MIDDELBURGSCHE COURANT. N°. 297. 138s Jaargang. 1895. Dinsdag 17 December. Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer. Middelburg 16 Dec. 8 u. vm. 34 gr., m. 12 u. 39 gr.,av. 4 u. 38 gr. F. Yerw. Z. wind. 1Ad\ num uur ai Advertentiën voor het eerstvolgend mer moeten des middags vóór éón aan het bureau bezorgd zgn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. Agenten. Te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. VA» Nieüweshuijzeh. Middelburg 16 December. Dr Kuyper juiat geteekend. Juist twee maandhn geleden maakten wjj zegt een der hoofdredacteurs van het Hbld., tevenB schrjjver van Van dag tot dag eenige opmerkingen betreffende dr Kuyper's vlug schrift De Christus en de sociale Nooden en democratische klippen. We brachten in herinnering hoe nog in 1892 dr Kuyper zgn collega prof. De Savornin Lohman »eon gave Gods" noemde, »op wien de hope van ons Calvinistisch volk gebouwd is", doch hoe dr Kuyper sinds meer en meer als dictator optrad, geen tegenspraak en open baarheid duldend, maar de leiding van pers, partg en Kamerclub in ijzeren hand vast klemmende. Wjj vestigden de aandacht op zgn brochure, omdat men door de lezing ervan leert beseffen op welke democratische klip de vriendschap en bondgenootschap schipbreuk hebben geleden van de beide hoofden der beweging, die in de Nieuwe Kerk te Amsterdam begon. Dit gaf dr Kuyper aanleiding een open brief te schr jj ven aan en in het Amsterdamsohe blad, waarin hg zeide gegriefd te zgn door sommige beweringen, maar gaarne te vergeven en dat hg in zgn hart elk bitter gevoel onderdrukt tegen hen die hem krenken. Hierop antwoordt nu het Hbld. o. a. het volgende Dr Kuyper vergeeft het Handelsblad dat het hem vaak leed deed. Maar in ons eigen oog deden wg slechts onzen onafwjjsbaren plicht door te spreken als wg deden. Dr Kuyper's langzame voorbereiding van de poging om de macht in handen te krjjgen in de vaderlandsche kerk het geweld ge pleegd in de Nieuwe kerk veel wat daar op volgde maar als wg er nu nog aan denken stjjgt de oude verontwaardiging weder even warm op als ooit. Is door ons nu en dan een woord gebruikt, dat onnoodig scherp was, zoo zouden wg daarvoor vergiffenis wil len vragen en die dankbaar aannemen, maar ons geheel optreden in dien tjjd was de uiting van diepe overtuiging. Het heeft geen zin iemand te vergeven dat hg zgn plicht ver vulde. Gesteld nu eens dat wg zeidenwe vergeven dr Kuyper zgn optreden in de Nieuwe kerk we vergeven hem de bittere verdeeldheid, welke hg onder ernstige godsdienstige lieden veroorzaakt heeft en dat in een tgd van twij fel en onverschilligheid we vergeven hem de wjjze waarop hg eenvoudige gereformeer den, die niet in staat zgn en ook niet verlan gen het voor en tegen van staatkundige maat regelen te overwegen, leidt en beheerscht met teksten en doordien hg het laat voorkomen dat aan zgn zjjde de Heiland staat, zoodat wie het met dr Kuyper niet in alles eens is, tegen Hem ingaat. Nu vragen wg wat zou zulk loslippig ge bruik van het woord vergeven beduiden Wat beteekent in dien zin vergeven l Want dat wg den genialen man, die al deze ver keerdheden doet en deed, »geen boos hart toedragenspreekt vanzelfTe grooten eer bied hebben wg daartoe voor zgn machtige gaven en te zeer zgn wg overtuigd van zgn liefde voor ons vaderland en ons volk. Maar we keuren niettemin gestreng zgn streven af zoowel als de middelen die hg ge bruikt om een theocratisch-democratische partg op te richten, als wier dictator hg in kerk en staat regeeren zou. Alle krachten waarover we beschikken, zul len we steeds aanwenden om deze poging te bestrgden en