MIDDELBURGSCHE COURANT.
I
N°. 10.
139s Jaargang.
1896.
Maandag
13 Januari.
Deze conrant verschijnt d a g e 1 ij k 8met nitzondering van Zon- en Feestdagei.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.-
Afzonderlyke nummers kosten 5 cent.
Thermometer.
Middelburg 11 Jan. 8 u. vm, 30 gr., m. 12 u.
85 gr., av. 4 u. 36 gr. F. Verw. N. wind.
.Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór éém
uur aan het bureau bezorgd zgn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats die zy innemen.
Advertentiën bg abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis
aan het bureau te bekomen.
A g en ten.
Te Tem es zenM. de Jongb te Rotterdam
NlJGH VAN PlTMAR.
Bij deze oonrant behoort een Bijvoegsel-
Middelburg 11 Januari.
Een bedroevend ieit.
Een dezer dagen gevoelde een ingezetene
van Hansweert behoefte in het N. v. d. D
eene ervaring mee te deelen, die hg op den
tweeden Kerstdag had.
Zittende in den trein van Roosendaal naar
Vli8singen had naast hem plaats genomen
een tenger meisje, met een smal, bleek ge
zichtje. Een dun, verschoten, zoo goed als
versleten kleedje, waarvan de mouwen slechts
tot halverwege de armen reikten, diende
haar tot bovenkleeding.
Bij een gesprek, dat hij met haar aan
knoopte, bleek hem dat het meisje dertien
jaar was dat zij te Terneuzen thuis behoorde
dat haar vader was gestorvendat zij thuis
met hun zessen waren en dat zy zelve
van Breda kwam, waar zij tien dagen in de
gevangenis gezeten had voor het stelen van
peeën van het land.
Bij het hooren van dat feit kwam natuur
lijk het medelyden boven bij de mederei
zigers men duwde de kleine wat in de
hand: „voor moeder en de anderen".
Een der over haar zittenden gaf het kind „een
paar flink gemeubileerde boterhammen, die
het spoedig verorberde".
Er werd zelfs schande geroepen over de
straf, zulk een kind opgelegd de gewone
redeneering van „de kleinen worden gehan
gen en de grooten werd gehoord;
maar daartegenover werd ook het vermoeden
geopperd „dat het meisje er wei meer van
zal weten."
Men deed voorzichtig met die reserve te
opperen. Het valt niet gemakkelijk om over
dergelijke gevallen, zonder meerdere kennis
der feiten, een oordeel uit te spreken.
Wij, die iets meer weten van dit kind,
die haar naam kennen, moeten helaas! de
getuigenis afleggen dat het niet voor de
eerste maal was dat zg kennis maakte met
de gevangenis en dat zg voor de justitie geen
onbekende is.
Jammer, zeer jammer voorzeker
Wij halen dit feit dan ook niet aan om
der kleine een steen te werpen naar het
hoofdmaar om der waarheidswil, en ten
einde onbiliyke oordeelvellingen tegen te
gaan,
Meelij, diep meelij moet men gevoelen
voor een kind, dat reeds op zulk een leeftijd
zoo laag is gezonken.
Hoe kwam het zoo diep te vallen
Lag het aan haar natuur, aan hare slechte
neigingen
Was de vader of de moeder schuld
Werkten omstandigheden, buiten hen allen
om, meê om dit dertienjarig meisje haar
eersten misstap fe doen begaan, en verviel
zij toen van kwaad tot erger
Die vragen komen als van zelf op bij ieder
die nog iets gevoelt voor anderer lot, leven
en streven
Zoo geschiedde het ook bij den schrij
ver uit Hansweert.
En zijn diep voelend hart gaf hem nog
de volgende regelen in de pen
»Het kwaad moet gestraftzekerWjj
willen ook aan de door baar aan ons gedane
verklaring geen waarde hechten en als zeker
aannemen, dat zg wel hetgeen zal gedaan
bebben, waarvoor ze gestraft is geworden.
