuizing noodig is om van hon gerende proletariërs gegoede landlieden te maken, hjj, die het klimaat kent, oordeelt anders. De kolonisatieplannen, waarop in het voor- loopig verslag wordt gedoeld, de door de Nederlandsche couranten medegedeelde be richten omtrent pogingen om kolonisten hier heen te brengen zon-der eenige voorbereiding, kunnen dan ook slechts medeljjden opwekken met degenen, die van zulke pogingen de slachtoffers zouden worden, als zjj zich tot uitvoering van zoodanige plannen lieten ver leiden. Het komt den ondergeteekende on- noodig voor speciale pogingen te doen om hiertegen te waarschuwen. Wie over emigratie naar Suriname denkt, zal ook wel, voorzoover bjj van den inhoud van dagbladen kennis neemt of krjjgt (en hen met wie dat niet het geval, is zoude eene waarschuwing van bestuurs- wege toch ook niet bereiken), vernemen hoe de kolonisatie-commissie over het welslagen van emigratie denkt, en dit zal voldoende zgn om van zulke onberaden plannen af te houden. Gebrek aan arbeiders voor uitbreiding der goudindustrie, volgens het voorloopig verslag door sommige leden gevreesd, zoude een ver blijdend verschjjnsel zgn. Dergelgk gebrek geneest altjjd en overal zichzelf, en al is het waar dat iemand, die al te vast vertrouwt in zoogenaamd-) economische wetten, in Suriname bjjzonder veel gelegenheid vindt om dat vertrouwen te verliezen, er is naar meening van den ondergeteekende geen reden, om het zoeten van werkvolk voor de goud industrie niet aai degenen, die zich op deze industrie toeleggen, over te laten. De eenstemmigheid, waarmede in de kolo niale staten de eerlang te maken aanvang der werken aan het Saramaccatanaal werd roet, vindt weerklank bg den onderge teekende. Blgkens het onlangs verschenen verslag der kolonisatie-commissie, heeft deze voor eene proefneming met de vestiging van Europeesche gezinnen haar oog geslagen op een deel der terreinen, welke door genoemde werken gebaat zullen worden. Ingeval het tot uitvoering van kolonisatieplannen als bg dat rapport bedoeld mocht komen, is ook daarvoor de uitvoering dezer werken van groot belang. tusschen rustige en onrustige patiënten moti veert huns inzienB deze uitgave niet. Dit laatste werd door vele andere leden weerspro ken, terwjjl bovendien van die zjjde werd betoogd hoe reeds vroeger gebleken is dat patiënten, die van wege gemeentebesturen te Medemblik verpleegd worden, daar niet kouder, blijven. En aangezien men het wenscheljjk acht dat de gelegenheid worde heropend tot plaatsing van gemeentepatienten, zoo was 't ook omdat de voorgestelde regeling het uitzicht daarop heropent, dat men van die zjjde het wetsontwerp toejuichte. Het door de bcBtrjjders geopperd denkbeeld om de rustige krankzinnigen naar dekoloniëc van de Maatacbappjj van Weldadigheid over te brengen, werd onpractisch geacht zoo lang zrodanige kolonie zich niet groepeert om eer. gesticht als centrum van verpleging. En a' zou het waar zgn des neen dat de inrichting van een gesticht voor rustige patien ten Bchade zou doen aan het nut eener op te richten kliniek voor psychiatrie in eigen beheer van het rjjk, dan nog mocht het belang der patiënten niet aan dat der wetenschap worden opgeofferd. Over de plaats van vestiging van het gesticht en over de eventuëele aanschaffing van eene uniforme kleeding, liepen de gevoelens uiteen. Be niewwe geweren» De militaire berichtgever van den Limbur ger Koerier houdt ook tegenover de tegen- praak van luitenant Coenegracht, vol, dat de afgeleverde nieuwe geweren niet voldeden. Hjj beweert o. a. dat, als ze goed zjjn afge werkt, er dan mee kan gemanoeuvreerd wor den door uitstekend geoefende soldaten en officieren, maar niet door onze boeren-miliciens die, zooals hjj het uitdrukt, een geweer moe ten hebben «dat lezen en schrgven kan." UIT STAD EN PROVINCIE g kon. besluit zgn benoemd tot ge zworen voor den Nieuwen Opzendenpolder, L., Nieuwenhuysetot gezworen voor het water schap