MIDDELRURGSCHE COURANT. N°. 167. 139° Jaargang. 1896 Vrijda; 17 Juli. Dew courant verschijnt d a g e I ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg ale voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Vhemoneter. Middelburg 16 Juli 8 u. vm, 68 ?r., m. 12 u. 68 gr., av. 4 u. 66 gr. F.Verw. N. wind. Advertentiën voor bet eerstvolgend nummer moeten des middags vóór éém uur aan bet bureau bezorgd zijn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere i imilieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reel ames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen Advertentiën bjj abonnement op voordeelige ▼oorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan bet bureau te bekomen. en tea. Te Vliasin x. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. C, Boluit, firma wed. A. C. de Jonge. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel* Middelburg 16 Juli. 1TJKH, Het volgende officieele bericht is bt de» ontvangen EergÏRterf n excursie uit Lamjong over Toeng- koeb Kroeng-G'oempang naar Lampermai. Bevolking rustig tot Kroerg-Gloempang. Al daar met een bende gevochten. Gesneuveld een en gewond 6 militairen beneden den rang van officier. Driester optreden van Oemar's benden nood zaakte kolonel Stemfort gisteren een bataljon, over een paar punten verdeeld, achter te laten in de IV en VI Moekims tot verzekering van de rust." He werlisiahing der glasslijperi ie Uaabtricht. In het Handelsblad heeft de heer mr J- Kruseman een tweetal opstellen gewjjd aan deze veel besproken en voor de arbeidswereld zeer gewichtige kwestie. Hjj had zich, op uitnoodiging van de hoofdredactie van dat blad, dezer dagen naar Maastricht begeven, ten einde een onpartjjdig onderzoek in te stellen. Zoowel bjj de heeren Regout en de leiders der staking, als bjj verschillende andere personen, die min of meer bg de zaak be trokken zgn, hééft hg bezoeken afgelegd, ten «inde van de meeningen der partgen op de hoogte te komen. Voorts heeft hg kennis ge nomen van de verschillende publicatiën in couranten en vlugschriften, welke naar aan leiding der werkstaking verschenen zgn. Vóór bg tot een beoordeeling van de staking overgaat, zet hg de bekende geschie denis der zaak kortelgk uiteen. Het belangrijkste is wel het tweede opstel, dat de hoofdgrief raakt, omdat de schrgver daarin zgne meening zegt over de vraag of de firma Regout te recht de zeven bestuursleden der glasslgpers-vereeniging buitensloot, toen zg zich bereid verklaarde de overige stakers weder in dienst te nemen. Om die vraag goed te beantwoorden gaat de heer Kruseman een voor een na de argu menten, welke de firma Regout voor barege- dragelgn aanvoert. Als eerste argument wordt aangevoerd dat die bestuursleden de eersten der werkstakende arbeiders formuleerden en overbrachten. Het komt echter den schrgver voor, dat dit argument niet steekhoudend is. Men kan niet beweren dat de eiscb, eene vergoeding voor het z. g. >poléepasseeren" te geven, onbehoor- Igk is, nu de firma aan dien eiscb, zg het dan ook niet voor de gevraagde 20 pCt. ver hooging, maar voor 10 pCt., heeft toegegeven. Evenmin kan iets ongepasts gevonden worden in het stellen van den eisch, het tarievenboeb <n de werkzalen te deponeeren en wgzigingen daarin met inkt aan te brengen. Immers, de heeren Regout verklaren zeiven tegen in ■williging van dit verzoek in beginsel geen bezwaar te kunnen hebben. Wel verre van in dit verzoek iets beleedigends te zien, schgnt het den heer Kruseman een volkomen natuur- Igke vraag, waarvan alleen de weigering achterdocht zoude kunnen wekken. Al mogen de werklieden nog zooveel vertrouwen stellen in de