IMIDDELBIBGSCHE COURANT.
N°. 306.
138° Jaargang.
1895.
Maandag
l D
30 December.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k amet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thunometer.
Middelburg 28 Deo. 8 n. vm. 15 g
28 gr., av. 4 n. 26 gr. F. Yerw. 2
m. 12 u.
O. wind.
I ni
Advertentiën voor het eerstvolgend
nmmer moeten des middags vóór ééa
uur aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familie! erichten en
Dankbetuigingen van 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel,
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bg abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis
aan het bureau te bekomen.
IARenten.
Te_ Zierikzee: A. C. de Mooij, le Tholen: W.
A. VAN NrBPWKKpmjy.Kw.
Bfl deze courant behoort een Bijvoegsel-
Middelburg 28 December.
Mog enkele Zeenwache belangen
In de Tweede Kniner.
Tram-Schouwen en Duiveland.
H.
{Slot.)
De inlichtingen op het adres betreffende de
verbinding van de eilanden Schouwen en Dui
veland met den vasten wal, ingezonden door
den minister 16 Mei 1891, zjjn aldus ver
volgde de heer J. J. van Kerkwjjk zjjne rede
door de Tweede kamer in handen gesteld
eener Commissie der Earner, die den 15den
Maart 1892 verslag heeft uitgebracht, waar
van de oonolusie strekte om de inlichtingen
voor kennisgeving aan te nemen en een af
druk van het verslag te verzenden aan den
minister. De minister heeft toegezegd dat hg,
behalve dat rapport van de hoofdingenieurs in
het 11de en 6de district, nog andere inlich
tingen zou inwinnen om daarna het plan
te kunnen opmaken, en de regeling vast te
stellen.
Er heeft zich vervolgens een tram-comité
gevormd, en het plan is opgemaakt; op ver
zoek der regeering heeft het comité, in Juni
1892, eene conferentie gehouden te Bergen op
Zoom met de inspecteurs van den waterstaat,
en is de regeling van de tram vastgesteld.
Er zjjn vervolgens allerlei pogingen in het
werk gesteld om verschillende subsidiën te
krjjgen van provincie, gemeentenpolders,
enz. De pogingen zjjn gelukt, en de subsidiën
gegeven. In December 1892 is bet plan, zoo
als het in overleg met de ambtenaren der
regeering is opgemaakt, ingezonden bjj den
minister. Bjj het opmaken van het plan werd
er door ambtenaren der regeering op gewe
zen, dat het wenscheljjk zou zjjn om den over
gang van het Zjjpe zoo goedkoop mogeljjk te
makenvolgenB den minister behoorde voor
den overgang van het Zjjpe een groot subsi
die betaald te worden on deze zoo eenvoudig
en goedkoop mogeljjk te zjjn.
Later heeft de regeering bepaald, dat al de
werken voor den overgang vanwege het rjjk
moeten bekostigd worden. Yan deze regee
ring heeft men weinig van medewerking in
deze zaak ondervonden. Wanneer men het
wetsontwerp inziet, houdende toekenning van
rentelooze voorschotten uit 's rjjks schatkist
ten behoeve van den aanleg van stoomtram
men van Rotterdam naar de Hoeksche Waard
en van Oldenzaal naar Denekamp, dat in de
zitting van 18951896—29 werd ingezonden,
dan ziet men daaruit in de memorie van be
antwoording dat door den minister indirect
werd gezegdgjj moet de richting niet vol
gen, die in overleg met mjjn voorganger is
vastgesteld, nameljjk van Brouwershaven over
Zierikzee, het Zjjpe, St. Philipsland naar
Steenbergen en zoo naar Roosendaal, dat is
de kosten niet waard. De minister wilde
bljjkbaar eene geheel andere tram dan zjjn
voorganger, eene tram van Brouwershaven
over Zierikzee en van daar naar het Zjjpe en
dan met een boot naar de haven van Nu-
mansdorp.
