MIDDELBURGSCHE CGI B I. N°. 305. 138° Jaargang. 1895. Zaterdag 28 December. Verschillende Berichten. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer. Middelburg 27 Dec. 8 u. vin. 23 gr., m. 12 u. 25 gr., av. 4 u. 25 gr. F. Yerw. N. O. -wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50 j elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel» Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te ZierikzeeA. c. de Mooij, te Tholen A. van Niedwenhtjijzen. w. Middelburg 27 December, Xog enkele Zeenwsche helan-, en ln de Tweede Ram er. Duiveland. Tram-Schouwen L In de Zaterdag 21 Dec. gehouden zitting der Tweede kamer brachten de heeren J. J. van Kerkwgk en mr J. G. van Deinse boven genoemde tram ter sprake. De afgevaardigde voor het district Zierik zee wees er op dat de zaak der stoomtrams in ons land niet veel sympathie heeften zeide hg »hoewel zjj van langen tjjd dag- teebsnt, ik meen van 7 December 1868, toen ik ze hier voor het eerst ter sprake bracht, bljjf ik overtuigd, dat stoomtrams voor het platteland van veel belang zgn. Het platteland wordt meer en meer door velen verlaten. Wan neer men het voorrecht heeft getrouwd te zgn en kinderen te hebben, ondervindt men aller lei last ten platten lande. Men wil den kin deren zooveel mogelijk laten leeren, opdat zjj later hun eigen kost kunnen verdienen, en men wil hen dus naar hoogere burgerschool of gymnasium zenden. Op de meeste plaatsen van het platteland ontbreekt daartoe de ge legenheid. Vandaar dat de lieden op het platteland er meestal toe besluiten, de betrek king, die zjj 'oekleeden, er aan te geven, om met de kinderen in een stad te gaan wonen, waar eene hoogere burgerschool of gymnasium is, in plaats van op het platteland te big ven wonen, waar men anders goedkooper kan leven, en de kinderen school te leggen. Doch niet alleen voor diegenen die er wonen, maar ook voor den landbouwer is het wen- scheljjk dat men eene stoomtram hebbe. Ver schillende zaken toch, die op sommige dorpen bgna geene waarde hebben, verkrjjgen waarde wanneer men ze geoiukkeljjk kan overbrengen naar andere plaatsen. Vandaar dus twee hoofd redenen om trams aan te leggende moge lijkheid om te big ven wonen op het platte land en de belangen van den landbouw te bevorderen. Men moest dus meer doen ter bevordering van het aanleggen van stoomtrams. Gaarne breng ik hulde aan den gewezen minister Lely, die bjj de begrooting van 1894 de zaak der Btoomtrams heeft bepleit, door verschillende Bubsidiën voor stoomtrams uit te trekken. Het spreekt vanzelf, dat er toen van verschillende zjjden al het mogeljjke gedaan werd om de zaak tegen te werken het betrof immers niet het belang der groote steden, maar van het platteland, dus men moest het tegenwerken. W anneer men de discassie van 22 December 1893 naleest, dan zal men zien, hoe de tegen standers en bgna aan het hoofd van hen Btond het tegenwoordig hoofd van het ministerie de heer Röall toen meenden dat, zonder eene bepaalde som vast te stellen, de grondslag moest wezen dat het Rjjk zou dragen onge veer een-derde van de bosten. Nu erken ik gaarne dat de tegenwoordige minister later bg gelegenheid van de begrooting van waterstaat voor 1895 in de memorie van antwoord bjj art. 142 heeft gezegd, dat men, in plaats van 1/s der kosten van aanleg als subsidie te geven, «in bjjzondere omstandigheden een hoogei subsidie kan verleenen, maar alleen als ver schil van toestanden en geringe draagkracht van belanghebbenden zulks rechtvaardigen." Het schjjnt dus dat als regel wordt aange nomen Vs subsidie van rjjkswege te geven en in bjjzondere