eerlgkheid van den patroon (en van de opzichters, die als tusschenpersonen tusschen de heeren Regout en het zeer talrgke perso neel fungeeren), dan blgft niettemin hun zoek volkomen billgk, dat het tarief, waarnaar hun werk berekend wordt, op duidelgke en ondubbelzinnige wgze aan hen wordt bekend gemaakt. Trouwens, al mocht de firma Regont zich door dezen eisch gegriefd big ven achten, dan zoude zg deze grief moeten doen gelden tegenover alle leden der glasslgpers-vereeniging, die de eischen in hun vergadering hebben vastgesteld, en niet tegen het bestuur alleen, dat slechts aan het besluit der vereeniging uitvoering heeft gegeven. Nog minder gewicht valt te hechten aan het tweede argument, dat »één der bestuurs leden den heer P. Regout op brutalen toon heeft toegesproken". Dit feit zelf wordt door de werklieden ontkend, en het zal wel niet voor een goede oplossing vatbaar zgn, welke der partgen hierin bet recht aan hare zgde heeft. Doch in alle gevalle kan deze grief slechts dien éénen persoon individueel betreffen en niet het gansche bestuur. Het derde argument, waaraan door de heeren Regont veel gewicht wordt gehecht, nl. dat er, vóór de staking, op de fabriek een soort van terrorisme door de leden der vereeniging op de niet-leden werd uitgeoefend, moet de de heer Kruseman, op grond van de meest ge loofwaardige inlichtingen, als beslist onjuist verwerpen. Van alle gebezigde argumenten blgft nu het laatste over, nl. dat de vereeniging een socialistische neiging zoude bezitten en, blei f zg ongemoeid, op den duur een gevaarljjke macht zou kunnen ontwikkelen. Dit argument zou de schrgver willen rangschikken onder de meest bsdenkelgke welke men in eene zaak als deze kan doen gelden. Ten eerste onder scheidt het zich door onbestemdheid en wordt het door de daden der vereeniging geenszins gerechtvaardigd. Het zal voorts wel niet wor den betwist, dat men iemand moet straffen niet. voor de meeningen, welke men bg hem onder stelt, en de toekomstige handelingen, welke men van hem verwacht', maar uitsluitend naar de daden, welke bg, vóórdat de straf werd toe gepast, heeft verricht. Die gevaarlgke daden nu ontbreken bg het bestuur der glasslgpers- vereeniging ten eenenmale. Wat de socialisti sche neigingen aangaat, indien zg bestaan, zgn zg aanwezig bg de gansche vereeniging niet alleen bg het bestuur. Doch zelfs al ware dit laatste het geval, dan nog zou de heer Kruseman volstrekt het rtcht der firma Regout ontkennen, op dien grond de bestuuis- leden uit te stooten. Voor hunne denkwgze op maatschappelijk en politiek gebied, welke zich niet uit in verwekken van stoornis ge durende den fabrieksarbeid, zgn Nederlandsche werklieden aan hunne patroons geen verant woording schuldig. Nu zoud8 men kunnen aanvoeren doch i heeren Regout maken van dit argument geen gebruik dat een patroon bet recht heeft iederen werkman in zgn dienst, zonder opgave van redenen, te ontslaan. »Het Burger lijk Wetboek verleent dit recht inderdaad, aldus schrjjft de heer Kruseman ten slotte, doch het strjjdt met de rechtsovertuiging van de natie, vooral waar dit recht op eene wgze wordt toegepast als te Maastricht geschiedde. Het ontslag is niet verleend aan zeven werklieden, die niet naar genoegen van den patroon ar beidden of zich gedroegen, maar aan de zeven bestuursleden collectief, en omdat zjj bestuurs leden waren eener vereeniging, die den patroon onwelgevallig is. Hierin kan ik en ik geloof zeer velen met mg niets anders zien dan een misbruik van macht en een daad van willekeur. Het kan niet worden goedgekeurd, dat een patroon werklieden uit hunne betrekking stoot, wie: eenige fout hierin bestaat, dat