MIDDELBIIRGSCHE COURANT. N°. 264. 138® Jaargang. 1895. Vrijdag 8 November. Middelburg 7 November. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer. Middelburg 7 Nov. 8 a. vm. 55 gr.. m. 12 u. 57 gr., av. 4 u. 59 gr. F. Verw. Z. W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bjj abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zjjn gratis aan het bureau te bekomen. Ag-en ten. Te TerneuzenM. de Jonge te Rotterdam Nijgh van Ditmak. De lieve straatjeugd. De Wekkersprekende over de »baldadige schooljeugd", herinnert hoe vroeger de ve» hou ding van de onderwijzers geheel anders was en »meester" vaak de raadsman was zjjner oud-scholieren. Was de oude meester hoofd der school, alleen- heerscher op zjjn gebied, nu weten zelfs de leerlingen dat het hoofd der school levende en doode hoofden boven zich heeft, dat de in structie, die dit gelaat en dat verbiedt, ook voor de hoofden geschreven is. Zjjn instructie, het leerplan, de tafel van werkzaamheden verbieden hem soms aan bil- ljjka verzoeken te voldoen, waardoor het ver trouwen der ouders dikwerf werd gewonnen kon hg bet vroeger overleggen met zjjn hel pers, de onderwjjzers zjjn zjjn mede-ambtena ren, die hun instructie volgen en daaraan ge hoorzamen meer kan van hen niet gevergd worden. Alleen wordt de hulp van den onderwjjzer somtijds ingeroepen als de ouders geen raad weten en dan zou men liefst zien, dat de on derwijzer de functie van gevangenbewaarder en zoo noodigdie van beul op zich nam. Wei gert hg, dan is men ontevreden en geeft hjj toe, dan is niet zelden de instructie een be letsel, die het recht om te straffen, hoe noo- dig dit ook moge zjjn, beperkt. Daarbjj komt dat de leiding thuis dikwerf veel te wenschen overlaat. Zou, vraagt het blad, de band tusschen huis gezin en school niet nauwer toegehaald kun-; nen worden door de ouders in een nadere betrekking tot de school te brengen Daartoe geeft het in overweging bjj 't be gin van ieder kwartaal vergaderingen te hou den van de onderwjjzers met de oudere der leerlingen, onder voorzitterschap van een ge- delegeeerde van het gemeentebestuur. De ou ders zouden hun wenschen kunnen mededee- len, on de onderwjjzers zouden zich daarnaar kunnen richten of wel de bezwaren in het licht stellen. Men zal spoedig arbeidsraden krjjgen, waarom zou men ook geen schoolraden hebben? Men moet den schoolraden vrjjheid geven de school in te richten zooals het meest strookt met de lacale belangen. Zou er, vragen wjj, op zulke vergaderingen waar de oudere met hunne grieven en praatjes te berde komen, niet vaak een Babylonische spraakverwarring heerschen Volgens de Standaard is de anti-revolutio naire partjj door het bekende incident zeer ernstig in haar kracht verzwakt en de tjjd dat de geheele anti-revolutionaire partjj, onder vaste leiding, gauche en droite saamverbonden, optrad, thans voorbjj. Het iB echter moeiljjk, nu reeds te zeggen, in hoeverre goede wil en omzichtig beleid er nog in Blagen zal, om de geleden schade althans gedeelteljjk te her stellen. De Eerste kamer is Woensdag avond bijeen gekomen tot hervatting harer.werkzaamheden Ingekomen was een missive van den heer A. J. Bljjdenstein, houdende mededeeling dat hjj wegens langdurige ongesteldheid 2jjn ont slag genomen heeft als lid der kamer. De voorzitter zeide naar aanleiding hiervan Mjjne Heeren Het doet u voorzeker, evenals mjj, innig leed, dat ons hooggeacht medelid, de heer A. J. Bljjdenstein, door den toestand zjjner ge zondheid zich genoopt gevoelde zjjn ontslag te nemen. Door zjjn deugdeljjke adviezen en onafhan kelijk