Dat is in jjnrechten strjjd met wat een vorige
minister had gezegd, nameljjk dat men met
den vasten wal moest vereenigd worden door
het maken van eene tram Brouwershaven
Zierikzee, met een overgang van het Zjjpe,
en van daar naar Steenbergen en Roosendaal.
Toen het plan was opgemaakt is er subsi
die gevraagd van de provincie, en van ande
ren. In de onderstelling dat het plan, door
de vorige regeering goedgekeurd, gevolgd zou
worden, is het subsidie verleend.
En nu zon deze regeering in plaats van het
plan te volgen en af te maken, zooals baar
voorgangers dat vastgesteld hadden, maken
dat er niets van komen zal, en dat alles zal
nederkomen op eene tram Broawerahaven,
Zierikzee en Zjjpe en eene boot van Zjjpe
naar de haren van Numansdorp.
De minister laat het geheele plan in duigen
vallen. Het subsidie, verleend door de pro
vincie en polders, zal geheel vervallener zal
niets gebeuren en het werk van 3, 4 jaren
lang zal spoorloos verdwenen zjjn. Subsidiën
zullen door de Provinciale staten niet ver
leend worden aan het plan zooals deze mi
nister wil.
Bjj het opmaken van het plan in 1892
heette het dat de overgang over het Zjjpe op
kleine schaal moest worden ingericht, want
dat het anders te bezwaarljjk zou worden. Er
is sinds dien tgd evenwel aangenomen, dat de
overgang over het Zjjpe zal gemaakt worden
op kosten van het Rjjk. Thans bljjkt het uit
een ondersoek van tram-deskundigen, dat de
overgang over het Zjjpe zoodanig is ontwor
den, dat er geen geladen goederenwaggons
over het Zjjpe kunnen gevoerd, en de Ijjn
daardoor geene levensvatbaarheid heeft. De
overgang, dien de Regeering wenacht te ma
ken, heeft eenvoudig geene levensvatbaarheid.
Als de zaak dus niet goed tot stand komt, is
het de schuld van de Regeering, die den over
gang voor hare rekening neemt, maar dat zóó
uitvoert dat goederen eenvoudig niet overge
voerd kunnen worden of zjj moeten overge
laden worden, wat duur is. Men staat hier
dus voor het geval dat de Regeering zegt: ik
zal den overgang maken, maar doet dat zoo,
dat de ljjn geene levensvatbaarheid heeft.
Een tweede bjjzonderheid van deze zaak is,
dat de Regeering, nadat zjj eenige jaren be
zig is geveest een plan te ontwerpen om
Schouwen en Duiveland met den vasten wal
te verbinden, thans komt verklarenik heb
een ander plan. Die weg, door mjjn voor
gangers en door de inspecteurs en hoofdinge
nieurs van den waterstaat en andere deskun
digen ontworpen, deugt nietwg moeten een
boot laten loopen van Zjjpe naar Namansdorp.
Zoo bestaat er niets meer waar men zich aan
kan vasthouden. De meeste menschen begrjj-
pen de zaak verkeerdhet is hier de quaestie
niet om wat vroeger of later te Rotterdam te
zjjn, maar het voorrecht van eene verbinding
met den vasten wal is hierin gelegen, dat de pro
ducten van Schouwen, vooals het vee, op een be
paalden tgd behoorlgk kunnen geleverd worden,
Dit kan men niet doen, wanneer men slecht»
een bootje heeft. Het is waar, de gemeenschap
zal niet altjjd gestremd zjjn, maar van tgd tot
tgd. Het zal dus kunnen gebeuren, dat men
zjjn vee niet op den bepaalden tgd zal kunnen
leveren en dan zit men daarmede en bereikt
men het doel niet dat men wil, nameljjk: de
levering op vasten tgd.
Het is er mede als vroeger met de zeilsche
pen, die naar de Oost zeildenmen heeft ge
zien dat de zeilschepen alle door stoombooten
vervangen zjjn, omdat men niet op vasten tjjil
kon leveren.