de middelen die hg bezigt, te veroordeelen. Zou het nu niet onzinnig zgn indien wg, ons een soort van meerderheid over hem aan matigende, dr Kuyper per hoofdartikel ver giffenis schonken voor zgn woorden en dadenl En dat wg er dan bg vertelden dat het ver- leenen van deze ongevraagde vergiffenis ons licht viel 1 Ook dat het Hbld schreef sWat heeft die man een talent, over welke groote gaven beschikt hy, zegt men na de lezing dezer brochuremet een zucht," had dr Kuyper's ergernis opgewekt. En hierop geeft het Amsterdamsche blad de volgende,zoo juist geteekende schets van dr Kuyper »Neen, onze zucht wil niet zeggen>ge vermorst uw gaven" ze beduidt alleenwat hadden die machtige gaven, aan dr Kuyper geschonken, tot bljjvenden zegen van ons vaderland kunnen zgn! De kundige schrjjver van ons overzicht van wat in de Tweede kamer voorvalt schreef in ons ochtendblad van Vrjjdag „Dr Knypcr heeft een manier om de dingen met een zekere beslistheid te zeggen, het doordringiDgs- vermogen van stem en houding is zoo sterk, dat wij ons best kannen voorstellen, dat hij in eene vergade ring van partijgenooten door minstens vier of vijf broeders heenschiet en dan zelfs den zesde nog treft. Het kwam ons voor dat zelfs de Kamer een oogenblik de gevolgen der suggestie ondervond." Dit komt ons een zeer gelukkige kenschet sing voor van het magnetisme dat dr Kuyper uitoefent. Zulk een machtige persoonlijkheid, zulk een wil en vitaliteit stralen uit zgn oogen, zgn stem, zgn geheele wezen. Men lette eens op al wat hg doet en gedaan heeft. Welkeen veldheer hg is, die alles voorbereidt, zoo goed als niets aan het toeval overlatend, overal zichzelf gevend en niets eerder moede zjjnde dan der ruste. Hg schrgft kernachtig, niet deftig maar gespierdhij spreekt meesleepend bjj is geleerd; hg weet te adminiBtreeren en te dirigeerenhg heeft een weergalooze men- schenkennis en een moed, die zeldzaam groot is. Ejj weet tgd en geestkracht te vinden om als hoogleeraar en volksvertegenwoordiger op te treden, om een dagblad te redigeeren en er in te schrg ven, om een weekblad te redi geeren, en dit vol te schrjjven met schoolsch- mystieke vertoogen en polemiek. Hg is een voorbeeld van werkkracht en geestdrift. Hg heeft het volle leven. Ons land had zelden zulk een behoefte aan groote mannen, aan mannen van karakter en wil, die op een hoog doel zonder links of rechts te kjjken, afgaan, als tegenwoordig. En daar staat nu dr Kuyper. Hg is omgeven door honderden eenvoudigen en braven in den lande, die in hem gelooven, en door velen, die hg slechts kan leiden door ben te volgen op paden, die vroeger aan emfö-revolutionnairen vreemd bleven. Maar hg heeft van zich vervreemd de mees ten, die zeiven oordeelen kunnen en eenigs- zins zgn evenknieën zgn. Hg heeft bittere verdeeldheid gebracht in de kerk. Hg liet menig jongere de schouders ophalen, zeggende: sis dat nu godsdienst Hg moet voor al zgn partggenooten denken en handelen. Hg vormt geen school. De beweging, welke hg begon, staat en valt met hem. Hem daar ziende staan, niet alleen maar toch eenzaam, herhalen we, zeker niet met den wensch om hem te hinderen, maar enkel omdat we denken aan wat hg had kunnen zgn voor ons vaderland: »Wat heeft die man een talent, over welke gaven beschikt hg, zegt men telkens met een zucht." Conversie van S'/3 ten Honderd in 3 ten Honderd rentegevende Rationale scHnld. Bg de beantwoording van het afdeelings- verslag doet de minister van financiën uit komen, dat de verbintenis om een rente van 3Ya te betalen, ten volle wordt nagekomen tot het tjjdstip, tegen hetwelk de 3Ys schuld wordt aflosbaar gesteld