MIDDELBIRGSCHE COURANT.
Zaterdag
7 Maart.
N°. 57
139° Jaargang.
1896.
o
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
PfQs» per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., f 2.-
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tbenaometer.
Middelbnrg 6 Maart 8 n. m 35 gr., m. 12 u.
37 gr., av. 4 n. 36 gr. F. Verw. kr. W. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór éém
trar aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.505 elke regel meer 20cent,.Reela. es 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bg abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis
aan het bureau te bekomen.
A g e n.
Te TerneuzenM. de Jonge te Rotterdam
Ni.tgh van Ditmar.
Middelburg 6 Maart.
Verandering van grenzen.
Door de Tweed«UsanatT zijn dézer dagen
eenige ontwerpen aangenomen tot verande
ring van de grensscheiding tusschen ver
schillende gemeenten, waaronder die betref
fende Amsterdam en Nieuwer Amstel, Sloten
en Diemen onze bijzondere aandacht heeft
getrokken.
Langen tijd is het eene ernstige grief ge
weest van Amsterdam dat bewoners van een
deel van Nieuwer Amstel, dat vlak aan de
hoofdstad grenst, al de geriefelijkheden en
voordeelen van die stad genieten, zonder iD
hare lasten te deelen. Tal van buiten
wijken zijn op Nieuwer Amstels gebied ver
rezen, die eigenlijk Amsterdamsche buiten
wijken zijn. Die toestand is vrij algemeen
bekend; er is veel over geschreven en ge
wreven en eindelijk zal aan dat bezwaar
van Amsterdam worden te gemoet gekomen.
Dit streven van groote gemeenten, ste
den zullen wij haar ter juiste onderscheiding
blijven noemen, al kent de wet tegenwoor
dig, met uitzondering van de hoofdstad des
rijks, alleen gemeenten dat streven nu om
zulke naaste buren nauwer aan zich te bin
den of eene voor beide partijen doelmatige
grensregeling in het leven te roepen open
baart zich meer en meer.
Zoo is ook Woensdag door de kamer aan
genomen een wetsontwerp, houdende grens-
verandering tusschen de stad Utrecht eener-
zijd8 en de gemeenten De Bilt, Jutfaas en
Oude Rijn anderzijds,
In Leiden jaagt men naar hetzelfde doel.
En dit alles deed al vóór eenïgen tijd bij
ons de vraag rijzenis het niet dringend
noodig dat de grenzen tusschen Middelburg
en een paar vlak daaraan palende ge
meenten eens nader worden geregeld
Allerzonderlingst, zeer samengesteld zijn
die grenzen niet alleen, maar èn voor onze
stad èn in het belang der gemeenten in
hare nabijheid levert de tegenwoordige schei
ding ernstige bezwaren op.
Wij hebben hier bijzonder het oog op de
gemeenten Koudekerke en Nienw- en St.
Joosland.
Aan onze singels verrijzen meer en meer
huizen, gansche buurten, waarvan de bewo
ners, niettegenstaande zij eigenlijk te Mid
delburg leven en van allerlei instellingen!
0. a. op onderwijs gebied, het voordeel ge
nieten, niets betalen in de gemeente-belasting.
Aan de gemeente Koudekerke, die toch al
bijzonder uitgestrekt is, kan, dunkt ons, ook
eene dergelijke vermeerdering van bevolking
niet welgevallig zijn. Zij legt haar ver
plichtingen op, die haar hoe langer zoo meer
zullen bezwaren. Die nieuwe aanbouw zal
vereischen meer politietoezicht, meer ver
lichting, betere voorziening in het onderwijs
en in bet brandwezen.
Dat er in het nieuwste gedeelte, vlak hij
Middelburg, eenmaal een school noodig za'
zijn is buiten kijf, vooral wanneer Middel
burg, waar nu weêr op sommige openbare
Bcholen plaatsruimte ontbreekt, ten slotte de
deuren daarvan niet meer openzet voor kin
deren uit die buitenwijken, welke niet tot
onze stad behooren.