Dat men op de zaak gesteld is heeft
nister kunnen zien ait de adressen, die dezer,
dagen ontvangen zjjn. De eerste onderteeke
naar daarvan is de heer Van der Lek de Clercq;
de overige onderteekenaars behooren tot de
geachtBte ingezetenen.
Ik ben daarom zoo vrjj de Kamer er op te
wjjzen, dat van den kant der ingezetenen
gedaan is wat men doen kan, maar dat de
minister met een onmogelgk plan is gekomen.
eene geheele nieuwe richting is voor
gesteld. Het zal dus niet de schuld van de
ingezetenen, maar de schuld van de regeering
zjjn, als de zaak niet tot stand komt.
De minister van waterstaat antwoordde het
volgendeDe geachte afgevaardigde uit Zie
rikzee heeft het groote belang in het licht
gesteld, dat het platteland heeft bjj bet tot
stand komen van stoomtrammen, eene ziens-
wjjze waarmede ik geheel en al inBtem
maar het is mjj onbegrjjpeljjk, hoe bjj tot de
meening kan gekomen zjjn, dat bjj mjjn
partement geene belangstelling voor die zaak
zou bestaan. Het tegendeel is waar. Ei
wordt veel gearbeid aan aanvragen betreffende
stoomtrammen en deze aangelegenheid wordt
voortdurend met de meest mogeljjke belang
stelling behartigd. Het is echter niet ge-
makkeljjk ten deze tot uitkomsten te gera
ken, die er toe kunnen leiden om voorstellen
j deze Kamer in te dienen.
De geachte afgevaardigde heeft het mg euvel
geduid, dat ik niet meer de adviezen zou
vragen van den raad van toezicht op de spoor
wegen en dat ik mg zou bepalen tot de ad
viezen van de ambtenaren van den Rijkswater
staat. Ik weet niet boe of die geachte
vaardigde aan deze mededeeling komt. In elk
is zjj niet juist. Ik bedien mg van
adviezen van de eene en van de andere autori
teit, naarmate ik vermeen dat dit noodig is.
De geachte afgevaardigde is ten Blotte ge
komen op de stoomtram op Schouwen
Duiveland. De aanvraag voor den aanleg en dt-
exploitatie van deze stoomtram is aanvanke
lijk weinig gunstig ontvangen; men vreesde
dat de geldeljjke uitkomsten ervan zeer on
gunstig zouden zjjn.
Een voornaam punt bjj deze stoomtram is
de overgang van het Zjjpe. Aanvankelijk is
een ontwerp voor dezen overgang opgemaakt,
waarbg de geladen wagens overgebracht zou
den kunnen worden, doch men is tot de over
tuiging gekomen, dat de kosten daarvan zoo
aanzienlijk zouden zjjn, dat deze een groot
beletsel voor de totstandkoming zouden op
verentoen is men te rade geworden
dit alles geschiedde vóórdat ik aan bet hoofd
van het Departement stond dat met een
kleiner plan zou kunnen worden volstaan, dat
desniettemin aan de bestaande behoeften op
billjjke wjjze zou voldoen, waarbg nameljjk de
goederen op de veerboot overgeladen zouden
moeten worden. Dat kleine plan is aanbevo
len door alle autoriteiten, <die in deze
zjjn gehoord. Ik verklaarde mg daarop bereid
te bevorderen, dat als steun voor het tot
stand brengen der onderneming, de kosten
voor den aanleg en exploitatie van het veer
voor Rijksrekening zouden worden genomen,
mits het comité dat zich had opgeworpen, nu
ook kon aantoonen over voldoende geldmid
delen te beschikken om uitvoering aan de
zaak te geven. Het comité heeft toen pogin
gen aangewend om de benoodigde 6om bgeen
te krjjgen en wat bleek toen Dat daarop
mogelijkheid was, maar dat nog eene
som van f 160.000 te kort schoot. Alsof het
nu vanzelf sprak, wendde bet comité zich tot
Regeering met de vraagWilt gjj uwe bjj-
drage met de ontbrekende som verboogen Op
die vraag kon mjjn antwoord niet anders dan
ontkennend zjjn. Het ging toch niet aan, waar
bepaald was welke de verhouding zou zjjn van
bjjdragen door gemeente, provincie en rjjk te
eeven, om, nu het bleek dat eene grootere
bjjdrage werd gevorderd, dat meerdere uit
sluitend ten laste van den staat te brengen.
