MIDDELRURGSUHE COURANT. N°. 112. 139° Jaargang. 1896 Dinsdag 12 Mei. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlyke nummers kosten 5 cent* ■Fbernaometer. Middelburg 11 Mei 8 u. vm. 58 gr., m. 12 u. 70 gr., av. 4 u. 69 gr. F. Verw. N. O. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten dea middags vóór &6<a uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten fit Dankbetuigingen van 17 regels 1.50: elke regel meer 20 cent, Reclames -10 cent per regei, Groote letters naar de plaats die zij inuemen. Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te TerneuzenM. de Jonge; te Rotterdam Nijgh VAN DmiAR. Donderdag (Hemelvaavtfldag) verschijnt de COIIKAtT niet. Middelburg 11 Mei. liiberale Unie. Aan de kiesvereenigingen, leden van die Unie, is door het bestuur daarvan de vol gende circulaire verzonden »Herhaaldeljjk hebben wjj overwogen, of wjj u zouden oproepen tot een Algemeene verga dering, waarin opnieuw een bespreking van het kiesrechtvraagstub aan de orde zou worden gesteld, thans met het oog op het aanhangig ontwerp-kieswet. Zeker was aan den eenen kant bjj u, als bjj ons, zeer levendig het verlangen, dat uitbrei ding der kiesbevoegdheid tot den kring der werklieden zoo spoedig mogelgk mocht tot stand komen, opdat dan voor ons staatsleven een periode van hervormingen, vooral op het gebied van de sociale wetgeving, aanbreken kon. Maar aan den anderen kant kunt gjj even min als wjj vrede hebben met een oplossing van het vraagstuk in den geest van bedoeld wetsontwerp, waarbjj, in strgd met hetgeen zoolang reeds door de vrjjzinnige partjj werd begeerd, opnieuw het kiesrecht wordt vastge hecht aan den belasting-censuseen wets ontwerp, dat, in zoover het ook andere ken- teekenen aanneemt, allerlei door niets wezen lijks gerechtvaardigde onderscheidingen en ongelijkheden vestigt, met name aan personen, die onder geheel gelijke omstandigheden leven, in de eene gemeente het kiesrecht geeft, in de andere nieten dat voor den invloed van belastingambtenaren, huiseigenaren en werk gevers op de toekenning of ontzegging van kiesbevoegdheid zoo groote ruimte laat. Zulk een gekunstelde regeling, door gemis aan vertrouwen beheerscht, en met grove willekeur verbonden, strookt allerminst met d6 begin selen, door de Liberale TJnie op het stuk van het kiesrecht in 1891 en 1894 beleden en ge handhaafd. Alvorens echter onze gedragslijn te bepalen, hebben wg de memorie van antwoord der regeering afgewacht. De loop der gebeurtenissen nu, de omstan digheid dat aan een nadere beslissing des wetgevers is voorbehouden het tjjdstip te be palen, waarop de nieuwe regeling der perso- neele belasting zal worden ingevoerd, heeft tengevolge gehad, dat thans in het ontwerp- kieswet Overgangsbepalingen zjjn opgenomen, bestemd cm de verkiezingen te beheerscben, zoolang de gegevens, aan de nieuwe belasting op het personeel te ontleenen, nog niet schikbaar zjjn. Over den inhoud dier overgangsbepalingen en de mogelijkheid dat zjj in vrjjgevigen zin verbeterd worden, treden wg niet in bijzonder heden. Maar wat thans in de eerste plaat»- de aandacht verdient is ditvoor het geval het ontwerp-kieswet tot wet mocht worden verheven, zullen toch de algemeene verkiezin gen van 1897 niet anderB dan naar de over gangsbepalingen kunnen plaats hebben naar een maatregel alzoo, die een niet onaanzien lijke uitbreiding van het kiesrecht medebrengt, maar die uit haren aard slechts draagt een tijdelijk, een voorloopig karakter. En van de nieuwe, uit dien overgangsmaatregel geboren rn op breederer grondslag rustende Tweede