zg langs wet tigen weg herstel hebben beproefd van ge gronde klachten. Komt dus de uitstooting der bestuursleden mg principieel onverdedigbaar voor, hetzelfde geldt, indien men de zaak beschouwt uit oogpunt van taktiek- Door hare handelwjjze drgft de firma Regout de stakende glassljjpers armen van het socialisme, dat zg juist tracht te bekampen. Gaarne wil ik toegeven, dat het voor de heer Regout een moeiljjk besluit is, terug te komen op den eenmaal genomen maatregel. Doch niets belet hem de kwestie te onderwer pen aan het oordeel van scheidslieden. Het ontslag der bestuursleden achten zg rechtma tig en door de omstandigheden geboden, doch zeer velen in den lande betwisten die opvat ting ten stelligste. Waarom dus niet beproefd, door onpartijdige personen te doen uitmaken, wie de billijkheid aan zgne zjjde heeft? Wel licht vreest de firma, indien zg in het ongelgk mocht worden gesteld, dat hare positie tegen over de werklieden zal worden verzwakt. Vrees is een slechte raadgeefster, vooral als leidt tot bet handhaven van een onrecht matig besluit. Door hare zaak aan scheids rechters te onderwerpen, kan m. i. het prestige der firma Regout, zoowel tegenover de werk lieden, als tegenover de publieke opinie, niet dalen maar stijgen. De stakers zgn bereid alle punten in geschil aan het oordeel van scheidslieden te onder werpen, met uitzondering van het punt be treffende het ontslag der bestuursleden. Het komt mjj voor, dat voor deze uitzondering geen gegronde reden bestaat, vooral omdat ten aanzien van dit punt de positie der werk lieden het sterkst is. De stakers zouden, naar het mg voorkomt, verstandig handelen, te dezen opzichte hun standpunt te wjjzigen. Voorloopig zoude echter het meeste gewon nen zgn, indien de firma Regout zich bereid verklaarde tot het bekomen van een scheidt- rechterlijke uitspraak mede te werken. Indien zg deze overwinning op zich zelve behaalde, zoude zg den dank verdienen van allen, wien de vreedzame ontwikkeling onzer maatschap- peljjke verhoudingen ter harte gaat." Dit getuigt het anti-rQvolutionnaire blad De Getuige. Naar aanleiding van den smarteljjkeu plicht, door de Vereeniging voor H. Onderwijs op Geref. grondslag ten opzichte van jonkheer Lohman vervuld, wjjst het blad er zgne lezers op. boe de historie door Mie tgden heen ge leerd heeft, dat de boogers'''.Vringen niet voor het Calvinisme te vinden zgn. De Edelen uit de 16s eeuw hebben zoo schrijft het blad de Nederlandsche Calvi nisten, die goed en bloed met vreugde offerden voor de eere Gods, even smarteljjk teleurge steld als de Edelen van dezen tjjd het de tegenwoordige Calvinisten doen. Terecht zegt men, dat de historie zich herhaalt. In do wereld der edellieden nimmer vurige liefde tot, maar altóós diep ingekankerde af keer van bet Calvinisme. Het Calvinisme werpt den mensch ook zeer diep neder! Is het dan wonder, dat ijjken en edelen die gewoon zgn voor zich te zien buigen, zich met dat niets ontziende Calvinisme onmc igk kunnen verzoenen 1 Onder de edellieden zgn helaas zoo betrek kelijk veel »ryke mannendie het goede in dit leven genieten. En de Heere God wil een ellendig volk, dat verstand van kermen heeft 1" Wjj verheugen ons dat ook het meerendeel van hen, die niet tot de edellieden maar tot de gewone burgerménschen en het zg. volk behooren, zoo verstandig is om de wereldsche zaken anders op te vatten, wat beter en meer opgewekt. Dat gekerm maakt een mensch maar onge schikt voor dit ondertnaansche 1 Gerust zou men, dit stukje van de Getuige lezende, kunnen zeggende zg. leer, om van godsdienst niet te spreken, voert tot Onze lezers vullen zeiven het ontbrekende