Maar, in gemoede, de vraag moet mg van het
hart»Kan er voor kinderen van dien leeftgd
tiet wat anders op gevonden worden?" Tien
dagen gezeten Dertien jaren oudWellicht
voor goed bedorven 1 Een verwoest jong leven
Wg huiveren bg de gedachte aan onze kin
deren. Een enkele, soms herhaalde, onbezon
nen, desnoods baldadige streek, uitgevoerd
misschien door zich te laten overhalen, aan
zetten, verleiden of misleiden, en de ge
vangenis. En dan En later Ja, later
Ik heb geteten, of bg of zg heeft gezeten, zoo
veel dagen, weken, maanden. Arme kinderen....
en soms arme ouders
Steelt een kind uit zucht tot stelen, is de
gevangenis de rechte plaats voor de verdere
opvoeding, en zal daar die neiging voor goed
worden verdreven
Wordt een kind door de ouders er toe aan
gezet een hg na ongeloofbaar iets of door
dezen verwaarloosd, zoodat bet soms, als 't
ware vanzelf er toe overgaat, moet dan de ben ontslagen te hebber,, dubbele moeite
gevangenis zjjn lot zgn, nu en misschien het aoen moet om ben te veranderen,
grootste gedeelte zijns levens 1 Kan, of liever) Wie weel WJlt cr jang3 dien weg, ook
moet, dezen ouders het recht van opvoeding-
niet ontnomen en het kind aan betere leiding
worden toevertrouwd, opdat ook voor dit kind
kans blgve bestaan een eerlgk en nuttig
lid der maa'.schappg te worden
Al die vragen drongen zich na die ont
moeting bij den schrijver op. Zij raken eene
belangrijke kwestiedie der verantwoorde
lijkheid der oudersdie der vraag, nog
onlangs door ons uitvoerig besproken, of
men slechten ouders niet hun gezag moet ont
nemen en beter en anders zorgen moet voor
dergelijke verwaarloosde kinderen.
De maatschappij heeft er belang bij
zulke schepseltjes te helpen redden, opdat
zij, steeds dieper zinkende, niet een ballast
voor haar worden, ellendig en kostbaar.
Gelukkig daarom dat er voor dit belang
rijk punt van sociaal, van algemeen belang
meer de aandacht wordt gevraagd en dat
er thaus een vereeniging is, die zich de
kleinen aantrekt, al blijft de macht der
ouders nog altijd een hinderpaal om in deze
meer krachtig te kunnen optreden.
Jaren zullen dus nog verloopen vóór eene
gewenschte, eene afdoende verbetering in
deze is verkregen.
Voor het oogenblik verdienen echter een
paar andere vraagpunten,nauw met het boven
staande in verband staande, de aandacht.
Kan er voor kinderen van dien leeftgd
niet wat anders op gevonden worden zoo
luidt een der vragen, hierboven gedaan. En
wg passen die toe op tweeërlei kwesties
eerstens wat betreft de straf, die een der
gelijk kind kan worden opgelegd, en ten
tweede de wgze waarop na afloop van die
straf "Stalk" eén kind wordt uejegeuu.
Een ieder, die eenigszins met kinderen
bekend is, weet bij ondervinding hoe vatbaar
hun gemoed is voor goede, maar vooral, en
nog eerder, voor slechte indrukken.
Het kwade nemen zg zoo licht overhet
harde, het ruwe vindt bij hen zoo spoedig na
volging. Let slechts op hoe spoedig een
kleine, die pas op school is gekomen, zijn
moeder of vader onaangenaam verrast door
woorden of kleine trekjes, die alles behalve
te verkiezen zyn, maar die hij of zij had
gehoord of gezien van een grootere op school
of op straat.
Daaruit volgt van zelf dat men uiterst
voorzichtig moet wezen met kinderen in een
kring te plaatsen, waar minder goede, om
niet te zeggen, slechte elementen hgeen zijn.
In de eerste plaats zien zij daar slechte voor
beelden, die hen tot navolging prikkelenin
de tweede plaats worden zg daardoor al
veel te vroeg als 't ware vertrouwd met
het kwaad.