oordeel behartigde hjj de belangen van land en maaischappjj Zjjn eenvoud, trouw en hartelijkheid deden hem de genegenheid verwerven van allen die hem kenden. Moge de Almachtige zjjn verdere levensdagen in alle opzichten gezegend voor hem doen zjjn. Wjj zullen hem nooit vergeten." (Teekenen van instemming). Nog waren ingekomen een missive, houdende mededeeling van het overljjden van jhr. C. Hartsen, welke reeds met een brief van rouw beklag is beantwoord; en eenige laatsteljjk door de Tweede kamer aangenomen wetsontwerpen, waaronder de Indische begrooting 1896. Naar het Bat. Ebld meldt, gaan de kost- baaibeden van den vorst van Lombok, door ons buit gemaakt, en wel ter gezamenljjke waarde van f 850,000, successievelijk naar Ne derland, ten einde aldaar geréaliseerd te wor den. Met het stoomschip Burgemeester Den Tex ging de eerste bezending, ter waarde van een ton, en zoo vervolgens, tot de gansche buit in Nederland is, alwaar de kostbaarheden, waaronder artikelen van groote waarde, wel grif koopers zullen vinden. Ongetwijfeld zul len ze in Nederland wel eerst voor het publiek tentoon worden gesteld en het is jammer dat men in Batavia daartoe geen gelegenheid heeft opengesteld, want de schatten bljjven uit het oogpunt dat zjj buit zjjn gemaakt en van een vorst afkomstig, welke fabelachtig rjjk werd genoemd, een kunstwaarde behouden, welke door tentoonstelling in haar waarde wordt verhoogd. van dank aan den afgetreden secretaris, den heer A. J. Wjjnne, voor den lust en den jjver, door dezen steeds betoond, en uitte de hoop het vertrouwen dat de heer Hasselbach de voetstappen van zjjn voorganger zal drukken. Naar aanleiding van de ingekomen stuk! en, waaronder behoorde een verzoek om steun voor een eventueel hier op te richten kookcursus, deelde de voorzitter mede dat het bestuur had gemeend daarop om financieele redenen niet kunnen ingaan. Verder deelde de voorzitter mede, datvoor- loopig bepaald is, dat op 18 December a. als spreekster voor het departement zal optreden Mej. Sophie Bos, van Nienwer-Amstel. Daarna werd het woord gegeven aan den heer J. A. Altorffer, afgevaardigd geweest ter algemeene vergadering tot het uitbrengen van rapport dienaangaande. Nadat dit was geschied, kwam ter tafel de rekening en verantwoording over 1894/5. Deze werd, na door een paar leden te zjjn gecon troleerd, goedgekeurd in ontvangst en uitgaaf op een bedrag van f 3775.15®, met een saldo in kas van i 28.02. Door den voorzitter werd verder nog mede gedeeld dat van het hoofdbestuur ontvangen is een mandaat groot f 150, toelage voor den cursus tot opleiding van helpsters aan de be waarschool. Vervolgens kwam de begrooting voor het volgend jaar in behandeling. Bjj de ontvang sten werd medegedeeld dat het ledental weder met 10 is verminderd en werd door den voor zitter de hoop uitgesproken dat de leden zoo veel mogeljjk zullen trachten het leden tal te vermeerderen. De ontvangsten werden vastgesteld op 626.72 en de uitgaven op geljjk bedrag. Het tooneel in de hoofdstad. Van particuliere zjjde schrjjft men ons uit Amsterdam: Ik had nooit gedacht dat ik zooveel succes zou hebben van mp ondeugend berichtje omtrent eene commissie van tooneel-verslagge- vere, die den Raad van beheer van Het Ne- derlandsch tooneel van advies zou moeten dienen. Het zou mjj haaBt verleiden om op die wjjze nog meer van die zjjdelingsche wen ken te geven. Enkele bladen namen het bericht over en behandelden het au serieux. Dit was het sein voor hen, die de bedoeling van mjjne mededeeling konden begrjjpen od ook begrepen, om zich warm