MIDDELBLROSCHE COURANT
N°. 143.
139° Jaargang.
1896
Vrijdag
19 Juni.
Dose courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franoo p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer.
Middelburg 18 Juni 8 u. vin, 69 gr., m. 12 u.
71 gr., av. 4 u. 69 gr. F. Verw. N. W. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middag* vóór één
uur aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50", elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel;
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zyn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agent«i.
Te 's Gravenhagede Gebb,. Belisfante te
Amsterdam: A. de La Mae Azn.
Voor zoo ver de voorraad strekt, worden
de tot beden verschenen platen gezonden
aan hen, die zich tegen 1 Juli op ons blad
abonneeren.
Zij ontvangen tevens kosteloos de deze
maand nog verschijnende nommers.
Fraude en controle.
i.
Voor de rechtbank te Alkmaar is dezer
dagen eene even treurige als leerzame zaak
behandeld. Twee gemeente-ambtenaren,
mannen van positie en bekwaamheid, ston
den terecht, de een beklaagd van verduiste
ring van gelden uit de gemeentekas tot een
bedrag van 53000 en de andere, blijkens
de dagvaarding, „van die verduisteringen en
vervalschingen te hebben geweten en daartoe
behulpzaam te zijn geweest door, in plaats
van zjjn verplichting te vervullen •- daarvan
aan de bevoegde macht kennis te geven,
omstreeks 2 September 1895, toen kasopne-
ming dreigde, een accept ten laste der
gemeente ad 4000, zonder dat de wethouders
daartoe hadden medegewerkt, aan den eerster
beklaagde te verschaffen, ter aanvulling van
het kastekort, en door op 6 September
bij de kaeopneming het journaal voortdurend
buiten kennisneming van burg. en weth. te
houden onder den schijn van te helpen nazien."
Dat er tekorten zijn in openbare kassen,
hetzij van gemeenten, van polders of andere
lichamen, het is waarlijk niets nieuwsuit
dat oogpunt is het te Alkmaar gebeurde eene
oude geschiedenis, die altijd nieuw blijft.
Maar de bijzonderheden, welke bij de be
handeling van deze zaak aan het licht kwa
men, stempelen haar tot eene buitengewone,
omdat eene samenwerking van twee ambte
naren, zooals van die beide titularissen, toch
zeker wel tot de zeldzaamheden mag gerekend
worden.
Enkele feiten willen wij even hier aan
halen om die meening te staven al blijkt
de bijzondere rol, die de gemeente-secretaris
in deze heeft gespeeld, reeds voldoende uit
de hierboven gedane aanhaling uit de akte
van beschuldiging.
Die secretaris nu erkende: dat hij den
ontvanger hielp knoeien, hoe hij wist dat
er een tekort in diens kas was. Hij deed
het eerste en verzweeg het laatste, omdat hij
zelf successievelijk uit de gemeentekas had
geleend, vroeger 10.000, welke hij terug
betaalde, maar later nog o. a. ƒ1000 om
zijne administratie van het gasthuis aan te
vullen, terwijl hij op dit oogenblik nog 500
aan de gemeentekas schuldig is.
Beide heeren gebruikten dus die kas als
bron om nit te putten voor hunne bijzondere
uitgaven; beiden hadden er belaDg bij om
elkaar's handelingen te bedekken.
Dat spel schijnt al lang gespeeld te zijn
de knoeierijen van den ontvanger dateerer
reeds van 1881, toen hij nog op het kantoor
van zijn voorganger werkzaam was. Destijds
deed hij al foutieve opgaven in het door hem
gehouden kasboek, zoodat de ontvanger, die
het verzamelboek hield, uit dat kasboek
verkeerde boekingen deed. Er bestond een
archif secretdat zijn ambtsvoorganger reeds
kende en dat in de brandkast lag.
