MIDDELBURGSGHE COURANT.
N°. 94.
13i jfaargang.
1896
Dinsdag
21 April.
FEUILLETOI.
Ebd kasteel in is provincie ii 1760.
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in ^Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tkermonieter,
Middelburg 20 April 8 u. 7m. 49 gr., m. 12 u,
54 gr., av. 4 u. 52 gr. F. Verw. N. O. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór é<km
uur aan het bureau bezorgd zgn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel;
Groote letters naar de plaats die zij innen. en.
Advertentiën bg abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis
aan het bureau te bekomen.
A if enten*
Te ZieribzeeA. C. de Mooij, te TholenW.
A. VAK Nietjwenhuijzen.
Middelburg 20 April.
Protesten van Centrum 0. s. zgn op dit punt
zoo leerzaam
Naar aanleiding van ons jongste opstel over
het rumoer van sommige katholieke blader
tegen het ministerie een opstel, door het
Centrum een »boosaardig artikel" genoemd,
een quaüficatie, welke wg, omdat zg van die
zgde komt, als een lof aanvaarden, doet
het blad de vraagMoeten wg daaruit op
maken, dat zelf? het recht van protest ons
wordt betwist, dat wjj deemoedig het hoofd
hebben te buigen en zonder morren, zonder
klagen, zonder verzet alles hebben te aanvaar
den wat de liberalen in hunne hooge zorg en
wijsheid goedvinden te beslissen?
Hierop geven wjj een beslist ontken-
n e n d antwoord.
Geen enkele partjj heeft de wjjsheid in pacht
zoodat elke hare meening moet kunnen open
baren.
Juist door protesten, door wrijving van ge
dachten zal men elkaar beter leeren kennen;
en zal meer en meer aan het licht komen
welke bedoelingen, geheim of openlijk, een
partg heeft.
De vrgheid in deze zg elk ten volle ver
zekerd.
Tegen het protesteeren, tegen het stellen
van eischen zjjn wjj dan ook niet opgekomen,
maar wel tegen de wgze, waarop werd ge
protesteerd, tegen de eischen die gesteld werden
en die geheel in strgd waren met de vrgheid,
welke anderen evengoed kunnen vorderen
als het Centrum c. s.
Wat van die zgde werd gevraagd,levert gevaar
op voor de vrgheid van anderende bejege
ning van den nieuw benoemden professor Bol
land bewees duidelgk hoe ver geloofshaat
geloofsdrgverg voeren kan.
Het geheele opstel van het katholieke blad,
onder het opschrift »De anti-clericale Band,"
getuigt van den bgzonderen slag, dien de
ricalen hebben om de dingen scheef voor te
stellen. O! zg strgden zoozeer voor hun vrg
heid om te protesteeren wanneer hun schijn'
baar onrecht wordt aangedaan. Maar laat
iemand zioh eens verstouten door woord of
daad tegen de geestelgkheid of tegen de kerk
protest aan te teekenen! Men zal hun op
alle mogeljjke manieren wel doen bljjben, hoe
zjj de vrgheid in deze opvatten!
Gelukkig dat wjj in onze moderne maai-
schappg de middelen bezitten om buitenspo
righeden op dat gebied tegen te gaan.
Maar toch dienen allen, die dit danbbaai
erkennen en huiveren voor clericale overheer-
aching, er voor te waken dat wg niet door
onverschilligheid of door andere redenen die
middelen en onze vrgheid prgs geven. Inte
gendeel dienen zjj zich krachtig aaneen te slui
ten en saam te werken om te voorbomen dat
wg op dit gebied stappen achterwaarts doen,
Bg kon. besluit is benoemd tot commissaris
van politie te Rotterdam, J. G. Inhulsen, thans
hoofdinspecteur vaa politie aldaar.
In Mei a. s. zal een vergelgkend ondezoek
plaats hebben van adspiranten voor de betrek
king Van klerk der postergen en telegraphic,
om naarmate van de behoefte te worden be
noemd.
Aan die betrekking is verbonden eene jaar
wedde van f 400, welke, behoudens het vol
doen aan de daarvoor gestelde eischen, tot
1500 ban klimmen.
