MIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 95. 139° Jaargang. 1896 Woensdag 22 April. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen; |s, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland fraaco p.p^ 2.- Afzonderlijke nnmmers kosten 5 cent. Thermometer. I Advertentiè'n voor het eerBtvolgend Middelbnrg 21 April 8 u. vm. 49 gr., m. 12 n. I nummer moeten des middags vóór 66a 57 gr., av. 4 u. 53 gr. F. Verw. N. O. wind. uur aan het bnreau bezorgd zgn. Advertentiè'n20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 ceut, Reclames 40 cent per regel; Groote letters naar de plaats die zij innemen. AdvertentiSn bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis aan het bureau te bekomen. IgenteD. Te ZierikzeeA. C. de Moou, te TholenW. A. van Nebüwenhdïjzen. Middelburg 21 April. 1 T J E H. De dooi een icnuGsteek getr'iiw Ik tenant jhr Van der Maesen de Sambreff is een zeer bekende figuur uit den Atjehoorlog. Reeds als sergeant-majoor verwierf hg eene eervolle vermelding en de Willemsorde 4e klasse eD toen hg zioh nog eens onderscheidde, werd hg op voordracht "an generaal Van Tegn, te velde benoemd tot officier, eene onderscheiding, die sinds jaren niet had plaats gevonden. Hg is nn eerste luitenant en adjudant bg het 6e bataljon. De gewonde majoor D. A. Ockhuizen is een der jongste hoofdofficieren van het Ned. Indische leger. Hg ontving zgn opleiding te Kampen en vertrok in Deo. 1874 naar Indië. Bg kon. besl. is aan dr. C. H. C. Grinwis, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als hoogleeraar in de faculteit der wis- en natuur kunde aan de rjjks-nniversiteit te Utrecht, met dankbetuiging voor de door hem bewezen diensten. KIESWET. De memorie van antwoord op het voorloopig verslag der Tweede kamer betreffende de re geling van het kiesrecht en de benoeming van afgevaardigden der Eerste en Tweede kamer der Staten Generaal is, zooals in 't kort is gemeld, gisteren verschenen. De minister van binnenlandsche zaken hand haaft zjjne beschouwingen omtrent hetgeen de grondwet ten aanzien van het kiesrecht toelaat en niet-toelaat en eveneens de in het ontwerp voorgestelde kenteekenen als door de letter der grondwet geeischt met de bedoeling des grondwetgevers stroobende kenteekenen van geschiktheid eti maatschappelijken wel stand, Hun, die meenen, dat de grondwettige be ginselen inzake kiesrecht aan een behoorlijke doeltreffende regeling in den weg staan, doet de minister opmerken, dat zjj hunne aanvallen tegen de grondwet moeten richten maar daar uit geen grief mogen ontleenen tegen het ontwerp, dat slechts uitvoering beoogt der voor regeering en volksvertegenwoordiging bindende grondwet. De eischen van het voorl. verslag door vele leden aan het ontwerp en aan de regeering gesteld kannen, zegt de minister, niet worden aanvaard. Aan het ontwerp kan geen andere eisch gesteld worden dan dat het zoo volledig mo gelijk alle aannemelijke kenteekenen van geschiktheid en maatschappelijken welstand bevatte en dat de bewijslevering omtrent het bezit dier kenteekenen practisch en deugdelijk geregeld zjj. Aau dien eisch voldoet het ontwerp. Het aantal kiezers zal bg het voorgedragen stelsel zoo groot zgn als het overeenkomstig de grondwet worden kan, wanneer bg elk kenteeken voor zoover he verband houdt met een bedrag aan bezit, inkomen of huurwaarde of met eene tijdsbepaling geen boogere eischen gedaan worden dan bestaanbaar zjjn met de voorwaarde, dat het ter goeder trouw lie drie jaarlijUsclte tentoonstelling van schilderijen. II. (Slot). Naast Leemputten staat van de hier expo seerende Belgen Emile Claus als diens even knie in het tooveren met licht en kleur. Van dezen luminist hebben wij nog in