en dat de staat zich uitdrukkeljjk de bevoegdheid heeft voorbehou den, om na 1 Januari 1896 tot de aflosbaar stelling over te gaan. Nadeelige gevolgen van de conversie vreest de minister voor ons land niet. En wat de rechthebbenden betreft, ver- gete men niet dat vele de Sl/2 hebben ge kocht voor een prgs, die veel lager was dan dat hg zou geweest zgn als er niet op eene conversie gerekend was. Op het 3Ys groot boek is ten name aan spaarbanken niet meer dan ruim f 4.850.000 ingeschreven, waarvan ruim 4 millioen ten name van de rijkspost spaarbank, zoodat deze ongeveer f 20.000 rente zal verliezen. Yoor instellingen van weldadig heid en voor anderen, wier bezittingen naar door den staat zeiven gegeven wettelijke voor schriften in staatsfondsen moeten belegd worden geldt dat geene wetteljjke verplichting be stond tot belegging in SYa schuld, terwjjl sedert 1825 de bepaling bestaat, dat zeker heidstelling door rjjkscomptabelen geschiedt in inschrjjvingen op het 2Ya Grootboek. De quaestie welke bestemming aan de vrij gevallen gelden zal worden gegeven, bljjft geheel geprayudicieerd. Nu een bankiershulp, die het welslagen der conversie in zeer voldoend ruime mate verze kert zonder grootere financieel» opofferingen dan ook anders noodig zouden zgn, kan wor den verkregen, zou het roekeloos zgn die hulp af te wjjzen. Ter beurze van Amsterdam is het geven van een 1/i °/0 courtage nog steeds usantie. We tende dat het welslagen der conversie door bankiershulp verzekerd ia, zullen de makelaars en commissionairs in de omstandigheid dat hun slechts Ys provisie wordt gegeven, geen reden vinden om hun steun daaraan te ont houden, terwjjl de bankiers, door zich te ver binden tot overneming van (slechts) 93 94 millioen 3 pct's schuld, er een zeer groot en overwegend belang bjj hebben, dat laatstge noemde schuld niet gedeprecieerd worde. Het contract met de baukiers geeft ook den tgd aan waarop de bevoegdheid tot opzegging ein digt, en dus de overeenkomst onherroepelijk wordt, wat er ook na dien tgd gebeure. In de regeling der .wjjze van amortisatie, acht de min. het wenBcheljjk geen verandering te brengen. De bevoegdheid bestaat om de coupons der nieuwe schuld ook in het buitenland betaal baar te stellen. Nader wordt bepaald dat aan den staat ook de vrjjheid bljjft om, behalve door uitloting, ook door inkoop van schuldbekentenissen te amortiseer en. De uiterste termjjn voor het afleggen van de rekening der conversie is vervroegd tot 1 Juli 1897. Bg kon. besluitzgn benoemd tot ontvan ger der dir. bel. en acc. te Groningen (bui- tengemeenfen) C. L. W. Noorduyn, ontvanger te Roermond (buitengemeenten), en te Frane- ker c. a. S. Heyt, ontvanger te Zuidhorn c. a. De gewone audiëntie van den minister van oorlog zal op Donderdag a. niet plaats hebben. ONDERWIJS. In de laatste vergadering van dit jaar, Zaterdag 11. door het hoofdonderwjjzersgezel- Wa'cheren gehouden, werden tot bestuursleden voor het volgend jaar gekozen: de heeren Vader te Kleverskerke, De Hullu te St. Laurens en Bugs te Arnemuiden, respectievelijk als voorzitter, secretaris en penningmeester. Uit Zierikzee schrgtt men ons: Vgf-en-zeventig jaar oud zgn en dan nog kracht en lust gevoelen om in een onderwijzers- vergadering op te treden niet alleen, doch daartoe te voren heel wat te moeten gereed maken en samenstellen en vervaardigen en beproeven, dat is wel vermeldens- en benijdenswaard De heer H. J. Bastmejjer, het onlangs afge treden hoofd van school C alhier, die Zaterdag in de arrondissements-vergadering optrad met eene voordracht over »Wrjjvings-electriciteit", is benijdenswaard. Geloof