Meer dan tien jaren heeft dus iu een
gemeente als Alkmaar, die toch waarlijk niet
gerekend kan worden tot een der minste te
behooren, een toestand geheerscht die onver
antwoordelijk mag heeten. En nu zal zeker
niemand de daden der beide beklaagden in
bescherming nemen of durven, verdedigen,
maar toch zal, evenals bij ons. bij menigeen
de vraag rijzen, of ook zij, die voor de
belangen der gemeente moesten waken, niet
van plichtverzuim zijn te beschuldigen, waar
zij jaren lang van al die feiten niets hebben
bemerkt.
Een der wethouders moest zelf bekennen
dat, hadden burgemeester en wethouders
bun plicht gedaan en behoorlijk gecontro
leerd, de ontvanger de malversaties niet had
kunnen plegen. Bij de kasopneming wer
den kasboek en verzamelboek nooit inge
zien de posten nooit vergeleken met de
betalingsmandaten en de secretaris kon met
bet journaal goochelen als de beste kunste
naar. De burgemeester beschouwde kas
opneming dan ook steeds als een wassen
neushet volledig onderzoek had immers,
zeide hij, eens in het jaar plaats en wilde
de Raad meer onderzoek, dan kon hij een
commissie benoemen, beweerde hij.
Zoo vatten de leden van het dagelgksch
bestuur de taak op, hun uitdrukkelijk
bij de gemeentewet opgelegd.
Was het wonder dat een der wethouders
op eene vraag van de verdediging of er
ooit controle was, een ontwijkend antwoord
gaf en dat de verdediging op dit slechte
toezicht het volle licht liet schijnen?
Die controle ontbrak geheel.
Rust dan niet een groot deel van de
schuld van het gebeurde op hen, die niet
controleerden, die door hunne slappe hou
ding om het zachtste woord te gebrui
ken, meehielpen om de beide trouwe-
looze beambten steeds verder te doen gaan
op het pad, dat hen ten verderve moest
voeren en de gemeente benadeelen
Op die vraag kan niet anders dan een
stellig bevestigend antwoord gegeven worden.
Zij zijn mede verantwoordelijk aan al het
geen is gebeurd.
In hoeveel gemeenten, bij hoevele polders,
bij welke lichamen heerscht een goede
contröie?
Tot die vraag geeft hetgeen Alkmaar ons
leerde, gereede aanleiding.
En men behoeft nog niet eens zoover te
gaan om stof te garen voor een betoog, dat
er op dit punt nog zeer veel ontbreekt.
Gedeputeerde staten in onze provincie hebben
nog onlangs, in hun circulaire van 23 Mei,
ons het recht gegeven tot die uitspraak.
Daaruit bleek, dat, niettegenstaande her
haalde aanschrijvingen, de wijze van kasop
neming bii vele gemeenten nog altijd te
wenschen overlaat; dat b. v. de gemeente
ontvanger in den regel bekend is met het
tijdstip der kasopneming, waardoor hij in de
gelegenheid is een eventueel tekort tijdelijk
(en tijdig) te dekken. Verder wezen Ged.
staten erop
dat in enkele gemeenten de opneming
alleen door den burgemeester en den secre
taris dikwijls tevens ontvanger of wel
zonder bijstand van de beide wethouders
plaats heeft; in eene gemeente was een der
wethouders nog Dimmer uitgeDoodigd, om
de kas te helpen opnemen
dat in eene andere gemeente na eene kort
te voren gedane opneming, toen alles schijn-
in orde was, een tekort ontdekt werd,
dat aan de waarneming ontsnapt was, omdat
de ontvangsten niet behoorlijk in het journaal
geboekt waren, iets wat bij scherper toezicht
uit de periodieke ontvangposten had moeten
blijken
dat de gemeentekas dikwijls vermengd is
met de gelden van andere administratiën,
van het armbestuur, de kerk, polders enz.,
waardoor een tekort in de eene kas door de
andere kan gedekt worden en alleen aan het
licht kan komen bij gelijktijdige opneming
van wege de verschillende betrokken be
sturen, wanneer daartoe gelegenheid be
staat
dat in verscheidene gemeenten aanzienlijke
sommen, somtijds drie- of viermaal hooger
dan de door den ontvanger gestelde zeker
heid, in kas blijvenwanneer die geldeD,
zooals herhaaldelijk het geval is, in geruimen
tijd niet benoodigd zyn, spruit daaruit het
gevaar voort van misbruik
dat bij bet optreden van een nieuwen
titularis niet altijd door een proces-verbaal
of ander bewijsstuk geconstateerd wordt, welk
kassaldo door hem is overgenomen, waardoor
bij een later tekort niet is uit te maken,
wie de schuldige is.