Hermen en ellendig wezen» Bg kon. besluit is aan den luit. ter zee 2e kl. D. J. A. G. F. van den Steen van Omme ren, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend uit den zeedienst. Ook de minister van waterstaat houdt deze week geen audiëntie. Ihsmiddelen. Het schgnt, dat de bgzoudere gunstige stroo ming, die zich bg de opbrengst onzer rijks middelen in de laatste maanden geopenbaard heeft, eenigermate tot staan komt. Reeds Mei gaf niet meer zulke exceptioneel gunstige cjj- fers en Juni is ook bjjna een ton bg dezelfde maand van het vorige jaar ten achteren. Wel is dit in de eerBte plaats te wjj ten aan successierechten, die toen de buitengewoon hooge som van f 1,667,000 opbrachten en nu tot f 778,000 terugvielen, maar ook aan an dere middelen, als zegel-en registratierechten; en zoo de directe belastingen, accjjnzen en invoerrechten het weder goed maakten, deze ste konden toch met 'n opbrengst van f 602,000 de raming van f 617,000 niet bereiken. Toch is de uitkomst van het halfjaar zeer bevredigend, zegt Het Vad. Alle middelen gaven een plus (alleen domeinen en staats lotergen een zeer onbeduidend sommetje min der) en wel als volgtgrond -f- f 115,000, personeel-f- f26,000,bedrijfsbelasting -|- f 103,000, vermogensbelasting -f- f 112,000, invoerrechten -{- f 1,093,000, suikeraccgns -j- f 140,000, wjjn -j- f 42,000, gedistilleerd -f- f 219,000, bier en azjjn -f- f58,000, zout -f- f 106,000, vleesch -f- f 80,000, waarborg -(- f 16,000, zegel -f- f 11,000, registratie -j- f 20,000, hypotheek rechten -f- f 21,000, successierechten -f- f 317,000, postergen -)- f 397,000, telegraven -j- f 6000, loodsgelden f 19,000. Opmerkeljjk is hierbg het hooge cjjfer der postergen, terwgl de cjj- fers van waarborg en wjjnaocjjns, schoon op zichzelf niethoog, op toeneming van luxe uitgaven wjjzen. (Dat er in alle klassen der bevolking meer gedronken wordt bewjjzen ook gedistilleerd en bieraccijns). Boven de raming zgn reeds alle indirecte belastingen en de invoerrechtendirecte en accjjnzen, die altjjd in 't laatste semester ruimer vloeien, zgn reeds niet veel meer te rug. Het totaalcijfer is Blechts f 937,000 onder de raming. Voor het dienstjaar 1895/96 is de vermogens belasting nu gestegen tot f 6,934,000 en de bedrijfsbelasting tot f4,699,000, respectievelijk f 84,000 en f 176,000 boven de raming. UIT STAD EN PROVINCIE De Standaard maakt met ingenomen heid melding van het bijvoegsel bg ons nom- mer van Woensdag, Het blad getuigt met lof van de >voortreffaljjke teekening van Braa- kensiek". Wjj waardeeret, vooral ter wille van den teekenaar, deze zoo verdiende opmerking. Omtrent de gelegenheid voor arbeid, die te Ruhrort wordt geboden en waarvan door ons melding is gemaakt, ontving de Zutph. Crt nu toch wtêr andere en beter luidende berichten. Een barer lezerB liet hare redactie briefkaart zien, welke een arbeider, die te Ruhrort is gaan werken, aan zgn vrouw ge schreven heeft. Het bevalt ons hier goed, schrijft bg. Wjj krjjgen het geld dat die mjjnheer te Zutphen ons beloofd had. Die andere lui, die hier gïweest zgn, hebben leugens verteld. Het ljjkt ons hier wel goed toe." Tevens gewerd die redactie een in geljjken zin gestelde verklaring van twintig te Zutphen aangeworven arbeiders. Het mnziebgf zeischap Oefening kweekt kunst van Borssele maakte heden een nitstapje naar Domburg en voerde bg die ge legenheid in de Abdjj alhier voor de woning van den Commissaris der koningin eenige muziekstukken uit. Dinsdag maakten de weezen uit het Burgerweeshuis te Zierikzee, ter herden king van het 300-jarig bestaan van bet gesticht, een tochtje naar Ylissingen, Middelburg en Yeere. Aan