COURANT. 1896 Vrijdag 24 April. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/2.- Afzond olijke nummers kosten 5 cent» Thermoi Middelburg 23 April 8 u. 54 gr., av. 4 n. 51 gr. F. - a eter. m 47 gr., m. 12 Verw. IN. wind.,3 JAdver n u m m nar aan Advertentiën voor bet eerstvolgend eten des middags vóór aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel; Groote letters naar de plaats die zy innemen. Advertentiën by abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan bet bureau te bekomen. Agenten. Te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. van Niïtjwenhuijzen. Middelburg 23 April. A T J K H. Een Woensdag by bet departement van koloniën ontvangen en in' een deel der oplaag van ons vorig oommer nog opgenomen officieel telegram van den Gouv.-Gen. van Ned.-Indië luidt >Wegens ongunstigen toestand in de 26 Moekims, waar 150 met achterlaadgeweren gewapenden van Toekoe Djohan by den vjjand zyn, werden eergisteren de posten Eroeng Gloempang, Tjot Rang en Toengkoep opge heven. Een officier gewond, 33 mindere mi; litairen gesneuveld of gewond. Vjjands verliezen by het gevecbt op 17 dezer ongeveer 70 dooden en 200 gewonden. Habib Lhong (een der op den voorgrond tre dende vjjandeljjke bendehoofden) sneuvelde." Aan de bekomen wonden overleden de kor poraal Stolle, de fuselier Van Djjk, van de koloniale reserve, en de kanonnier H. Calis aan uitputting is bezweken de fuselier G. Zaajjer. Uit Batavia wordt aan het Hbld bericht, dat het gouvernement zes atoombooten van de Kon. Pakketvaart heeft gehuurd de Bantam, Coen, Reael, Japara, Carpentier en Van Goens vermoedelyk voor het vervoer van troepen enz. naar Atjeh. Bljjkens een te Maastricht ontvangen tele gram, is de le luitenant jhr E. L. A. P. van der Maesen de Sombreff, die, zooals ons geseind werd, by bet ontzetten van de posten Anagaloeng, Senelop, Lamsoet en Lambarih, door een zonnesteek getroffen werd, weder hersteld. Van het koloniaal werfdepot zal den 16sn Mei e. k. naar Amsterdam worden overge bracht, om daar over te gaan aan boord van het voor Java bestemde stoomschip Prinses Marie, een detachement suppletietroepen, ter sterkte van 3 onderofficieren en 70 korporaals en manschappen, onder bevel van den van verlof terugkeerenden kapitein der infanterie van het Indische leger G. H. Berenschot en het medegeleide van den len luitenant van dat wapen J. Willems en den 2en luitenant der infanterie H. E. Wempe. Van Houten hebben toegegeven, een kleine corrigenda hebben opgenomen, in hoofdzaak handhaaft hjj zyn oorspronkelijke voordracht Sterk in zyn positie tusschen een meerder heid der kamer, die uit zeer heterogene bestand- deelen bestaat, en tusschen een minderheid met welke hy zekere atavistische sympathieën gemtjón heelt, weigert hy naar links of rechts te schommelen, en eischt dat men zich schik ken zal naar hem. Vooral zy komen bedrogen uit, die ge waand hadden, dat hy ter elfder ure den Roomsch-conservatieven in het gevlei zou komen. Met koude onverschilligheid bejegent bjj veeleer hun wenschen, en laat ze als quantité ntgligeable pruilen in hun hoek. Zelfs mag gezegd, dat deze Memorie in haar toon en in de leidende gedachte, waaraan ze bondigheid van betoogkracht poogt te ontlee- nen, meer links dan rechts neigt, en de streng- conservatieven steekt en prikkelt. Van Houten's pantheïstische liefde voor het historische staatsrecht, die ook in deze Memorie uitkomt, is stellig niet in staat, de minnaars van het historische staatsrecht in conservatieven geest te blinddoeken. Natuurlyk is hiermede niet gezegd, dat hy vooraf reeds elk amendement van eenige beteekenis voor onaannemelijk verklaartveel min, dat zyn