te maken. Met de hun eigen bescheidenheid want bescheiden zjjn die heeren! zegden zjj daar over hunne meening; en een zelfs verwaar digde zich van af zjjn hoog standpunt op uv blad en mjj neer te zienzelfs om een oogen- blik van zjjn verbeven zetel af te dalen en zjjn pen te versnjjden voor eenige opmerkingen. Sints dat oogenblik ging er een sohok door de gelederen der tooneelvrienden in Amsterdam. Hjj heeft geschreven en zjjn gevoelen ge zegd. Allah is groot; maar nog grooter zjjn profeet. Het is wel eigenaardig dat altjjd het licht over tooneelzaken in Amsterdam tot ons komt door middel van een Rotterdamsch blad, welks hoog standpunt alleen geëvenaard wordt door zjjne onpartijdigheid en zjjne politieke eer lijkheid. UIT STAD EN PROVINCIE Woensdag werd door de leden van de Provinciale Staten van Zeeland, op een der bovenzalen van de sociëteit St Joris alhier, aan den heer commissaris der Koningin een diner aangeboden. Mede zaten aan de hoofdiugenieur van den provincialen waterstaat en de griffier der Staten. - Bjj het dezer dagen gehouden examen voor commies der postergen zjjn o. a. geslaagd surnumerairs J. Gr. H. Dhont en J. M. Be- kaar, beiden te Middelburg. Onder voorzitterschap van den heer L. K. van der Harst vergaderden Woensdag avond in het concertgebouw alhier de leden van het de partement ^Middelburg" der Maatschappij tot Nut van Algemeen. De leden, schreven wjj uit gewoonte, doch juister ware de uitdrukking eenige leden, want buiten het bestuur waren er slechts vier aan wezig. De voorzitter heette, na de vergadering ge opend te hebben, den heer Hasselbach, die voor 't eerst als secretaris in eene leden-vergadering optrad, welkom. Hg voegde daarbg een woord Dat zal wel weer bljjken als er nog eens eene kieswetbeweging ontstaat. Maar weg met de politiek ik ben er bang van. Laat mg liever scbrgven over zak en van het tooneel, waarvoor ik hart heb en liefde koester. Daarom juist erger ik mjj dageljjks aan de perfiede taktiek, die sedert jaren sommige recensenten tegenover de Koninkljjke Veree- niging Het Nederlandsch tooneel hebben gevolgd. n wie zooals ik achter de schermen ziet, de personen kent die aldus optreden, heeft nog meer reden tot ergernis. Zjj bestrjjden stelselmatig uit rancune. Er zjjn onder die bedillers die waren zjj eerljjk en flink zouden moeten zeggen laat ik liever zwjjgen, dan vermjjd ik den scb van met het oog op het verleden mjj te willen wreken. Is er indertjjd door den Raad van beheer dier Koninkljjke Yereeniging niet eens in zjjn verslag op die houding der recensenten ge wezen en er bjj herinnerd dat een hunner, toen het tjjd was om te werken, de richting aan te wjjzen waarin de Vereeniging zich moest bewegen, niets deed; om het zachtste woord te gebruiken. Is er onder die heeren, die zoo het hoogste woord voerden, nog niet een die vroeger ook in nauwe betrekking tot de Vereeniging stond en wien het dus beter paste om over haar te zwjjgeneerder dan nu allerlei wjjsheid te luchten die kant noch wal raakt? _^.lk erkende Vereeniging ia niet volmaakt, Uit Vlissingen Bchrjjft men ons: Voor eene flink bezette zaal trad Woensdag avond in het gebouw der Loge alhier voor de leden van het departement Vlissingen der Maatschappij tot Nut van 'f Algemeen met hunne dames en tal van belangstellenden, wien op hun verzoek door het bestuur welwil lend introductie was verleend, de beer G. Rogge van Deventer als spreker op. Zooals bekend is, heeft deze als veldprediker de eerste expeditie naar Lombok medegemaakt. Als onderwerp bad bjj dan ook gekozen Mjjne ervaringen bjj