boord van de spoorboot kregen zjj een heerljjk maal. Woensdagmorgen bracht de heer De Jongi van Ellemeet voor het laatst als burgemeester een bezoek aan de school te Oostkapelle en nam daar afscheid van onderwg: leerlingen. Het hoofd der Bchool dankte den burgemeester voor al hetgeen door hem in het belang van het onderwijs gedurende 14 jaren was verrichtmet name voor de met goed gevolg aangewende pogingen om het schoolgeld zoo laag mogeljjk te stellen, voor uitreiking van belooningen voor getrouw schoolbezoek, voor de medewerking en steun aan de school-wandelingen en voor de zoo dikwjjls door hem aangegrepen gelegenheid a de jeugd een aangenamen dag te bezorgen. Na den middag waren de drie hoogste klas sen op de Oranjezon de gasten van den heer De Jonge van Ellemeet terwgl de overige leerlingen in de school getrakteerd werden. Men schrjjft ons Tjjdens de sollicitatie naar de vacante bp- trekbing van hoofd der Bchool te B i g g e- kerke ontving het gemeentebestuur aldaar een brief tot intrekking der sollicitatie van een onderwjjzer, die integendeel gaarne in aanmerking bjj de benoeming wensohte te komen en van ?ulk een schrjjven dan ook niets af wist. Door een begeleidend antwoord op dit valsch geschrift, bg de terugzending vereischte stukken, bleek onmiddeljjk, dat 8ollicitoerende onderwjjzer het niet ge schreven had. Eén van deze gevallen is naar onze be scheiden meening mogelgk. Eerstens kan de schrgver genoemde valschheid in geschrifte gepleegd hebben om uit najjver den sollici tant, die bg de bestuurders van Biggeberbe gunstigen indruk had gemaakt, van de baan te knikkeren, welke handelwgze, om het zachtste woord te gebruiken, wij dan hoogst onwaardig noemen. Doch het kan ook zjjn dat een zeer onhan dig vriend hem voor zgn tegenwoordigen werk kring wenBchte te behouden, want ook wjj weten van zeer nabjj, dat die onderwjjzer zgn taak als schoolman op verdienstelijke wgze vervult. Dan zou de daad uit eigenbaat voortkomen en zeer dom moeten genoemd worden. Het onderzoek van schooltoezicht en justitie duurt nog voort. Bjj beschikking van den minister financiën zgn, met ingang van den len Augus tus a. s., benoemd tot deurwaarders der directe belastingen te Zierikzee L. J. Langeweg, klerk ter inspectie van 'srgbs belastingen te Sittard; en te Terneuzen F. Werps, than: deurwaarder te Boxmeer, en te Winsum (Grn/ F. S. Sjoerdsma, thans deurwaarder te Oost burg. Voorts is benoemd tot assistent-deurwaarder der dir. belastingen te Amsterdam (7e kantoor) L. D. Oosterveld, thans deurwaarder te Goep, Woensdag werd door de politie in zjjm woning gearresteerd M. K., secretaris, ge meente-ontvanger enz. van Scherpenisse en ontvanger-griffier van polders. Hg wordt verdacht van verduistering van gelden en is, na voor den officier van justitie te Zierikzee een verhoor te hebben ondergaan, naar hei huis van bewaring aldaar overgebracht. Alweer dus een slachtoffer van slechte controle. Voor een lid van den raad te B o s c h- k a p e 11 e moot eene herstemming plaats heb ben tusschen de heeren D. L. van Damme en J. van Leuven. Wjj hebben het altjjd wel gezegdprettig gezelschap zgn de Calvinisten niet. Hun hoogste roeping iB...te kermen en ellendig te wezen. Het comité tot Verbetering van den Maat schappelijken en den Rechtstoestand der Vrouw in Nederland besloot, op van verschil lende zjjden gedaan verzoek, de indiening van het adres aan H. M. de Koningin-Regentes, waarbjj afschaffing wordt gevraagd van bet verbod tot onderzoek naar het vaderschap, uit te stellen tot 15 September. Tot dien datum kunnen zelfstandige adhaesie-betni- gingen en van het comité nitgaande getee- kende