HIDDELBURGSGHE COURANT. N°. 158. 139° Jaargang. 1896 Dinsdag 7 Juli. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k amet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prga, per kwartaal, zoowel voorMiddelbarg »Js voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Vkemome Middelburg 6 Juli 8 u. vm, 57 gr., m. 12 u. 74 gr., ay. u. 73 gr. F. Yerw. verand. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags yóor éém uur aan het bureau bezorgd zyn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regeL Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten- Te Vlis8ingen P. G. de Yet Mestdagh Zoon, te Goes: A. C. Bolüit, firma wed. A. C. de Jonge. Middelburg 6 Juli. ■1 Naar aanleiding van het ontwerp-Van Houten om, ten aanzien van bovengenoemd onderwijsvak op de openbare school telkens voor hoogstens vijf jaren vrijstelling te ver- leenen en vak j voor de bijzondere school facultatief te stellen, zijn heel wat pennen in beweging geraakt. Tal van bladen lever den meer of min belangrijke artikelen; maar (waar feitelijk alles op neer komt) wat zou de uitslag zijn van een plebisciet onder de ouderwijzers, omtrent de wenschelijkheid van het behoud van dit vak, z o o a 1 s het tegenwoordig gegeven wordt? Met verpletterende meerderheid zou het vak geschrapt worden uit de lijst der ver plichte vakken. Verplicht? Daar zit het 'm juist. Voor de school verplicht, voor de leerlingen facultatief. Wanneer de kinderen niet willen meedoen, als de ouders werkelijke of gefingeerde bezwaren hebben, in elk geval moet de onderwijzer vrijstelling verleenen. Het oordeel omtrent het al of niet nuttige van het vak is aan de ouders of aan de kinderen 1 Laat (en dat gebeurt) een vader op school komen met de opmerking dat die jaartallen en plaatsnamen voor zijn kind onnoodig zijn m. a. w. laat een afkeurend oordeel over «enig ander vak worden uitgesproken, de onderwijzer zal zich daaraan niet behoeven e storen. Met vak j iB 't wat anders. Oor deelt een vader „die kunstenmakerij" onnoo dig, schadelijk(„zondig" zelfs), de onderwijzer moet er zich bij neerleggen. Blijven een of meer leerlingen uit de gewone school weg, velerlei middelen staan hem ten dienste om dat verzuim tegen te gaan. By vak j zyn onmondigen baas. Wat zal er nn van een onderwijs komen, als van daag het eene gedeelte, by een vol gende les een ander deel, bij eene derde les nog weer een deel der leerlingen wegblijft? Met den besten wil is er immers niets van te maken. Men zal begrepen hebben, dat men bier op het oog heeft eene regeling, waarbij het vak buiten de gewone schooltijden wordt gegeven. Een ander bezwaar is, zoo mogelijk, nog erger. Het vak valt niet in den smaak der leerlingen. Arm- en been- en hoofd- en romp bewegingen zijn eenvoudig van dien aard, dat met geen mogelijkheid er een zesjarige cursus van te maken is. De kinderen ver velen zich. (Informeer eens by de leerlingen der Hoogere burgerschooltoestel-oefeningen worden gaarne, vrye- en ordeoefeningen in den regel met tegenzin verricht). Heteenige wat de kinderen bevalt, zijn de gymnasti sche, en nog meer: de vrye spelen. Spelen willen ze, en dat moeten ze leeren. En om nu een zijsprong te makenonze jeugd kan, voor een groot deel althans, niet spelen. En omdat ze dat niet kan, wordt er op straat veel kwaad gedaan. Laat het doel der vrije- en ordeoefeningen eenvoudig zijn de kinderen te leeren spelen, en zij zullen mettertijd een der nuttigste vakken uit art. 2 der onderwijswet worden Maar daartoe is in de eerste en voor naamste plaats noodig lokaliteiteenvoudig, zeer