de Lombok-expeditie." Geheet in verhalenden trant en op popu laire wjjze wist hjj zjjn auditorium den gan- schen avond te boeien. Na eene uiteenzetting van de feiten, die tot deze, in den aanvang zoo ongelukkige expeditie aanleiding hadden gegeven, leverde hg eene duideljjke en nauwkeurige beschrij ving van het eiland en volgde hjj verder stap voor stap alles wat geschied was tuSEchen de landing der expeditionaire troepen bjj Ampe- nan tot na den verraderlijken overval, waarbjj generaal Van Ham en zoo menig dapper In disch officier en mindere het leven liet. Vooral de terugtocht van Tjakra Negara naar de kust werd door spreker nauwkeurig ge schetst. Algemeen was dan ook de instemming, toen de voorzitter van het departement, de heer A. D. Brinkerink, namens allen aan spreker dank heeft hare fouten. Maar om een publiek, dat uit zoovele verschillende elementen bestaat, te voldoen, dat is een kunst, die nog niemand met aaccea heeft beoefend. En er is een groot onderscheid tusschen een afbrekende en een opbouwende critiek; tus- Bchen stelselmatig afkeuren en welgemeende wenken geven. De Vereeniging heeft meermalen getoond te willen in de richting die deze critici aan geven maar dan bleek het publiek daarvan niet gediend te zjjn zjj heeft aan de nieuwe richting willende tol betalen dezen of genen tooneelspeler aan zich verbonden of terugge nomen, maar eenmaal bjj haar, bleek die niet in den smaak van het publiek te vallen. Welke dwaze plannen in het hoofd van heeren ri96c senten opkomen, bleek wel weer uit het jongste stukje in dat Rotterdamsche blad, waarbjj het gezelschap van den beer Chriepjjn als het juweel van al wat wjj bezit ten ons wordt geschetst. Dit gezelschap mag wel op zjjn hoede zjjn voor zulke vrienden Ik erken dat dit veel goeds bevat, veel jjver bezit en eenige goede elementen. Maar het is toch nog geen gezelschap om op éen ljjn gesteld te worden met die van het Ne derlandsch tooneel en der heeren Le Gras en Dit zjjn beide de goede gezelschappen in ons land. En met die verklaring doe ik aan anderen niet te kort. Een gezel&chap-Cbrspjjn, jong als het is, betuigde voor het gehoorde. En waarljjk, veel raag men uit de dagbladen van dit deel der Indische krijgsgeschiedenis vernomen hebben, een genot was het om het geheele verloop der gebeurtenissen door een ooggetuige als spreker op zoo eenvoudige, natuurljjke wjjze te hooren voordragen. - Heden morgen iB het s. Willem Prins van Oranje, van de maatschappij, Zeeland gebracht naar de Kon. fabriek de Schelde, waar het van nieuwe stoomketels zal worden Men schrjjft ons uit Oost-Souburg. Het is helaaseen voldongen feit dat de fraaie buitenplaats Schoonenburg met den grond geljjk zal worden gemaakt. Men is nadat in het begin dezer maand de gebouwen voor afbraak onder den hamer waren ge weest, met het afbreken begonnen. Onze gemeente raakt hierdoor een harer aantrekkelijkheden kwjjt en de vroeger zoo dtukke Vlissingsche weg een harer mooiste gezichtspunten. Jammer dat de eigenaars van de riante bui tenplaats hun besluit om de plaats te amo- veeren hebben doorgevoerd en ernstige pogin- om het te voorkomen zjjn afgestuit op hun onwil en eigenaardige opvattingen. De Soesche Crt neemt onze opmerkiBg over naar aanleiding van het ons uit Goes geschrevene over de ontslagname der com missie voor Werkverschaffing" aldaar; een besluit waarop zjj, na aandrang van de leden, op de jongste vergadering van den Christelijken Volksbond terugkwam. Die commissie had zich geërgerd aan hetgeen door een der leden van den raad, den heer Van der Leeuw, was gezegd