levendige herinnering zgn Veldarbeidsters, van de vorige driejaarljjksche, geplaatst in het helste zonne licht van een gloeienden zomerdag, er sprak uit de volle vreugde van den schilder aan de machtige werking van het licht. Thans zond Claus minder groote doeken in. Het komt ons voor, alsof er sedert dien een verandering in zgn werken is gekomenhet is niet meer die brutale lust van den onverschrokken, voor niets terugdeinzenden strijder, die als 't ware het licht wil dwingen hem op zgn kunstuitin gen te gehoorzamenzgn stralen van licht, altgd nog schitterend, schjjnen poëtischer, schjjnen warmer. Het is nog wel of daar iu dien hoek, waar hel Bloemig paadje hangt, een stukje zonneschgn tegen den muur is ge- heoht, maar de uitdrukking is liefelgker ge worden, met delicate toetsen zjjn die veld bloemen op het doek gebracht, haar kleuren schitteren in de lichte atmospheer en het oog verliest zich in de wjjde zonnige ruimte. Het is een brokje buiten, waar het goed doet te ademen. Meer een droomgezicht geljjk is het Maan- effect; een kleine streep aarde tegen een als kenteekenen van geschiktheid en maat schappelijken wélstand kan worden gekwali ficeerd. In het algemeen meent de minister dat het ontwerp de eischen vrjj laag stelt. De bedenking, dat het ontwerp eene bevoorrechte klasse van censuskiezers zou scheppen, acht de minister ten eenenmale onjuist, fiven- .iane del klachten jver het rorbaad met de personeele belasting. Of van de staats- gemeenschap vjjandige elementen bg het voorgestelde kiesstelsel de overhand kun nen verkrjjgen, kan, naar 's ministers oor deel, kwaljjk een punt van onderzoek uitmaken. Het ontwerp strekt tot opneming der nieuwe kiezers met overneming der waar borgen voor hunne vrjje en zelfstandige keuze en der indeeling van het land in enkele dis tricten, welke in de ontwerpen van het afge treden kabinet waren opgenomen en die tot geen noemenswaardigen strjjd aanleiding ga ven. Eet strekt tot niets anders. De minister ziet niet voor goed af van de verwezenlijking der inzichten, welke hg omtrent vrouwenkies recht en evenredige vertegenwoordiging heeft verdedigd en nog voorstaat, al brengt hg die vraagstukken thans niet ter sprake. De mi nister kan geen voorwaardelijk aangeboden steun aanvaarden en hg bepaalt er zich toe de opneming der nieuwe kiezers te bepleiten zonder aan hun intrede zoogenaamde »correc- tieven" te verbinden, die de waarde van het hun toe te kennen, en ook door alle partgen toegezegde recht zouden kunnen verminderen. In zgn geheel genomen is de strekking van het ontwerp, alle vormen van corruptie te be perken en de goede volksgewoonten ten on zent op electoraal gebied te bewaren. Ook het gewjjzigde ontwerp handhaaft den eisch, dat, wie zgne belastingen niet heeft betaald, geen kiezer kan worden. Door een aangebrachte wjjziging kunnen de gevolgen van verzuim echter nog tot 1 Maart worden opgeheven. Wat de schaal der huurprijzen betreft, doet de minister opmerken dat die thans, behalve in de beide laagste klassen, nagenoeg overeen komt met de schaal, welke door den minister van financiën is gevolgd bjj het ontwerpen der wet op het personeel en door de Staten- Generaal is goedgekeurd. De vraag of het noodig is aan verhuurders van woningen bg deze wet de bijzondere verplichting op te leg gen, om de administratie in te lichten omtrent den huurprjjs der woning en het bg hen door aanvragers van kiesrecht verdiende loon, wordt door den minister ontkennend beantwoord. Gereedeljjk geeft hjj toe, dat uit het bezit van een bepaald inkomen niet in alle gevallen een geljjke mate van welstand kan worden afgeleid. De beperking tot pensioenen, verleend door een openbare, instelling, wenscht de minister te