MIDDELBUHGSCHE COURANT. N°. 251. 138® Jaargang. 1895. Donderdag 24 October. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- eu reeaiuageu. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2 Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Thermometer. Middelburg 23 Oct. 8 a. vm. 42 gr., m. 12 u. 49 gr., av. 4 u. 47 gr. F. Verwacht N. O. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van' 17 regels 1.50elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zij innemen. Advertentiën bp abonnement op voordeelige voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis aan het bureau te bekomen. Airenten. Te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieu wenhui jzen. Middelburg 23 October. De redactie van het Vaderland zegt, tot ons genoegen, zich niets te herinneren van een accooul, volgens do Standaard tjjdena de campagne van 1894 aangegaan, waarby men zich verbond om in een kamer, op de kies rechtkwestie gekozen, geen misbruik van een toevallige meerderheid te maken, ten einde in zake de schoolkwestie een voordeeltje aan de weerpartij af te snoepen. Het is mogeljjk, dat ons geheugen ons in den steek laat, zegt de redactie van het Haagsche liberale blad,—maar van een dergelyk met het antirevolutionaire orgaan onzerzgds aangegaan accoord is ons niets bekend. De Standaard zou ons verplichten, wilde zg het waar, wanneer en hoe preciseeren. Wordt aldus vervolgt zg geheel in onzen geest niet meer bedoeld, dan dat destrek king van onze politieke betoogen in de kies campagne en daarna deze is geweest, dat in elk geval oplossing van het kiesrechtvraagstuk bovenaan op de agenda zou moeten staan en geen andere maatregel van ingrijpende politieke beteekenis genomen zou moeten worden, dan verklaren wjj gaarne nog steeds op dat standpunt te staan. Maar tusschen dit standpunt en een accoordje met politieke iegenstanders, om alles te laten liggen wat hun gemoedsrust kan storen, ligt een klove. Wat nu meer bepaald de schoolquaestie be treft, niet alleen ter wille van den politieken toestand, maar ook omdat wjj met de oplossing van 1889 van harte instemmen, keurden en keuren wg elk streven af, om rechtstreeks of zgdelings daarvan terug te komen. Maar wat heeft dat alles nu te maken met de voorstellen, door den heer Yan Houten zjjn begrooting gedaan Toen dezer dagen de organisatie van het tuinbouwonderwys van rjjkswege werd voorgesteld, hebben wg van gemoedsbezwaren geen spoor ontdekt. Niemand zag in dat voorstel een poging om aan de weerpartij een voordeeltje af te snoepen. Ook vernamen wg niets van gemoedsbezwaren, toen de minister Tak de door den minister Lohman voorbereide snbsidiën aan ambachtsscholen zonder bjjbel of kruisbeeld schonk. Waarom is het nu anders bjj subsidiën van industrie- en kookscholen Yan industriescholen op Christelgk-historischen grondslag of van kook scholen met den bjjbel vernamen wg nog nim mer. Of is het herstel van de subsidie aan dt kweekschool voor bewaarschoolhouderessen het afsnoepen van een voordeeltje aan de tegen- partg Als men zich herinnert, hoe van een toevallige meerderheid indertijd is gebruik gemaakt om die kweekschool haar subsidie te ontnemen en haar in ongelegenheid te brengen, vereischt die qualificatie herziening. En eindelgk wat de kweekschool voor onder wijzeressen betreft, zoolang het de grondwettige plicht is van regeering en Kamer het open baar onderwgs te beschouwen niet als «den Moloch, die de ziel onzer kinderen verslindt" (stgl Residentiebode), maar als een voorwerp harer aanhoudende zorg, is het slechts het inhalen van een te lang verzuimden plicht, als eindelgk ook eens voor opleiding van onderwgzeressen op denzelfden voet als voor opleiding van onderwijzers gezorgd wordt. Reeds bjj bestuursmaatregel van 1878 was de stichting van kweekscholen voor onderwijze ressen verordend en de in 1891 door den minister Lohman gecontrasigneerde bestuursmaatregel herhaalt dat voorschrift. Het bjjzonder onder wjjs is met de uitvoering van dat voorschrift niet benadeeld, want art. 12 der wet geeft gelegenheid tot subsidieering van bjjzondere kweekscholen. Yanwaar dan die