ontwerp ongewjjzigd uit de smelt kroes van het mondeling debat zal te voor schijn komen. Zelfs neemt de Memorie ten opzichte van sommige punten een kortheid van bespreking en onzeketheid van toon in acht, die reeds doet vermoeden, op welke punten hy c. q. zou willen toegeven. Maar de eindindruk is en bljjft toch, dat Van Houten meester van het debat wil bljj vod. zal de groepen en fraotiën onderling haar verschillen laten uitvechten, en juist aan de verdeeldheid der kamer zal hy steun ont- leenen voor zyn eigen ontwerp. Niet maar een kieswet, maar om zyn kies wet, zoo als ze daar ligt, in het Staatsblad te krygen, is bljjkbaar zyn toeleg. Te midden van de Babylonische spraakver warring der groepen en politici, poseert hjj als de meest wjjze, de meestpractische Btaatsman. Door den heer Pruys van der Hoeven, oud- raad van Indië, is een vlugschrift in het licht gegeven onder den titelHet laatste nieuws uit Atjeh. De schrijver betoogt dat wjj ons doel zyn te buiten gegaan. Ten slotte meent hy dat de regeering niet zooals beweerd wordt heeft gezondigd door herhaaldelijk van stelsel te veranderen en te veel aan het persoonlyk inzicht van op volgende gouverneurs over te laten, maar hierdoor, dat zy maar al te vaak is gezwicht voor den aandrang van militairen om den strjjd weer aan te binden, en zoo het doel herhaaldelijk voorby te streven, eerst na het vertrek van generaal Van Swieten, die te recht geadviseerd had een afwachtende houding aan te nemen, toen door ons vooruittrekken onder generaal Van der Heyden, later door het op richten van posten buiten de geconcentreerde linie en ons pogen om met Toekoe Djohan op verovering van meer afgelegen Moekims uit te gaan. Het nu te nemen besluit mag, meent de schrjjver, geen ander zjjngdan de nuttelooze véle offers kostende stelling te verlatenhet tjjdBtip is gunstig voor een versterkte kustbe- zetting, want nu zyn de bezettingslinie langs de kust en de post op Poloe Weh voorgoed gevestigd, wat in 1885 nog niet het geval was. Zyn wy eenmaal van den zwaren last, door de bezetting van Groot-Atjeh ons opgelegd, ont heven, dan zal het gemakkelijker gaan onze positie aan de kust beter te organiseeren en voor de contröle, zoowel op de posten als ter zee, meer afdoende maatregelen te nemen. Alle handel is door ons op de bezette haven plaatsen te concentreeren. De kuetposten, Segli en Olehleh meegerekend, zyn onneembaar te maken. Poeloe Weh kan, behalve een steen- kolenstation, een maritieme haven worden. Dan zal onze positie zyn teruggebracht tot het ware, ons passende, steeds door ons te hand haven standpunt, geljjk sedert 1870 het hoofd doel was. Dan kan de regeering eene conse quente gedragslijn volgen, die haar gezag zal verhoogen; kan het leger op normalen voet worden gebracht, en de nuttelooze slachting zal eindigen. Over Van Houten's memorie van antwoord op het voorloopig verslag der Tweede kamer over zyn kieswet schryft de Standaard Op kleine detail-punten moge de minister De regeering heeft voorgesteld eene wjjziging m de artt. 10 en 40 van de wet van 27 April 1884 tot regeling van het staatstoezicht op krankzinnigen. De bedoeling is om het mogeljjk te maken dat uit het rijksgesticht te Medemblik rustige patiënten, wier oBgesteld- beid van zoodanigen aard is dat er weinig of geen kans op genezing bestaat, zoodat zy noch bjj zonder toezicht, noch bjjzondere geneeskun dige behandeling behoeven, over te brengen naar een afzonderlijke inrichting. Geljjk bjj de behandeling van de jongste staatsbegrooting liteengezet, bestaat de gelegenheid het voormalige Groot-Arsenaal te Grave een hecht en sterk gebouw met een ruim empla cement tot genoemd doel in te