bjj de behandeling der begrooting voor 1896. Genoemd blad schrjjft nu »Naar wat in ons blad uit de bewuste rede voering van de heer V. d. Leeuw werd medege deeld, kon de Midd. Crt natuurljjk tot geene andere conclusie komen. Naar het scbgnt is eohter de gevoeligheid der commissie opgewekt door eene in een ander blad gereleveerde uitdrukking van den heer V. d. L. en nu deze uitdrukking eenige sensatie heeft gemaakt, meenen wjj het volgende te moeten zeggen Bjj de eenigszins breedvoerige beschouwingen door dhr. V. d. Leeuw gehouden, kon door ons niet alles worden opgenomen of uitge werkt wat bjj zeide. Wjj herinneren ons echter de uitdrukking dat »de Werkverschaffing niet veel beteekent," bepaald gehoord te hebben, maar zjj kwam ons niet voor bedoeld te zjjn in den ongunstigen zin, welken men er aan scbgnt gehecht te hebben. Het scheen ons, dat bedoeld werd, dat men bjj de Werkver schaffing (de heer V. d. Leeuw sprak van »christelgke" werkverschaffing) Blechts een sober loontje kan verdienen en dat slechts een gering aantal personen aan het werk kan worden gezet. En aangezien dit in den aard der zaak ligt en niemand die bewering bestrjjden zal, zjjn wjj in ons verslag dit gedeelte der, rede, als van minder gewicht, met stilzwjjgen voorbjj- gegaan. Dat de heer V. d. Leeuw daarmede iets moet nog veel leeren. Als ik het ontleden ging, zou ik zeggende toon is mjj dikwjjls te alledaag8cb, de manier van spreken daarbg te vlug, en er ontbreekt vaak warmte ik spreek niet van sentimentaliteit. Het gezel schap zou nog heel wat wjjziging en verster king moeten ondergaan, wil het in ons land een eerste plaats innemen. Zelfs de uitvoerine van Kerstavond kon mjj niet bevallen. Er lag over het geheel niet dat waas van gemoe delijkheid, dat dit Duitsche drama moet ken merken. In Berljjn was het meeste succes weggelegd voor hen, die niet tot het gezelschap behoorden. Maar juist daarom vind ik het zoo onverstan dig om, uit haat ja laat ik het zoo maar noemen, jegens een tooneel vereeniging, een ander gezelschap ongelukkig te maken door het over het paard te tillen, want dat doet men, als men dit te veel verheft, het wjjs maakt dat het reeds staat op den hoogsten trap van volmaaktheid. En wat nu het het door dien hoogwjjzen recensent geopperde plan aangaat om een schouwburg van 800 plaatsen te bouwen, eigen dom van eene vereeniging Het Nederlandsch Tooneel, zonder het huidige gezelschap maar met de Koninkljjke subsidie, waar het moderne ten troon wordt verheven, en de directie in handen van de heeren Chrispjjn en Van Kuyk zou zjjn ik durf dit een onpractischen wensch noemen. Als regisseurs zjjn die heeren uitstekend, als directeurs moeten zjj hunne sporen nog verdienen. Doch bovendienvraagt het den tooneel- onaangenaams aan het adres der commissie leden heeft willen zeggen, gelooven wjj niet. Ons althans ia het niet zoo voorgekomen." Zelfs na deze opheldering bljjven wjj van meening dat de commissie van Werkverschaf fing al te prikkelbaar zich toonde. Zjj dient te bedenken dat het onmogeljjk is alle men- schen te bevredigen. De lichtopstand op den dam het Oude Hoofd nabjj W alzoorden staat thans niet ver van het zeeëind van den dam en heel wat beneden hoogwater, wat bjj Bommige water standen wel eens aanleiding gaf dat het licht lang vóór zonsondergang moest worden ont stoken, terwjjl reeds bjj den minsten jjsgang de opstand en het licht niet dan met moeite waren te bereiken. Thans wordt een nieuwe opstand geplaatst veel meer dijkwaarts op den dam en boven den hoogwaterstand. Zoodra het werk voltooid