Dezelfde feiten, door Gedeputeerde staten
blijkbaar geconstateerd, deden zich bijna
alle te Alkmaar voor en werken fraudes in
de hand. Geen wonder dat ons Gedepu
teerd college aandrong op een beter toe
zicht en de destijds door ons medegedeelde
wenken gaf.
Zal dit echter baten
Zooveel mogelijk zal er in den eersten
tijd gelet worden op die wenkendaarna
zal men weêr den gewonen sleur volgen en
de zaken haar gebruikelijken gang laten
gaan.
Daarvoor zyn o. i. een paar voorname
redeneneerstens de totale onbekendheid
met gemeente-administratie, en vooral met
het beheer der gemeentefinanciën, van hen
die controleeren moeten; ten tweede de
vriendschappelijke verhouding tusschen hen
die gecontroleerd moeten worden en de per
sonen die toezicht moeten houdenen ten
derde de verschillende verhoudingen, vooral
ten plattelande, die het moeilijk maken de
controle goed uit te oefehen.
Met onze eerste bewering doen wij zeker
niet tekort aan den goeden wil en de goede
hoedanigheden als mensch van velen, die als
burgemeester en wethouder aan bet hoofd
eener gemeente worden geroepe. Het is
toch van hen niet te vergen dat zy van
gemeentezaken volkomen op de hoogte zijn
en, waar er in grootere gemeenten al zeer
zonderlinge begrippen heerschen omtrent het
toezicht op bet financieel beheer, kan het
niet anders of op het platteland zal men
die nog meer aantreffen.
Een gevolg nu van dit gebrek aan kennis
wij durven wel beweren dat de meeste
der daartoe geroepen personen eigenlijk niet
weten wat kasopnemen beteekent, zoodat
dit nooit meer is dan het nazien der reke
ning is dat burgemeester en wethouders
moeten zien door de oogen van den ont
vanger of van den secretaris. En ziedaar
al een aanleiding voor fraudes.
Voegt men daarbij de onderlinge vriend
schappelijke verhouding die er bestaat, dan
ligt het voor de hand, dat men elkaar
menigmaal ontzietwat een gevaar oplevert
voor hen, die, zonder daarom nog slecht te
wezen of het opzet le koesteren de geme<
te benadeelen, zoo gemakkelijk er toe koi
by tijdelijke ongelegenheid uit de hun toever
trouwde kas te putten. En bij de geringe
salarissen, die zij genieten in een gemet
als Alkmaar had de ontvanger slechts
1300 traktement, veel te weinig voor een
;elijken post van vertrouwen kan
waarlijk geldverlegenheid allicht voorkomen
zonder dat men zich buitengewone uitgaven
veroorlooft. Het is onmogelijk dat iemand,
die toch eene zekere positie inneemt, van
zulk een salaris met een gezin leven kan.
Uit die onvoldoende salariëering van deze
en andere betrekkingen bij een gemeente,
volgt van zelf het zoeken van verschillende
titularissen naar by baantjes, zoodat er allerlei
verhoudingen ontstaan, waardoor de controle
in eigen kring nog des te moeilijker wordt.