eenvoudig desnoods, maar in elk geval lokaliteit. De bepaling, dat het vak in de gewone schoollokalen kon gegeven worden, is een der moordenaressen van vak j. Stel u voor eerst moeten de banken op zij worden, waardoor natuurlijk veel stof en ander vuil voor den dag komt. Op zulk een verontreinigden vloer zouden dan loopbewe gingen plaats hebben. Een goed deel van het opstijgende stof komt terecht in de teedere longen der kinderen. Zou een minister zijn eigen kinderen aan onderwijs in zulk eene verontreinigde atmosfeer wagen Zeker niet, maar dan is daarmede de geheele bepaling veroordeeld. schooi openbaar, zoowel als bijzonder feliciteeren. Men zon ondervinden dat een gunstige invloed werd uitgeoefend op de gezondheid en op straatschenderij. Waar het geld vandaan moet komen Och, van dezelfde plaats waar de te Uit oenen vandaan komen voor de nieuwe geweren, en zoovele andere, voor het departement van oorlog uitgegeven. Als by de regeering de wil er maar is, kan er veel gedaan worden. Op enkele scholen wordt (en dit is de be doeling van den wetgever geweest) het vak tusscben de gewone lesuren gegeven om lichaam en verstand gelijkmatig te oefeneD. Hoe zal men dat ooit in het gewone lokaal kunnen doen, vooral voor het 5e en 6e leerjaar, waarin het noodzakelijk is voor dat vak jongens en meisjes te scheidenMeisjes van 11 en 12 jaar mogen enkele oefeningen met jongens van dien leeftijd niet meemaken. En als er uit die klasse zijn, die gemoeds- of andere bezwaren hebben, waar moeten die blijven Zonder opzicht of tijddoodend werk maken 't Een is al even onpaeda- gogi8ch als het ander- Hoe men het ook neemt: afzonderlijke lokaliteit moet er zijn en de leerlingen (be halve zij die om lichaamsgebreken dienen vrijgesteld worden) moeten verplicht worden er aan deel te nemen. Natuurlijk zal menig volbloed-gymnastieker zijn anathema over het geschrevene uit spreken (troetelkindertjes zijn voor vreemden meestal onaangenaam maar de mannen van het vak, zij, die op de L. S. vak j moeten onderwijzen, zijn zij het niet eens met den eischgoed of in het geheel niet Liever teruggekeerd tot den toestand van vdor 1889, dan door lapwerk een slechten toestand laten voortduren of verergeren. De minister moge zich, blijkens zijn antwoord op het voorloopig verslag der Tweede kamer over zyn ontwerp, niet ge rechtigd achten schrapping of facultatief- stelling van het in de wet opgenomen leervak: vrije- en orde-oefeningen, voor te stellen, het is te hopen dat de kamer hem niet volgen zal op den aangegeven weg, maar eerder zal aandringen op afdoende regeling of anders opheffing van een vak, dat, van het oogenblik waarop het werd inge voerd, niets anders bleek dan een stiefkind te zijn, dat allerlei moeilijkheden en teleur stellingen berokkende. ia pensioen verleend aan dr D. Doyer, hoog leeraar aan de rij ka-universiteit te Leiden, ten bedrage van f 3000 en aan dr J. H. Kan, rector van het gymnasium te Rotterdam, ten bedrage van f 3000; is de aanstelling bjj b^lnit van den raad der gemeente Amsterdam van jhr dr J. Sis, hoogleeraar aan de rjjka-academie van beeldende kunsten, tot buitengewoon hoog leeraar aan de gemeentelijke Universiteit te Amsterdam en van mr M. W. F. Treub, tot gewoon hoogleeraar aan de gemeentelijke Universiteit aldaar, bekrachtigd. De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op Donderdag a. niet plaats hebben. Uit een op 2dezer van den Gouverneur- generaal van N.