kamer mag dan verwacht worden, dat zg de door haar voorgangster aanvaarde regeling van bet kiesrecht niet in werking late treden, maar naar eigen inzichten aan bet vraagstuk een deugdelijker, meer vrgzinnige oplossing geve. Hieruit volgt, dat reeds bg de voorbereiding der verkiezingen van 1897 nadere bespreking van bet kiesrechtvraagBtuk niet kan uitbljj ven, In deze omstandigheden hebben wg ge meend U tot eene algemeene vergadering als bovenbedoeld voor het oogenblik niet te moe ten oproepen, en dat besluit zoowel als de motieven, die er ons toe leidden, ter uwer kennis te moeten brengen." hebban. Wat dé zware regens betreft, het ia nog niet de tjj.i voor aanhoudende zware regens; die komen eerst in het najaar.' Er bestaat dus alle reden om aan te nemen, dat' bet natte weder spoedig zal ophouden en dan de krggsoperatiën horvat kunnen wordeD, uiaar de gezondheidstoestand der troepen Ijjdt allicht door de nattigheid. De gep. luitenant-kolonel Gr. B. Hoojjer kreeg ter inzage een schrjjven, door een vriend van den in Atjeh gesneuvelden luitenant Vugk aan diens vader gericht. Dit stelde hem in staat in Eigen Haard het volgende mede te deelen Omstreeks 6l/4 uur 's namiddags, terwjjlde duisternis viel over de wjjde velden en witte dampen begonnen op te stijgen tusschen het zware geboomte der kampongs, geraakte het troepje onder luitenant Vugk, ten noord-oosten van Senelop, dicht bg een bosch van kokos palmen, slaags met den vgand. Hg stond op het djjkje, waarachter zgne maréchaussées hun vuur afgaven, toen een kogel hem trof in de rechterborst en hjj achterover in de sawah viel. Maar dadeljjk richtte hjj zich. weder in zit-1 tende houding op en riep den sergeant Ghene, een naam nu sedert drie geslachten met eere in de Indische krijgsgeschiedenis genoemd, tot driemalen toe attakeeren, attakeeren, atta- keeren 1 Tegel jjk sprong hg op en stelde zich aar. het hoofd van zgne weinige ongekwetste man schappen, in het voorbjjgaan aan den sergeant vragende of hg niet gewond was» daar hem een matte kogel trof. Nauweljjks had Ghene ontkennend geantwoord, of een tweede kogel velde hem neer. Toen stormde de zwaar gewonds officier met een Amboineesch onderofficier en twee minde ren over het dgkje vier Atjehers tegemoet, die hem daarover tegentraden, en hield den trjjd vol tot bg dood neerviel." AT IE H. Volgens een officieel telegram dt. Zon dag 10 Mei belemmeren zware regens dp operatiën. Het jongBte telegram uit Atjeh omtrent den toevloed van vgandeljjke benden behoeft om niet te verontrusten, zeggen de Hollandscbe bladen. Die toevloed komt waarscbjjnlgk uit de kuststaten, voornamelijk van de Westkust, waarvan het noordelgk gedeelte grootendeelB -der den invloed stond van Toekoe Oemar. het rjjk bevolkte Lohong, waarvan het in aanverwant ?n goed vriend van 1 een groot cogent geleverd Boerenbond. In ongeveer 30 gemeenten in Noord-Holland, Utrecht, Overjjsel, Gelderland, Noord-Brabant en Limburg, zjjn Boerenbonden gesticht, wier aantal leden op ongeveer 2500 kan worden geschat. Bovendien is nog op tal van plaat sen de stichting van afdeelingen in voorbe reiding. Er worden thans in Friesland pogingen ge daan om, naast den op te richten Christelg- ken Boerenbond, eene zoodanige vereeniging in het leven te roepen, waarbg van christelgk geen sprake is. Dat ia verstandig. Evenals een christeljjke boer net zoo goed een braaf mensch kan wezen als een die met de kerk niets te maken wil hebben of zich niet christelgk noemt, even goed kan boerenbond nut stichten, al draagt hg geen cachet van christelijkheid. Het zjjn