richten. Van deze gelegenheid wordt tevens gebruik gemaakt om uitdrukkelyk te doen vaststellen dat rjjkspatienten ook elders dan m een rjjks- gesticht kunnen worden gehuisvest, waartoe ook met particulieren overeenkomsten zullen mogen worden getroffen, zoodat ook verpleging in het huisgezin zal mogen plaats hebben. Eindeljjk zal door de wyziging van art. 10 een voorstel mogeljjk worden tot stichting een kliniek voor psychiatrie in eigen beheer aan een Hoogeschool. UIT STAD EN PROVINCIE De zomerdienstregeling, die 1 Mei a. s. in werking treedt, is, voor zooveel de ljjn VliasingenRoosendaal bstreft, by na gelyk aan den winterdienst. Alleen wordt de trein, die thans te 9.24 vm. uit Roosen daal vertrekt, 14 minuten vervroegd, zoodat hy reeds te 9.10 vm.uit Roosendaal ver trekt en ie 11.1 vm. te Vlissingen i komt. -— De uitslag der stierenkeuringen, gehouden door de afdeeling »Zeeland" van het Ned. Rundveestamboek was In den kring Walcheren: Bjj de heden aan de Losfcade te Middel burg plaats gehad hebbende keuring waren aangevoerd drie tweejarige stieren. De lste prjjs werd toegekend aan Jan van W. H. de Bruin van Melis- en Mariekerke de 2de aan Kees van Joost Mean te Nieuw en St Joosland de 3de aan Hans van Jacobus Wisse te Serooskerke. Van eenjarige stieren waren er twee aan de ljjn. De le prjjs verwierf ■Frederik van P. Maas Wz. te Eoudekerkeen de 2e prjjs Piet van Jan Polderdijk te Nieuw- en St. Joosland. De geheele collectie was byzonder goed en toonde veel vooruitgang- Alle 5 stieren werden ingeschreven. In den kring Tholen: Bjj de Woensdag gehouden keuring te O u d-V onmeei werd de le prjjs toegekend aan den éenjarigen stier Dirk van C. W. Snjj- ders te Oudwosmeer en de 2e aan den éen jarigen Adolf van O. H. A. Stoutjesdyk te Tholen. Tweejarige stieren "«aren niet aangevoerd. Bjj de keuring te SintMaartensdyk, eveneens Woensdag gehouden, waren vier tweejarige stieren aangevoerd en vielen de prjjzen ten deel als volgtle prys aan Willem II van M. G. Steendyk te Stavenisse2e aan Willem II van L. J. Dorst te Stavenisse3e aan Loeris III van Chr. Hartog te Scherpenisse en een eervolle vermelding aan Max II van L. J. Dorst te Stavenisse. Van éénjarige stieren waren er zes aan de ljjn. Daarvan werden bekroond met den len prys Frederik van P. C. van Dalen te Scherpenisse; 2en Willem I van Jacob Hage Jz. te Poort vliet; 2en Rembrand van Izak Hage te Rei gersberg; 3en Eliza II van Chr. Hartog te Scherpenisse3en Max UI van L. J. Dorst te Stavenisse. Een stier moest door afwezig heid van den eigenaar van de keuring worden uitgesloten. -De eerste prjjzen bestaan in f 15 plus een verguld bronzen medaille de tweede in f 10 plus een bronzen medaille en de derde in f5 plus een getuigschrift. Bjj de Maandag op de bovenzaal der sociëteit De Vergenoeging alhier gehouden vergadering van hét departement Middelburg der Maatschappij tot nut van Algemeen toonden de leden, bljjkens de opkomst van 14 hunner, zoodat met 't bestuur 19 personen tegenwoordig waren, wat meer belangstelling in de zaken van het departement dan gewoon- ljjk het geval is. Uit het behandelde stippen we 't volgende aan. De verslagen en rekeningen-verantwoordin- >n der vaste commissie werden met alge- meene stemmen goedgekeurd. De spaarbank verkeert steeds in een gun- atigen toestand, het reserve-kapitaal bedraagt f 159 053.31®, terwjjl aan de inbrengers ver schuldigd is een bedrag van f 713.334.546, aldus met een waarborg van 223/10 (2178/10o in '94). Het gemiddelde tegoed per inbrenger bedroeg f 121.69 tegen f 124.28s in '94. Ook de hulpbank blyft uitstekend werken. De volksbibliotheek werd na geruimen tjjd wegens noodige herstellingen