-I. by het dep. van koloniën ontvangen telegraphisch bericht bljjkt, dat by de jongste gevechten in Atjeh zyn gesneuveld de sergeant F. Verhey, de korporaal W. H. Teurlinga en de fuselier H. J. Klaassens, en gevaarlijk is gewond de fuselier H. H. K. In antwoord op de door ons meegedeelde bewering van de Standaard, verlegen te zyn met de houding der oud-anti-revolutionaire party by de behandeling der kieswet, schryft de anti-revolutionaire Nederlander, orgaan van jhr mr A. F. de Savornin Lohman >Onze lezers zullen met die »verlegenheid" wel niet veel medelijden hebben. Zy toch weten, wat van die »verguizing" aan is. Zy toch weten, dat de voorzitter der club bjj de algemeene beraadslaging in eene uitvoerige en principi- eele rede »voor het beginsel in het kryttrad", en »het zwaard ophief" tegen liberalen, con servatieven en kabinetdat bjj hetzelfde, waar het noodig was, deed by de artikelen, o.a art, 7, tegen de conservatieven. Zy weten, dat het éénige amendement van de fractie- Kuyper, dat een anti-revolutionair idee be lichaamde, en niet streed met de economie der wet (dat van de sociale capaciteiten) door alle oud-anti-revolutionairen gesteund en door den voorzitter der club verdedigd werd. Zy weten, dat, waar niet principieels, destructieve amendementen werden aanbevolen op princi piële gronden, onze vrienden, wilden zy niet den schyn van beginsel-verzaking op zich la den, zich niet konden bepalen tot een zwjj- gend tegenstemmen, en dat dus heel hun >aan- val op de eigen broederen" niet anders was dan een verweer tegen een zydelingschen aan val op hen. Zjj weten ook, dat het eerst •conservatief", nu reeds »byper-conservatief" gedoopt amendement geheel lag op de anti revolutionaire ljjn, en alleen als conservatief kan gebrandmerkt met argumenten, die geljj- keljjk gelden tegen 144 van »Ons Program". »Maar De Standaard scbynt te denken, dat als ze iets maar heel dikwjjls herhaalt, het dan eindeljjk wel waar wordt." By kon besluit: Zooals in een deel der oplaag van ons vorig nommer is gemeld, werd, volgens een offici eel telegram in Amfoeang, op T i m o r, de rust weder ernstig verstoord. Tot herstel wordt gewapende politie versterkt. Hr, Ms. flottielje vaartuig Borneo tydelyk te Koepang. Dit bericht wordt bevestigd door een tele gram uit Batavia aan de N. R. Ort. Daarin wordt tevens gemeld dat de oproerlingen verscheidene moorden hebben begaan. Bjj dit bericht teekent het Rotterdamsche blad het volgende aan: De onlusten, die sedert eenigen tjjd op het .n Portugal toebehoorend gedeelte van het eiland Timor heerschten, sohjjnen gedeeltelyk overgeslagen te zyn naar de Wester helft, die aan ons behoort. Het landschap Amfoeang grenst ten zuiden aan het stukje Portugeescb gebied, dat in die Westerhelft door het land schap Atapoepoe van het Losteljjk deel ge scheiden is. Het eiland is 82 geographische mglen lang en in het Noorden, waar nu rust heerscht, zeer bergachtig. De zuidkust is vlak, vruchtbaar, boschryk en geljjk het Westen, weinig bevolkt. De bergen zyn steiL de dalen smal en de ravynen scherp en diep ingesneden. Het geheele terrein is met rots blokken bezaaid, soms van 600 voet hoogte, en met hoog gras en doornachtig struikgewas bedekt. Op die rotsblokken verschuilt zich de Timorees, als bjj in zyn kampong aan zyn voet niet veilig is. Bjj onze komst op dit eiland in 1813 scheidde zich een der 3 stammen, die der Beloeneezen, twee deelen en de keizer over de eene helft van dien stam verbond zich met ons e» vestigde zich te Koepang, waar wjj het fort Concordia oprichtten. Dit keizerrjjk Sonne- bait is gesplitst in verschillende districten, waarvan de hoofden zich weinig storen aan hun van de zon afstammenden