is, zal daarin een nieuw licht worden ontsto ken en wordt het oude opgeruimd. Ten behoeve van den r jj fes waterstaat zjjn aan den Perfcpolder geplaatst een stel nieuwe peilsehalen van geëmailleerd jjzer aan zware palen, waaraan voor 't vervolg de verschil lende waterstanden zullen worden opgenomen RECHTSZAKEN De rechtbank te Rotterdam besliste Woensdag, zooals wjj toen in 't kort onder Laatste berichten hebben medegedeeld, in zake de aanvaring van de Elbe en de Crathie, dat het volledig bewjjs is geleverd, dat de aan varing heeft plaats gehad tusschen de Elbe en de Crathie, terwjjl de schuld daarvan lag bjj de Crathie. Mitsdien werden de gedaagden Gordon c. s., eigenaars der Crathie, veroordeeld aan de Nordd. Lloyd te vergoeden de geheele schade, geleden aan de Elbe en toebehooren met 6 pc. 'sjaars van af den datum der aanvaring. Ieder der gedaagden bljjft aansprakeljjk voor zjjn deel der te vergoeden schade, waarvoor de Crathie executabel wordt gesteld. Bjj niet betaling heeft de Nordd. Lloyd het recht tot verkoop, terwjjl de gedaagden voorts worden veroordeeld in de kosten van het ge ding en van de beslaglegging. Deze kosten worden op dit oogenblik be groot op f 3138,67Ya. Een landbouwer, onder Kralingen, lever de dezen zomer melk aan een fabriek tegen 5 centen per liter. Nu grepen er aan die fabriek oneerlijkheden plaatsal de gekochte melk ging niet met de lift naar boven, want de knechts gaven een deel van de melk aan den leveran cier terug, waardoor deze 2% cent per liter betaalde om deze den volgenden dag nogmaals voor 5 centen aan die fabriek te verkoopen- Een drietal knechts schenen op die wjjze hun patroon te bedriegen, en de hoeveelheden melk, welke op die manier verduisterd werden, scbjj- nen vrjj groot te zjjn. De zaak is voor den rechter gebracht en bjj het proces is aan het licht gekomen, dat op één dag in Juli 270 a 280 liters verduisterd zjjn. De oneerljjkheden moeten gedurende 7 8 weken hebben geduurd, Tegen de ontrouwe knechts is eene gevan genisstraf van zes maanden geëischt. directeuren, die het met het moderne wagen, of zjj daarmee sympathie hebben bjj bet publiek of het een houdbare toestand zou worden of zjj zouden kunnen bestaan wanneer zjj zich louter daarbg bepaalden. Neen, stellig niet, zal het antwoord lniden. En dat die stuurman aan wal uit onze stad dit zelf begrjjpt, bewjjst wel zjjne toelichting op zjjn betoog dat onder het moderne niet bjj voorkeur Maeterlinck c. p. begrepen wordt of Ibsen, maar wel degeljjk ook het genre van Barrière, Augier, Duroas Fils, Sardou, de Fransche comedie de moeurs. Dat is al een zeer zonderlinge opvatting van het moderne; maar bewjjst tevens hoe de scbrjjver zelf de zwakheid van zjjne redeneering gevoelt. Het publiek zou doen, zooals het thans doet juist bjj de echt moderne stukken niet komen en die van Dumas, Sardou zooals de Konink ljjke Vereeniging ze geeft gaan zien, mits geen tentoonstelling, circus of variété-gezel schap eene grootere aantrekkingskracht uit oefenen en de bladen het publiek niet aan sporen daarheen te gaan door altjjd door de loftrompet daarover te steken. Het echt moderne en boe zal dat in latere jaren er uitzien als lbsen en Maetetlinck weer uit de mode zjjnzou, even als nu, geen belangstelling vinden en van zelf nu ook zulk eene vereeniging weer den gewonen weg moeten bewandelenzorgen voor afwisseling door stukken op te voeren van verschil lende richting en naar velerlei smaak. Dat is ook de eenige weg. Dan eei8t beantwoordt bet tooneel aan zjjne

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1