Dit bezwaar kleeft, behalve aan opsluiting
in eene gevangenis, ook aan bet stelsel der
Verbeteringsgestichten. Ook daar leereü
meisjes en jongens te veel van elkaar, dat
hen, in plaats van verbetert, gemeenzaam
maakt met veel slechts.
Is er nu Diet een andere weg tot ver
betering en om te straffen, bij het huidige
strafstelsel, te volgen
Wij wezen reeds vroeger zeer uitvoerig
op de nieuw opgerichte Vereeniging tot
opvoeding van half Verweesde-, erwaarloosde-
of Verlaten kinderen in het Huisgezin. Deze
sloot reeds eene overeenkomst, omtrent de
verzorging van jeugdige ontslagen ge
vangenen, met het Ned. Genootschap tot
zedelijke verbetering der Gevangenenwaarbij
de Vereeniging van dat Genootschap over
neemt de opvoeding van dusdanige jonge
lieden, als haar door het Genootschap cd
voor zijne rekening worden aanbevolen.
Nu vragen wijzou het niet beter zijn
kinderen, die eene overtreding begingen, in
plaats van hen in de gevangenis of eei>
verbeterhuis op te sluiten, te brengen onder
de hoede van diezelfde vereeniging, die hen
plaatst hetzij in een doorgangshuis, hetzij,
en dit liever nog, in een gezin? Het
is, naar onze meening, oneindig verkieslijker
dat die kinderen zoo lang mogelijk buiten
de gevangenis worden gehouden en men
alles aanwendt om hen te plaatsen in eene
andere omgeving, waar zij van een beteren
geest, een andere opvoeding den heilzamen
invloed ondervinden, dan dat men later, na
door tusschenkomst van genoemde Vereeni
ging, nog ten beste zou kuuDen worden
verricht voor die arme s< :epseltjesen of
ze niet daD voor - en worden
onttrokken aan den invloed van slechte
ouders.
Wg herhalenhet is ons onbekend of met
het oog op ons huidig strafstelsel die weg
te bewandelen is.
Wg willen het hopen.
Dat men nu echter in elk geval trachte,
zooveel mogelijk als de wet dit toelaat, in
die richting stappen te doen, opdat een kind
van dertien jaar niet reeds met het brand
merk van een diefegge de maatschappg
weer intrede.
Onze tweede grief gold de wijze, waarop
het bedoelde dertienjarig meisje, na afloop
van haar straftijd, naar huis werd gezonden.
Zij werd in Breda buiten de gevangenis ge
sloten, misschien dit weten wy niet
naar het station gebrachtmaar verder moest
zij baar fortuin zoeken. Wg weten weldit
is een noodzakelijkheid, verbonden aan het
tegenwoordige strafstelsel, maar die handel
wijze tegenover dit kind vormt toch wel een
oneigenaardig contrast met de zorg, waarmee
men tegenwoordig aan vreemdelingen, vooral
aan zeker soort vrouwen, tot aan de grenzen
uitgeleide doet. Wg weten het hoe dien
vreemdelingen, welke geen middel van be
staan bebben, een rijksveldwachter tot
gids wordt gegevendie dan kort daarop
soms weer met dezelfde personen, die
dan echter vr0 zijD, huiswaarts keert.
Nu kan men niet vergen dat elk kind,
dat uit een gevangenis is ontslagen, een
niet genoeg te waardeeren genot. Door baar
blgven andere inrichtingen voor bet muzikale
leven in Middelburg van zooveel belang, in
stand; houdt de zangvereeniging op te be
staan, dan verdwgnen ook deze.
Dat men daarop bedacht eg
Geen goed, geen behoorlijk lokaal voor bp*.
houdJn hare iepeiiljëi», voor uo l&fica
van haar zangschool is in onze stad te ver
krijgen. Voor het geven van hare concerten
is de groote zaal van het Schuttershof eigen-
lgk niet geschiktal behelpt men zich daarmee
bg gebrek aan iets beters.
Nu zgn er nog wg weten het die
voor die zangvereeniging groote sympathie
gevoelen die bare concerten trouw bg wonen
der muziek een warm hart toegedragenwien
het voorrecht te beurt viel door Fortuna
gezegend te zgn en die tocb nog bet plan
van een nieuw concertgebouw niet steunden.