toch meestal vraagstukken van materieel belang, waarmee die bonden zicb bemoeien. De grondslagen van zoo'n neutralen bond nu zouden zjjn1° invoering van een verbe terd pachtstelsel2° afschaffing der onkosten bjj verpachingen3° bevordering van de be langen der beetwortelen-verbouwers tegenover suikerfabrikanten4° regeling van het landbouwkrediet, zoowel dat, waarbg zakelgke, als dat, waarbg persoonlgke zekerheid wordt gegeven; 5° afschaffing van tusschenpersonnn in de verhouding van grondeigenaar en ge bruiker 6° coöperatie voor de aanschaffing, het gebruik van den verkoop van werktuigen, zaden, meststoffen enz.; 7° afschaffing van den koppelarbeid8° uitoefenen van invloed bjj de verkiezingen, zoodat tot vertegenwoordi gers worden gekozen zg, die de belangen van den landbouw willen voorstaan in den dooi den Bond bedoelden zin9° het bezigen van alle middelen en het beramen van zoodanige maatregelen, als kunnen dienen tot behartiging van de stoffeljjke belangen der leden van den ond. Als nu die bond de kracht maar niet breekt ,j,n de landbouwmaatschappgen, die in de provinciën bestaan en meer in locale behoef ten voorzien Afrikaansche Vereeniging, »wier hulp zich bepaalde tot het zenden van boekjes, die niemand leest, en van personen, die van geen nut waren voor dé Republiek", en zegt dan »Nu komen diezelfde heeren wederom bjjeen a een »Taalfonds" op te richten. »Wat dat eigenljjk voor een ding wezen zal i hoe het zal moeten s -.V -n, is gelooven wjj den heeren oprichters zelf niet recht duideljjk en wat wg er mede doen moeten, begrjjpt niemand. Wg gelooven gaarne, dat deze heeren het goed meenen met ons volk en ons landdoch zg zouden èn ons èn hun eigen landgenooten betere diensten bewjjzen dan tot dusverre, als zg begonnen zich eens op de hoogte te stellen de toestanden hier. jj zouden dan vermoedeljjk wel zeer spoe dig tot de overtuiging komen, dat de Transv. Republiek niet gebaat is door sympathie betuigingen, die hare uiting vinden in het oprichten van een Taalfonds, het versieren van stations en het houden van mooie redevoerin gen, maar dat, als de Hollander werkeljjk de» Afrikaner wil helpen, hjj hem moet steunen met zjjn geld en zjjn arbeidskracht. En dat, zoolang men zulks in Holland niet wil, men daar beter doet met zich stil te houden". Wat hebben wjj toch een succes met dein ons land door sommigen opgeschroefde belang- itelling voor onze »Transvaalsche broeders"! Zjj zjjn er verbazend dankbaar voor! En dan verwonderen sommigen zich nog over de onverschilligheid, die zich in ons land daarvoor openbaarten over het feit dat anderen lachen om de beweging, die gemaakt wordt door handelsmannen en vrienden in den geloove van de »Boers". Dezen vragen in de eerste plaats geld; de arbeidskrachten kunnen zij wel missen, dat is gebleken uit meer dan éen bericht dat in den laatsten tjjd tot ons kwant. Of men moet plezier hebben bg hen als schoolmeester in dienst tegaan. Hoe dankbaar is Het Handelsadvertentieblad van Pretoria is verre van ingenomen met het Taalfonds, dat hier te lande is gesticht ten behoeve van onze stamverwanten in de Transvaal. 