verbolgenheid? Nu zouden wg dat alles moeten laten rus ten, omdat wg er partgen mede ergeren, voor •wie de ontwikkeling der vrouwen blgbbaar nit den Booze isWg zouden voortreffelijke maatregelen, die strekken om de vrouw te stalen voor den strjjd des levens, om haar voor te bereiden voor den werkkring, die haar wacht, om tevredenheid aan te kweeken en welvaart te verspreiden, achterwege moeten houden 1 Dat durft men noemen een eisch van politieke moraliteit Oü diable vü't-elle se nicher, la moralité t inrichting te vrg waren tegen gevaar, schade of hinder. Het zjjn uitsluitend externe belan gen die tot weigering der vergunning kun nen leiden; met interne belangen, met de be langen der arbeiders, laat de hinderwet zich niet in en het gemeentebestuur mag er zelfs niet op letten. Zoo kunnen de belangen der arbeiders worden opgeofferd aan de belangen der omgeving. Daarom worden voorgesteld bjjzondere regelen te stellen, zooveel betreft de naleving der eischen van de interne veilig heid voor inrichtingen, als bedoeld bjj artikel 2 der hinderwet en die tevens aan de voor schriften der veiligheidswet zjjn onderworpen. Het is eene regeling, waarin bjj het verleenen der vergunning rekening wordt gehouden met hetgeen zou kunnen worden voorgeschreven om aan de bepaling der veiligheidswet te vol doen. Het systeem der wet van 1875 is niet gewjjzigd. Bjj kon. besluit zjjn benoemd tot ontvanger der directe belastingen en accjjnzen: te Gouda (buitenge- leenten) C. J. A. Stakman, thans te Does burg c. a.te Hoogezand J. J. H. Eelsingh, thans te Oldenzaal c. a.en te Sappemeer c. a. F. J. A. Pastoors, thans te Slochteren c. en is aan J. P. de Vassy, laatsteljjk bewaarder der hypotheken, van het kadaster en der scheepsbewjjzen, een pensioen verleend van f 4000. Yrjjdag geen audiëntie bjj den minister van koloniën. Door de ministers van waterstaat en oorlog is een wetsontwerp ingediend tot wjjziging der •wet van 1875, regelende het toezicht bjj het oprichten van inrichtingen welke gevaar, scha de of hinder kunnen veroorzaken. Een goed deel dezer inrichtingen valt onder de fabrieken en werkplaatsen, waarover het staatstoezicht zich zal uitstrekken volgens de veiligheidswet. De hinderwet zooals wordt voorgesteld de wet van 1875 te betitelen is intusschen beperkt tot de zorg om de omgeving eener De Radicale Bond zal dit jaar geen jaarver gadering houden. Verleden jaar werd het program van den bond op de agenda geplaatst, maar dit geschiedde op voorstel van den beer Treub, en deze is thans geen lid meer van een bjj den Radicalen Bond aangesloten vereeni- ging. Het bestuur beschouwt de behandeling van het program niet als epoedeischend en meent, dat de administratieve werkzaamheden zonder bezwaar een jaar kunnen worden ver schoven. Bovendien is het te verwachten, dat, in verband met de aanhangige kiesrechtrege ling, het bestuur verplicht zal zjjn tot het uitschrijven van éen of meer buitengewone vergaderingen in den loop van het volgend jaar, waardoor dan tevens gelegenheid zal bestaan onderwerpen ter sprake te brengen, die men meent dat voor behandeling in aan merking komen. De heer A. de Goederen, boe khouder te Til burg, heeft aan de Tweede kamer een uitvoe rig adres gezonden, waarin hg uiteenzet, dat hg door een fout van een procureur een proces heeft verloren; dat hg bjj den raad van toe zicht te Breda geen hulp heeft kunnen vinden dat hg, daarna tegen dien procureur proce- deerende, opnieuw tengevolge van een foutief opzetten der actie is afgewezen dat hg jk geen procureur meer kan vinden, die hem zjjn ministerie wilde verleenen. Dit val tot uitgangspunt aannemende, dringt hg aan op wetswijziging, waardoor de verplichte procureursstelling, als in strjjd met de Grond wet en Bchadeljjk voor de justiciabelen, worde afgeschaft en de rechtspraak der kantonrech ters, die veel meer vertrouwen bjj 't publiek heeft dan die der rechtbanken, ook met het oog op het bemiddelend optreden van dien r echter, worde uitgebreid. De vermiste soldaat» Het onderstaande bericht lezen wjj in een der bladen ■De uitslag van het onderzoek, van hooger hand gelast omtrent