behouden omdat alleen deze voor eenvou dige controle vatbaar zjjn. Eveneens behoudt de minister het kenteeken »bezit van eene inschrijving op de Grootboeken der Nationale Schuld of van een inleg in de rijkspostspaar bank Wat de capaciteiten aangaat is de reg. niet bereid het initiatief te nemen tot aan vullingder categorie met allen, die een louter van regeeringswege geregeld examen afleggen. Eene afzonderlijke bepaling tot toekenning van het kiesrecht aan geestelijken en predi kanten is, bg de ruime gelegenheid welke de gestelde kenteekenen aan personen van die hooge, wilde wolkenluchtals de beelden der fantazie warrelen de onderste lichte wolken dooreen tot dicht tegen de donkere aarde, waar een laan van dunne hooge boomen verre, verre wegvoert. Deze melancholische avond met zgn donkere en lichte tinten, waar de maan breekt door de violetkleurige wolken en de ontbladerde populieren beschjjnt, is als een sprookje. Het is een mooi, oorspronkelijk schilderg, een echt stemmingsstuk. Een zonderling effect maakt te midden van de meer of minder geslaagde, maar toch naar kleurimpressie strevende schilderijen het Por tret van B. C. M. van Tb. Molkenboer. Als proeve van illustratie ontegenzeggelijk ver dienstelijk werk, als proeve van teekening van veel waarde, maar past dit gewild naïeve in die geheele voorstelling, van af het onnoozele gezicht van den jongeling tot in het houten tafeltje en de stoeltjes van primi tieven vorm en de zoo preciesjes omljjnde boekjes, in onze moderne denk- en zienswjjze Beter begrjjpen wg dezen artist uit zgn Noord- HollandDe koepelvormige wolk is het somwijlen een symbool hindert op het eerste gezichttoch is het landschap mooi en ruim gezien, met dien smallen streep water, een kanaaltje, vóór de huizen en de molentjes tegen den lichten en verren horizont. Hart Nibbrig vertegenwoordigt op deze ten toonstelling, een kunstgenre, dat in onze om geving nog van geen groote bekendheid is. Hg behoort tot wie men in den dagelgkschen positie bieden tot het bekomen van kiesrecht langs verschillende wegen, overbodig. Den leef tg d van 25 jaren wenscht de minister voor het kiesrecht te behouden. Onderscheid te maken tusschen gehuwden en ongehuwden van denzelfden leeftjjd sobjjnt den minister gezocht en niet te rjjmen met de bepalingen der grondwet. Ten slotte doet de minister opmerken dat het ontwerp uitging van de veronderstelling, dat de nieuwe regeling der personeele belas ting een dienstjaar in werking zou zgn, al vorens de nieuwe kieswet zou worden toege past. Nu dit uitzicht vervallen is, tengevolge van de beslissing over het amendement-Kolk man c. s., zal alsnog een nader voorstel tot invoering aan de Staten-Generaal moeten worden onderworpen. Het gewjjzigde kiesrecht- ontwerp ingediend bjj nota van wjjziging houdt daarmede verband. Voorgesteld wordt thans a. tot en met het jaar van invoering van de nieuwe personeele belasting den aanslag van het oude personeel te begrjjpen onder de belastingen, bedoeld in art. la van het ontwerp; b. degenen, die deze belasting niet hebben betaald, wanneer de kiezerslijst wordt opge maakt, niettemin bevoegd te verklaren het kiesrecht aan te vragen. UIT STAD EN PROVINCIE Maandag avond was een der etalage kasten van de firma gebroeders Boudewgnse op de Groote Markt alhier met acetyleen- gas verlicht, terwjjl in de andere kast het gewone gasgloeilicht was ontstoken. Verreweg wint de eerste verlichting het in schoonheid, wgl het acetyleen een helder witte, rustige sterk lichtgevende vlam geeft met zeer kleine kern en men daarbjj alle nuances van kleuren kan onderscheiden. Hoe het gas wordt vervaardigd en hoe de fabriek, die slechts weinig plaats vereischt, is opgesteld ligt