Baarland, c. a., C. Meeuwsetot ge zworen voor het waterschap Nieuw Bommenede C. J. H. Hoogenboomtot gezworen voor den polder Oudkempenshofstede, B. M. Suurland. - Door de brandwaarborgmaatschappjj Middelburg alhier is eene premie van f 15 geschonken aan de brandweer te Heinkens- zand voor het flink optreden bjj den brand in den nacht van 13 Juli aldaar. - De heer O. Broeke, dia sedert eene lange reeks van jaren zjjn zaak in blik-, koper-, geëmailleerd- en ander werk op den hoek van de Giststraat en de St Pieterstraat uitoefende, heeft die overgebracht naar de Korte Noord straat alhier. In den aldaar nieuw ge stichten, ruimen winkel heelt hjj zoowel zgn eigengemaakte als van verschillende fabrieken betrokken artikelen net geëtaleerd. Yooral verdienen vermelding de fraaie petroleum lampen-stellen en wat meer tot verlichting n verwarming met petroleum benuttigd wordt. - Zondag vierde het echtpaar J. Ut en E. van Leeuwaarden zjjn gouden bruiloft. Het ontving bjj dit zeldzaam feest vele bljjken van belangstelling. Hunne buren, de bewoners an de Vlissingsche straat alhier, versierder de woning met groen, schilden en vlaggen en zorgden 's avonds voor eene aardige verlichting van een en ander. Van bjjna alle huizen in de straat wapperde de vlag. - Bjj beschikking van den minister van waterstaat c. s. is benoemd tot buitengewoon opzichter W. Gabrielse bjj het uitvoeren van werken tot uitbreiding van de buitenhaven het kanaal door Walcheren te Vlis singen. - Benoemd met 1 Augustus tot brieven gaarder te Biggekerke, Steven Kesteloo, timmerman aldaar. - De heer A. Minderhoud Lz. van West- ka p e 11 e, buitengewoon opzichter bjj den waterstaat te Willemadotp, ia met 1 Aug. a. s. benoemd, tot tjjdeljjk opzichter bg de werken te 's Gravenhage. Bljjkens bjj het departement van koloniën ontvangen telegraphisch bericht, zgn in een deel der oplaag van ons vorig nommer is dit gemeld bjj de operatiën in A tj eb op den RranbzinDigeninrichting te Grave. Blgkens het afdeelingsverslag der Tweede Kamer over het wetsontwerp waarbjj galden worden aangevraagd voor een tweede rijks inrichting voor krankzinnigen in het Groot- Arsenaal te Grave, heeft men van verschillende zjjde bezwaar gemaakt tegen dit plan, zoolang het gesticht te Medemblik voldoende plaats ruimte aanbiedt. Het belang der scheiding In het verslag van de laatstgehouden zitting van den gemeenteraad van Goes is korteljjk melding gemaakt van een plan van den heer F. H. Ejjdman te Delft, die aan den raad voorloopige concessie verzocht tot het leveren van drinkwater, gedistelleerd uit zee water. Het plan van den heer Eijdman is niet alleen Goes van goed drinkwater te voorzien maar het buizennet over alle dorpen van Zuid Beveland uit ts breiden en, daardoor ook te voorzien in de meermalen voorkomende be hoefte aan water voor hst vee. De heer E. stelt zich voor het water tegen goedkoopen prjjs verkrjjgbaar te stellen en het te leveren over een meter. Subsidie vraagt hjj niet, maar alleen gebruik van de straten voor den aanleg der buizen, de sympathie der Goeschenaars en algemeene deelneming. Waar men op Zuid-Boveland des zomers nog al eens gebrek heeft aan zuiver drinkwater, zou het in toepassing brengen van het systeem van den heer E. van groot nut kunnen zjj Misschien zou daardoor ook een ander plan, dat reeds gernimen tjjd in de lucht hangt, de oprichting^ eener beetwortelsuikerfabriek, kans hebben te worden verwezenljjkt. Waar is de tjjd schrjjft men ons dat men snakte naar wind, als naar korter of langer tjjd van windstilte, de korenmolenaar niet kon voldoen aan alle aanvragen om het meel te malen. In zulk een tjjd was er soms groote broodnood of liever moelnood. Thans heeft de korenmolenaar bjj enkele uitzonde- ing voor het te bakken brood te malen, hoofd- zakeljjk is het malen voor veevoeder en dat geeft lang niet voldoende werk. Goes bezit nog twee zulke molens, maar een er van is oor afbraak, door den eigenaar van