Zg, die zich aan dit onderzoek verlangen te
onderwerpen, moeten zich vóór 10 Mei
aanmelden bg het hoofdbestuur der postergen
en telegrapbie, door een op zegel geschreven
verzoek.
Voor nadere bgzonderheden verwgzen wg
naar de St. Ct. no. 91.
Fragment uit
*IJn homme d'antrefois."
VAK
den Markies Costa de Beauregard.
Men kende er geen voorbggaande bezoekers,
Bloedverwanten en vrienden alleen trotseerden
de bezwaren van een reis door het bergland,
met nauwelgks gebaande wegen. Zooals
op alle kasteelen in dien tgd vertoefden er
altgd oude vrienden, die het bgna nooit ver
lieten en er een zeker burgerrecht verkregen
hadden.
De markies Pierre Josef de Murinais,
van de slotvrouw, woonde er altgd. Netjes
keurig, fattig, ondanks zgne zeventig jaren
leek hg een gebalsemd Versailles, waar bg
bgna zgn heele jeugd gesleten bad. De mar
kies was het beminnelgke type van de vroegere
vertellers, die vooral zoo beminnelgk waren
omdat zg anderen van hunne geestigheid
meedeelden. Men werd het niet moede naar
hem te luisteren, evenmin als hg het moede
werd om zgne avonturen te vertellen en die
bg elke herhaling op ta smukken met allerlei
kwinkslagen en grappige opmerkingen. Bg
den slag van Hochstedt was hem een kogel
Allerzonderlingst door het hoofd gegaanaan
UIT STAD EN PROVINCIE
Met aandrang wgzen wg op de voor
dracht met lichtbeelden, die Woensdag a.t des
avonds te 8 uren, in de leeszaal van Ons Eüis
1 h i e r door den heer D. de Clercq uit Nuu
zal worden gehouden over de Maat-
schappg de Veluwe (een sociaal-economische
proef).
Zoowel spreker als onderwerp lokken tot
bg woning daarvan zeer uit.
Over het laatste kwaaien reeds in verschil
lende bladen belangwekkende mededeelingen
voor, die zeer aansporen tot nadere kennis
making. En wanneer men dan aan de hand
van een bekwaam en boeiend spreker, als de
heer De Clercq, wordt rondgeleid op een ge
bied, dat aller aandacht verdient, dan is er
zeker dubbel reden om die gelegenheid niet
ongebruikt te laten voorbijgaan.
Leden der vereeniging Ons Huis, geabon-
neerden van de leeszaal, en ingeschrevenen
voor lessen, cursussen en clubs ("boven de 16
jaar) kunnen, voor zoover de voorraad strekt,
den concierge toegangskaarten verkrjjgen
tegen betaling van 2Ya cent.
Zooals onze lezers uit een vroeger ge
dane aankondiging kunnen weten, zal de zang-
vereeniging Concordia aanstaanden Vrgdagop
de bovenzaal van de sociëteit De Vergenoeging
alhier eene soirée geven.
Daarop zal 0. m. worden uitgevoerd een
werk van Meinardus, getiteld Envmaus,
kerkelgk oratorium, en Schön Ellen van Max
Bruch. De medewerking van twee goed be
kende dillettanten op muziekaal gebied, mej,
H. v. K. uit Middelburg, en den heer De W. uit
Vlissingen, die onlangs zulk een succes ver
wierven bg eene uitvoering van bet Vlissingsch
Mannenkoor, zal de aantrekkelgkheid dier uit.
voering verhoogen, en zeker het hare toebrengen
tot eene talrgbe opkomst, waaruit dan teven;
blgkt dat de genoemde zangvereeniging, die
op het einde van dit jaar, haar vgftienjarig
bestaan viert, zich nog steeds in de sympathie
van Middelburg's ingezetenen mag verheugen
Blgbens Prov. blad no29 heeft de com
missaris der koningin in Zeeland den aan
vang van het beschrg vin gs werk voor de be.
lasting op de bedrgfs- en andere inkomsten
bepaald op Vrgdag 8 Mei a. en behoort het
werk der com missiën van aanslag op 1 Oct.
te zgn afgeloopen.