niet op onzen weg hier mede te deelen, maar wel da4» dit alles zeer een voudig is en dat vooral voor kleine plaatsen buitenverblijven, fabrieken, werkplaatsen, af gelegen van een gasfabriek, deze vinding van den laatsten tjjd de aandacht verdient. De persoon, die zooals wg berichtten verleden week zich onder het machinehuis aan het drookdok alhier waagde, verzoekt ons heden te melden dat hg daar met behulp van den duiker eenige werkzaamheden ver richtte in den tjjd van een half uur, terwjjl die duiker alleen daarvoor anderen halven dag noodig had gehad. Van het Duitsche eskader, dat aan ver schillende Nederlandsche havens een bezoek zal brengen, komen den 29 April onder bevel van den chef van het eskader, den vice-admi- raal Koester, ter reede van Vlissingen en vermoedelijk ook op de haven, de Bchepen Kurfürst Friedrich Wi helm, Brandenburg en Weissenburg. Deze schepen bljjven tot 3 Mei aldaar. De daarmede geljjk aankomende avi so's Jagd en Wacht zullen dadeljjk door- Rtoomen naar Terneuzen. Den 4 of 5 Mei keert het eskader naar Wilhelmshafen terug. De zangvereeniging Tot nut en uitspan ning te Nieuw- en St. Joosland be noemde in bare jongste huishoudelijke verga dering tot voorzitter, in plaats van den omgang noemt»de stippelaars". Hun manier van schilderen berust op een wetenschappelijke methode, waarmede Van Rjjsselberghe zeker de knapste effecten heeft bereikt. Men moge over deze, wg willen zeggen geaffec teerde wjjze van schilderen denken, zooals men wil, toch kan men niet ontkennen dat Hart Nibbrig met zgn Hyacinthenvelden te Bennebroek een machtig lichteffect maakt. Meer van decoratief effect is dunkt ons zgn Breistertje. Klein alweer is de inzending van Willem Maris, maar wat een frisch, echt natuurwaar ding zgn die Eenden in het groen. Ook hier weer die lichtstraling door het geboomte, waaraan deze schilder zoo groot behagen schept. Er is hier geen plekje, ook in de schaduwen niet, waar geen kleur in zit. De kunst van Willem Maris is zoo door en door gezond. Terwjjl tusschen de twjjgen de vocb tige aomeratmoBfeer doortintelt, over het gras. dommelen de eenden, een maakt toilet, op den voorgrond, een mooi werk met fijne tinten en tonen. Onder de bloemen noemen wg nog Rozen van mej. Anna Veegens, en Zonnebloemen van mpj, J. de Haan. Laatstgenoemde, expo seer alhier voor het eerst men ziet er uit dat het haar nog ontbreekt aan zekerheid van doen, maar enkele onderdeelen, zoo de afhan gende bloem tegen den achtergrond, bevatten goede beloften voor de toekomst. Het kleine Landschap van Vlamings, een overleden heer A. Walraven, den heer Jan Polderdjjk, die deze benoeming aannam. Tot directeur werd herbenoemd de heer A. de Smidt, die bg den aanvang der bjjeenkomst den heer Walraven en diens verdiensten te genover de vereeniging, welke hg vóór 22 jaar oprichtte, herdacht. In verband met het Zaterdag te Goes voorgevallene, het opgraven en gerecbtelgk schouwen van een kinderlijkje Bchrgft de Goesche Crt. Het is zeker zeer verklaarbaar, dat de ouders, eenmaal het gerucht vernomen hebbende, een onderzoek wenschten ingesteld te zien, maar niet minder is het te betreuren, dat, door de verregaande overdrijving bg dat gerucht, over den betrokken onderwijzer bg voorbaat de stal werd gebroken en hem de meest grievende verwjjten en beschuldigingen naar het hoofd werden geslingerd, leder, die eenigszins be kend is met de moeiljjke taak van den onder wijzer, van wien vooral het wel gelden mag, dat hjj »zjjn ziel in Ijjdzaamheid moet bezit ten," zal het weten, hoe vaak hg aan misken ning bloot staat en hoe soms een lichte tik in eene zware mishandeling wordt omgezet. Aan den anderen kant valt het niet te ont kennen, dat er eenige reden