den an deren molen gekocht. Zoodat de Molendijk weldra zonder molen zal zgn. In een der lokale bladen in onze pro vincie kwamen in den laatsten tjjd nu en dan advertenties voor, waarin een prjjsraadeel te raden werd gegeven en waaraan een loterjj verbonden was met kans op een flink cadeau voor den houder van het nommer, dat in een aangegeven staatsloterjj met een kapitalen P'jjs zou uitkomen. Dezer dagen nu was een der loteubezitterB'zoo gelukkig dat zgn nommer uitkwam, waarom bg zich tot den ondernemer wendde om zgn prjjs in ontvang te ne.men. Deze echter zocht velerlei uitvluchten en keerde den prjjs niet uit. De politie is in de zaak gemoeid, die in het betrokken deel van de provincie nog al de aandacht trekt. - Dat bjj de groote bitte der laatste dagen mensch en dier behoefte heeft aan water, mag als algemeen bekend verondersteld worden Toch scbjjnt niet ieder van deze waarheid diep doordrongen te zgn, schrjjft men ons uit Baarland, althans bg een landbouwer onder deze gemeente is een rund in de weide van dorst omgekomen. Het overige vee had zooveel geleden, dat het op het gezicht van water in 'fc eerst weigerde te drinken. Zaterdag namiddag is teColjjnsplaat de landbouwschuur van den heer Remjjnse, in gebruik bjj J. Janse en waarin zich wat gerst en stroo bevond, totaal afgebrand. Niemand bemerkte iets voor de brand was afgeloopen. De schuur, die op het punt van invallen stond verzekerd. Levende have is niet omgeko men, wjjl juist den vorigen dag eene publieke veiling had plaats gehad. De heer L. Boogaert, rgksveearts te Ove- zand, is benoemd tot provinciaal veearts stand plaats Terneuzen. - De brigadier der maréchaussée Albere is overgeplaatst van Philippine naar Steen bergen 'en de brigadier Van Eok van B r e s- k e n 8 naar Philippine. RECHTSZAKEN. Arrondissements-rectitban/c te Middelburg. Bjj bevelschrift dier rechtbank zgn naar de openbare terechtzitting verwezen I. M. J. B., eigenljjk genaamd R, M., oud 23 jaar, dienstbode geboren te Didam, laatst wonende te Vlissingen, thans alhier in hech tenis, ter zake: dat zjj, met het oogmerk om zich waderrechterljjk te bevoordeelen, van 10 December jl. tot en met 24 Juni jl. te Vlis singen haar intrek heeft genomen bjj E. Hoff man, vrouw van J. J. Thomass, en deze vrouw heeft bewogen haar gedurende dien tjjd inwo ning te verschaffen en gelden voor voeding en het aankoopen van kleeding, en zulks door aan bedoelde vrouw te zeggen dat zg een erfenis had te wachten van 1500 gulden en na ontvangst daarvan haar zou betalen, en ten einde haar te doen gelooven dat zjj werkeljjk op die nalatenBchsp recht had(haar heeft mede genomen naar den advocaat mr M. J. de Witt Hamer alhier, om daarover te spreken en door haar vervolgens te laten lezen eenige brieven, die zjj zich daartoe opzetteljjk had doen toe zenden en waarin eveneens over die nalaten schap en haar recht daarop werd gesproken. Aan den beklaagde is de heer mr K. W. Brevet, advocaat alhier, ambtshalve als ver dediger toegevoegd. II. J. v. B., oud 20 jaar, J. W., oud 19 jaar, arbeiders, D. K., oud 19 jaar, H. d. V., oud 19 jaar, boerenknechten, en J. W., oud 18 jaar, arbeider, allen geboren en wonende te Borspele, thans alhier in hechtenis, ter zake lat zjj, als getuigen, gehoo-d ter terechtzitting /an het kantongerecht te Goes, op 29 Juni 11. hjj de behandeling eener strafzaak, opzettelgk eene valsche v rklaring onder eede ten na- deele van een beklaagde hebben afgelegd. Aan de beklaagden is de heer mr C. de Witt Hamer JGz., advocaat alhier, ambtshalve als verdediger toegevoegd. ONDERWIJS Men schrjjft ons: Den 24en dezer vergaderden de onderwjjzers van het arrondissement T hol en in de vrge natuur, nl. in de Wouwsche Plantage. Aan wezig waren ongeveer 40 personen, waaronder als gasten de heer Polderman, secretaris van 9t. Annaland, en de heeren Smulders en Van Heel, onderwjjzers in de Plantage,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1