gevallen mogeljjk meer. De wjjze, waarop de stoomtrams in den regel tot stand kwamen, was mjjns inziens vroeger veel beter dan tegenwoordig. Wanneer vroe ger om hulp voor den aanleg van eene stooi tram werd gevraagd, werd door den vorigen minister van waterstaat, den heer Lely, den Raad van toezicht op de spoorwegen verzocht om den stand van zaken op de plaats zelve te onderzoeken en om raad te plegen hoe te handelen. De Raad van toezicht ban nagaan de oeconomische zjjde van de zaak om te weten, hoe de zaak moest worden aangepakt en ge regeld om te slagen. Nadat de heer Lely was afgetreden is door dezen minister een andere weg ingeslagen. De Raad van toezicht kom) niet meer op de plaats, waar de tram moet aangelegd worden en ik meen dat de aan vrage gesteld wordt in handen van ingenieurs van den waterstaat. Daar heb ik nu niets op tegen; men ban die stukken voor mjjn part. stellen in handen van wie men wil om advies, maar voor het onderzoek van de oeconomische zjjde van het vraagstuk is de Raad van toe zicht het aangewezen college. De ingenieurs van den waterstaat mogen uit een technisch oogpunt de zaak kunnen onderzoeken, voor eene beoordeeling van de oeconomische zjjde zgn zg uit den aard der zaak minder bevoegd dan de Raad van toezicht. De aanvragen voor den aanleg van trams worden aan het ministerie langzaam en met weinig sympathie behandeld. Ik zou wel een aantal trams kunnen aanhalen, waaromtrent heel langzaam en bljjkbaar met weinig sym pathie is te werk gegaan, maar ik wenacb slechts op éene tram te wjjzen, waarmede ik meer Bpeciaal bekend ben, dat is de ontworpen tram van het eiland Schouwen en Duiveland. Zg, die lang lid van deze Kamer zgn, zullen zich herinneren dat de zaak van die tram reeds in het voorjaar van 1891 ter sprake kwam, en dat toen een aantal adressen hier in kwam, waarin erop gewezen werd dat bjj jjsgang de verbinding van Schouwen en Dui veland met den vasten wal, met eene bevolking van 26.000 zielen, dikwjjls geheel verbroken en alle personen- en goederenverkeer gestaakt isdat door gebrek aan communicatiemiddelen die eilandenbewoners niet concurreeren kun nen met andere gedeelten van het eiland, die veelal op kosten van den Staat van betere communicatiemiddelen zgn voorzien, en dat groot nadeel geeft aan de landbouwers, han delaars en kooplieden in vee en graan, vlas- bereiders, visschers, oester- en mossel handel aars zuivelfabrieken, enz. En vooral ten behoeve van het vee wordt zeer op eene verbeterde communicatie aangedrongen. Nu moet men een ding niet uit het oog verliezen, dat is dat die Zeeuwsche eilanden in een bjjzonder geval verkeeren. De land bouwer is op vele plaatsen ongelukkiger dan elderB, omdat de meekrap niet meer geteeld kan worden. Daar komt bjj dat, niettegen staande de groote sommen, die door hen in de belastingen worden opgebracht, de bewoners van die streek juist door de werken, die op andere plaatsen gemaakt worden, zeer achter uit zgn gegaan. Zjj hebben als belastingplichtingen hun aandeel te dragen onder anderen in het maken den waterweg van Rotterdam naar zee; dat is hun groot nadeel. Gaat men naar aangezien in de Noordeljjke provinciën worden verstaan) tot f 25 per jaar te dalen. Verder een wjj- ziging van art. 50 (onderteekening door 10 in plaats van door 50 kiezers van de opgave van candidaten)alsmede om in art. 55 de stem ming enz. »duurt tot des namiddags 5 uren" te vervangen door: de stemming enz. «duurt, tot middernacht" en tevenB een wjjziging van art. 56, in dien zin, dat op den dag der stem ming de fabrieken gesloten worden gedurende acht achtereenvolgende