tot overdrijving in dezen bestond, omdat, naar algemeen ver nomen werd, aan genoemde school in den laatsten tjjd een paar gevallen van lichaams straffen zgn voorgekomen, die tot een ernstig onderzoek door het gemeentebestuur en de commissie van toezicht aanleiding hebben ge geven, uit welk onderzoek is gebleken, dat de klachten over die Btrafien niet zonder grond waren. Maar daarom doet het ons des te meer genoegen, dat althans over deze zaak het juiste licht is opgegaan en dat, aangezien de overleden knaap zelf van geen klap of slag heeft gewaagd, het vrjjwel onbewezen is of in dezen van eenig toegebracht lichameljjk let sel sprake kan of mag zgn. Hoe dit zjj in zoover kan het beloop dezer zaak nuttig zjjn, dat, voor zooveel noo dig, de onderwijzers in het algemeen er de les uit putten, om zich stipt te onthouden van het toepassen van lichamelijke straffer. De justitie van Zierikzee begaf zich Maandag naar Noordwell e om een onder zoek in te stellen naar een in die gemeente vermoedelijk gepleegden moord door vergifti ging op een kind van circa drie maanden. Het ljjkje is door twee geneesheeren, De Vrieze uit Zierikzee en Lange uit Renesse gerechtelijk geschouwd. Het onderzoek duurt, naar men ons heden seint, voort. Zondag gaf de redergkerskamer Tot nut en genoegen te Koewacht een openbare voorstelling, die deze maal niet zoo druk door het publiek bezocht was als anders. Dit was wellicht te wjjten aan het prachtige weder op dien dag, dat velen tot wandelen uitlokte. De nommers, waaruit het programma be stond, o. a. het drama Pierre de Galeiboef en het bljjspel Rommelaar en Bommelaar werden naar men ons schrjjft goed gespeeld. Eabriekti- en Handwerken ij verheid. Onder voorzitterschap van den heer Mr E. Fokker werd Maandag avond in de bene denzaal van de Bocieteit De Vergenoeging sloofje, is een frisch stukje, een goed en eigen gezien brokje. Onze stadgenoot J. H. van der Harst volgt in zgn kunstopvatting de oude garde, maar met allen eerbied voor het ver dienstelijke van zgn jjverig werken, spreekt het tot ons niet. Er ia verder nog werk van A. L. Koster, van David Oyens, van Jo Koster het Kinderkopje, van C. Kuipers Een Boeren erf je, van Kever, een Oude Schouw van Boudewjjnse, van Hollestelle en Ives Browne. Van een krachtig zoeken spreekt de bloe- menstudie van Floris Verster, Tulpen. De blaren der uitgebloeide tulpen hangen neer, verflenst, éen ligt er op den grond, met uit gerafelde kanten; machtig flonkeren de kleuren dooreen, het vlammende rood der bloemen tegen het intense blauw der vaas en het don kere groen der glazen het is of de schilder den strjjd met de kleuren heeft aanvaard en of bg in dit bjjna ontzettend coloriet zjjn fantasie den vrgen teugel heeft gelaten. Dit is zeker een zeldzaam bloemstuk, maar het ia een zelf gegeven werk een uiting van het zieleleven van den artist, waartegen het gewone tamme werk der alledag-schilders armzalig afsteekt. Wanneer wg eerst nu noemen Arbeid adelt van Albert Neuhugs, zoo geschiedt dit waar- ljjk niet uit minder waardeering, want wg rékenen het tot het mooiste wat hier op de tentoonstelling hangt. Het is een binnenhuis zoo vol kleur en licht, als past in het karak ter van Neuhugs' kunst ;>een stoeien van alhier eene algemeete vergadering gebon den van de leden der afdeeling »Middelburg" der Vereeniging tot bev. van fabrieks- en hand- werksnijverheid in Nederland. Als gewoonlgk was de opkomst niet groot. Behalve een viertal bestHursleden waren slecht vjjf gewone leden aanwezig. In de eerste plaats werd overgegaan tot de benoeining vaneen bestuurslid, ter voorziening in de vacature ontstaan door het aftreden van den heer Antoine Mes. Door het bestuur werd een dubbeltal