vorst. In 1857 werd eene expeditie tegen het hoofd Fettor van Takaip afgezonden, waarbjj den radja van foeang verzocht werd ons te helpen. Takaip werd getuchtigd, evenals Atapoepoe, maar de hulp bleef achterwege. Oematan en Amfoeang onderwierpen zich daarna en de radja van Ledak, die in 1852 den luitenant-ter-zee Glab- beek van der Does had doen overvallen dooden, kreeg vergiffenis. ift benoemd tot notaris binnen het arr. Gro- De gymnastische spelen ztin hoogst nnttig >laadplaa,s Appiagadami mr g. Boltjes, candidaat-notaris, thans griffier bjj het en hoogst gewenscht, maar dan ook verplicht voor allen en in gezonde, luchtige lokalenJ konden die bepalingen in de wet op genomen worden, wij zonden de lagere kantongerecht te Bols ward, uit welke laatst genoemde betrekking hem eervol ontslag werd verleend UIT STAD EN PROVINCIE Te Middelburg heeft zich voor de nieuwe ljjst van de Kamer van koophandel en fabrieken 1 persoon aangemeld. Wjj ontvingen van een »ooggetuige" breedvoerig epistel, waarin hy een wielrjjder, die Zondagavond omstreeks 7 uur van dezjjdi der Markt de Gravenstraat alhier inreed, beschuldigt een klein meisje aangereden en gekwetst te hebben. Hy pleit echter verzachtende omstandigheden, waar hy meldt dat de fietser schelde en, door dien deze wilde uitwyken, met zyn wiel om viel en daardoor de kleine, die onder develo en den beryder terecht kwam, eene kwetsuur deed oploopen. De ooggetuige dringt en daarin heeft recht aan op eene verordening op het hard rjjden in de bebouwde kom der gemeente Als hy nu de vroede mannen helpt aan een goed geredigeerde bepaling in de politie verordening wat men onder te hard ryden verstaat, dan zyn zjj, de wielrjjders zeiven en de wandelaars geholpen. Want heel gemak kelijk zal het, naar veler oordeel, niet vallen om zulk een voorschrift te maken! De parade, Zondag ter gelegenheid van den verjaardag van Prinses Marie der Neder landen op het Molenwater alhier door de hier in garnizoen zjjnde infanterie gehouden, had op de gebruikelijke wjjze plaats. Het bataljon infanterie werd op de parade gecommandeerd door den kapitein A. R. B. Op8telten, terwjjl de majoor jhr W. G. van der Wjjck de troepen inspecteerde. Zondag werd onze stad bezocht door een groot aantal plezierreizigers uit Rotterdam, die per stoomboot in den middag hier aan kwamen. Verder kwamen ook nog per Excel sior heel wat Belgische excursionisten hier ter stede. Zjj hadden een muziekkorps bjj zicb dat by aankomst en vertrek een paar nommere ten beste gaf en ook nog al spelende een wandeling door de hoofdstraten maakte. Heden kreeg Middelburg een bezoek van een tweehonderdtal leerlingen van het pen sionaat Vincentius a Paulo te Oostakker by Gent, begeleid door hunne leermeesters, de broeders van Onze Lieve Vrouw van Lourdes. Den 14 Februari van dit jaar brandde men herinnert zich dit nog wel in Middelburg, het koffiehuis De Koophandel op de Groote Markt alhier af. Direct nam de eigenaar, de heer J, Gabrielse, maatregelen om een nieuw gebouw te stichten, waarmede hy den timmerman P. J. Ie Due belastte, die het werk onder toezicht van den architect, den H. P. v. d. Ree, verrichtte. Het is goed geslaagdde Markt is een fraai geveltje en de beer Gabrielse een mooi café rjjker gewor den. Van de beschikbare ruimte is goed party getrokken en ofschoon de zaal niet breed is, kan ze, 19 meter lang en 4 meter in de breedte, heel wat bezoekers bevatten Voor licht en lucht is behoorljjk gezorgd nieuw voor Middelburg is de geheel open gaande onder-voorgevel en de nette inrich ting voldoet aan alle opzichten