MIDDELBERGSCHE COURANT. N°. 256. 138e Jaargang. 1895. Woensdag 30 October. Het ontwerp Tan wet tot (picktiii vaal Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer. Middelburg 29 Oct. 8 u. vm. 36 gr., m. 12 u. 39 gr., av. 4 u. 39 gr. F. Verwacht Z. O. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zyn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per r< Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën by abonnement op voordeeIi| voorwaarden. Prospectussen daarvan zy aan het bureau te bekomen. rdeelige I n gratis I Agenten. Te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nikuwenhuijzen. Hoe bijzonder langzaam het op wetgevend gebied in ons land gaat met het tot stand brengen van nuttige instellingen en het nemen van dringend noodlge maatregelen op sociaal gebied, blijkt wel uit den loop, dien de beweging tot oprichting van kamers van arbeid heeft genomen. Nadat er reeds lang en veel over het nut en de noodzakelijkheid van zulke in stellingen was geschreven en gesproken, namen eindelijk in' April en Mei van 1892 twee leden van de Tweede kamer, de hee- ren Pyttersen en Schimmelpenninck van der Oye, het initiatief om te beproeven zulke kamers van arbeid in het leven te roepen. Nadat over die beide ontwerpen door de Tweede kamer voorloopig verslag was uit gebracht, besloten genoemde twee leden een gecombineerd voorstel in te dienen, wat ook geschiedde, maar dat door de laatste ont binding der kamer kwam te vervallen. In Juni 1894 bood dé heer Pyttersen alleen een nieuw voorstel aan, dat hij echter in September van dat jaar wêer introk, hoofdzakelijk omdat er in de Tweede kamer een algemeen gevoelen heerschte dat eene poging om kamera van arbeid op te richten moest uitgaan van de regeering en deze bij monde van dén minister Van der Kaay zulk een ontwerp had toegezegd. Een der gelijk onderwerp van zoo ingrijpenden aard in de sociale verhoudingen moest, beweerde men, eene regeering zelve ter regeling voor dragen. Ons is het nooit duidelijk geweest waarom dit zoo noodzakelijk was. Is een wet op den kinderarbeid van min der gewicht, van minder invloed geweest, omdat de afgevaardigde Van Houten daartoe indertijd het initiatief nam? Zou er bij eene regeering minder sympa thie voor eene wet bestaan, omdat zij zelve haar niet tot stand bracht Wij gelooven het niet. En zeker zou dit dan, waar wij zoovele afwisselende regeeringen hebben, een treurig verschijnsel zijn. Wanneer men het ontwerp-Pyttersen had behandeld, zouden wij nu reeds heel wat verder zijn geweest. En daarin èn in dat van den heer Schimmelpenninck van der Oye was toch zooveel goeds, dat door de regeering daarmee, rekening is gehouden bij de samenstelling van haar voorstel. En middelerwijl, terwijl door allerlei omstandigheden vertraging ontstond, namen in ons land beroeringen tusschen patroons en werklieden toe ten gevolge van geschillen, die door tus&chenko mst van een verzoenings- raad, uit een eventueele kamer van arbeid gekozen, allicht op minnelijke wijze uit den weg te mimen waren geweest. In Amsterdam heeft men gehad werkstakingen onder de typografen, thans onder de diamantwerkers en de sigarenmakers, in Utrecht evene onder de laatstgenoemde en in Maastricht onder het personeel van den heer Regout om van tal van kleinere geschillen, welke zich in de laatste jaren in ons land onder patroons en werklieden voordeden, niet te Zoo is er weer een kostbare tijd voorbij gegaan, dien men zoo goed had kunnen bezigen om een dringend uoodige en nuttige schrede op den weg der sociale wetgeving te doen. Zal nu de poging, door de regeering aan gewend bij haar verdienstelijken arbeid, waarop wij reeds met enkele woorden wezen en waarvan wij de hoofdtrekken reeds mee deelden, spoedig vruchten dragen Wij willen het hopen, maar met het oog op al wat op wetgevend gebied in de na toekomst ons wacht, betwijfelen wij ten zeerste of ooit het nn aanhangige ontwerp wet zal worden en nog meer of dit in de naaste toe komst wel het geval z^n zal. Eerstens hebben de Kamera nog het ont werp op de