Zooals men weet is door den Raad den
25 Juli 1894 de volgende bepaling vastge
steld in art. 22 der verordening Y op het
lager onderwijs
„Kinderen, wier ouders, voogden of ver
zorgers buiten de gemeente wonen, worden
op de scholen alleen toegelaten, wanneer en
zoolang de beschikbare ruimte dit naar het
oordeel van burgemeester en wethouders
gedoogt".
Elk oogenblik heeft bet
van Middelburg het dus in zijne hand de
scholen voor zulke kinderen te sluiten.
En nu willen wij ons nog niet eens te
weel op het standpunt van het belang onzer
eigen stad plaatsen; maar eenvoudig de
vraag opperen, of de uitgaven, die door de
gemeente Koudekerke gedaan zullen moeten
worden om te voldoen aan de verplichtingen,
welke die vermeerdering van bevolking op
een zoo ver verwijderd punt van de kom der
gemeente met zich brengt, wel ooit vergoed
zullen worden door de meerdere opbrengst
der belastingen van de zijde dier nieuwe
bewoners.
Dit betwijfelen wij ten zeerste.
Hadden de overige ingezetenen van Koude
kerke dan nog hunne voordeelen van hetgeen
die bewoners verteren, koopen in eigen
gemeente, zij zouden daardoor nog vergoeding
kunnen vinden voor de meerdere lasten, die
de gemeente zullen gaan drukkenmaar
Middelburg en zijn winkelstand geniet daar
van het meest, omdat de bewoners der
huizen op het Zand en den SiDgel hunne
inkoopen in de stad doen.
Het is dus, dunkt ons, èn in het belang
van Koudekerke èn in dat van Middelburg
dat een deel van eerstgenoemde gemeente
worde gevoegd bij de hoofdstad van Zee
land.
Ziet men aan den anderen kant naar
Nieuw- en St Joosland, dan vindt men daar
een niet minder eigenaardigen toestand. De
stad Middelburg strekt zich daar zoo ver
uit, dat het èn haar èn hare bnur bemoeilijkt.
In Nieuw- en St Joosland doet zich dien
tengevolge dezer dagen een eigenaardige
kwestie voor.
Een arts, die zich daar heeft gevestigd,
kan er geen geschikte woning krijgen. Het
eenige huis, dat hem uitstekend past en ook
te zijner beschikking is, staat op Middel-
burg's grondgebiedechter vlak aan de
grens van Nieuw- en St Joosland. Nu is
voor een geneesheer ten plattelande om meer
dan een reden een vereischte, dat hij een
ipotheek bij zich- aan huis hebbedoch de
wet verbiedt nu dat zulk een apotheek in de
bewuste woning worde geplaatst, wijl in
Middelburg apotheken gevestigd zijn.
Vandaar een eigenaardige moeilijkheid,
waaraan misschien, maar dan hog met veel
moeite,zon kunnen worden tegemoet gekomen.
Maar op het oogenblik is de betrokken
persoon er door gedupeerd en de gemeente,
die behoefte aan goede geneeskundige hulp
heeft, niet minder.
Dergelijke zonderlinge toestanden worden
geboren door de wijze, waarop de grenzen
van verschillende gemeenten zijn getrokken.
Tot even voorbij de Zaagmolens behoort
alles onder Middelburg. Men denke nu
slechts aan de schutterplichtigen, maar vooral
aan de genees- en verloskundige hulp voor
de on vermogenden en daarenboven aan
politiebewaking, hulp bij brand enz., om te
beseffen hoevele onaangenaamheden en noo-
delooze lasten uit den tegenwoordigea toe
stand voor tal van personen voortvloeien.
Ook in deze staan wij dus voor de zelfde
kwestiede belangen èn van Middelburg èn
van Nieuw- en St Joosland beide vorderen
verandering in den bestaanden toestand.
Ten gerieve van hunne bewoners, ter be
vordering van een beter toezicht en een
gemakkelijker administratief beheeruit het
oogpunt van billijkheid tevens zou het ge-
wenscht zijn dat een deel van Koudekerke
werd gevoegd bij Middelburg en een gedeelte
van onze stad, gelegen aan de zijde van
Nieuw en St Joosland, aan haar worde ont
nomen om met laatstgenoemde gemeente te
worden vereenigd.