Ik heb dus geantwoord bereid te zjjn om een
deel van het meer gevorderde voor rijksreke
ning te nemen, beboudenB nadere goedkeuring,
ndien het overige kon verkregen worden uit
grootere bjjdragen van da provincie of van
belanghebbenden. Daarop scheen de zaak te
bljjven hangenmen zag geen kans om het
ontbrekende te krjjgen. In dit stadium kwam
een ander denkbeeld op. Inmiddels was na
meljjk het ontwerp gerjjpt van den aanleg van
eene stoomtram van Rotterdam naar de Hoek-
Waard en nu werd in bedenking gege
ven om die stoomtram in verbinding te bren
gen met de op Schouwen en Duiveland aan
te leggen tram door middel van een veerdienst
tusschen Numansdorp en Zjjpe. Indien deze
verbinding tot stand kwam, zoude daarmede
verkregen kunnen worden, dat de overtocht
in korter tgd geschiedt dan over Steenbergen-
Roosendaal het geval zal zjjn, terwjjl de ta
rieven voor personen- en goederenvervoer ge
ringer zullen wezen. Beide voordeelen sche
nen zoo evidu&t, dat dit plan verdiende
eenigszins nader bezien te worden. Een na
deel is ontfgenzeggeljjk dat deB winters de
overtocht niet onder alle omstandigheden
verzekerd zou zjjn, en men zich dus in die
gevallen vat een omnibusdienst Zjjpe—Steen
bergen zou moeten bedienen, om dan verder
den weg naar Roosendaal te vervolgenmaar
daartegenover stond het groote voordeel, dat,
ndien de verschillende belanghebbenden zicb
dit plan nederlegden, er geen flnancieele
moeiljjkheden meer aan de uitvoering in den
weg zouden staan.
Mocht zich dan bevestigen hetgeen door het
comité en andere belangstellenden in de on
derneming wordt verzekerd, dat ook aan eene
verbinding Zjjpe—Steenbergen zooveel behoefte
bestaat, dan kan er geen twjjfel aan zjjn of
die verbinding komt binnen enkele jaren daar-
tot stand, wanneer het verkeer eenige ont
wikkeling bereikt zal hebben.
Doch in stede van dit denkbeeld te over
wegen heeft men er zich vierkant tegen ver
zet, zonder eenig onderzoek hoegenaamdmen
kenschetste het, evenals thans de geachte
afgevaardigde uit Zierikzee heeft gedaan, als
een middel van de Regeering om de zaak van
de baan te schuiven. Niets minder waar dan
dat, mjjnheer de voorzitter! Het denkbeeld
werd niet geopperd om de zaak van de baan
te schuiven, maar om het tot stand komen
daarvan mogeljjk te maken. Overigens heb
ik, zoodra mg bleek dat het denkbeeld geen
bjj val vond, aan het comité medegedeeld, dat
ik bereid bleef het vroegere aanbod gestand
te doen. In welk opzicht de Regeering nu
zoude tegenwerken hetgeen hier in het belang
van Schouwen wordt verlangd, is niet duide-
Ijjk. Ik meen integendeel dat uit de mede-
deelingen overtuigend bljjkt dat de Regeering
bereid is om elke gezonde poging te steunen,
welke wordt aangewend om eene verbinding
tot stand te brengen. Die ondersteuning kan
echter niet zjjn geheel en al buiten eenige
evenredigheid tot hetgeen door andere belang
hebbende provinciën en gemeenten wordt ge
geven.