aan de eischen des tjjds. - Gedurende de maand Juni zyn alhier bljjkens het Maandboekje, overleden 20 per sonen. Hun leeftjjd was beneden het jaar 3, van 1 tot 5 jaar 1, van 5 tot 10 jaar 1, van 15 tot 20 jaar 2, van 30 tot 35 jaar 1, van 40 tot 45 jaar 1, van 55 tot 60 jaar 1, van 60 tot 65 jaar 1, van 65 tot 70 jaar 1, van 70 tot 75 jaar 4, van 75 tot 80 jaar 2, van 85 tot 90 jaar 1. De ziekten der overledenen warenkinder- diarrhoea 4, longontsteking 3, kanker, en buik- vliesontsteking ieder 2 en verder kliertering, scorbut, longtering, hartgebreE, maaglyden, geelzucht, nierziekte; een verdronk. Een overledenen w»b niet behandeld. Met 1 Juli is benoemd tot 3en machinist bjj de kon. Ned. marine de heer W. Terwoert. —Door de schietvereeniging Nutttg en Aan genaam te Oost kapel le zal de jaarlyksche huishoudelijke wedstryd gehouden^ worden op Vrjjdag 17 Juli e. k. op de schietbaan van jhr De Jobge vhn Ellemeet in de Oranje- uOBschen. Tot deelname aan den wedstryd op de vrye banen, die aan dezen wedstryd zyn toe gevoegd, worden uitgenoodigd de schietveree- aigingen van Middelburg, Vlissingen, Veere, Temeuzen en Oamperland. Uit Vlissingen schryft men ons Of 't een aardigheid moest beduiden en dan was ze er een van bjjzonder slecht allooi, dan wel of er boos opzet in 't spel was, in elk geval bewees men den bewoners van het Gouden Lam er geen dienst mede door Zaterdagnacht langs minder gebruike- lyken weg verbreking van een afdak en raam zich toegang tot dat hotel te verschaffen. Als de politie de daders, die, toen er hulp kwam opdagen, aan den haal gingen, te pakken kan krjjgen, zal hun wel aan 't verstand gebracht worden, dat een dergelyke schrik aanjagende manier om iemand een bezoek te brengen niet geoorloofd is. 't Was Zondag hier een drukte van belang. Ter eere van den jaardag van prinses Von Wied wapperde van alle openbare en eenige particuliere gebouwen, schepen, enz. de natio nale driekleur, terwjjl het hier in garnizoen liggend deel van het 3e Regt. Infanterie te 2 uur, op het voormalig glacis buiten de Duin poort, eene parade hield, die door kapitein Mossel gecommandeerd en door majoor Bone meier geïnspecteerd werd. Natuurljjk bracht zoo'n militair vertoon heel wat menschen op de been. Tot dit laatste bracht een muziek gezelschap uit Selzaete, dat spelende een deel der stad doortrok, het zjjne bjj. De Rotterdammers, die ons denzelfden dag per stoomboot Zierikzee een bezoek brachten en voor die gelegenheid een feestzang hadden doen drukken, zullen zeker de bosten van hun tochtje zich niet beklaagd hebben. Zooals in een couplet gezegd wordt, hadden de leden 'tzoo geiteld, Naar Vlissingen toe te faan, Dear zien zij dan dien grooten held, Dien zeeheld voor hen (ons) staan, Het is die groote admiraal. Die slag op slag steeds won, Al was de vijind ook van staal. Daar gaf Michiel niet om. Wjj gelooven dat men buitendien veel zal hebben genoten, en hopen dat de in het slot couplet van dien feestzang uitgedrukte wenscb •Een zeldzaam goeden nacht" vervuld is ge worden. De aan het groote badhuis gegeven matinée was goed, het concert van Zondag avond zeer druk bezocht. Er was zeer veel moois te hooren. Een groot deel der villa's aan den noord- zeeboulevard teVlissingen is reeds ver huurd en dagelyks komen nog aanvragen in om te hnren. Door de goedkeuring van het besluit tot aststeliing van het djjkgeschot, over 1896/97, op te brengen door het calamiteuze wateracuap Ellewoutsdijk en den cal&miteuBen polder Borssele, iB thans beslist dat genoemde licha men dit jaar vrjj zyn van het betalen