Nu er in onze Tweede kamer alle ge
neigdheid bestaat om aan de billijke eischen
van verschillende steden op dit punt te ge-
moet te komen, nu achten wij het den ge-
schikten tijd om in de aangegeven richting
stappen te doenen aldus een betere en
billijker grensregeling in het leven te roe
pee dan de nu bestaande, die zulke zon
derlinge toestanden in de hand werkt.
Wij treden nog niet in bijzonderheden
over een dergelijk plan en houden ons buiten
de kwestie, hoe ver de grensverandering zich
zou moeteD uitstrekkenhoe eene financieels
regeling zou moeten plaats hebbendit alles
zijn punten, die later kunnen besproken
wordeu.
Wij hebben nu alleen in 't algemeen het
idee aangegevenen bevelen het ter over
weging aan by allen, die daarbij betrokken
zijn, en vooral bij hen die in deze eenigen
invloed kunnen uitoefenen.
Na de uitingen gelezen te hebben van ver
schillende organen over de beslissing der
Tweede kamer, inzakehet wetsontwerp op
het personeel, kannen wjj niet anders dan
ODS scharen aan de zjjde van de Standaard.
In zjjne jongste nommer wjjst dat blad er
terecht op, hoe dezer dagen op nieuw be
wezen is dat alle koppeling van kiesrecht aan
belasting de politiek van het land, waariD
1 dien onredeljjken toestand bestendigt,
op noodlottige wjjze bederft.
De regeering oogst wat zg gezaaid heeft.
Het voortdurende gedraai van den minister
van binnenlandsche zaken om nu eens het
verband tusschen personeel en kiesrecht te
loochenen, dan weer half en half daarop te
zinspelen maakte den toestand onhoudbaar.
Het gansche werkplan der regeering heeft
van begin af aan niet gedeugd. Een cata
strophe kon niet uitbljjven.
Had men gedaan, zooals de minister Tak
deed, een flink, degeljjk plan tot kiesrecht
herziening voorgestelden had men dit eerst aan
de orde gesteld, men ware veel verder gekomen
en de taktiek van sommige katholieke leden,
die nu, uit tegen-ingenomenheid jegens den
minister Yan Houten, al doen wat zjj kunnen
om de regeering te bemoeilijken, ware niet
gelukt.
En bovendienwas de kiesrechtregeling,
waartoe toch deze regeering in de eerste plaats
geroepen was, het eerst en met bekwamen
spoed behandeld, men had dan de personeele
belasting óf aan de gemeenten kunnen over
laten óf kunnen herzien en den eenen of den
anderen maatregel, tjjdens de voorbereidende
maatregelen voor het invoeren der kieswet,
stellig tot stand kunnen brengen. Wg waren
dan van veel beter conditie geweest.
Welke middelen men thans ook aanwendt
om zooveel mogeljjk de breuk, die ontstaan is,
te herstellen, ongezond bljjft de toestand toch.
De Donderdag, op 84-jarigen leeftgd over
leden luitenant-generaal P. G. J. van der
Schrieck, was de oudste officier der infanterie
van bet leger en telde 60 dienstjaren. Als
gewoon soldaat in militairen dienst getreden,
nam hg in een graad beneden den rang van
officier deel aan den tiendaagschen veldtocht,
waarvoor hem het Metalen Kruis werd ge
schonken.
Den 3en September 1831 benoemd tot
2e-luitpnant, bereikte de overledene den 17en
April 1860 den rang van hoofdofficier en den
6en April 1872, na zich als bekwaam en dege
ljjk korpschef te hebben doen kennen, den
rang van gen er aal-majoor. Hg trad toen op
als commandant der 2de divisie te 's-Graven-
hage.
Den 3en Sept. 1881 werd hem de rang van
luitenant-generaal geschonken.
In 's lands raadzaal, waarin hg, zooals wjj
in ons vorig nommer meldden, van 1876 zit
ting had, kenmerkte de overledene zich niet
door veel spreken en gaf hg advies, dan was
het uit den aard der zaak over militaire aan
gelegenheden.