het vermissen van den milicien bjj de manoeuvres te Zeist en geba seerd op de rapporten en de telegraphische berichten, ingekomen van de omliggende ge meentebesturen en van de militaire autoritei ten, die de betreffende terreinen lieten onder zoeken, luidt dat de vermiste milicien is ge deserteerd en wel onder verzwarende omstan digheden, wegens medeneming zjjner bewape ning en uitrustingstukken." Dit zal zeker betrekking hebben op den soldaat, die weggeloopen moet zjjn, en toch niet op Langenberg, die met een gebroken been op de heide van koude en gebrek is omgekomen. Is deze man, die niet Ioopen kon, gedeser teerd; of heeft hjj bjj zjjn desertie een been gebroken Wil men nu die treurige geschiedenis aldus voorstellen en zich daarvan op die wjj ze afmaken, dan zg aan onze vertegenwoordiging opgedragen daarover inlichtingen te vragen. Heeft het geval zich voorgedaan wat niet onmogeljjk is dat na het «verzamelen blazen", toen de man ontbrak, zjjn gewezen buurman daaraan zjjne aandacht niet verder schonk en de sectie-commandant- ook daarop niet meer heeft gelet, dan hebben dezen toch onverant-. woordeljjk gehandeld. En dan bljjkt hoe nood- zakeljjk het zou zjjn vóór het vertrek van het terrein a 11 jj d appèl te houdenen, ontbreekt een der manschappen, een onderzoek in te stellen. Intusschen, na hetgeen er over deze zaak geschreven is, moet het volle licht over het gebeurde opgaan en is het de plicht der militaire autoriteit publiek te maken wanneer en onder welke omstandigheden de bewuste milicien is ge deserteerd en waar later het ljjk werd gevonden. Eerst wanneer het gebeurde van stukje tot beetje bekend is, kan men nagaan of zjjn dood aan den man zeiven te wgten is dan wel of de militaire autoriteit een verzuim heeft gepleegd. «Meer licht" big ven wg vragen. Personeele belasting* De minister van financiën heeft eene nota ingezonden ter beantwoording van het verslag der commissie van rapporteurs. Ten aanzien van het denkbeeld van een overgangsmaat regel om gemeenten, die opcenten heffen op de personeele belasting, te vrg waren voor moeiljjkheid, welke het gevolg kan zjjn van wjjziging der bedragen waarover de opcenten worden geheven, zegt de minister dat de tjjd van indiening van zoodanigen wetteljjken maatregel komt zoodra de nieuwe regeling der personeele belasting is tot stand gebracht. Dan ook zal de regeering beter dan vóór dien tjjd kunnen aanwgzen vanwaar het geld voor den overgangsmaatregel kome, uit besparing door conversie dan wel op andere wjjze. Het bedrag, dat in 't geheel noodig zal zjjn, zal ook na vaststelling der wet niet dadeljjkmet theid zjjn te ramen. Wat de grondslagen betreft, naar welke en de wjjze waarop de ver goedingen zullen worden berekend en uitge keerd, doet de minister opmerken dat de wet slechts de grondslagen der berekening kan aanwgzen en niet voor iedere gemeente bet bedrag der vergoeding behoeft te noemen. Hieruit volgt dat zonder bezwaar de wet kan worden vastgesteld vóór dat de aanslagen in iedere gemeente bekend zijn. De wet, die de regeling maakt, kan de minister opdragen voor- loopige uitkeeringen in termjjnen te doen, zoodra ten aanzien van eene gemeente geble ken iB dat tot nitkeering aanleiding bestaat. De minister meent dus dat eene regeling, als door hem in zjjne Memorie van antwoord aangegeven, zonder bezwaar kan worden tot stand gebracht. In een afzonderljjk stuk zjjn de wgzigingen aangegeven, in het oorspronkelijk wetsontwerp UIT STAD EN PROVINCIE Bjj kon. besluit iB bjj den militieraad in Zeeland voor de lichting van het jaar 1896 benoemdtot voorzitter J. H. Snjjders, lid der Provinciale staten; tot zjjn plaatsvervanger J. H. C. Heyse, lid der Provinciale staten tot lid dr A. van der Swalme, lid van den gemeen teraad van Middelburg; tot zjjn plaatsver vanger mr A. P. Snouck Hurgronje, lid van den gemeenteraad van Middelburg. In Molière's Belachlijke Hoofsche Juf fers morgen (Donderdag) avend in den schouwburg te Middelburg te geven, zal naar de heeren D. H. Joosten en Henri Poolman ons melden de rol van Cathos door mej. G. FaasBen en die van Marotte door mej. E. Snjjders