voorgedragen, bestaande uit de heeren H. A. Brakman en P. Polet. Laatstgenoemde werd met 7 stemmen gekozen, terwjjl 2 stemmen op den heer Brakman waren uitgebracht. Hierna werd door den penningmeester reke ning en verantwoording gedaan van zgn ge houden beheer in het afgeloopen jaar. Die rekening was gesplitst in twee onder deelen. Het eerste, de gewone rekening, besomde in ontvang en uitgaaf f 190.54s met een batig saldo van f 36.695; het tweede, betrekking hebbende op de algemeene vergadering, beliep in ontvang f 371.50 en in uitgaaf f 506.92 en leverde dus een nadeeiig saldo op van f 135.42. In het geheel bedroegen de ontvangsten f 598.75 en de uitgaven f 697.46s, zoodat er een tekort is van f 98.72s. Aan het bestuur werd opgedragen te trach ten, met de hulp der leden, dit tekort zoo spoedig mogelgk gedekt te krjjgen. Vervolgens werd overgegaan tot de bespre king van de punten van beschrjjving ter be handeling op de gewone algemeene vergade ring, in den zomer van dit jaar te Wageningen te houden. In de eerste plaats werd besproken het vraagpunt ingezonden door de afdeeling Utrecht. Het luidt: Ib het wenscheljjk dat door het rjjk of door de gemeenten laboratoria worden ingericht tot onderzoek ook voor on- en min vermogenden, van voedingsmiddelen en andere artikelen van d&geljjksch gebruik? Do afdeeling Utrecht acht die noodzakelijk in 't belanglo. der openbare gezondheid, 2o. der volkswelvaart on 3o. der zedeljjkheid. De heer A. J. Wjjnne had zich bereid ver klaard dit punt in te leiden. Hg beaamde grootendeels de motieven door Utrecht aan gevoerd. Hg betwjjfelde echter of het inrichten van laboratoria door het rjjk of door de gemeenten in den zin als Utrecht bedoelt succes hebben zal. Hg meende dat contröle door een ambte naar, die onafhankelijk van het publiek werkt, cneer voordeel zou afwerpen en meer in het algemeen belang zgn zou, mits er ook een goede wet werde gemaakt ten opzichte van het vervalschen van voedingsmiddelen. De voorzitter was het met den inleider eens, doch wees er op dat z, i. het betoog der afd. Utrecht wat betreft de volkswelvaart wel wat ver getrokken is. Aan het hootdbestuur zal in den zin »\b hierboven gezegd is worden geadviseerd. Daarna werd behandeld het vraagpunt Ter voorkoming van het nadeel van aan bestedingen van bouwwerken, ten opzichte van het loon, wordt gevraagdin hoeverre is aan te bevelen eene regeling als volgt De werkgever houde de vaststelling van de hoegrootheid van het loon geheel aan zich. het licht metde verve n," geljjk een criticus zich eenmaal uitdrukte. Het is een eenvoudig sujet, een meisje of vrouwtje zit aan tafel te naaien. Hoe innig is de handeling, de beweging weergegeven, en hoe heerljjk mooi \s het geheel van toon en van kleuren wat houdt dit schijnbaar donkere stuk zich tegen de rondom hangende kleuriger schildergen, zoo mooi gaat het witte doekje tegen dat blauw der mouwen, de donkere rok en de bruine tafel tegen den achtergrond. Hoe consciëntieus is alles behandeld, tot het kleinste onderdeel. O, hoe zouden wjj het bejammeren als deze Nt'.uhuys onverkocht bleef. Een schat zou het worden voor ons Kunstmuseum. Veel hangt er nog hier op de tentoonstel ling, wat van lietdevollen arbeid getuigtveel evenals op elke tentoonstelling wat akelig banaal is sommige stukken naderen de gren zen der oleographie, wg moeten deze aan het oordeel van het publiek overlaten; er is ook ongetwjjteld nog menig schilderg, dat verdienstelijke kwaliteiten bezit, doch wg de den slechts hier en daar een greep uit de menigte, waar wjj door het ware, het per soonlijke, door de harmonie van kleur en licht werden aangetrokken.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1896 | | pagina 1