Als politiek man behoorde generaal Yan
der Schrieck tot de katholieke partjj, doch bjj
alle richtingen in de kamer stond hg hoog in
aanzien, zoowel wegens zjjn karakter als zjjn
vriendelyken omgang. Als oudste lid in leef
tijd hield hg de laatste jaren, als bg tjjdelyk
bg den aanvang van een nieuw zittingjaar
den voorzittersstoel innam, een van die ge
moedelijke, van liefde voor vorst en vaderland
tintelende toespraken, welke op alle banken
toejuiching vonden.
Naar men meldt deed Z. H. de Paus Woens
dag aan den stervende per telegraaf zgn zegen
zenden.
Bjj kon. besluit
is de heer J. C. T. Reelfs, consul-generaal
te Calcutta, benoemd tot consul-generaal voor
Australië, met standplaats te Melbourne, en
tot consul te Calcutta de heer G. D. Advo
caat, vice-consul in algemeenen dienst
zgn de Oo8t-Indisch6 ambtenaar met verlof
F. H. A. Steens Zgnen, laatstelgk benoemd
aspirant-controleur bg het binnenlandsch be
stuur op de bezittingen buiten Java en
Madoera, en de Oost-Indische ambtenaar met
verlof F. C. Naut-a, laatstelgk ingenieur der
3de klasse bg den waterstaat en 's lands bur
gerlijke openbare werken in Nederlandsch-
Indië, op bun verzoek, met ingang van reap.
1 Mei en 1 Juni a., wegens physieke onge
schiktheid eervol nit 's lands dieast ontslagen,
UIT STAD EN PROVINCIE
Men scbrjjft ons
Zooals door u onlangs is gemeld kunnen de
postboden en bestellers, wier positie in d8
laatste jaren toch al belangrjjk verbeterd is,
zich nu wederom verblyden, daar zg voortaan
om de twee of drie weken een geheelen vrjjen
Zondag zullen krijgen. Wie zou zich niet
verheugen met deze nuttige beambten, vooral
daar de verzending en bestelling der brieven
iz. er geen vertraging door zal ondervinden
Zonderling echter, dat de brievengaarders,
voor zoover zg tevens ook postboden en be
stellers zgn, van deze vrijgevigheid geen voor
deel zullen trekken. Dat zg met hunne colle
ga's op de gewone kantooruren present zgn
voor het publiek is billjjk, daar waar zg als
postboden naar andere gemeenten of als be
stellers in hunne woonplaats feiteljjk dezelfde,
plichten vervullen als alle andere boden en
bestellers, hebben zg ook gel ij k recht op eene
vrjjen Zondag. Geljjke lasten, geljjke lusten.
Nu tegen het aanstaand seizoen M i d-
delburg een nieuw concertgebouw verkrij
gen zal, is door eenige dames een eigenaardig
en goed plan gevormd. Met het oog op de
ernstige muziek, die meestal door de zang ver -
eeniging Tot Oefening en Uitspanning wordt
aitgevoerd, zal in die concertzaal groote be
hoefte aan een orgel bestaan.
In verband daarmede nu hebben die dames
zich tot eene commissie vereenigd met het
doel te trachten langs geleidelijken weg daar
toe gelden in te zamelen, gedeeltelijk door
kleine bjj dragen van hen, die gaarne de zaak
willen steunen, en voor een ander deel door
het organiaeeren van muzikale uitvoeringen
of andere gezellige bijeenkomsten, waarvan de
entreegelden of opbrengsten bewaard zullen
worden en misschien over enkele jaren zullen
aangegroeid zgn tot do som, vereischt om een
niet al te kostbaar orgel aan te schaffen.
Ofschoon het doel der commissie hoofdzake
lijk de hier bestaande zangvereeniging ten
goede komen zal en de commissie gedeeltelijk
uit werkende leden dier vereeniging bestaat,
zoo wjjzen wg er, op verzoek, uitdrukkelijk op,
dat zg geheel onafhankelijk van deze zang
vereeniging werkt en daarvan geheel afge
scheiden is.