Hoe dikwijls komt het, bijvoorbeeld, voor,
«lat het hoofd eener plattelandsgemeente of
de ontvanger, of de een of de andere man
van positie tevens is ontvaDger-griffier van
een polder 1 Zij, die hem moeten contröleeren,
geven zich dan allicht aan te groot ver
trouwen over of zien er tegen op, om tegen
over een dergelijk persoon hun plicht te doen.
het den vooruitstrevenden zoo moeiljjfc mogeljjk
te maken te stemmen voor de wet. Behoud
van dit artikel zou de wet misschien in gevaar
hebben gebracht, maar zou de stemmen van
enkele vooruitstrevenden hebben doen winnen
Terugneming echter van het artikel, nadat
het eerst was voorgesteld, was een duideljjke
aanwyzing, dat de regeering op de conBerva-
tief-clericalan wil big ven steunen en met
graagte aan meer vooruitstrevenden argumen
ten of voorwendsels aan de hand doet om te
stemmen tegen de wet.
Intu8schen tot Vrjjdag hebben de leden
van p a r t jj e n zullen wjj maar niet meer
spreken gelegenheid na te denken over de
houding, bjj de eindstemming aan te nemen.
Vrjjdag reeds heeft die plaats, een vingerwij
zing dat dan de zitting wel zal worden ge
sloten en dus onder meer de suikerwet moet
bljjven liggen.
Middelburg 18 Juni.
Het gepraat in de zitting der Tweede kamer
van Woensdag over het amendement der radi
oalen en over de artikelen 160 en 161 van
het kiesrechtontwerp heeft, met het oog op
het resultaat, niet veel beteekenis meer,
zegt het Vaderland. De minister deed, wat
verwacht werd, en nam zyn art. 161, dat de
wanbetalers in het personeel toeliet krach
tens huur kiezer te worden, terug, waarop het
radicale amendement doelloos werd en dus
ook werd ingetrokken. Trouwens, het bleek
reeds daarom zyn doel gemist te hebben, om
dat werd staande gehouden, o. a. namens
meerderheid der rappo'teurs, dat ook met dat
amendement het grondwettelijk bezwaar tegen
toelating der wanbetalers bleef bestaan,
Dat de minister art. 161 terugnam, wekte
volstrekt geen verbazing. Hoogstens kan men
zeggen, dat eenige verbazing werd aan den
dag gelegd, omdat het na een zeer korte prin-
cipieele verdediging zoo coulant ging. Maar
niemand gevoelde eenige opgewektheid om
den strijd behoorlijk uit te atrjjdeu door weder
opneming van het artikel voor te stellen. Men
vraagt zich af, welke eigenlijk de bedoeling
van den minister is geweest met het aanvan
kelijk opnemen van een artikel, waarvan hjj
van te voren uitnemend goed kon nagaan, dat
by het toch zou moeten prysgeven. Het spreekt
vanzelf, dat een storm zou opgaan tegen
bepaling, die maar eenigermate van ongrond
wettigheid bon worden verdacht en die tevens
het bezwaar had het kiesrecht verder uit te
breiden, dan de regeerings-meerderheid aan
genaam kon zyn, 't ïs werkeljjk, alsof hier
aan een manoeuvre moet worden gedacht om
In de St. Ct. van heden zyn opgenomen
de kon. goedgekeurde statuten van de naam-
looze vennootschap: concert- en gehoorzaal,
Middelburg.
De vennootschap heeft ten doel het in
eigendom verkrygen, doen bouwen en exploi-
taeren van de aoodige locaÜteiteu ten dienste
vocale en instrumentale muziek, letter
kundige voordrachten en dergelijke, helzjj van
bjjzondere personen, hetzij T&n vereenigingen
en is aangegaan voor den tjjd van vjjftig jaren.
Het kapitaal bedraagt f 32500, verdeeld in
130 aandeelen van f 250.
Voor eenige jaren voeren van Vee re
dertien sloepen uit om op de Noordzee de
kustvisschery uit te oefenen. Door tegenspoed
verminderde het getal sloepen voortdurend en
nu is de laatste sloep De vrouw Grietje naar
Vlaardingen vertrokken om verkocht te wor
den, zoodat deze visschery te Veere thans ge
heel is opgegeven. (N. R. Crt.)