De heer Yan Deinse, die daarop het woord
verkreeg, verklaarde met zeer veel genoegen
te hebben vernomen dat bjj den minister van
waterstaat groote belangstelling bestaat, niet
alleen voor het tot stand komen van tramver
bindingen in geheel ons land, maar ook
hjj zeer gaarne zjjn medewerking wil verlee-
nen tot het tot stand brengen van eene tram
verbinding BrouwershavenZierikzee, teneinde
het land van Schouwen en Duiveland te ver
binden met den vasten wal.
Het valt zeker niet te ontkennen, zeide
afgevaardigde van Hulst verder, dat die tram
verbinding met groote moeiljjkheden heeft
te worstelenmaar wat is daarvan de oorzaak?
De oorzaak daarvan is hooidzakeljjk gelegen
in de bjjzondere toestanden, die wjj op Schou
wen en Duiveland, speciaal in de tramverbin-
ding Brouwershaven—Steenbergen, ontmoeten.
In algemeenen zin als beginsel aan te nemen
dat slechts een derde gedeelte van de kosten
van aanleg als subsidie van Rjjkswege zonde
mogen worden verleend, is moeiljjk onder alle
omstandigheden vol te houden. Met volle recht
is er dan ook op gewezen en bjj verschillende
gelegenheden als beginsel aangenomen, dat
plaatselgke omstandigheden in deze als
richtsnoer moeten gelden en dat de moei-
1 jjhheid van de verbinding moet beslissen over
de boegrootheid van het subsidie dat van rjjks
wege zal worden verleend.
Schouwen en Duiveland zjjn in alle opzich
ten van het vaste land gescheiden. De Sohel-
destroom is altjjd een moeiljjk bevaarbare stroom,
die veelal des winters door storm en jjs eene
vaste verbinding met den wal verhindert. De
eenige verbinding bestaat in twee stoomvaart
lijnen, eene met Rotterdam en eene met Mid
delburg. Vandaar dan ook dat bjj eenigszins
strengen winter deze eilanden dagen, soms
weken lang afgesneden zjjn van het raste
land, van het algemeen verkeer.
De behoefte aan eene voortdurende verbin
ding met het spoorwegnet deed zich dan ook
hoe langer hoe meer gevoelen, en vandaar dat
de poging van het tramcomité om eene ver
binding met den vasten wal van Noord-Brabant
te verkrjjgen, algemeene ondersteuning vond,
en dat de gemeenten en de polders, zoowel
op Schouwen en Duiveland als op St Philips
land, benevens enkele gemeenten in Noord-Bra
bant, en niet het minst de provincie, belangrjjke
subsidiën hebben gevoteerd voor het tot stand
komen van de ljjn.
Het is waar, dat in dien geest iets meer
kon gedaan zjjn, indien ook de provincie
Noord-Brabant van hare zjjde, omdat een deel
van de ljjn in dat gewest zal gelegen zjjn,
wilde medewerken tot het verleenen van een
subsidie. Maar, helaas, het provinciaal be
stuur is gebonden aan het reglement, dat
verbiedt van provinciewege eenig subsidie
te verleenen, wanneer niet een zeker bedrag
aan subsidiën door de in die provincie gelegen
gemeenten daarin wordt bjjgedragen.