uren, vergoeding voor tjjdverzuim of, zoo dit niet mogeljjk is, dat het personeel om beurten vier uren vrjj worden gelaten. Verder zullen alle »Ned. arbeiders opge roepen worden om door een krachtige agitatie" aan bovenvermelde eiecben kracht bjj te zetten. Een bepaald middel van agitatie werd niet aangegeven. Het zal door het hoofdcomité in verband met de afd. worden bepaald. Door de afdeeling Middelburg was voorgesteld eene motie, luidende »De bond begint eene agitatie ten gunste van de algemeene werkstaking der arbeiders. Den Centralen Raad worde opgedragen, in verschillende deelen des lands jaarljjks twee nationale meetings te beleggen ter bespreking van dit onderwerp". Na discussie werd aangenomen eene motie van den voorzitter, aldus luidende »Het Congres, erkennende de nuttigheid der agitatie voor weikstakingen, acht de afschaf fing van privaat bezit hoofdzaak, waarvoor pro paganda gemaakt moet worden". kost niet meer kunnen verdienen, er geen schepen meer komen Brouwershaven moeten verlaten. Die adressen zgn door de Commissie voor de Verzoekschriften gezonden aan den minister van Waterstaat, Handel en Njjverheid, den heer Havelaar, en bjj geleidende missive van 16 Mei 1891, zittingjaar 1890/91, stuk n® 175, zgn de stukken bg de Kamer teruggekomen. Die minister erkende dat aan de verbetering der verbinding van de eilanden Schouwen en Duiveland met den vasten wal groote behoefte maar volgens zgn gevoelen moesten de belanghebbenden zeiven het initiatief nemen om eene particuliere onderneming tot stand brengen; dat zjj moeten trachten eene concessie-aanvrage uit te lokken, het verlee nen van zedeljjken en geldeljjken steun door gemeenten, polderbesturen en provincie, het het leven roepen van comité's enz., en dat eerst daarna zal kunnen worden overwogen of, en zoo ja, in welken vorm de onderneming staatswegen zal kunnen worden onder steund. Inmiddels deed de minister Havelaar een onderzoek instellen door de hoofdingenieurs 'srjjks waterstaat in het 11de en district, ten einde de richting te bepalen, die men volgen moest. Wordt vervolgd.) ülfeeting- kieswet en Socialistenbond. Met de Kerstdagen zgn verschillende con gressen en samenkomsten door werklieden gehouden. De ruimte in ons blad laat niet toe daarvan uitvoerig melding te maken. Wjj moeten ons dus bepalen tot enkele mededee- tingen. Te Zwolle kwamen, onder leiding van den heer Tb. de Rot van Rotterdam, bjjeen de afgevaardigden van 151 arbeidersverenigingen met 15.000 arbeiders uit verschillende deelen het land om de kieswet-Van Houten te bespreken. Na verschillende besprekingen werd met algemeene stemmen eene motie aangenomen van den heer P. J. Troelstra, waarbjj de zicb noemende «nationale bjjeenkomst" protesteerdi tegen den plutocratischen geest van het ont werp, dat zjj voor de Nederlandsche arbeiders onaannemeljjk noemde, en den wensch uitsprak dat de leden der Tweede kamer, wien het ernst is met de kiesrechtuitbreiding, alle pogingen zullen aanwenden, eene meer demo cratische kieswet te verkrjjgen. In de motie wordt verder de wenBcheljjk- heid uitgesproken van wjjzigingen in het ontwerp: in art. 1 (belasting, huurwaarde, capaciteits-kie8recht). De eisch van bewoning van eenzelfde perceel van 1 Aug.