gesloten te zyn geweest op 22 Maart '95 heropend met een aantal van 150 ingeschreven lezers. Tot uit. Juni werden in 29 zitdagen 932 boekdoelen uitgereikt. De commissie betuigde baren dank voor den ondervonden Bteun van particu lieren en hoofdbestuur door het toezenden van boeken en houdt zich daar ook verder voor aanbevolen. De toestand van de bewaarscholen is niet zoo gunstig te noemen wel komt het perso neel lof toe voor de wjjze waarop het zyn taak vervult, wel voorziet de cursus tot opleiding van hulppersoneel voortdurend op uitstekende wjjze in de behoefte, wel worden de scholen geregeld goed bezocht (in Juli 95 de school op de Vlasmarkt door 169, in de Schuitvlot- straat door 107 leerlingen), wel werd ook dit jaar het St. Nicolaasfeest prettig gevierd en kan zelfs, dank zy de mildheid der gevers, de goedheilige ook op a. 8. 5 Dec. zyn vriendeljjk gezicht aan de blyangstige kleuters komen toonen, maar uit een door de commissie over de bewaarscholen overgelegde begrooting voor het nieuwe dienstjaar bleek, dat men niets voor zelfs zeer noodzakelijke herstellingen onderhoud had kunnen uittrekken, terwjjl er toch minstens f 200 noodig was. Het bestuur, dat zyn middelen door 't lang zamerhand kleiner wordend aantal leden ziet slinken, kon voorstellen f 150 aan de com missie toe te kennen, welk voorstel met alge- meene stemmen werd aangenomen. Uit de discussie, en uit de mededeelingen van den voorzitter van het departement en van de commissie voor de bewaarscholen bleek, dat versterking van de financiën dringend noodig is, zal men de bewaarscholen op den duur in stand kunnen houden. Moge de toetreding van vele nieuwe leden daartoe medewerken. Na soms breedvoerige discussie werd ten slotte het huishoudelijk reglement met de voorgestelde wjjzigingen aangenomen. Van be lang schynt het ons, dat nu de toetreding van vereenigingleden mogelyk is en den leden daarvan de gelegenheid geopend wordt de lezingen bjj te wonen. Ten slotte werd de heer E. Turk, als lid van 't bestuur herkozen, terwjjl de heeren mr. S. Gratama Hz. en J. C. Frederiks tot afge vaardigde en plaatsvervangend afgevaardigde ter algemeene vergadering werden benoemd. Met het oog op 't vergevorderd uur werd de behandeling van de punten ter beschrijving voor laastgenoemde vergadering aangehouden en de vergadering gesloten. Maandagmiddag te twee uren vergadert de gemeenteraad van Vlissingen. In die zitting is aan de orde de benoeming van een gemeente-secretaris, terwjjl verder ter tafel komen de volgende voorstellen van burg. «-n weth.tot wyziging van het reglement voor het algemeen armbestuur en van de verordening regelende het aantal onderwijzers, hunne jaarwedde enztot het verleenen van ver gunning aan D. Bos tot het plaatsen van stoelen en tafeltjes op den Noordzeeboulevard en tot het uithangen van reclameborden. Eindeljjk is aan de orde de behandeling van een ingekomen bezwaarschrift tegen den aan slag in den hoofdeijjkan omslag (in de vorige vergadering aangehouden). Maandagnacht is wederom van een bleek veld, behoorende bjj de boerdery van W. E. te Eoudekerke, diefstal gepleegd. Ont vreemd werden twee blauwgestreepte over trekken van een bed en een dito van een peluw, benevens een flanellen vrouwenhemd en een kinderlyfje. De politie, met het feit in kennis gesteld, heeft den dader nog niet ontdekt, alhoewel eenige vermoedoüB bjj haar zyn gerezen. By kon. besluit is pensioen verleend ad f 268 aan 'M. C. Thiel, wed. G. J. Bruker, sluismeester aan het kanaal door Z u i d- Bevelan d. De kiezer sl jj sten voor Goes wjjzen715 kiezers voor den raad aan en 716 voor de Tweede kamer en Provinciale Staten. Naar men ons uit E a