En nu zjjn die gemeenten financieel te zwak
hebben te weinig belang bjj die ljjn om
daaraan zulk een aanzien]jjk subsidie te ge
ven, dat de Provinciale Btaten bevoegd zonden
zjjn ook hunnerzjjds iets van aanbelang te deen,
De ljjn op Steenbergen vormt over den reeds
bestaanden tramweg SteenbergenRoosendaali
rechtstreeksche aansluiting aan de staats
spoorwegen. Deze zaak is van het hoogste
belang, omdat niet alleen de bedoeling be
staat Zierikzee, Brouwershaven, Schouwen en
Duiveland met Rotterdam te verbinden, maar
men ook en bovenal verbinding wenscbt aan
het geheele spoorwegnet. De veeteelt op
Schouwen en Duiveland staat op hoogen trap;
door het verlies van de meekrapteelt hebben
die streken veel geleden. Wanneer zjj nu een
voortdurenden uitweg vinden door eene enkel
voudige verbinding naar het vaste land
zjj ook het vee kunnen uitvoeren, niet alleen
naar de markt te Rotterdam, maar ook naar
de wereldmarkt voor het vervoer naar België,
dan zullen zjj in een beteren toestand komen
en beter tegen de malaise kunnen strjjden,
die in landbouwzaken heerBcht.
De ontworpen verbinding van een stoom
boot van Zjjpe naar Numansdorp kan hun
hier van betrekkeljjk weinig nut zjjn, omdat
zjj dan toch altjjd van Zjjpe naar Numans
dorp minstens een paar uur moeten varen.
Natuurljjk wordt daardoor wel de afstand,
die zjj anders per stoomboot moeten afleggen
van Zierikzee naar Rotterdam, aanmerkeljjk
bekort, doch dit geldt hoofdzakeljjk voor de
reizigersvoor het vee zal men altjjd de
voorkeur moeten geven aan de verbinding
van Zierikzee naar Rotterdam, in plaats van
eerst te rjjden naar Zjjpe, dan te varen naar
Numansdorp en per tram verder te gaan.
Daarom geloof ik, vooral met het oog op
het vervoer van vee en andere producten, dat
de verbinding over Numansdorp geen einde
kan maken aan het isolement, waarin Schou
wen en Duiveland verkeeren, en ik moet er
bjj den minister ernstig op aandringen nog
een nauwkeurig onderzoek door locaal be
kende personen te doen instellen betreffende
de vraag, of de aansluiting der ljjn met Steen
bergen niet zoo kan geschieden, dat ook
waggons met beetwortels en dergeljjke pro
ducten over het Zjjpe naar St. Philipsland
kunnen worden vervoerd, zonder dat telkens
moet worden overgeladen.
Wanneer onverhoopt dit denkbeeld bjj den
minister geen ingang mooht kunnen vinden
en hjj bljjft meenen dat de verbinding met
Numansdorp voldoende in de behoeften voor
ziet, dan moet ik toch met bescheidenheid
doen opmerken, dat daardoor het tot stand
komen van de geheele zaak in de waagschaal
wordt gesteld.
Het subsidie, van provinoiewege verleend,
is slechts na langdurige debatten met eene
zoo klein mogeljjke meerderheid toegestaan,
vooral ook, omdat het subsidie zich uitstrekt
over een gedeelte van de ljjn, dat in eene
andere provincie gelegen is. Nu is het zeer
te vreezen, dat de Provinciale staten (van
Zeeland) niet bereid zullen zjjn om zoo belang-
jjk subsidie voor zulk eene beperkte verbin
ding te verleenen.
Wanneer dat subsidie verviel zou ook het
tot stand komen van de ljjn van Brouwers
haven op Zjjpe met aansluiting aan eene
stoombootljjn op Numansdorp in geenen deele
verzekerd zjjn.
De minister antwoordde hieropIk wensoh
alleen, ter kenschetsing van de beteekenis van
de verbinding Numansdorp—Zjjpe, nog aan te
voeren dat, toen het denkbeeld geopperd is,
de vraag tot mjj is gericht of, wanneer dé
ljjn Brouwershaven—Zierikzee—Zjjpe met over
gang naar Steenbergen tot stand moeht komen,
ik in staat zou zjjn om te beletten dat de
stoombootonderneming Zjjpe—Numansdorp er
toch kwam? Ik heb toen de wedervraag ge
daan in wiens belang dit zou moeten wor-
in belet
Daaruit big kt hoezeer een ieder overtuigd
is dat die verbinding werkeljjke voordeelen
kan aanbieden.