'Wjj kunnen niet nalaten", zegt het blad. onze afkeuring uit te spreken over de manier, waarop in Nederland met de Transvaal wordt gesold". Het blad valt uit tegen de plotseling in Nederland ontwaakte belangstelling voor de »Tranavaalsche broeders", met wie men zich niet bemoeide, toen zjj het meest hulp be hoefden tegen mannen, die zich aan het hoofd der beweging plaatsten, zonder zich behoorljjk ou do hoogte gesteld te hebben, tegen de Zuid- In eene correspondentie uit Curafao in de N. E. Ct. wordt,, in verband met de meening van velen in Nederland dat in de Koloniën door het beschaafde gedeelte der bevolking algemeen de moedertaal gesproken wordt, aangetoond dat dit niet het geval is en dat het Engelsch verreweg den boventoon voert. Vooral is dit het geval jop de bovenwindsche eilan den, waar bjjna uitsluitend Engelsch geppro- ken wordt en, hoe ongelooflijk het ook klinkt, ook de rechtspraak in het Engelsch geschiedt. Een gevolg hiervan is dat een Nederlander, die geen Engelsch kent, indien hjj voor een der Raden van Justitie op onze bovenwindsche eilanden terechtstaat, bg veroordeeling tot eenige straf, in de kosten van een tolk zal worden verwezen. Een geboren Nederlander dus, die in deze Nederlatd8che kolonie voor een Nederland- schen rechter verscb jjnt, is verplicht extra onkosten te betalen, omdat hjj Neder- landsch spreekt en geen Engelsch verstaat. Een fraaie toestand! Geen enkele andere natie zal op die wjjze de eer van haar land verkleinen Bjj kon. besluit: is aan den luit. t./z. 2de kl. P. E. van Mus- schenbroek vergunning verleend tot het waar nemen van eene particuliere betrekking buiten het zeewezen, voor den tjjd van een jaar, onder stilstand van non-activiteitstraktement en zonder opklimming in dé ranglgst; bevorderd tot luit. t./z. 2de kt. de adelborst lste kl. F. H. A. Greve; is aan den officier van gezondheid lste kl. bg de zeemacht J. D. Kayser, op zjjn verzoek, eervol ontslag uit den zeedienst verleenden de officier van gezondheid 2de kl. bg de zeemacht G. A. J. van der Sande bevorderd tot late kl. Aanstaanden Donderdag verleent de minister van oorlog geene audiëntie. UIT STAD EN PROVINCIE Morgen (Dinsdag) zal langs de huizen te Middelburg de jaarljjksehe collecte ge houden worden voor de Herv. christelgke scholen van de Vereeniging van Christelijk Volksonderwijs. Wjj doen die mededeeling niet zoozeer voor hen, die daarin belangstellen en voor die scholen sympathie gevoelen, maar meer in het belang van anderen, die zooalB bjj collecten wel meer voorkomt ondoordacht, zonder te weten waarvoor, soms een bjjdrage zouden gevenof wier dienstboden, tegen hunne bedoeling, uit hun naam soms, uit sleur, aan die collecte zouden offeren. Zg zjjn nu op de hoogte met welk doel men rondgaat. Het Ned. ss. Iberia, geladen met ijzererts, was bestemd naar Rotterdam, doch kreeg te Maassluis order, om uithoofde van do werk staking onder de bootwerkers, te V1 i s s i n- g e n te lossen. Door den minister van financiën is, met ingang van den len Juni a. s., verplaatst van VlisBingen (haven) naar Arnhem (tjjd.) d- aspirant-verificateur der directe belastingen, invoerr. en acc. A. H. Bondam en van Brou wershaven naar Vlaardingen de kommies verificateur 3e cat. H. J. de Ruiter. Voorts is benoemd tot komm.-verificateur 3a oat. te Brouwershaven A.B. Hollertt, thans kommies der 3e klasse te Oisterwgk. Uit Vlissingen Bchrjjft men ons Al toonde de sinds langen tjjd uit het Noor den blazende wind soms neiging om eene andere streek op te zoeken, door zoo nu en dan een beetje meer Oostwaarts te draaien, toch ging hjj telkens naar 'tNoorden terug, wat zooveel zeggen wil, als dat we ons met het schrale weer nog wel een beetje zullen moeten tevreden stellen en er op regen nog weinig kans bestaat. Dat is erg jammer voor het ontluikende groen niet alleen, maar vooral voor menschen, wier bakken door gebrek aan regen al sedert geruimen tjjd niet meer beantwoorden aan het doel, waarvoor ze gemaakt zjjn. En bjj zoo'n langdurige droogte bljjkt wat het zeg