personeele belasting, daarna verschillende begrootingen te behandelen, terwijl dan zeker het kiesrechtontwerp aan de orde komt. En welken loop de behande- ling van laatstgenoemd ontwerp zal nemen, wat daarvan de gevolgen zullen zijn, wie zal het zeggen? In elk geval verdient het bedoelde ont werp thans besprekingomdat daardoor op nieuw, en nu van officieële zijde, getracht wordt te voldoen aan een verlangen, blij kens het verslag der arbeids-enquête door werklieden vrij algemeen gekoesterd, door verschillende lichamen en op tal van ver gaderingen geuit. Op enkele hoofdpunten willen wij dan nog wijzen. Volgens art. 2 van het ontwerp heeft de Kamer van arbeid „ten doel de belangen van patroons en werklieden in onderlinge samenwerking te bevorderen door „het verzamelen van inlichtingen over arbeidsaangelegenheden het dienen van advies aan de hoofden der Departementen van algemeen bestuur en de besturen van provinciën en gemeenten, hetzij op aanvrage van die autoriteiten, hetzij uit eigen beweging, ten aanzien van alle onderwerpen, welke de belaDgen van den arbeid raken; „het voorkomen en vereffenen van geschil len over arbeidsaangelegenheden, ook, voor zoover noodig, door te bewerken dat eene scheidsrechterlijke uitspraak tusschen de partijen, die zij niet heeft kunnen verzoenen, tot stand kome." Wij zouden willen vragenis het niet wenschelijk om in deze de volgorde te ver anderen en het voorkomen en vereffenen van geschillen als eerste en voornaamste doel aan te wijzen Daardoor toch zal, meer dan nu, tegenover de arbeiders op den voorgrond gesteld wor den dat een Kamer van arbeid tot taak heeft de patroons en de werklieden tot elkaar te brengen en de belangen van beiden te be hartigen. Hierin toch schuilt, buiten de regee- ringskringeD, de hoofdkracht en het hoofd doel van zulke instellingen. Het verzamelen van inlichtingen over arbeidersaangelegenheden en het dienen van advies, hoe nuttig op zich zeiven, zijn toch ondergeschikte punten tegenover de aller gewichtigste taak van zulke Kamers om patroons en werklieden ter wille te zijn. Nu reeds tracht men van enkele zijde het ontwerp in miscrediet te brengen omdat daarin niet krachtiger maatregelen, bindender bepalingen worden voorgeschreven. Er kan zegt men veel gedaan wordenmaar zal dat ook geschieden Ons dunkt eene tegemoetkoming in deze zou het wezen wanneer men het hooiddoel van zulk een Kamer wat meer op den voorgrond stelde. Op goede gronden steunt bet voorstel der regeering, waar zij geen dwingende kracht wil verleenen aan de beslissingen van een verzoeningsraad. Sommigen mogen het be treuren dat dwingende kracht zal uitblijven, voorshands is eene andere bepaling op dit punt onmogelijk. In hare memorie van toelichting zegt de regeering daaromtrent »Niet alleen zou de opdracht van recht spraak aan den verzoeningsraad in stryd zyn met de Grondwet, welke de beslissing van twistgedingen over burgerlyke rechten by uitsluiting opdraagt aan de rechterlyke macht, welke wordt uitgeoefend door rechters, door den koning aangesteld, maar daarenboven zyn het hier geen rechtsgeschillen, die te be slissen zij n. De eenige maatregel, die ten deze worden toegepast, is van zedelyken aard en bestaat in het aangeven van de middelen tot verzoening, in het bevorderen, indien nog noodig, van eene scheidsrechter!yke uitspraak het openbaar maken van de verslagen van den verzoeningsraad. Stemt éene der par tyen niet toe in het uitlokken van eene arbi trage, waar de verzoeningsraad deze noodig oordeelde, of weigert, na een zorgvuldig en onpartydig onderzoek, de party, die blijkbaar ongelyk heeft, tot herstel van de goede ver standhouding mede te werken, dan blyft alleen het beroep op de publieke opinie over, die. op deze wijze voorgelicht, eenè niet te mis kennen zedelijke macht uitoefent." Dit is ook, naar onze meening, het eenig standpunt dat, met het oog op de beper kende bepaling in de Grondwet, is in te nemen. Het brengen van een zaak voor een ver zoeningsraad moet en 't kan niet anders steeds de vrijwillige daad zyn van