Na onze laatste opgave zgn op de schil
dergen-tentoonstelling alhier nog verkocht
no. 129 Een grauwe dag van H. F. C. Nacht-
weh, no. 47 Vrede met zichzelven van Sophie
Dolleman, no. 163 Boon,en vellen van P. A.
Schipperus, no. 165 M^.en aan de Wester-
Schelde van W. J. SiA:IK on no. 146 Le gaart
d'heure de Rabelais van Portielje.
Zondag werd de tentoonstelling door hon
derden bezichtigd.
Naar men ons als eene bgzonderheid
meldt, komt in den tuin van den heer M.
Bugsman, op Ouerwater, Singel alhier op
c oogenblik in een exemplaar van de Ferula
asa foetida, den zoogenaamden ^Duivelsdrek",
de bloemknop te voorschgn.
Voor zooverre bekend, bloeide deze plant,
in Nederland nog nimmer en is de bloei zeld
zamer dan de 100-jarige aloë(Agave Americana)-
Prof. dr Naudin te Antibes, (Zuid-Frankrgk),
kweekt reeds 14 jaren lang deze plant, waar
van de wortels bgna een halve meter in door
snede hebben verkregen, doch zg bloeide nog
nooit.
De soort is nifc Perzië afkomstig, waar het
melksap uit den wortel in massa wordt ver
zameld en uitgevoerd. De lieden aldaar ge
bruiken het versche sap om daarmede hunne
groenten te aromatiseeren. De geur is van
versche plant lang niet zoo onaangenaam als
die van het gedroogde sap in de apotheken.
De bloeiwgze is een lange stengel, waaruit
rondom bloemstengels te voorschgn komen
van gele bloempjes, iedere Btengel omgeven
door een groot schutblad.
Aan het centraalbureau der staatsspoor
wegen te Utrecht heeft de verpachting plaats
gehad van de bediening der buffetten 0. a.
van het station Middelburg. Hoogste
iascbrgvers waren daarvoor H. van Goethem
enH. J. Neuteboom te Amsterdam voor f1565.
In de St. Ct. zgn opgenomen de Btatuten
van de Middelburqsche Coöperatieve Volks-
broodbakkerig De Broederband.
Het doel der vereeniging isharen leden-
verbruikers goede hoedanigheid brood tegen
billgken prgs te verschaffen.
Om dit doel te bereiken, drjjft de vereeni
ging voor eigen rekening een broodbakkerg.
De verkoop heeft plaats tegen contante be
taling de prjjzen van het brood worden in
de algemeene vergaderingen der leden vast-
In buitengewone omstandigheden,
bg rgzen of dalen der graanprgzen, is het
bestuur gemachtigd zoo noodig hierin wgzi-
ging te brengen. Ook ten opzichte der con
tante betaling is het bestuur gerechtigd uit
zonderingen vast te stellen.
Voor inboopen door de vereeniging geldt
eveneens het beginsel van contante betaling.
Lid der vereeniging ban worden ieder, die
lid is eener vabvereeniging of andere arbeiders
vereeniging of behoort tot de klasse der ar
beiders en volgens de wet bevoegd is tot het
aangaan van verbintenissen.
Wie als lid wenscht opgenomen te, worden
moet zich daartoe aanmelden bg het bestuur,
hetwelk in zgne eerstvolgende vergadering
over de al of niet opneming beslist. Een niet
aangenomen lid kan in hooger beroep gaan
bg de eerstvolgende ledenvergadering.
Het kapitaal der vereeniging bestaat uit
de aandeelgelden der vereeniging. Elk lid
kan niet meer dan één aandeel f 2.50
nemen. Het volgestorte aandeel geniet eene
jaarlgbsche rente drie percent.
Op Westbapelle waren de gemoe
deren der dijkwerkers nog altgd niet t<it rust
gekomen over de oude, bekende grief inzake
het' werken aan de duinen te Zoutelande.
Heden morgen nu verzamelden zg zicb allen,
óor zg aan het werk togen, op den dgk en
beraadslaagden daar onderling.