maar niet dat hg, staande tusschen zgn geliefde, meest door hem-zelven samengestelde toestellen, den in druk geeft van een driekwart-eeuwer Met groote nauwkeurigheid gaf hg in tal van goedgelukte proeven zgn hoorders (waarom slechts een kleine twintig?) een idee van de verschijnselen der wrjjrings-electriciteit: een practische les; voor de aanwezige oude be kenden een herhaling, voor de jongeren iets nieuws maar voor allen interessant Wel mocht dan ook de voorzitter, de heer G. Kok Jr., in zgn dankbetuiging zeggen: »die perzik smaakt naar meer." KERKNIEUWS- P. J. SIB91ACHER ZIJWEN f Een vriendelijke berichtgeefster deelt ons mede dat Zondag voormiddag in de; Nieuwe kerk de heer dr W. C. van Manen, hoogleeraar te Leiden, voor een talrjjk gehoor, naar aanlei ding van den zendbrief van Paulus aan de Hebreen XIII 7, wjjlen dr F. P. J. Sibmacher Zjjnen herdacht. In verband met dat tekstwoord en met de op de begraafplaats aangehaalde, ook in de kerk gezongen woorden van den psalmist ps. 103 8, liet de begaafde redenaar er den nadruk op vallen dat de vrjjzinnigen in Mid delburg door het afsterven van hun voorganger, den nestor der predikanten, bjj na alles ver liezen. Met warme waardeering sprak de hoogleeraar van de groote gaven van geest en hart, die dr Sibmacher Zjjnen bezat niet alleen, maar ook in handel en wandel toonde. Tot den einde toe werkte hg, met al de kracht die in hem was, wetende dat de akker, dien hg bear beidde, bjj zgn heengaan braak liggen en niet zoo spoedig weder bebouwd worden zon. Nog gedurende korten tgd zal naar spreker vermoedde gelegenheid gegeven worden om de denkwjjze van hem, die weggenomen is onder woorden te brengen, maar spoedig zal er een tgd komen dat andersdenkenden, geen voorstanders van het hoor en wederhoor, met uitsluiting van anderen hun licht alleen zullen laten schjjnen. De heer Van Manen besloot met eene op wekking tot hen, die de vrijzinnige beginselen zgn toegedaan, om tgd, waarom ook geen geld? beschikbaar te stellen om het ideaal, dat dr Sibmacher Zjjnen voorstond, te ver breiden. Tegenstand wordt gewacht, waarom gevreesd Licht en waarheid moeten immers toch zegevieren. De nazang der opgekomenen was van ge zang 233 het 3e en 4e vera. Zondagavond werd in de geheel met hoor ders gevulde Doopsgezinde kerk door den heer Tj. Kielstra eveneens het afsterven van den heer Sibmacher Zjjnen herdacht. Ook hjj wees erop hoe de overledene steeds voor de moderne begrippen in de Ned. Herv. kerk jjverde en hoe dit zoowel voor- en tegenstanders eerbied en achting afdwong. Hg gaf een schets van het karakter van den overledene, die steeds gereed was met raad en daad ook de Doopsgezinden te helpen, en o. m. zeer jjverig deel te nemen aan de oprichting van Goes. De heer Kielstra stelde in het licht dat er donkere tjjden voor de voorstanders der vrij zinnige richting zullen aanbreken. Hjj sprak de hoop uit dat men die echter onversaagd tegengaan zou en de banier des geloofs steeds moedig dragen. Tot grondslag van zgn rede had de spreker geen bepaalden tekst gekozen; wel deed hjj daarin een aanhaling uit den zendbrief van Paulus, Rom. XII 1, en wees hg aan het zoowel negatieve als positieve werk, dat de christeljjke gemeenten in dezen tgd wachtte, wilden zjj met eere hare plaats innemen. »Een zedeljjke, natuurlgke, ongemaakte godsdienst of geen godsdienst moet de leuze zgn. Alleen de eerste kan nut stichten en Gode aangenaam zgn." De Hervorming wgdde de volgende rege len aan den overledene »Zg hier herinnerd, dat hg reeds bg het opkomen der moderne richting in de voorste rjjen harer aanhangers stond, haar verdedigend