—1 Febr. dient te vervallen en het huur-minimum voor de grootste gemeenten f 1.50 per week niet te overschreden en in de laagste plattelands gemeente (waaronder o. a. alle dorpsgemeenten Te Leeuwarden hield de Socialisten bond een congres, onder voorzitterschap van den heer F. Domela Nieuwenhuis. Van de 100 afdeelingen waren er 48 vertegenwoordigd, wat de voorzitter met het oog op de benarde tijdsomstandigheden vijj bevredigend noemde- Volgens het verslag steeg bet aantal afdee lingen na de scheuring van 53 tot 105. Zeven hebben zich afgescheiden, terwjjl een geljjk getal zich heeft aangesloten. De verslagen dier afdeelingen luiden, wat de kleinere aan gaat, niet opg- wekt. De heer Domela Nieuwenhuis werd als redac teur van Recht voor Allen met algemeene stemmen herbenoemd. Tal van voorstellen werden ingetrokken of van de agenda afgenomen. Aangenomen werd de volgende motie«Het congres, van oordeel, dat de sterke drank ten allen tg de en overal moei worden bestreden, gaat over tot de orde van den dag" Een voorstel van de afdeeling Middel burg om aan het daar verschjjnend partjj- huishoudeljjke vergadering verwezen. Verder kwam ter sprake een voorstel van dezelfde afdeeling om het standpunt af te bakenen, dat de Bond tegenover kerk en gods dienst inneemt. De afgevaardigde dier afdeeling merkte op, dat men tot nu toe kerk en godsdienst als privaatzaken had beschouwd. Men moet eens uitmaken of dat zoo moet big ven. De kerk tracht tegenwoordig, evenals zjj altjjd heeft gedaan, de menigte te misleiden en te ljjmen. Men kan en de socialisten doen dat het zgn met de leer van Christus, maar tegen over de kerk en vooral tegenover den gods dienst staan. Hjj bestreed de meening, op grond van zjjne ondervinding in een Calvinistische streek als Walcheren opgedaaD, dat een socialist tevens geloovig kon zgn. Dat kan niet, want de zich noemende «geloovigen" verkondigen ge- heele onderwerping aan het gezag, als uitvloei sel van de macht Gods. De consequente ge loovigen zgn dus ljjnrechte tegenstanders van de socialisten, die materialisten zgn en het gezag als iets uitsluitend menscheljjks aan- ierken. Bovendien is het socialisme niet al leen een strjjd voor brood, maar ook voor waarheid en waar de wetenschap tegenwoordig tegenover den godsdienst staat, moet de socia list zich tegen den godsdienst verklaren. De afgevaardigde uit Jonre meende dat het van zelf spreekt dat een socialist niets met godsdienst te maken heeftdie uit Assen sloot zich echter bjj het voorstel aan. De godsdienst niet alleen de religie maar ook de instel ling is een groote vjjand van het socialisme en daarom moet men daartegen strjjden. De Zaandamsche afgevaardigde verklaarde godsdienstige personen te kennen, die te goe der trouw zgn en daarom godsdienst en kerk te scheiden. Het moet een privaatzaak big. terwjjl de afgevaardigde uit Amsterdam op merkte dat men alleen over dit punt wel een congres kon houden. Zjjne afdeeling wil tot orde van den dag overgaan, hoewel zjj zich sterk tegen het «altaar" verklaarde. Bo vendien zou het soms een «domme massa" afstuiten, wanneer men zich tegen den gods dienst verklaartdan is het dikwjjls beter zulke menschen eerst met de economische eischen aan boord te komen en den geleide- Ijjken weg te kiezen. Ten slotte werd, met goedvinden van den afgevaardigde uit Middelburg, besloten deze zaak tot een volgend congreB uit te stellen en dan een definitief voorstel te doen. Verder werden nog enkele beslissingen genomen, die de huishoudeljjke belangen der partjj raken, en voor het algemeen van weinig of geen belang zgn. Op den tweeden dag werd vooral de pro paganda en de taktiek besproken, door den bond te volgen. De meerderheid was meer voor oeconomische dan parlementaire actie. De oude, meermalen aangevoerde, gronden werden nu weer herhaald. Kunst en JLetteren. De bekende zanger Francesco d'Andrade is in aantocht. Men hoopt hem ook te 's Gra- venbage in de Opera te hooren, bjjv. als