Als pecningmeesteres der commissie is op
getreden mevrouw Van Woelderen, die zeker
gaarne alle mogeljjke inlichtingen verschaffen
wil aan hen, die dit goede plan willen steunen.
Aan de inrichting voor ziekenverpleging
te Middelburg is door wjjlen jonkvrouw L.
Schuurbeque Boeye een legaat bemaakt. van
500.
Zooals uit de in dit nommer voorkomende
opgaaf omtrent den Burgerlijken stand alhier
big kt, doet zich het zeker niet alledaagsche
geval voor dat een paartje in ondertrouw
opgenomen, waarvan de bruidegom 18 jaren
en het bruidje 16 zomers telt.
Die kunnen, als het meeloopt, hun diaman
ten bruiloft beleven.
—Niet bg zonder druk was de opkomst Don
derdag avond in de Werkmansvereeniging
alhier, waar eene openbare en gratis toe-
gankeljjke vergadering werd gehouden van
de afdeeling »Middelburg" van het Algemeen
Nederlandsch Werkliedenverbond.
Als spreker trad op D. de Klerk van Rot
terdam met het onderwerp Waarom vereenigt
men Op deze vraag luidde het antwoord
Omdat de werklieden een lang en gelukkig
leven wenschen te hebben.
Spreker wees erop dat de werklieden gemiddeld
niet lang leven en ook geen gelukkig leven
leiden. De statistiek toch leert dat in Enge
land de rjjken gemiddeld den leeftgd van 55
jaar bereiken en de arbeiders dien van 29 jaar
van de kinderen der eersten overig den er
van die der tweeden 30%. Spreker verloor
daarbjj niet uit het oog, dat de werklieden
daaraan veel kunnen af- of toedoen, zoo door
het al of niet misbruik maken van sterken
drank als door het leiden van een zedeljjfe
leven, doch stelde in bet licht dat er ook nog
andere factoren zgn, die op een korter of
langer leven hun invloed doen gelden.
Daaronder dienen genoemd meer of mindei
goede voeding, kleeding en woning, ontspan
ning en rust-.
En wat deze factoren betreft, zgn in der
regel de werklieden van slechte conditie, wat
door den inleider door verschillende sprekende
voorbeelden werd aangetoond.
Daarin kan verbetering gebracht worden
door zich te vereenigen.
Spreker herinnerde eraan dat het vereni
gingsleven niet nieuw is; reeds 495 jaren vóór
Christus werd nabjj Rome eene volksbeweging
georganiseerd door duizenden plebejers, die
ontevreden waren over de toestanden van dien
tjjd. En in den loop der jaren is het herhaal
deljjk voorgekomen dat men door vereeniging
verbetering trachtte te brengen in wat men
verkeerd vond en dat men ook daarin s!
De heer De Klerk zette uiteen wat het Ned.
werkliedenverbond beoogt, hoe het langs vrede-
Iievenden weg bezwaren tracht weg te nemen,
misstanden te verbeteren en het peil der ont
wikkeling van zjjne leden hooger te brengen
en hoe het in al die opzichten gedurende zgn
bjjna 25jarig bestaan veel heeft tot stand ge
bracht, niet het minst op onderwijsgebied.
Daarna wees de spreker op de verdeeldheid,
welke overal heerscht, zoo in de Tweede kamer,
die in verschillende groepen zich splitst; het
socialisme, waarin zich onderscheidene stroo*
mingen voordoen zoo ook in het werklieden
verbond, dat vroeger werklieden van velerlei
politieke gevoelens, van a>ierlei godsdienstige
richtingen onder zjjne vaan vereenigd zag en
waarvan zich thans ook allerlei groepen 1
ben afgescheiden.
De spreker stelde in het licht, hoe op
schillend gebied die splitsing in onderschei
groepen de groote kracht breekt en öq
meenschappeljjk optreden bemoeiljjk ja on
mogelijk maakt; en besloot met eene warme
opwekking tot aansluiting bg de afdeeling van
het Ned. werklieden verbond.
Yan de gelegenheid om debat te voeren
werd door een paar sprekers gebruik gemaakt.