beide partijen. Nam de wetgever hier de vrijheid van beide partijen weg, het was geen verzoeninge-raad meer maar een rechtbank of een Iets anders is echter de vraag of bet niet te betreuren valt dat de grondwet verbiedt geschillen, uit een arbeidscontract voortko mende, te brengen, in plaats van voor den gewonen burgerlijken rechter, voor een col lege als de Kamer van arbeid, welke dan bij zulke geschillen dezelfde bevoegdheid zou moeten hebben als de rechter in andere zaken, in den geest als het geval is bij instellingen zooals de rechtbank van koop handel in andere landen voor handelszaken. Voor dergelijke rechtbank van koophandel, rechtbank of kamer voor arbeidscontract kan men natuurlijk de tegenpartij dagvaarden tegen diens zin, zonder diens medewerking. Zulk eene instelling is in ons land echter niet mogelijk met het oog op de grondwet en daarom dient men zich voorshands te vergenoegen met het bereikbare, in de ver wachting en die koesteren wij, in tegen stelling met anderen die na reeds hunne batterijen richten tegen het ontwerp der regeering, omdat het niet alles geeft wat de werklieden wenschen dat de moreele in vloed van zulke kamers van arbeid en ver zoeningsraden groot zal zijn^ ook als gevolg der publieke opinie. Bij art. 3 van het ontwerp wordt aange geven dat „onder patroons deze wet ver staat de hoofden of bestuurders van een bedrijf, waarin ten minste éen persoon boven de zestien jaren tegen genot van loon werk zaam is en allen die op het beheer der hoofden of bestuurders toezicht houden. „Onder werklieden verstaat deze wet alle anderen, die tegen genot van loon in een bedrijf werkzaam zijn." Zon het, ter voorkoming van verwarring en misverstand, bij de uitvoering der wet, niet gewenscht zijn deze bepaling, met be houd van den leeftijd, te wijzigen overeen komstig die, voorkomende in bet reglement voor den arbeidsraad van Middelburg, lui dende Onder patroons worden verstaan allen die in eenige zaak of bedryf, alzoo niet voor huishoudelijke belangen, een of meer loon- trekkenden in dienst hebben. 2. Onder werklieden worden verstaan allen die in eenige zaak of bedryf, alzoo niet voor huishoudelijke belangen, tegen loon werkzaam zyn. 3. Zy, die als ondernemer, werkbaas enz. niet tegen vast loon by den hoofdaannemer of by hem die de zaak of onderneming dry ft in dienst zyn, maar voor eigen rekening en risico een onderdeel van eenig werk hebben op zich genomen, worden voor de toepassing van dit reglement beschouwd >als patroon, waar het hun verhouding be treft tot de by hen voor loon in dienst zjjnde werklieden »als werklieden, waar het hun verhouding betreft tot hem tegenover wien zjj voor eigen rekening en risico eenig werk hebben op zich genomen." Juist de woorden„alzoo niet voor huis houdelijke belangen" zullen, niet het minst ter voorkoming van misbruiken in verband met de kiesgerechtigheid, veel kunnen voor komen, wat nu allicht door verkeerde op vatting tot moeilijkheden aanleiding kan geven. Dat onder de opgegeven takken van be dryf ook de landbouw wordt genoemd is, naar ons gevoelen, goed gezien. Over de samenstelling der arbeidsraden zijn, vooral ten opzichte der keuze van voor zitters van den raad zeiven en van de af dee lingen, reeds bezwaren geopperd, die zeker wel ernstige overweging verdienen. Waar patroons en werklieden terecht een eveD groot aantal leden in zulk een raad en zijne afdeelingen tellen, hangt er van de keuze van een voorzitter veel af; omdat aan hem daardoor eene beslissende stem wordt toe gekend. Op dit bezwaar wees dezer dagen de heer Pyttersen, die een zeer practisch middel aangaf, om daaraan te gemoet te komen, nl. benoeming als regel uit en door de leden, en bij uitzondering, b. v. als geen overeenstemming werd verkregen, buiten de Kamer, door de regeering uit een door de Kamer aangeboden voordracht. Eene groote verbetering van het ontwerp zou ook zijn eene bepaling, door den heer Pyttersen aangegeven, dat de regeering eene Kamer, of haar bestuur, of hare afdeelingen, of wel verschillende Kamers, besturen en