By kon. besluit
is benoemd tot directeur van en leeraar aan
3 R. H. B. S. te Zwolle dr. J. J. Doesburg,
thans directeur der H. B. S. te Hoorn
is benoemd tot leeraar aan de R. H. B. S.
te Gouda A. J. Postma, thans leeraar aan de
H. B. S. en het gymnasium te Sneeb, en A.
J. Postma voornoemd, gemachtigd tot gelyk-
tjjdige waarneming van het ambt van leeraar
aan het gymnasium te Gouda
is benoemd tot directrice der rijkskweek
school voor onderwijzeressen te Apeldoorn
mejuffrouw I. Kooistra, hoofd der leeTBcbool,
verbonden aan de gemeentelijke kweekschool
voor onderwijzeressen te Groningen;
is de commissaris dar loodsen, tevens ont
vanger der loodsgelden te IJmuiden, J. van
der Burgt benoemd tot broeder in de orde
van den Nederlandschen Leeuw
zyn bjj het dep. vsn koloniën bevorderd: de
commies W. A- F. N. C. M. Hartman n tot
hoofdcommies en de adjunct-commies G. A. de
Koning tot commies.
A T J K H.
Aan de Hollandsohe bladen wordt heden
uit Batavia geseind:
De troepen zyn te Kota-Radja teruggekeerd.
De doorgetrokken kampongs in XXVI Moe-
kims zyn verbrand. Gewond zyn de luitenant
Van der Molen en zes minderentwee min
deren zyn gesneuveld.
Volgens een op 16 dezer van den gouver
neur-generaal bjj het ministerie van koloniën
ontvangen telegram is gebleken dat de fuse
lier H. J. ClaessenB, aanvankelijk opgegeven
als in Atjeh vermist, werkeljjk gesneuveld is;
zyn ljjk is ongeschonden gevonden.
Een officieel telegram van Woensdag,
dat nog in een groot deel van de oplaag van
ons vorig nommer werd opgenomen, meldt:
•Gisteren naar Kroeng—Gloempang, Hoho,
Tjot—Loöt, Lamnga tot Panteh— Karang, waar
bivak gehouden werd.
Licht gewond een officier; gesneuveld vier
en gewond twaalf militairen beneden den rang
van officier."
Aan het Nieuws v. d. Dag werd, zooals
eveneens nog in een deel van de oplaag van
gisteren medegedeeld is, uit Batavia gemeld
De excursie in XXVI Moekims is afgeloopen.
Gesneuveld sergeant Zeig, ridder der 3e
klasse van de Militaire Willemsorde en 2
minderen. Gewond de kapitein der infanterie
M. W. ThysBen, niet ernstig, benevens 16
minderen.
Uit dit telegram bljjkt, dat by deze cam
pagne de tegenstand gering moet geweest zyn.
Os vjjand geeft 't bljjkbaar op, of laat zich,
volgens een Atjeh-term, thans overal «op
rollen". Hy houdt geen stand maar neemt d<
wjjk naar het bergland, wachtende op betere
tyden als onze troepen in geringer aantal
zjjn opgesloten in de stelling, en de compagnie
weer eens een ander stelsel volgt dan juist dit.
De gesneuvelde sergeant Zeig is in het In
dische leger een bekende figuur.
DIT STAD EN PROVINCIE
Het bericht in het Dagblad dat de
mr J. P. R. Tak van Poortvliet thans op
de Griffioen bjj Middelburg verbljjf-
houdt, kunnen wy ten stelligste tegenspreken
Hoewel zyn toestand verbeterende is, ver
toeft de heer Tak nog steeds aan 't meer van
Genève.
De familie B. alhier trof een zware
slag. Hun jongste zoon, 19 jaar oud, in Am
sterdam in betrekking, is Maandag middag
bjj het roeien op het IJ verdronken. Woens-
j dagavond is zyn lyk gevonden.