lijsten worden ingezonden bjj mevrouw Boddaert te Ommen, die op aanvrage gaarne afdrukken van het adres en ljjsten ter teeke- ning toezendt. ONDERWIJS Bjj de opgaaf van den uitslag der over- gang8-examens aan het Gymnasium te Mid delburg heeft men verzuimd te melden dat A. Dronkers is bevorderd van de vierde tof de vijfde klasse. Met ingang van 1 Aug. is op verzoek eervol ontslag verleend als onderwijzeres in de nuttige handwerken aan de openb. school te Oostkapelle aan mej. P- de Pagter— Smit en als zoodanig benoemd mej. M. de Pagter aldaar. Door burg. en weth. van Amsterdam is den raad voorgesteld den derde klasse-onder- wjjzer M. den Hartog dadelijk te ontslaan. Aanleiding tot dit voorstel moeten B. en W. gevonden hebben in de volgende feiten: Den 8en Juli 11. werd te Amsterdam rang examen gehouden. Van de daartoe opgeroepen 150 derde klasBe-onderwgzers waren een vijf tiental opgekomen en het examen werd afge nomen door eenige, door B, en W. aangewezen hoofden van scholen. Toen deze na afloop huiswaarts keerden, werden zjj opgewacht door eenige onderwgzers, die geprotesteerd hadden tegen deze rangexamens. De school hoofden stapten in de'tram, enkele der onder wgzers volgden hen en een hunner, genoemde Den Hartog, ontzag zich niet de hoofden, en met name een tweetal hunner, te beleedi- gen. De hoofden dienden deswege bjj B. en W. een klacht in en deze hebben, na advies ingewonnen te hebben van den arrondisBe- mentsschoolopziener van district I, prof. J. C. Matthes, ingevolge de bevoegdheid, hun bg art. 29 c der wet op het lager onderwjjs ge geven, den raad voorgesteld Den Hartog te ontslaan. Dit ontslag is volgens hat genoemde artikel niet eervol, doch de wet eischt goed keuring van het besluit door Gedeputeerde Staten. Deze kunnen dan tevens, indien zjj daartoe termen aanwezig achten, verklaren, dat de onderwgzer de bevoegdheid tot het geven van onderwgs heeft verloren. Den Hartog is de bekende leider van de sociaal-democratische Onderwjjzers-vereeniging. Zgn optreden wordt zelfs onder de ernstige tegenstanders van de rangexamens ten sterkste gelaakt, daar zgne, den opvoeder der jeugd allerminst passende, handelwgze de oppositie niet ten goede kan komen doch veeleer schade zal doen aan de beweging tegen het rang- examen, zooals dit thans wordt afgenomen en ook door B. en W. niet in allen deele wordt verdedigd. VERKOOPINGEN ENZ. Woensdag) werd door burg. en wet houders van Baarland aanbesteed het ver vangen van de bestaande verharding door bet-rinding van een gedeelte ter lengte van 1275 Meters, van den Steenweg (oo. 37 van den ligger der wegen en voetpaden dier ge meente). Behalve door den, gisteren gemelden, minsten insehrjjver, den heer B. den Exter van den Brink te Krabbendjjke ad f 3620, werd nog inge schreven door de heeren P. J. Visser Pz. te Hans weert ad f 3998J. H. van de Ven te Middelburg ad f 3890J. de Rjjke te Middel burg ad f 3840; Johs de Jonge te Biezelinge ad f 3798; J. P. Panny te Krabbendjjke ad f 3740; P. Dronkers te Kapelle ad f 3725; L. Peeters te Kwadendamme voor f 3715 J. Lindenbergh te Wemeldinge ad f 3705 A. Foudraine te Goes ad f 3673 en Cs. de Wilde Az. te Krabbendjjke ad f 3658. Het werk is voorloopig gegund aan den beer B. den Exter van den Brink te Krab bendjjke. Door het bestuur van den Generalest Prins Willem polder werd Woensdag te Oost burg bg vernieuwing aanbesteed het leveren en aanvoeren langs de in het beBtek nader omschreven wegen van 1228 M* grint van 3 tot 6 i 10 cM. zgde en 1228 M3 grint van 1 tot 3 cM. zgde. Raming f 13598.—. Er kwam geen enkel inschrijvingsbiljet in,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1