p e 11 e meldt, zyn de boompjes, waarvan het ongesteld ge worden en ten deele overleden hoornvee eenige afknipsels gegeten heeft, genaamd Taxus baccata, d. i. besdragende taxus, in Nederland gewoonlyk taxis genoemd. De zieke dieren zyn hersteld en het vleesch der afgemaakte dieren is voor de consumptie goedgekeurd. Reeds meermalen is vee ziek geworden of gestorven door het eten van taxisblaren, zoodat tegen het aanplanten op boerdery en met nadruk moet gewaarschuwd worden. De heer P. Janse te Schor e herdacht Maandag den dag, waarop hjj vóór 35 jaren tot hoofd der school aldaar werd benoemd. Leerlingen en oud-leerlingen schonken hem bewyzen van hunne gedegenheid en hoog achting. De school was versierd en uit me nige woning was de vlag gestoken. Te Oud-Vosmeer is in den bodeloop Oud-Vosmeer— TholenS t Philipsland benoemd L. Ruytenburg, thans postiljon op de route Bergen op ZoomZierikzee, terwjjl J. van den Steen te Oud-Vosmeer is benoemd in den bode loop Tholen—Bergen op Zoom. In dezelfde plaats kreeg een knaapje van een os zulk een trap dat geneeskundige hulp moest worden ingeroepen en men voor een hersenschudding vreest. In de Dinsdagnamiddag gehouden ver gadering van den gemeenteraad van Sluis werd besloten tot onderhandsche verpachting van den tol aan den Steenweg naar Heille. Het kohier van den hoofdelyken omslag voor het dienstjaar 1896 werd vastgesteld, alsmede het kohier der hondenbelasting tot een bedrag van f 178.25. Een verzoek van de onderwijzeres aan de openbare school G om bare jaarwedde te verhoogen werd toegestaan en die van f 475 op f 550 gebracht. OKI 1BUIS te Middelburg. Geen plaatsje was er onbezet, Woensdag, in de niet groote leeszaal van Ons Huis, waar de heer D. de Clercq uit Nunspeet eene voor dracht met lichtbeelden houden zou over de maatschappjj de Veluwe. Het publiek was, zooals het in Ons Huis ook moet zyn, zeer gemengd, zoowel wat de kunne als wat den maatschappelyken stand, en ook wat den leeftyd betreft. De heer Herm. Snijders, die den spreker bjj zyn gehoor inleidde, begon met hem dank te zeggen voor zjjne bereidverklaring hier eene voordracht te houden en de belangstellenden voor en in te lichten omtrent een zoo belang rijk onderwerp als de Veluwe, die in deze dagen zeer de aandacht trekt en deelde daarna mede dat de heer De Clercq na zjjne rede gaarne bereid zou gevonden worden om even- tueele vragen te beantwoorden en nadere toe- menschwaardig bestaan, d. i. het leven onder omstandigheden, die in overeenstemming zyn met de hygiënische eiBchen van den tjjd, waarin wy leven, verder een fraaie natuur- omgeving, een aangenaam, ontwikkelend en gezellig verkeer, nuttigen, vruchtdragenden arbeid, die overeenstemt met elks neigingen :n bekwaamheden, wegneming van d9 zorg /oor den. ouden dag, ziekte en ongeval. Op deze grondslagen is in het buitenland eeds gewerkt door den in 1801 geboren Le Glaire, die op jeugdigen leeftyd en doodarm naar Parjjs kwam en de grondvester werd van de raim 2000 leden tellende en over groot kapitaal beschikkende schildersvereenigiDg. Zyn stelsel, de werklieden direct te interes- Beeren bjj hetgeen zy doen, heeft een buiten gewoon succes gehad. Hetzelfde was het geval met Boucicaut, de man zonder een duit op zak in de Fransche hoofdstad komende, die het wereldbekende en met een kapitaal van millioenen werkende huis Le Bon Marché in het aanzjjn riep ea tot bloei bracht. Ook deze inrichting, eens het eigendom van Boucicaut, behoort thans aan de 3000 medewerkers. Een derde arme jongen, Godin genaamd, de stichter van het familistère te Guise, bracht op geljjke wjjze zjjne werklieden tot een hoogen trap van welvaart. Ia Engeland was