Het gevolg biervan was dat zg R. M. en
zgn zoon, de personen die indertgd te Zoute
lande aan de duinen hadden gearbeid en door
de dgkwerkers van Westbapelle waren ver
jaagd, ontboden en verklaarden hen weer in
genade te zullen aannemen wanneer zg
loofden slechts op hun beurt met de anderen
het werk te verrichten.
Nadat die belofte was afgelegd, werd de
vrede weêr gesloten en keerden allen tot
hunne gewone werkzaamheden terug.
De brigade marechaussee, welke vroeger
uit drie man bestond, is sedert Vrgdag met
twee man vermeerderd.
Men schrgft ons uit Goes:
De gerechtelgke schouwing van het opge
graven kinderlgkje moet aan het licht gebracht
hebben dat de dood in geenen deele het ge
volg geweest van eenig toegebracht letsel.
De oorzaak moet geweest zjjn hersenziekte.
Dit bericht ontvingen wg Zaterdag te laat
om het nog in het dien avond verschenen
nommer van ons blad op te nemen.
Bg een landbouwer te Eversdgk, onder
de gemeente K a p e 11 ewerden dezer dagen
op de hofstede staande boompjes, die onze
berichtgever cactussen noemt, geknipt en dat
afknipsel op de mestvaalt geworpen. Het
hoornvee heeft van die atknipsels gegeten,
tengevolge waarvan 10 of 11 dieren erg opge
zet werden en de hulp van een veearts moest
worden ingeroepen. Een drietal dieren is af
gemaakt; de overige zgn beterende.
de rechterslaap binnengedrongen was zg
linker er weer uit gekomen twee groote
zwarte mouches bedekten de litteekens.
De heer De Murinais bekende dat hg er
geheel versuft van was geweest, maar tege-
lgkertgd genezen van de vreeselgke hoofd
pijnen, waaraan bg vroeger leed. Hg raadde
gaarne dit geneesmiddel aan iederen hoofdpgn-
ljjder aan, en bg het minste ongeloovige
lachje riep hg luidkeels het getuigenis in van
zgn vriend, den heer De St. Remy. Deze
stemde met allerlei teekenen en gebaren toe;
want die oude lieden aanbaden elkaar, niet
tegenstaande zg den ganschen dag twistten.
Zg waren even oud en hadden elkaar nooit
verlaten, 1t zg aan het hof, of in het leger.
Oe heer De St. Remy was een maand in Sa-
voie komen doorbrengen om zgn vriend te
troosten bg den dood. der markiezin de Muri
nais, en vgftien jaar later was hg er nog, ge
heel alsof hg thuis was. De heer De St. Remy
was eigenlijk de beste man ter wereldmaar
hg was gemelgk, veeleischend, zelfzuchtig,
zooalB de meeste vrggezellen van boven de
zestig; hg pruttelde tegen het menschdom en
vooral tegen de orde van het Maltheser kruis,
waBrvan bg proses-ridder was. Tusschenbeide
brak hg het verhaal van zgne ki-ggstochten
met verwoede uitvallen af, om al de comman
deursplaatsen, die anderen verworven hadden,
op te tellen.
Die nagverige woede duurde al vgf en
twintig jaar J Maar ik moet er bjj voegen dat
zgn toorn nooit lang aanhield en gewoonlgb
uitliep op een of ander liedje vol ondeugend'
zetten, waarin bg zgn grooten meester St. Jan
zelf onderhanden nam over zgne buitenspo
righeden.
Wanneer men hem met een boosaardigen
lach en een ngdig gezicht zgn klacht zag in
leiden, zond de markiezin hare kinderen weg
en keerde hem den rug toe. Helaas het was
te vergeefs, de arme vrouw mocht zich ge
lukkig rekenen, wanneer zg niet alle tien de
coupletten moest aanhooren, die de Voltairi-
aansche muze van den onverzoealgken Saint
Remy nog uitbreidde.
De notaris Girod, een vrggeest, lachte in
zgn vuistje, terwgl de abt Baret diep gekrenkt
een kruis maakte, bg het aanhooren van die
sehandelgbe liederen. Het was waarlgk een
allerzonderlingst span, deze twee menschen
die zoo aan elkaar gehecht en beiden even
goed waren. Zg waren op het kasteel geboren
en hadden het alleen verlaten, de een om zich
te laten wgden als priester door den bisschop
van Belley dat was al heel wat jaren ge
leden; en de ander om te Chambéry zg
patent als koninklgk notaris te gaan halen.