afdeelingen zou kunnen bijeenroepen en deze vergaderingen door een gemachtigde der regeering zouden mogen worden bijgewoond. Over het stellig verbod om de vergadering van de afdeelingen van den arbeidsraad of van den verzoeningsraad openbaar te houden, uitten wij reeds vroeger onze meening. Het zal, zooals de regeering op merkt, zeker meermalen gebeuren dat mede- deelingen worden gedaan en inlichtingen gegeven die niet bestemd zijn voor openbaar heid. Ook de vrijheid der gedachtenwisse- ling en haar vertrouwelijk karakter worden beter bewaard, wanneer de vergaderingen niet in het openbaar worden gehouden. Laar aan den anderen kanthoe vaak zullen beraadslagingen worden gevoerd, van groot gewicht voor het algemeen, voor aan verwante vakken als die, waarover debatten zijn gebonden? Zoo men dat stellig verbod niet wil op heffen en daar tegenover bepalen dat die raden als regel in 't openbaar vergaderen maar dit ook iu gesloten zitting kunnen doen, wanneer de meerderheid der vergade ring dit wenscht; laat men dan in de wet opnemen de bepaling dat een raad of zijne afdeelingen en ook een verzoenings raad het recht heeft een verslag openbaar te maken van hunne overwegingen en beraadslagingen, wanneer twee derden der leden daaraan hunne goedkeuring schennen, en bij ge schillen de beide betrokken party en daaraan hare sanctie hechten. Zulk een bepaling opent dien lichamen de gelegenheid het volle licht over hun doen en laten te doen schijnen, waardoor vele verkeerde opvattingen en onjuiste redenee ringen kunnen worden voorkomen. Dit zijn enkele bedenkingen, die bij ons opkwamen bij nadere lezing van het ont werp, dat wy gaarne tot wet zagen ver heven natuurlijk na de noodige wijzigingen en verbeteringen. en tot onderwjjzer de heer A. J. van Gelat te Schore. Te Deventer was door den heer H. J. Ankersmit voorgesteld de hoogere burgerschool voor meisjes op te heffen. De raad verwierp dit voorBtel met 11 tegen 6 stemmen. Maandag heeft te Utrecht op plechtige wijze de begrafenis plaats gehad van prof. dr H. E. Moltzer. Een schat van bloemen en kransen was op de kist nedergelegd en de lijkwagen werd gevolgd door 19 volgrytuigen, waarin, behalve de familie, de senaat en cura toren van de universiteit en van het studenten corps en verder bjjna alleprofessoren en lectoren. Alle universitaire inrichtingen waren ge sloten en geen colleges werden gegeven. Middelburg 29 October. In de veronderstelling, dat minister Houten de door hem voorgestelde uitgaven op het gebied van het openbaar onderwys niet zal terugnemen, maar in het handhaven daar van geholpen worden door de geheele liberale party, geeft de Maasbode de volgende wi schuwing: •Laat de beer Van Houten ons den oorlog aandoen, en de liberale party hem helpen, dan gebruiken wjj met eenige wjjziging de woorden den Standaard, uitgesproken by de oppo sitie tegen Keuchenius in de Eerste kamer: Als de rechterzyde in dezen stryd valt, valt er meer. »0f zou men denken, dat b.v. nog ooit éen katholiek weer stemmen zou op de Rotter- damsche afgevaardigdenMees, Viruly Ver- brugge, Van Gennep, Hintzen en Plate, die door ons te goeder trouw in de Kamer ge bracht zyn en ons nu aldus zouden behandelen De anti-liberalen beginnen dus te dreigen De Standaard is bovendien erg boos. Dit zyn al te maal goede teekenen. Zy kunnen de liberalen aansporen tot samen werking. By kon. besluit is benoemd tot notaris binnen het arr. '8 Gravenhage, ter standplaats de gemeente Delft, J. Bolk, candidaat-notaris te Waalwyk is aan de adelborsten 1ste kl. J. C. de Koek van Leeuwen en J. C. J. Romswinckel, op hun verzoek, eervol ontslag verleend uit den dienst by het korps zeeofficieren, en zyn zy in de hiervoren aangegeven volgorde, benoemd tot 2de-luit. by het korps mariniers is pensioen verleend aan S. L., zich pok schryvende S. L. M. Popta, controleur van deB waarborg en de belasting van de gouden en zilveren werken te 's HertogenboBch, ad f 1662 en aan J. Adr. de Ruiter of de Ruiter Mzn adjunct-commies by het dep. van financiën, ad f 1273. De gewone