met woord en pen, en vóór nog de Blaadjes- vereeniging was opgericht kostelijke vliegende blaadjes, kort en puntig en overtuigend ge steld, de wereld inzond. Zjj, die hem voor een paar jaar op de ver gadering van moderne Theologen op zgn eigen aardige wjjze zgn christelijk socialisme hebben hooren bepleiten, herinneren zich nog, hoe frisch 6n geestig hg, reeds op gevorderde leef- tjjd, nog spreken kon. In de Middelburgsche hervormde gemeente was hjj sedert jaren de eenig overgebleven moderne predikant, tot het laatst toe getrouw op zgn post gebleven. Reeds had hg met ge lijkgezinden in de gemeente maatregelen ge troffen, om na zgn dood, als, wat te wachten is, de herv. gemeente geen opvolger in zgn geest zou ontvangen, zooveel mogelijk in de godsdienstige behoeften van geestverwanten te voorzien. Op de afdeeling van den Protestan tenbond te Middelburg rust nu de taak, de erflating te aanvaarden en wat Zjjnen deed in stand te houden en op de grondslagen, door hem gelegd, voort te bouwen. Die taak aan vaarde zjj met warme liefde en ernstige geest drift". Bg de Gereformeerde kerken in Neder land is tot het predikambt toegelaten de oand. W. A. Dekker te Middelburg, die beroepen is naar Naarden. Wekélyksche opgaaf betreffende de Ned. herv. kerk. Beroepen naar: Ritthem D. A. van Kreve len, cand.; Monster A. van der Sluis te Ne- derlangbroekAalsmeer C. Bouthoorn te Groot-AmmersFraneker dr H. W. ter Haar te HoogezandAppelscha J. D. J. Idenburg te Ter Aaen naar Meedhuizen P. J. Griet- huysen Hzn. te Weiwerd. Bedankt voorOosterland c. a., 's Heeren- hoek, eiland Wieringen (toez.), Oudshoorn en Zwartewaal C. van der Hoeven, cand.; Nieuw- poort J. N. Èykman, cand; en voor Bladel D. Jacob8en te Workum. Aangenomen naarDomburg C. van der Hoeven, cand.; en naar Terhorne D. Jacobsen te Workum. DIT STAD EN PROVINCIE. Het rapport der deskundigen, 11. Zaterdag uitgebracht in de voor de rechtbank te Ant werpen behandeld wordende aanvarings-proce- dure tusschen het Deensche stoomschip Xania en het Spaansche Btoomschip Manila schrjjft, naar men ons van welwillende zjjde meldt, de schuld dier aanvaring uitsluitend toe aan de Manila. Een onzer lezers deelt ons mede dat hjj in den af reloopen nacht, toen hg, omstreeks 12 uren, in gezelschap van twee dames, huiswaarts keerde, aan de Heerenstraat al hier een soldaat ontmoette, die met getrok ken bajonet zwaaiend over de straat liep. De dames verschrikten en liepen de Heeren straat in, waarop de soldaat haar nazette. Haar geleider rende den zoon van Mars na tot aan het kleine Heerenstraatje, welk straatje de soldaat inliep, waarsohjjnljjk in de meening dat de juffrouwen ook dien kant gevlucht waren, wat echter niet het geval was. Toen onze lezer, na zich overtuigd te heb ben dat de vrouwen thuis waren, terug keerde, hoorde hjj den soldaat nog in de Heerenstraat met zgn wapen tegen een muur slaan. Hg wgst op dit feit om de meermalen be toogde wenscheljjkheid uit te spreken onder geschikten militairen het dragen van wapenen buiten dienst te verbieden. Morgen (Dinsdag) zal eene inspectie ge houden worden over de dd. schutterig te Middelburg. Het bataljon zal des morgens te elf uur aantreden op den Dam. Bjj die gelegenheid zullen eereteekenen voor langdurigen dienst worden uitgereikt. Wanneer de inspectie door eventueel slecht weder mocht worden afgelast, dan heeft zjj Zaterdag plaatB. Tot administrateur van de militaire slachterjj te Middelburg is, met ingang van 1 Januari, benoemd de heer W. L. van de Pntte, thans werkzaam bjj de militaire bak- kerjj te Breda, Op den Noordzeeboulevard te V1 i s s i n- g e n, ter