van de verhoogmg met 1/20 van het djjkgeschot en de beschermde polders of waterBcnappea van de gewone bjjdragen. Gedurende het bestaan van het betrokken calamiteuse waterschap, dagteekenende van 1872, viel dergelyke guu- stige omstandigheid met voor. Voor EllewoutBdyk bedraagt het voordeel f 1109.446 en voor Borssele f 1376.83. De bjj- dragen der aangrenzende poldetB of' water - achappen beloopen te zamea f 6157 61. Door burgemeester cn wetnouaers van WolfaartBdjjk is tot feeuimeeBter vau vleesch benoemd de heer Jan Florein, in plaats van den heer J. M. Parhan, die, wegens zjjne verkiezing tot lid van den gemeenteraad, als zoodanig zyn ontslag had gevraagd. In die gemeente geraakte Zaterdag jl. een knaapje van acht jaar met den duim van de rechterhand ic een machine bekneld. Hoogst- waarBChjjnljjk zal het lichaamsdeel geamputeerd moeten worden. Een ander persoon had dienzelfden dag het ongeluk met een rjjtuig, dat bjj van een landbouwer geleend had, om een zieken zoon af te halen, om te slaan en iu een sloot terecht komen. Behalve veel materieele schade aan het rjjtuig en eenige kwetsuren, braken ook een tweehonderdtal eiers bjjna alle stuk. Dat men in een brood rare zaken vinden is herhaaldeljjk gebleken. Een bakkerlak, een kikvorsoh of een steentje wordt er meer malen in ontdekt. Dat men echter - zooals een vrouw te Goes ondervond er een haarkam uit haalt is zeker vrjj vreemd. Daar om meldde ons een oorrespondent het. Donderdag 13 Augustus s. zal te 1 e r s e k e vanwege de zeilvereeniging Yer- seke een zeilwedstrjjd op de Oosterschelde plaate hebben. De gevreesde vlekziekte onder de varkens heeft zich ook daar vertoond. In éen hok zyn a. zes dieren aangetast. De gevallen be palen zich tot heden nog tot den Yersekendam. In de Vrjjdag avond door de afdeeling Noord-Beveland der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen gehouden vergadering de voorzitter mede, dat, naar aanleiding van den wenach der commissie van landver huring in 't klein, om haar terrein uit te breiden, bjj baar het denkbeeld was ontstaan, gunstig gelegen gronden daarvoor aan te koopen van de erven L. de Looff. Daartoe was aan het hoofdbestuur der Maat schappij een verzoek gericht om gelden voor hypotheek, doch daar de wet der MaatBchappjj zulks niet toelaat, moest hiervan worden afge zien. Het hoofdbestuur toonde evenwel sym pathie voor de zaak, daar zjj f 150 toezei, fis subsidie in de kosten voor de eerste inrichting. Een lid van het hoofdbestuur, wonende te Middelburg, bood echter aan de geheele koop som tegen matige rente te geven, welk aan bod in dank werd aangenomen. Den 25 Juli werd 10'/» gemet in den Toren polder gekocht, wat, met de onkosten mede- gerekend, op f 2500 komt te staan. De bedoeling is dit land, evenals de 9 van het kroondomein gehuurde gemeten, in stuk ken van een half gemet of 200 roeden te ver pachten aan arbeiders. Met algemeene stem men werd hieraan de goedkeuring geschonken. Besloten werd aan het departement Edam eene bydrage te verleenen voor een gedenk steen in bet vroeger door Jan Nieuwenhnjjze bewoonde huis. De rechtbank te Zierikzee heeft C. v. d. B., arbeider te Bruinisse, wegenB het veroor zaken van brand door schuld, waardoor ge meen gevaar voor goederen ontstond, tot 2 maanden gevangenisstraf veroordeeld. ONDERWIJS Zaterdag hield de afdeeling Walcheren van het Nederlandsch Onderwijzers Genoot schap haar derde vergadering. Daarin werd besloten, met het oog op de kosten, geen af gevaardigde te zenden naar de algemeene

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1