Een uitverkoren avond, de voortreffelijke
muziek van Bouwman ziedaar twee gege
vens, die een bezoek aan het Grand Hötel te
Vlissingen tot een onuitsprekelijk genot
maken. Dat dit velen met. ons eens zyn,
velen uit onze stad, uit Vlissingen en omge
ving, bewees de talrjjke schare, die te voet,
per tram, per rjjtuig, per fiets Woensdag
avond optoog om het concert bjj te wonen,
door het staf-muziekkorps van bet 3e regiment
infanterie te geven. Het kostte moeite zich
een plaatsje te veroveren onder de colonnades;
gelukkig bleven de donkere wolken slecht»
dreigen, zoodat ook de talrjjke bezoekers, die
plaats genomen hadden op het terras, onver
deeld konden genieten.
Niet alleen had de talentvolle directeur N.
A. Bouwman voor een uitgelezen programma
gezorgd, maar het scheen ons of zyn korps
nog, sedert wy het laatst het hoorden, is
vooruitgegaan. Hoe fijn en geacheveerd wer
den de verschillende nnanceeringen weerge
geven, hoe klankrjjk en vol klonken de
krachtiger gedeelten. Het geheele programma
zonden wy hier moeten afachryven om te
zeggen wat uitstekend werd uitgevoerd het
2 was zoo mooi als het andere de Elegie
van V. d. Heggen Zynen als de Sérénade
van Beethoven, de Ouverture Le Roi Va dit
van Delibes als het Menuetto van Bizet, maar
heel extra mooi dacht ons de Fantazie
op de Traviata.
Voor al het mooie had het publiek o. i.
zich wel wat dankbaarder kunnen toonen dan
bet deed en dat binnen het hek werd op
bet punt van aandacht dikwerf beschaamd
door de buiten het hek staande toehoorders.
Een verscbjjnsel, reed s dikwerf bjj de concerten
aan het Grand Hótel te VliBsingen door on*
opgemerkt.
Zondag aan hetzelfde badhuis concert door
den heer en mevrouw Mossel en den heer
Orelio. Het programma daarvoor luidt als
volgtSonate voor piano en violoncel, J. Ni-
codé; Proloog nit de opera Paljas, R. Leonca-
valleO Cara Memoria, F. ServaisAndante
Spianato et Polonnaise, F. ChopinDrie
Spanische Tinze op 21 voor piano, vierhandig,
M. MoszkowskiVan vrjjen en trouwen, Lie
derenbundel, E. D. Pyzela Traumerei, R.
Schumannb Air, J. S. Bachen c Gavotte,
D. Popper.
- Met ingang van 1 Juli a. a. is de op
zichter-machinist 2e kl. der staatsspoorweg-
maatschappjj A. J. C. Elsman, te Vlissin
gen, bevorderd tot opzichter-machinist le
klasse.
Als hoogst zeldzaam meldt men ons uit
Vlissingen, dat Woensdag namiddag al
daar door schipper A. Siereveld, varende op
ARM. 61, werd aangebracht een prachtige
vette levende steur, naar gissing 60 kilogram
men wegende.
Voor het dier, dat door hem bjj het visschen
naar garnalen was gevangen, werd door een
opkooper f 15 geboden, doch de schipper,
meenende dat hy in Antwerpen een hoogeren
prjja kan bedingen, heeft het dier terstond
derwaarts vervoerd.
Op het Zwarte water is ook een steur ge
vangen en wel een van ongeveer 200 pond.
Den 2en Juli zal te Wemeldinge op
eene weide, toebehoorende aan den burge
meester, den heer P. Dekker Jz., het tweede
zomerfeest gehouden worden van de christe
lijke jongelingsvereenigingen opZuid-Beveland.
De jonge man, die Maandag middag te
R i 11 a n d-B a t h door den bliksem getroffen
werd, is aan de gevolgen overleden.
De leerlingen uit de middelste en
hoogste klassen van de openbare school te
Noordgouw e hebben een spelerit naar de
duinen in het verschiet.
Op een ljjst, den gegoeden inwoners daar
toe door het hoofd dor school aangeboden;