Een hunner weeB erop dat bg verschillende
zaken, die door het verbond wenscheljjk wer
den geacht, het verbond geen resultaat ver
kreeg, terwjjl vabvereenigingen daarbjj vrg
wat meer succes hadden. Een ander brak
een lans voor de sociaal-democraten, waarmede
de Bpreker van den avond blgkens zjjne rede
niet bleek te eympathiseeren.
Deze debatter, erkennende dat in den goeden
t-jjd het verbond heel veel nut heeft ge
sticht, achtte, waar het niet met zgn tgd is
medegegaan, thans zgn bestaan niet meer
noodig, vooral ook wjjl het zich Bteeds beweegt
in het raam van de kapitalistische maatschappij.
Na nog eenig& gedachtenwisseling, waarbjj
de verschillende sprekers hun Btandpunt hand
haafden, werd de vergadering door den voor
zitter met een woord van dank aan den
spreker en aan de debatters gesloten.
Naar men ons uit V1 i s s i n g e n meldt
zgn de pogingen om de aan den grond ge
varen Harwichboot Peterboro vlot te krjjgen
tot dusver niet gelukt.
Dezer dagen heefi'zich op denzelfden stal
onder Koudekerke, dien van den heerB.
te Middelburg, waar eenigen tgd geleden het
miltvuur voorkwam, weder een geval van
diezelfde ziekte, bg een ingeënte koe, voorge
daan. Het aangetaste dier is spoedig overle
den, de overblijfsels zgn verbrand en alle
maatregelen zgn genomen om verdere uitbrei
ding der ziekte zooveel mogelgk te voorkomen.
De dieren op denzelfden stal, in vrg grooten
getale aanwezig, zgn onder toozioht der politie
gesteld en de noodige waarschuwingen zgn
aangebracht.
Uit Zoutelande schrgft men ons
Onze duinen, die den 7en December van
het vorige jaar zoo ontzettend geleden heb
ben van den storm, zullen binnenkort belang
rijk versterkt worden.
Met de voorbereidende werkzaamheden is
men reeds begonnen. Er worden van de
kleiputten naar het verdedigingswerk" rails
gelegd, waarlangs zoogenaamde »kipkarren"
zand en klei moeten aanvoeren.
Die voorbereidende werkzaamheden eischen
natuurljjk werkkrachten; ofschoon niet vele.
Uit deze gemeente, waar de werkloosheid
jaar op jaar toeneemt, hadden zes arbeiders
het voorrecht er aan te mogen deelnemen.
Ik zeg »het voorrecht"; immers er wordt een
flink daggeld uitbetaald èn, waar die zes werk
vonden, hebben anderen weêr meer kans en
gelegenheid om bg den boer bezigheid te
verkrggen. Yan W estkapelle werkten vier
djjkers, benevens een ondërbaas en vervolgens
de baas, opzichter van den aannemer. In het
begin dezer week ging het goed, doch Dins
dagavond werden eerst de zes arbeiders alhier
bedankt; en Donderdagmorgen Een honderdtal
djjkwerkers van Westkapelle kwamen in optocht
naar en door onze gemeente. Ze begaven zich
naar het werk en eischten, dat de bovenge
noemde vier djjkers, benevens onderbaas en
baas, onmiddellijk het werk zouden staken en
dreven hen voor zich uit naar Westkappelle
voor de woning van den opzichter. Deze stond
echter niemand te woord I Het werk even
wel is gestaakt en ligt daar; de baas is Don
derdagmiddag naar den aannemer vertrokken.
Wat de reden dezer beweging is
Aan den djjk te Westkapelle is thans hoe
genaamd niets te doen. De werken, die daar
aan moeten plaats hebben, zullen eerst in
Mei a. s. worden aanbesteed, waardoor van
zelf de vele dgkwerkers thans werkloos zgn.
Zien deze djjkers anders met leede oogen
reeds aan, dat arbeiders dezer gemeente een
deel hunner werkzaamheden verrichten, nu
waren ze te meer ontstemd, omdat slecht»
enkele hunner bevoorrecht zgn geworden met
werk.
Te Hoedekenskerke legde een
landbouwer vergif voor ratten neer. Deze
dieren gebruikten ervan, doch raakten het