De heer Girod bestuurde de goederenbg
maaide en oogstte met een gver, dien hg niet
aan den dag zou gelegd hebben om zgn eigen
oogst voor regen of zon te bewaren. De abt
heette Justus en nooit pastte een naam beter
Zondag hield de liberale kiesvereeniging
in het voormalig 4de district van Zeeland te
Oostburg eene vergadering onder de leiding
van den heer J. de Brug ne-De Die, later onder
die van den heer G. A. Vorsterman van Ogen.
Zg was bezocht door 25 leden.
Onder de ingekomen Btufeken waren berich
ten van 6 leden, die hun lidmaatschap hadden
opgezegd, benevens een kennisgeving der
ontbinding van de afdeeling Breskens.
Na ballotage van 2 nieuwe leden, werden
de rekening over 1895 en de begrooting voor
1896 vastgesteld.
Naar aanleiding van de door het bestuur
voorgestelde begrooting, waarop een post
voorkomt als contributie aan de Liberale Unie
deed de heer Neeteson de vraag of bet wel
op den weg dezer vereeniging ligt, langer deel
van die Unie uit te maken.
Den heer Van Ham kwam de vraag van
den heer Neeteson niet vreemd voor. Ook bg
hem was wel eens de vraag opgekomen Is
1 vereeniging het nog wel eens met d«
Liberale Unie? Indertgd vereenigde de ver
eeniging zich met eene motie, die in lgn-
rechten strgd was met de beginselen, door
.e Liberale Unie beleden. Spreker, die de
ergadering, waarin deze motie aangenomen
werd, niet bgwoonde, had die aanneming
betreurd. Hg voor zich ban zich zeer goed
de Liberale Unie aansluiten, maar, hoe
wenschelgk bg het achtte dat de vereeniging
zich in deze duidelgk uitsprebe, de zaak zelve
was volgens hem van te hoog belang om ze
deze vergadering onvoorbereid uit te
maken. Hg gat daarom den heer Neeteson
;n overweging eene desbetreffende beslissing
ih eene' volgende vergadering uit te lukken.
De heer Hammacher was het met den vori-
gen spreker eens, wat betreft de door hem ge
noemde verdaging, hoewel hg zich, in tegen
stelling met den heer Van Ham, niet langer
tot de Liberale Unie aangetrokken gevoelde.
De voorzitter stelde naar aanleiding van
deze bespreking voor, deze zaak te behande
len in eene daartoe te beleggen vergadering,
waarin ook nog wel andere belangrgke zaken
zullen te bespreken zgn.
De heer Neetesou verklaarde zich hiermede
te kunnen vereenigen.
De heeren C. L. P. van Ham en M. M.
eger, beiden te Oostburg, werden met resp.
5 en 24 stemmen herbozen tot bestuursleden.
Nadat nog een aandeel in de geldleening
was uitgeloot, deelde de voorzitter mede, dat
de heer J. de Brujjne—De Die, in plaats van
'glen den heer J. Otto Risseeuw, door het be
stuur waB gekozen tot vice-voorzitter.
Nadat de agenda was afgehandeld, deelde
i heer Hammacher mêe dat het zgn voorne
men was om in de te beleggen vergadering,
waarin de verhouding der vereeniging tot de
Liberale Unie zal worden besproken, eene ge-
dachtenwiBseling uit te lokken omtrent de
estiging van eene hoogere burgerschool in
dit district.
Niets meer te behandelen zgnde, werd hierop
i vergadering gesloten.
Vóór eenige dagen toen dr S. per vélo-
pède Schoondg ke passeerde, sprong on
verwacht een kwajongen baldadig voor zgn
machine, waardoor de wielrgder plotseling
moest afspringen. Hierdoor kneusde hjj de
voet dermate dat hg gedurende eenigen tgd
zgn prabtgk niet zal kunnen waarnemen.
ONDERWIJS
In de vierde vergadering van het hoofd-
onderwgzersgpzelschap Walcheren, Zaterdag
1.1. alhier gehouden, las de heer De Manjan
Meliskerke een opstel voor overBeeldspraak.