Overigens zal de wensoheljjkheid van d«
uitvoering van het denkbeeld nog nader onder
zocht moeten wordende regeering stelt zich
niet op het standpunt de uitvoering nu reads
met zekerheid te kannen aanbevelen. Indien
het denkbeeld echter goed is, zouden voor het
oogenblik alle geldeljjke moeiljjkheden zjjn
opgelost. De regeering zou wensohen te doen
wat bereikbaar is; het meerdere aal dan later
wel komen.
Ik heb de overtuiging dat op den duur de
beide verbindingen tot stand zullen komen
hetzjj men aanvangt de stoomtram over
Schouwen en Duiveland door een veerdienst
met Numansdorp te verbinden, hetzjj dat de
verbinding in de richting naar Steenbergen
bet eerst tot stand kome. Het ontbrekende
zal wel volgendit is eene kwestie van tjjd.
Ik bljjf mjj bereid verklaren de onderneming
ook op de wjjze zooals de belanghebbenden
deze wenschen te steunen, mits dan van
meerderen steun van de zjjde der provinoie
en belanghebbenden bljjke.
De heer dr P. J. H. Cujjpers, architect
van het Rijksmuseum te Amsterdam, heeft
zjjn ontslag genomen als lid van de Maat
schappij tot btvordering der Bouwkunde. In
een uitvoerig schrjjven geeft hjj de redenen
op, die hem daartoe hebben geleid. Hoofd
zakeljjk zag bjj zioh daartoe gedrongen door
de vjjandige houding, door de meerderheid van
het bestuur dier Maatschappjj aangenomen
tegen jhr mr Victor de Steurs, wien dr Cujj
pers alle hulde brengt voor hetgeen deze
gedaan heeft »voor onze arohiteotuur, onze
monumenten en onze knnst."
Bjj kon. besluit:
is F. M. R. Schmitz, arts, benoemd tot off.
van gezondheid 2e kl. bjj de zeemacht
zjjn benoemd tot ontvanger der dir. bel. enz.
te Zaandam c. a. K. W. van Sandick, ontvan
ger te Purmerend c. a., en te Sehiedam A. T.
M. van Thiel, ontvanger te Eindhoven c. a.
Door de arr.-rechtbank te Rotterdam is, ter
vervulling van eene vacature van rechter in
dat college, opgemaakt de navolgende alpha-
betische ljjst van aanbevelingmr H. R. A
Boonenmr G. W. baron van der Feltz, en
mr W. H. van Nes van Meerkerk, substituut-
griffiers bjj de arr.-rechtbanken te Rotterdam,
Heerenveen en Zwolle.
In de St. Ct. van heden is opgenomen het
kon. beslnit van den I4den December 1895,
tot uitvoering van onderscheidene bepalingen
der wet van 15 April 1891 {Staatsblad no. 87).
tot regeling der brie venposter jj.
De minister van buitenlandsche zaken ves
tigt in de Stct. de aandacht van belangheb
benden op de nieuwe internationale tentoon
stelling van landbouwwerktuigen, welke van
9 tot 14 Mei 1896 te Weenen zal worden ge
houden.
Een exemplaar van het programma dier
tentoonstelling ligt aan het departement van
buitenlandsche zaken ter inzage.
Door den raad van commissarissen der M\j.
tot Expl. van Staatsspoorwegen zjjn benoemd,
met ingang van 1 Januari a. s.
1. tot secretaris en chef van den centralen
dienst de heer J. Th. Gerlings, tot dusver be
last met de waarneming dier betrekkingen
2. tot inspecteur in algemeenen dienst bjj
den dienst der exploitatie de afdeelingschef
mr A. J. M. Bake
3. tot ingenieur bjj den dienst van weg en
werken de adjunct-ingenioar 1ste kinase dt
heer L. M. Barnet Lyon,