audiëntie van den minister van financiën zal op Donderdag a. s. niet plaats hebben. ONDERWIJS. By het te Dordrecht gehouden examen in de vrjje en orde-oefeningen zyn o. a. ge slaagd de heeren L. Koopman en A. A. Ra- demakers van Middelburg. Aan school 2 te Yerseke zyn 1 Nov. benoemd tot onderwyzeresBen de J. J. Andriesaen en C. Lagaay te Vlissingen UIT STAD EN PROVINCIE By de morgen (Woensdag) te behandelen gemeentebegrooting door den raad van M i ri de 1 b u r g komen aan de orde de volgende voorstellen van de commissie voor fabricage om de Bellinkbrug waaraan, wil men die als r y brug behouden, groote onkosten zouden gemaakt moeten worden uitsluitend dienst te laten doen als voet brug. Burg. en weth. verklaren het met dit voorstel eens te zyn om de groote Markt met iepen boomen te beplanten, wanneer de nieuwe bestrating ge- reed is. VoIgenB het gevoelen der commissie zal, wordt het verhoogde gedeelte behoorlijk beplant, de Markt een der bekoorlijkste plei- in geheel ons vaderland worden. Burg. weth. verklaren geen bezwaar te hebben tegen beplanting van de Markt met olmen, mits niet aan de zyde van het stadhuis. Verder acht de commissie, zoolang de hou ding van het publiek het onmogelyk maakt bloemen te behouden zonder die door hekwer ken te omringen, het een onnoodige weelde bloemen of fijne heesters aan te planten. Haar wensch zou zyn alle bloemen te verwjjderen en geen nieuwe meer aan te koopen. Burg. en weth. zeggen dat ook zy de op de bolwerken en.op de Balans om de bloem perken geplaatste hekwerken bepaald leelyk vinden. Zy zyn echter overtuigd dat die hekwerken het publiek meer en meer doen beseffen, dat hetgeen zich daarbinnen bevindt moet worden ontzien, en hopen dat dit besef binnen betrekkelijk korten tjjd zoo levendig zal worden, dat die hekwerken, bv. in 1896, ten deele kunnen worden wegge nomen. Dat vertrouwen in het publiek is wel eeniger mate veraterkt na de ondervinding, opgedaan* met bloemperken, door den beer D. L. Broeder geschonken, waaromheen geen hek werken zyn geplaatst en die inderdaad zyn ontzien. In ieder geval zouden burg. en weth. overweging willen geven om vooralsnog niet in te gaan op het voorstel der commissie van fabricage. By den schermwedstryd, uitgeschreven door de vereeniging De Wapenvrienden al hier, waaromtrent wy in een vorig nommer een en ander mededeelden, zyn de volgende prijzen behaald door de by elk onderdeel ge noemde heeren In den nationalen wedstrydle prys degen, J. Eikelenboom van de Wapenvrienden van Middelburgse prys Saalberg van de vereeniging Mars van 's Gravenhage; le prys sabel, Hen driks, van Eendracht maakt Macht van Rot terdam, 2e pry8 Jansen van Mars van 's Gra venhage; le prys korps degen de vereeniging Sparta van Breda en 2e prys de vereeniging Mars van 's Gravenhage; le prys korps sabel Eendracht maakt Macht van Rotterdam en 2e prys Prinses Wilhelmina van Vlissingen. In den internationalen wedstryd: le prys degen, Goossens van St. Amandsberg, 2e prys Verdonk van St. Amandsbergle prys sabel, de president der Cercle d'Escrime van Gent en de 2e prys door G. van den Eedt van St. Amandsberg. De prys voor colonne lange stok werd be haald door den Cercle d'Escrime Gantois. Van wege de deelnemers aan den wedstryd werd aan de koniDgin-regentes per telegraaf bericht gegeven van de opening ervan, waarop eveneens per telegraaf namens H. M. den deelnemers veel succes werd toegewenscht. Tot eerelid van de Wapenvrienden zyn benoemd al de Belgische deelnemers, de hee ren Paillé van Middelburg en J. H. C. Marcey van Eendracht maakt macht te Rotterdam. By de vereeniging bestaat nu het voorne men in den loop der maand November eene tooneelvoorstelling te geven. Naar wy vernemen heeft de wielr. ver- eenigiDg T.a.v.e.n.u. alhier van het bestuur der Confrérie van St. Sebastiaan, op zeer billyke voorwaarden, vergunning verkregen om de groote zaal van het Schuttershof al hier op weekavonden en Zondag ochtenden, wanneer zy vrjj is, te benuttigen voor hei zaalrjjden.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1