hoogte van de voormalige mariniers- kazerne, is een tweede kustlicht geplaatst, dat heden (Maandag) avond voor het eerst zal branden, ten dienste der uit het OoBtgat ko mende schepen, welke door de Sardjjngeul de reede van Vlissingen willen bereiken. Het licht bestaat uit een lantaarn, die aan de land- zjjde van rood en aan de zeezjjde van wit glas is voorzien, en correspondeert met het kustlicht, dat op de rotonde staat. In de lantaarn bevindt zich een regulateur brander, waardoor de lichtwachter slechts aan den voet van de lantaarn de kraan behoeft open te draaien. Proeven, onlangs tot plaatsing van dit kust licht nabjj den voormaligen bomvrgen toren genomen, hadden niet het gewenschte resultaat- Ter gelegenheid van zjjn 25-jarig jubileum werd den heer H. L. Hermans, kapitein bjj de dd. schutterjj aldaar, door de Zaterdagavond ten huize van den majoor-commandant ver- eenigde officieren en den auditeur-militair, een ongeveer 35 c. M. hoog, zilveren vrouwen beeld, de godin der overwinning voorstellende, aangeboden. Op den ebbenhouten voet, waarop het rust, is melding van deze gebeurtenis gemaakt, en daarop zgn geplaatst de jaartallen 1870—1895. Door de Staatsspoorwegmaatschappij is aan J. A. Anemaat, machinist te Ylissingen, een eervolle vermelding toegekend wegens betoonde activiteit. Te V e e r e werden Zondag, door den garnalenvisscher J. de Roojj, uit zee aange bracht twee lgken, welke hjj heeft afgehaald van een uit zee stekenden mast op het zooge naamde Noorland. Het schip was gezonken, slechts de mast was boven water en deze twee menschen hadden zich daarin vastge bonden. Zjj zgn bljjkbaar Engelschen en het vaartuig was waarscbjjnljjk eene Engelsche barge. De lgken waren gekleed in oliegoed en geheel blauw. Na de gebruikelijke forma liteiten, zgn zjj per draagbaar naar het ljjken- huiBje op de begraafplaats te Veere gebracht. In eene Yrjjdag avond, in de sociëteit Ons Genoegente Zierikzee gehouden ver gadering werd de vraag besproken in hoever het mogeljjk en wenscheljjk zou zgn om aldaar eene vereeniging op te richten, zich ten doel stellende het vreemdelingenverkeer te Zierik zee en in Schouwen en Duiveland te bevor deren of het verkeer voor vreemdelingen te ver gemakkeljj ken Nadat de heer Legemaat, die het denkbeeld van het oprichten van zoodanige vereenigiDg had geopperd, de wenscheljjkheid en het nut daarvan had betoogd en als zjjne meening had te kennen gegeven, dat althans zeker op kleine schaal, en om te beginnen door de uit gave van een geïllustreerden gids, wel iets voor het vreemdelingenverkeer kon worden gedaan, werd met algemeene stemmen, (16 van de 40 belanghebbenden, die zich op eene op roeping hadden aangemeld, waren aanwezig) besloten, eene voorloopige vereeniging op te richten en werden, met de opdracht om te trachten, de vereeniging definitief te vestigen, gekozen als bestuur: de heeren Ch. W. Ver- mejjs, burgemeester, J. H. Louwer, J. J. Honig, J. van Os en J. A. Legemaat, die zich deze benoeming lieten welgevallen. Vinden deze heeren bjj de ingezetenen verder den noodigen steun, dan h ooit ook te Zierik zee eene vereeniging tot stand die elders zoo nuttig werkt. Vrjjdag gaf het muziekgezelschap Acce lerando te St. Anneland hare 22steopen bare uitvoering. De goede uitvoering van een achttal muziekstukken werd afgewisseld door het kluchtspel: De Adsistent-dokter en het bljjspel: De Ring van Maria Stuart, beide in 1 bedrjjf. Meermalen wekten de liefhebbers den lach lust van het publiek op, dat, jammer genoeg, zegt onze berichtgever, in slechts klein getai

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1