gen wil eene goede duinwaterleiding te be zitten. Dubbel jammer echter dat de vrjj hooge prjjs, waartegen men aansluiting aan die leiding verkrjjgen kan, voor menigeen een beletsel is om zich van dat zuivere drink water te voorzien. Kon men toch besluiten tot tariefsverlaging, zoodat ook de mindere die geen 1 (minimum) per maand voor water missen kan, er van kan profiteereD, wat zou men velen een dienst bewjjzen Ook voor industrieele ondernemingen bljjkt het water uit die leiding te duur te zjjn. De electro-tinfabriek heeft er althans iets op ge vonden om het benoodigde water op andere wjjze te verkrjjgen. Als anderen dat voorbeeld eens volgden we hoorden dat op het terrein de Exploitatie-maatschappjj ook reeds proeven genomen zjjn om door boringen water te verkrjjgen dan zou op den duur wel licht bljjken dat een goedkooper tarief meer •oordeel voor de duinwaterleiding-maatschappjj zon opleveren. Dat de Maatschappij Zeeland tot nog toe veel reden heeft om over hare nieuwe schepen tevreden te zjjn, valt te betwjjfelen. De Fomn- gin-Regentes kwam Zondag morgen eerst te acht uur aan, tengevolge van verlies van een wielplank en het breken van eenige straal- jjzers gedurende de reis van Queenboro naar hier. Aan al die onaangename zaken zal, naar wjj vernemen, weldra een eind gemaakt worden, doordien het plan bestaat dat die prachtige mailbooten successievelijk naar En geland zullen vertrekken om van nieuwe wielen te worden voorzien. De Prinses Marie, die nu in de binnenhaven ligt, zal dien tjjd in den dienst voorzien. Zondag morgen te ongeveer 6 uur bega ven zich naar men ons mededeelt eeD -jjftal Westkapelsche meisjes, die te YliBsingen bjj verschillende menschen dienen, op weg om langs het strand Lunn6 familie te WeBtkapelle te bezoeken. Toen zg ter hoogte van Koudekerke gekomen waren, stoof eensklaps van het duin bende van 10 of 12, meerendeels met stokken gewapende en met bloemen versierde, opgeschoten stadsjongens op haar af, randden haar aan, vroegen geld, dreigden, grepen haar vast, trokken haar de mutsen van het hoofd, verbogen en braken hare sieraden, mishandel den haar en joegen haar door een en ander den doodschrik op het Ijjf. Ofschoon de dienstboden zich te Zoutelande eenigszins herstelden, kwamen zjj toch zeer verschrikt bg haar familie aan, waar de bevoegde autoriteit direct met het voorgeval lene werd in kennis gesteld. Om een herhaling te voorkomen werden de dienstboden 's avonds door familie geëscor teerd tot Vlissingen. Zoo dit verhaal waar is en wg hebben geen reden om eraan te twjjfelen, want het werd ons van meer dan eene zjjde gedaan, is het te hopen dat de laaghartige aanranders, die niet moeilgk zullen op te sporen zgn, een flinke straf ontvangen. Dat verdienen zg ten volle en kan ook tot waarschuwing strekken aan de vele individuëo die op Zon- en feestdagen kalmen wandelaars op de buitenwegen vaak bet genot vergallen en last aandoen. Na de vergeefsche pogingen om te Wolfaartsdjjk eene onderlinge veever- zekering op te richten, hebben thans eenige landbouwers uit die gemeente en van 's-Heer Arendskerke de-banden ineengeslagen en eene omtrent de hulpspaarbanV. Dar. bmok dergelijke vereeniging in het leven geroepen. 14 landbouwers, met f 75.000 ver*<-kerd kapitaal, zjjn toegetreden. Als voorzitter is de heer M. de Kater van Wolfaartsdjjli -Is secretaris de heer J. Elenbaas van 'a-Peer Arendskerke gekozen. Een landbouwer onder W o 1 f a a r s d ji b werd dezer dagen door een veulen de .