het Thomson, de vriend van den bekenden Ruskin, wiens uitspraak dat een geesteljjke wil hy zyn plicht doen met vrucht werkzaam zyn niet moet eten bjj de rjjken en bidden voor de armen maar eten bjj de armen en bidden voor de rjjken zyn streven genoegzaam aanduidt, heeft te Huddersfield zyn lakenfabriek op dezelfde leest geschoeid en bjj een minimum loon en een 8urigen werktyd zjjne arbeiders tot deel hebbers in de fabriek gemaakt. Bjj al deze voorbeelden, die spreker nog aanvulde door te wyzen op de stoompompen- fabriek van Nelson en de viltfabriek van Dolche in Amerika, werden de voorwaarden, hierboven voor een gelukkig bestaan genoemd, zooveel mogelyk in vervulling gebracht. Daarna geleidde de heer De Clercq zjjne hoorders naar het buitengoed de Groote Bunte te Nunspeet, in Oct. 1895 door de Maatschappij de Veluwe aangekocht, die dezelfde grond slagen in toepassing wil brengen, maar bo vendien nog in haar programma schryftver meden wordt alle onnoodige arbeid, als zynde voor een lichaamlyk en geesteljjk gezond mensch een kwelling voor lichaam en ziel en alle huiseljjke arbeid, die met behulp der machine veel sneller beter en goedkooper in coöperatie kan geschieden. De maatschappij geeft elk harer medewerkers, mannen zoowel als vrouwen, voedsel, vrjjlig- gende woning, licht, bewassching, ontspanning en ontwikkeling. Voor zoover de materieele eischen des levens betreft ontvangt elk der leden een minimum, terwjjl een ieder door eigen inspanning de weg is geopend dat mi nimum te verhoogen. De volle opbrengst van het arbeidsproduct komt na eenige onkosten ten bate van de vaste medewerkers der maat schappij. Dit alles zette de spreker op alleraangenaam ste, zeer bevattelijke wjjze voor zjjne aandachtig luisterende hoorders uiteen. Hjj schetste het leerlingen stelsel bjj de maat schappij ingevoerd, deelde mede hoe de maat schappij 'n afdealingen gesplitst is, hoe de winstverdeeling wordt geregeld om vervolgens de aanwezigen een kjjkje te doen nemen in de verschillende atdeelingen. Eerst werd het prachtige buitengoed be schreven, daarna het vereenigingsgebouw en achtereenvolgens de zuivelfabriek, waar de melk geheel machinaal volgens Deensche methode tot boter en kaas wordt verwerkt, de chemische fabriek waar de als specialiteit be kende Japanverven vervaardigd worden, de schilderswinkel, de badinrichting met een zgn. regenbad, de waecherjj, de glans- en matstry- kerjj en de afdeelinglicht, kracht en ver warming, waarbjj uitsluitend de electrioiteit wordt toegepast. Ook de modelwoningen voor het personeel werden beschreven en verder getoefd in de afdeeling hout- en metaalbewerking, het ma- gazjjn, den winkel, de koker jj en bakker jj, waar voor het geheele personeel de dagelyk- sche mondbehoeften smakelyk worden toebe reid. In het byzonder besprak de heer De Clercq het vereenigingBgebouw het middelpunt van het gezellig en ontwikkelend verkeer. Daar vindt men de bibliotheek, de speel- en con versatiezaal, de groote eetzaal, die 's avonds lichtingen te Daarna gaf bjj den heer De Clercq het woord, voor cursussen en 'a Zaterdagsavonds als speel- Deze wees er allereerst op dat reeds sedert zaal wordt gebruikt. Elke veertien dagen langen tjjd zoowel in het buiten- als in het binnenland door weldenkende personen proe ven zyn genomen, om den werklieden een gelukkiger leven te verschaffen. Daarvoor is in de eerste plaats noodig een worden des Zondags avond muziek- en zang uitvoeringen en voordrachten gehouden voor alle leden van het personeel en hunne vrouwen. Al deze mededeelingen werden door den spreker nog verduidelijkt door het rondgeve*

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1