Hetzelfde is het geval met anderen, voor wier
kinderen nu en later die zangvereeniging een
bron van waar kunstgenot is, een gelegenheid
om zich te leeren verheffen boven het alle-
lagsche en door de muziek zich te veredelen.
Mogen die allen nog eens ernstig nadenken
en overwegen of het niet zeer te bejammeren
zou zgn, wanneer het plan, zoo nabg de uit
voering, mislukte. Of zg zich zeiven later, als
het helaas te laat is, er geen verwjjt van zou
den maken dat zg niet een handje hadden
geholpen om het mislukken te voorkomen
Binnen enkele dagen moet in deze eene be
slissing genomen zgn. Mochten wg weldra
de heugelgke tjjding kunnen brengen dat
goede plan verwezenlijkt kan worden. Het
zou Middelburg zeker tot eer strekken en baar
goeden naam van muzikale stad stellig verhoogen!
geleid'
opzichte van die kinderen niet een andere
weg te volgenkan men hen de opgelegde
straf niet doen ondergaan wat meer nabij
bnnne woonplaats
Vroeger was daarvoor te Goes gelegen
heid, maar sinds in de gevangenis daar geen
vrouwen meer worden opgenomen, is voor
zulke meisjes ook daar de deur gesloten.
Maar zelfs met jongens van dertien jaren
zouden wij eene uitzondering willen maken.
Is er niet in Middelburg, Goes, Zierikzee,
zoo mogelijk en noodig, in TerneuzeD
of Oostburg eene gelegenheid te vinden waar
dergelijke jeugdige personen, hetzij jongen
of meisje, bnn straf, meestal van korten
duur, kunnen ondergaan
Wg vragen slechts.
De overweging van ons idee zij aan de
autoriteiten op dit gebied overgelaten.
Strenge mannen der wet als zij zgn moeten,
vaak tegen hun gevoel en gemoed in, weten
zij toch wellicht in deze eene verandering
te brengen, die menig jeugdig veroordeelde
ten goede kau komen en verzachten het
harde, dat loch al genoeg aan zgn toestand
is verbonden.
van 151 m. en 148 vr. met 294 pers. en door
vattïek naar elders van 558 m., 423 vr. met
981 pers. In het geheel beliep de vermindering
dus 709 m. en 566 vr. of 1275 pers.
De bevolking bestond alzoo op 31 Deo. 1895
uit 8067 m., 8323 vr. of 16390 pers.; zjj ia
derhalve in den loop van het jaar toegenomen
uiet -»0ü ïu. in 406 vr. ol^Oó pers. oï met 9
Door het rjjkstelegraafkantoor te Goes,
werden in den loop van 1895 verzonden 8957,
ontvangen 8645, ontvangen en verder geseind
11504, alzoo in bet geheel behandeld 29106
berichten.
Voorts werden door de ouder Goes ressorteerende
telepboonkantoren bet achter elk genoemd aan
tal berichten behandeld t. w.: Baarland 401
(186 verzonden, 215 ontvanger); Borssele 618
(319 v., 299 o.); Driewegen 245 (110 v., 135 o.);
Ellewoutsdjjk 846 (457 v389 o.); 's-Graven-
polder 791 (361 430 o.); VHeer Arends-
kerke 668 (311 v., 357 o.); 's-Heerenhoek 729
(410 v., 319 o.); Heinkenszand 506 (243 v.,
263 o.); Hoedekenskerke 685 (295 v., 390 o.);
Kloetinge 273 (133 v., 140 o.); Nieuwdorp 345
(167 v., 178 o.); Nisse (dat eerst in Februari
'95 opende) 372 (187 v., 185 o.); Ovezand 330
(141 v., 189 o.) en Wolfaartsdjjk 906 (372 v.
534 o.)
In den nacht van Woensdag op Donder
dag zgn bg den landbouwer, den heer Jobs.