Figaro of Rigoletto. De opera te Antwerpen leverde in de drie eerste maanden van dit seizoen 10.000 fes. deficit op. De directeur Giraud vraagt een verhooging van subsidiekrjjgt bjj die niet, dan geeft bjj de exploitatie op. Door Joachim is een ouverture gecompo neerd, die op den verjaardag van de stichting der Berljjnsche Singakademie zal worden uit gevoerd. ONDERWIJS. Voor de betrekking van onderwjjzeres aan school A te Biervliet vacaturemej. Le Nobel beeft niemand zich aangemeld. Men 8cbrjjft ons uit Hoofdplaat: De helft van het hulppersoneel op de scho len in deze gemeente ontbreekt. Af en toe verscbjjnen oproepingen in de schoolbladen, doch tegen een jaarwedde, waarbjj men haast vermoeden kan dat geen sollicitanten zullen komen. In de jongste raadszitting verzocht een der w ;r ~w«L- ;_0 rl"°V+Qr>Jiobnntftn te bieden. Daartoe is evenwel nog geen Besluit genomen, en derhalve kan de nieuwe school - regeling van 2 schooltjjden in den voor- en icbooltjjden in den namiddag voortgezet worden. Gelukkig nu maar dat tusschen onze gemeente en het schooltoezicht een goede ver houding bestaat, want welke benjjdenBwaardige taak onze onderwjjzers hebben, weet te Hoofd plaat ieder nu ontvangen zjj buiten hun vast traktement nog een aardig extraatje. Daar voor moeten zjj wel wat meer «Bchool doen", doch het geld verzoet den arbeid. Het bestuur van den Aan- en Genderdijke- polder te Zaamslag besteedde Dinsdag jl. het maken van 3960 M. grindbaan. Daarvoor werd ingeschreven door de heerenM. van den Hoek voor f 9850, Adr. van der Beek, Zaamslag, voor f 9250, A. Tholens Dz. voor f 9180, J. de Bree Fz. voor f 8388, K. jde Vos, voor f 8274, J. Meertens te Hoek voor f8090, D. de Doelder voor f 7839 en H. Klaassen te Zaamslag voor f 7598. Aan den laagsten inschrjjver is het werk gegund. De meeste inschrjjvers wonen te Terneuzen. RECHTZAKEN- Arrondissements-recntbank te Middelburg. Door K. V., oud 65 jaren, koopman, geb. te Toulon, thans alhier in hechtenis, ie heden hooger beroep aangeteekend tegen het 13 dezer tegen hem door de rechtbank gewe zen vonnis, waarbjj hjj, terzake van weder- spannigheid, werd veroordeeld tot 1 jaar en 6 maanden gevangenisstraf. De brander, waarvan sprake was in het telegram in ons vorig nommer betreffende do uitspraak der rechtbank te Amsterdam in de kweBtie tusschen de gemeente en de Imperial heet de Fransche Normaal Argandbrander van Dumas. De naam was ons verkeerd geBeind. De rechtbank te Amsterdam deed Dinsdag uitspraak in de zaak van H. N. Walraven, vroeger hofmeester aan boord van het stoom schip Prins Maurits, beklaagd pogingen te hebben gedaan dit vaartuig door ontploffiug in de lucht te doen vliegen. Zjj veroordeelde hem deswege tot eene gevangenisstraf voor den tgd van twee jaren met aftrek van den in preventieve hechtenis doorgebrachten tjjd. CUT STAD EN PROVINCIE Ter buitengewone openbare civiele terecht zitting der arrondiBsements-rechtbank te M i d- d e 1 b u r g van heden is de heer L. E. A. Liebert, benoemd notaris ter standplaats IJ e r s e k e, als zoodanig beëedigd. Naar men ons uit Vlissingen meldt is Woensdag morgen de op de Spjjkerplaat gestrande Belgische loodsschoener, na eenige ballast gelost te hebben, met assistentie van eene sleepboot vlot en in de haven gekomen, De Ned. afhaalloodskotter, schipper J. Spujj. kwam Woensdagavond lek uit zee en moet repareeren. Te S t.