Na eerst aangetoond te hebben, hoe eene
taal ontstaat en zich langzamerhand ontwik
kelt, kwam spreker tot zgn eigenlgk onder
werp. Hg maakte duidelgk, wat beeldspraak
is en hoe ook daarbg veel overdrgving heerscht,
VoortB bewees bg, hoe beeldspraak aanleiding
ban geven tot verwatering der taal en ten
slotte door tal van voorbeelden, dat gemis aan
goeden smaak veel onzinnige beeldspraak
tengevolge heeft.
Op de Zaterdag te Oortgene gehou
den vergadering van leden der afdeeling
Noord-Beveland van het Nederlandsch
irtoijzers genootschap werd de aan de
beurt van aftreding zgnde penningmeester,
de heer H. Jonk, herbenoemd.
Verder was de vergadering geheel gewgd
aan eene herziening van het reglement, zoodat
een lezing van den heer Jonk tot eene vol
gende samenkomst werd uitgesteld.
bg de persoonlgkheid die hem voerdebg
doopte de kinderen, trouwde de bedienden, en
in zgn verloren oogenblibken onderwees bjj
wie er behoefte aan had. Maar ofschoon hg
sprak als een goed boek, bracht de eenvoud
der kleine wereld welke hem omringde, hem
vaak in verlegenheidzoo vond bg op zekeren
Clementine, het jongste kleinkind, zeer
boos tegen de vrouw van Potiphar die, zooals
zg zeide, Jozef zoo leelgk behandeld had
Willende weten hoe zg die zaak opvatte, ont-
fekte de goede abt met rechtmatige voldoening,
dat die leelgke vrouw een leugenaarster en
een diefegge was. Om Jozef door baar man
te doen wegzenden, had zg hem immers be
achuldigd van haar een kan met room ontstolen
te hebben ('t geen niet waar was), terwgl zjj
zelve trachtte zgn mantel te stelen
Vgftig jaar later zou men over dergelgke
geschiedenislessen lachen, maar de grootmoe
ders, die op deze wgze de avonturen vau
mevrouw Potiphar aan hare kleindochters ver
haalden, leerden tegelgkertgd aan hunne
zonen dat men nooit mag aarzelen tuaschen
dood en schande. Zg zeiden hun ook nog
dat het schoon was om de wapenen aan te
gorden voor de verdediging van het vaderland,
en den prinB trouw te betoonendat het laf
waB zgn woord te breken en dat men den
naam zgner vaderen in eere moest houden.
De lange winteravonden werden doorge-
bracht met de geschiedenis der familie te
verhalen (want er is geen familie, die niet
enkele treffende voorbeelden in haar geschied»
boeben heeft). De edele daden en deugden
werden in al de kinderharten als legenden
gegrift. Geschaard rondom een groot, tapisserie*
werk, zaten de kleine meisjes te werken, terwgl
de moeder de wol uitzocht en verdeelde. De
markies De Murinais vroolgkte het hoekje van
den haard op en las een verhaal of de courant,
die geregeld kwam de abt prevelde eenige
gebeden, in afwachting van bet avondeten, en
luisterde nietHenry, op den arm van een
leuning8stoel gezeten, verbeterde de slechte
teekeningen van den heer Girod, en de markies
Alexis zat met zgn kleinen Thélémachus
op den schoot en speelde met het Maltheser
kruis, dat het kind om den hals droeg, ot
teebende den fabel, dien bg den volgenden
dag moest leeren, opdat hg dien beter zon
begrgpen. Somtgds ging de deur woeBt
open r- dat was Saint Remy, die een nieuw
couplet bg zgn eeuwig lied gemaakt had en
als aan de drempel vastgenageld bleef staan,
door een blik van de markiezin. Gelukkige
lieden, die nog niet hadden hooren spreken
van de revolutie en die toch allen door haar
meegesleept werdenDen adel op het platte
land kon niet verweten worden dat hg den
storm heeft uitgelokt. Wie zou dien eenvou-
digen lieden afgunst toegedragen hebben Het
Théléaachas Casta was minderjarig ridder.