ïtiBseeuw, Planke poort te IJ z e n d g k e 91
kippen gestolen. De eigenaar, vergezeld van
den wachtmeester der marecbaussee's te IJien-
dgke, heeft de kippen, waarvan er 18 dood
waren, Vrjjdag te Zomergem bg Gent aange
houden. Een bekende kippendiep L. M. van
Biervliet, ging bg de nadering der politie te
Zomergem op den loop.
De te Middelburg, onder voorzitter
schap van den heer mr H. Smeenge uit Hee-
reuveer, te houden 33e algemeen e vergadering
der schippersvereeniging Schuttevaer is thans
bepaald op Woensdsg 29 Januari a., 's morgens
te tien uren, op de bovenzaal der Bocieteit
UIT STAD EN PROVINCIE
Dankbaar, zeer dankbaar zelfs, maar daarom
nog niet voldaan.
Wg weten niet beter dan door deze variatie
op een bekend thema wéér te geven de ge
voelens der commissie, die zich zooveel moeite
getroost om Middelburg eene nieuwe
concert- en gehoorzaal te bezorgen.
Dank zjj den steun van velen, is het be-
noodigde kapitaal bereids voor 4/5 gevonden.
Maar wie helpt thans nog aan bet ontbre
kende een vjjfde
Het zou te bejammeren zgn, wanneer het
«oede plan op het gemis van die betrekkei jjk
geringe som schipbreuk leed; maar ieder, die
ooit de handen aan 'twerk sloeg om een
dergeljjke zaak tot stand te brengen, weet
maar al te goed hoe licht dit mogeljjk is en
hoe zwaar de laatste lootjes wegen.
Laat ons hopen dat dit bjj het pogen om
onze Btad te verrjjken met een goed concert,
gebouw, niet het geval zgn zal.
Er zgn er toch nog genoeg, die, begunstigd
door de fortuin, een steentje kunnen bjjdra-
een om het ontworpen plan te doen slagen.
Over het nut daarvan hebben wjj niet meer
breedvoerig te Bcbrjjven; maar op éen punt
willen wg toch nog even wjjzen.
Onze Btad wordt menigmaal benjjd, en terecht,
om hare zangvereeniging Tot oefening en uit
spanning. Deze heeft een uitstekenden naam
en zjj verschaft velen een buitengewoon, een
leden van het hootdbestunr is reeds van ver
schillende aideelingen bet bericht ontvangen
dat zjj zich zullen doen vertegenwoordigen
op die by eenkomst, welke voor alle leden der
vereeniging toegankelgk z&l zgn.
Na afloop is er een feestmaaltgd in het Schut
tershof de Edele Handboogwaarvoor, ter bevor
dering eener zooveel mogelgk algemeene deel
neming, de prgs zal bepaald worden op f 2.50
met inbegrip van een halve flesch wgn, Weldra
zal daartoe eene lgst aan de leden en verdere
bg de scheepvaart belanghebbenden aangebo
den worden.
het Belgisch loodswezen zgn benoemd:
tot matroos aan boord der mailbooten te
Ostende E. A. Vandjjcke, thans matroos aan
boord van het lichtschip Wielingentot ma
troos aan boord van voornoemd lichtschip H.
F. Velghe, thans matroos bg den maildienst
te Oatende.
Aan het einde van de Yrgdagavond door
de afdeeling Vlissingen van den Neder-
landschen Protestantenbond gehouden bgeen-
komst, waarin de heer T. Kielstra naar aan
leiding van de Profetie van Jona eenige J. A. Tak.
Kamer van koophandel en fabrieken
te Middelburg,
Zitting van heden, Zaterdag, middag te 2l/s aur.
Voorzitter de beer G. N. De Stoppelaar.
Kwwïg üe beerea ueir üöuwmei
Lutegn en J. P. Fokker met kennisgeving en
Van Burg zonder deze.
Alvorens met de werkzaamheden aan te
vangen, wenscht de voorzitter den leden geluk
dat bg deze eerste vergadering alle leden in
welstand verkeeren. Hg uit verder de hoop
dat de Kamer ook dit jaar weder in het be
lang van den handel en de ngverheid van
Middelburg zal mogen werkzaam zgn, terwgl
hg zichzelf in de welwillendheid der leden
aanbeveelt.