-M aartensdjjk overleed de weduwe Hengstmengel, geb. Reeders, die 30 en 31 als marketentster ons leger in België olgde. Zg was 90 jaar. Ook haar man, die vóór eenige jaren is gestorven, had aan den Tiendaagschen Veldtocht deelgenomen. De gemeenteraad van Philippine heeft zich per request tot de regeering ge wend, om voor dit jaar een buitengewone subsidie van f 2000 te bekomen, ten einde de haven en vaargeul zoodanig te kunnen uit liepen, dat er het volgend jaar nog geregeld kan gelost worden. Denkt nu er sneeuw ligt om de vogelsvooral om de lgsters en merels, buiten op het veld. VERKOOP1NGEN ENZ. Heden werd aan het gebouw van het ge- westelgk bestuur te Midde 1 burg aanbe steed het herstellen en het verwisselen van gzeren deuren van de groote schutsluis van het kanaal door Walcheren te Veer e. (Raming f 36,000). Ingeschreven werd door de Nederl. Scheeps bouwmaatschappij te Amsterdam voor f 37,680, en verder door de heeren D. Goedkoop Jr te Amsterdam voor f 37,450, P. Vlasman en G. A. van Spanje te Utrecht—Haarlem voor f 34,887, J. van den Hoek te Middelburg voor f33,300, A. Prins Thz. te Sliedrecht voor f 32,800, en W. A, Verbruggen te Waddinxveen voor f 30,800. Alle bladen bgna leveren natuurlgk op» stellen in verband met het Kerstfeest. trA/goit"1t>uSiaa-r_Jueln ory den Kerst^eeaf te sommige «geloovigen", die vb»* zou uüucuJjk harrewarren l Het jongste nommer van de Oorlogskreet, het officieel orgaan van het Leger des Reilt, is natuurlgk vol over het feest en de gebeur» die daarbjj wordt herdacht. Een ge-* kleurde plaat geeft ons een tooneel te aan» schouwen aan boord van het stoomschip Wairarapa, dat in October van het vorig jaar verging. Het Kerstfeest zelf kenmerkte zich door echt winterweersneeuw en vorst» Als het door gaat met vriezen, rjjdt men Zondag te Amsterdam op de banen der ver» schillende vereenigingen schaatsen. Bg een te Bergen op Zoom gehouden wed strjjd voor voetballers behaalde de over winning de Antwerpsche club met 2 tegen 1, door de Middelburgse he olub Olympia verkregen. Naar men meldt zgn door de regeering, vooral met het oog op den uitvoer van vee naar België, zeer krachtige maatregelen voor» geschreven om bg het voorkomen van spora dische gevallen van mond- en klauwzeer onder het rundvee, de ziekte onmiddeigkte bedwingen. Men klaagt over de onbillijke heffing van invoerrechten op onze grenzen. Als men uit het kleine het groote mag afleiden, bestaat daarvoor wel grond. Voor een Kerstbrood uit Duitschland aan een onzer stadgenooten ten geschenke gezonden, werd 50 cents inkomende rechten geheven, terwjjl dit brood in Duitsch land anderhal ven mark kost. Meer den 50 pot. inkomend recht alzoo. ArnhCrt) De koningin ontving van haar moeder als Kertsgeschenk een palisanderhouten schrjjf- tafel met stoel, in den stjjl Louis XV. De laden der schrijftafel zgn versierd met marquetteries van acajou satiné, het blad in het midden geparketteerd en met ingelegdea rand. Het geheel is versierd met rgke geciseleerde vergulde ornamenten, speoiaal daarvoor ont worpen. De Vereeniging tot verbetering van Armenzorg te Rotterdam gaf sedert 1 Jan. aan onderstand uit circa f 19.000, waarvan, f 1400 uit de fondsen Maas en Friesland A.an voorschotten werd dit jaar tot dusver f 860 verstrekt. De Ver. telt dit jaar 649 contribueerende leden, waarvan 125 f 25, 236 van f 10 f 20 en 288 minder dan f 10 per jaar bg dragen. De kapitein-kwartiermeeBter van het le reg. vesting-artillerie v. A., beschuldigd van onregelmatigheden in zgn militaire admini stratie, is van Utrecht naar Arnhem overge bracht, ten einde voor den krjjgsraad aldaar terecht te staan. Dat de justitie te Rotterdam nog wel eenige waarde schjjnt te hechten aan de te Sohoonhoven gedane arrestatie bleek uit het

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1