^li ter arm afgeslagen. Zaterdag jl. is de rijkspolitie den dader of daders op het spoor gekomen van eene konjjten diefstal, in den nacht van 10 op 'i April 11. te Heinkenszand gepleegd. - Tot waarnemend havenmeester to W a a r- d e is door burg. en weth. benoemd Andrie? van de Vreede aldaar. In de Vrjjdag te Cats gehouden raads vergadering werd behandeld de oprichting van een telephoon. Nadat de voorzitter bet belang had uiteengezet, dat de burger jj eifc eene telephonische verbinding met Ooijj plaat en de kosten voor een telephonist f 50 had geraamd ten laste der gemeente, verkluarden er zich drie leden voor en drie leden tegen, zoodat naar men ons uebrjjft voor dit oogenblik Cats niet uit zjji ment wordt opgeheven. Als men hierbjj oe- denkt, dat de gemeente Cats slechts f 200 cbuld heeft, dan is het niet aannemen va- het voorstel zeer te bejammeren. Ouze berichtgever vergist zich, waar bii meent dat het voorstel nu reeds van, de baan is. Of was het reeds voor de tweede maal dat daarover gestemd werd Zoo niet, dan cou, volgens art. 50 der Gemeentewet, in een vol gende vergadering eerst een definitief beslui' moeten vallen. Cats heeft immers zeven leden van den raad In de Yrjjdag avond door do afdeeling oord-Beveland der Maatschappij tot Nut van V Algemeen gehouden vergadering werd door den penningmeester rekening en verantwoording, en door den bibliothecaris verslag uitgebracht over de bibliotheek. Ia don afgeloopen winter hebben 79 570 boekdeelen ter lezing gehad. Besloten werd, evenals een vorig jaar, t 30 te geven aan de afdeeling van Volksonderwijs. De heer J. Sturm te Cats werd met alge meene Btemmen op één na herbonoemd als bestuurslid. Genoemde heer werd tevens ba- oemd als afgevaardigde ter algemeene ver gadering. Verder werd door den voorzitter benoemd eene commissie, welke in een volgende ver gadering rapport zal uitbrengen aangaande werkverschaffing; deze commissie be- -.tst uit de heeren J. Sturm te Cats, C. N. van der Hojj-.'e te Wissekerke en P. Beun te ColjjoaplaJ- Naar men ons heden uit T e -i e u s n meldt. ïb door den daartoe ontboden veearts uit Dordrecht geconstateerd, dat bjj een jl Yrgdag in die gemeente en omstreken rond- geloopen hond, die verscheidene and ore dij had gebeten, en toen, evenals de gebeten honden, is afgemaakt, alle kenteekenen van hondsdolheid aanwezig waren. Men schrgft ons uit Biervilei: Donderdag naoht brachten kippendieven voor de tweede maal in dit jaar oei. bezoek op de hceve van M. V. Ditmaal konden -zg slechts 6 k dieren medenemen, want door het ontwaken der be woners op de hoeve gingen de dieven op de vlucht, met achterlating van den sleutel, waarmede zjj het hok geopend hadden. Uitbreiding onzer politie en uitloving eeuer flinke premie, desnoods vanwege het genree bestuur, zouden misschien paal en perk c nen stellen aan de veelvuldigdv roov deze groote gemeente. Gedurende de maaad April zy ia de provincie Zeeland geen gevwl'-van metteljjke veeziekten voorgekomen ONDERWIJS Zaterdag avond werd in de sooi-<eit Joris alhier, onder voorzitterschap van heer A. de Haas, een vergadering go: van de afdeeling Walchere; va». Nederlandsch Onderwijzers Genootschap geheel gewjjd was aan huishoudelijke wei zaamheden. In de eerste plaats werd het v uitgebracht, dat, behalve een j aotuien, de mededeeling bevatte, dat in 1895 het- ledental iets achteruit ging er d« vergaderingen slechts zeer matig 'warden be zocht. Daarna deed de penningmeester rekening en verantwoording van zgn beheer over 189b. De rekening sloot met een tekort van enkele guldens. Vervolgens las de heer Rank bet verslsj

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1