Daarna iB aan de orde de benoeming van
een voorzitter.
Met algemeene stemmen, behalve een die op
den heer F. G. Sprenger is uitgebracht, wordt
de heer mr G. N. de Stoppelaar herkozen.
Hg verklaart die betrekking op zich te
nemen, doch wgst erop dat bg de samenstelling
eener nieuwe kamer hg wellicht door zgn ge
vorderden leeftgd zgne betrekking zal moeten
neerleggen en zjjn. plaats zal moeten overlaten
aan jeugdiger krachten.
AIb plaatsvervangend voorzitter wordt met
algemeene stemmen herbenoemd de heer
beschouwingen had geleverd, werd eene voor
die afdeeling zeer belangrgke ledenvergade-
•ing gehouden.
Het gold niets meer of minder dan hare
levenskwestie.
Tengevolge van den geringen moreelen
r E. Fok-
Op gelgke wgze wordt de heer i
ker als secretaris herbenoemd.
De voorzitter releveert dit feit met genoegen.
Als bode wordt gecontinueerd de tegen
woordige bode P. I. Tapper.
Daarna wordt de rekening der kamer over
steun, dien de afdeeling in de laatste jaren 1895 vastgesteld in ontvangst en uitgaaf op
bleek te genieten, was door het bestuur aan'
de leden de vraag voorgelegd, of zg het wen-
schelgb achtten dat de afdeeling nog langer
bleef bestaan, dan wel of het beter was aan
een kwgnend bestaan een einde te maken en
haar eenvoudig op te heffen.
Met een deel van bet bestuur was de meer
derheid der tegenwoordig zgnde leden, er
waren er in het geheel 19 van meening,
dat het jammer zou zgn, indien deze afdeeling
die toch nog ruim 60 leden telt, zoo maar in
eens ten doode werd opgeschreven. Men achtte
dit tegenover de afwezige leden en het hoofd
bestuur niet verantwoord.
Daarom werd besloten nog eens te trachten
de levensgeesten opnieuw op te wekken en
daartoe eene circulaire aan de leden rond te
zenden. De ledige plaatsen in het Bestuur
werden aangevuld door de benoeming van de
f 450, met een goed slot van f 13.53.
In verband met de notulen wordt mede-
deeling gedaan van het door de kamer aan
den directeur-generaal der Maatschappij tot
Exploitatie van Staatsspoorwegen gericht
achrgven in zake de minder goede aansluiting
van den morgentrein, die te 8.17 te Roosen
daal aankomt, met den naar Esschen vertrek-
kenden trein.
Hierop is een antwoord ontvangen waaruit
blgkt dat aan het verlangen der kamer niet
kan worden voldaan op grond van de kosten.
Besloten wordt thans in deze zaak voorloo-
pig te berusten en die aan te houden tot de
regeling van den nieuwen dienst en nu een
afschrift van de correspondentie te zenden
aan den raad van toezicht op de spoorweg
diensten.
Daarna is aan de orde het uitbrengen der
heeren A. D. Brinkerink en W. J. Frgling, ingekomen rapporten van de commissie voor
van wie de laatste zgne benoeming ia beraad de maand December, bestaande uit de heeren
wenschte te nemen. P. A. Verhulst, J. Borsiua en G. Alberts Lz.
De bevolking der gemeente V1 i s s i n- Het eerste rapport betreft het verzoek der
gen bestond op 31 Dec. 1894 uit 7667 m.,kamer van Opaterland om ondersteuning van
7917 vr., dus 15584 personen. j haar adres aan den minister van waterstaat,
Zg vermeerderde in den loop van 1895 doorstrekkende dat de staat zich finan-
geboorte van 351 m. en 322 vr. of 673
pers. en de vestiging van 758 m., 650 vr. of
1401 pers. In het geheel bedroeg dus de
vermeerdering 1109 m. en 972 vr. of 2081 pers.
Daarentegen verminderde zg door overig den
cieel aansprakelgk zal stellen
voor de oadeeles, door de schuld
van de telegraafambtenaren en
beambten in de uitoefening tib
hunnen dienst veroorzaakt.