worden gespeeld. De overige rol verdeeling bljjft dezelfde. Mej. Sasbach speelt Madelon. Door deze wjjziging is de bezetting nu ge heel zooals zg oorspronkelgk was bjj de eerste opvoering, bg gelegenheid der officieele openings voorstelling van het gezelschap te Rotterdam. Wg herinneren tevens dat voor het bespre ken der plaatsen de loting geschiedt te tien uren voor de leden van het Tooneelver- bond en te elf uren voor het publiek. In een Dinsdagavond door de afgevaar digden van verschillende patroons-, werklieden en andere vereenigingen gehouden vergadering is de Arbeidsraad te Middelburg opge richt en het reglement voor een jaar zonder wgziging vastgesteld. Later worden de leden van den raad benoemd Voor de anti-revolutionnaire kiesvereeni- ging te Vlissingen trad Dinsdagavond, in de bovenzaal van de christ. bewaarschool, de heer C. E. van Koetsveld van Goes op om te spreken over evenredige vertegenwoordiging. Aan het einde der vergadering werd met bjjna algemeene stemmen besloten een adres aan de Tweede kamer te zenden om aan te drin gen op de invoering van proportioneel kies recht voor de Provinciale staten en Gemeente raden. ONDERWIJS. Tot onderwjjzer aan de openbare school te Geersdgk (gemeente Wissekerke) is benoemd de beer M. C. Mol te Hoofdplaat. De voorzitter van de Franscbe examencom missie voor de akten L. en M. O., de heer A. G. van Hamel, heeft in een ingezonden stuk in de Tijd op zeer bezadigde wgze de mede- deeling in dat blad omtrent die examens be antwoord. Hg toont aan dat de vragen, die volgens bet beweren zouden gedaan zgn, ge heel vallen buiten de gewone wjjze van exa- mineeren, en zóo er enkele tot de examinandi zgn gericht, deze een geheel ander karakter hadden dan er aan wordt toegekend. De Tijd zegt in een onderschrift, dat de vragen, door haar vermeld in verschillende brieven, gelgkluidend voorkomen. Haar be richtgever heeft aan de redactie verlof gege ven aan haar bureau de brieven ter inzage van den hoogleeraar te geven. - Door de afdeeling Amsterdam van den Bond van Nederlandsche onderwijzers zal aldaar worden opgericht een cursus tot op leiding voor de hoofdakte. KERKNIEUWS De heer I. Contant, predikant bg de Gereformeerde gemeente te Biezelin is beroepen bg de Holl. Christ. Gereformeerde kerk te Lodi, Classis Hudson, Noord-Amerika. Na het overlyden van dr Jacob Cramer, hoogleeraar in de godgeleerdheid te Utrecht, vormde zich uit de oud-leerlingen eene com missie om een monument op zgn graf op te richten. De uitvoerende commissie, bestaande uit de heeren predikanten Loeff te Heiloo en Damera te Rjjsoord, droeg der firma A. P. Schotel te Dordrecht het ontwerpen van een plan op en koos uit een zestal schetsen dat, hetwelk nu door genoemde firma voltooid is. Het monument heeft een hoogte van 2,30 M. en bestaat uit een hardsteenen voetstuk met wit carrarisch marmeren afgeknotte zuil.Een plaat van hetzelfde marmer draagt het op schrift *Aan dr Jacob Cramerhoogleeraar in de godgeleerdheid. Geb. te Rotterdam 24 Deo. 1833. Gest. te Utrecht 18 Mei 18.95. Zijne dankbare oud-leerlingen. Den len November a. s. wordt het monu ment op het kerkhof te Utrecht onthuld. de zaak behandeld worden van de aanvaring der Belgische loodssloep door het stoomschip Seagull, gezagvoerder J. Sheriff, ter reede van Vlissingen, waarby op 14 Nov. 1894 5 men- schen het leven verloren. Zestien getuigen, waaronder vier tevens als deskundigen, zgn gedagvaard. Uit de 72 paren, die hebben gesollici teerd, zgn tot huismeester en huismeesteres in het gast- en ziekenhuis te Goes benoemd de heer en mej. T. Joustra te Oosterlittens in Friesland. Naar men ons thans meldt heeft B. L., die voorgaf Zaterdag avond aangerand te zgn geworden aan het Roone-poldertje, onder Hoedekenskerke, thans bekend die sne den zichzelf te hebben toegebracht, zgn mes in een put geworpen te hebben en voorts dat de heele aanranding door hem was verzonnen. Om welke reden hg dit deed wordt niet gemeld. In de Maandag te Wissekerke (N. B.) gehouden vergadering vau den raad werd medegedeeld, dat het te vergroote post- en telegraafkantoor te Cortgene door het rgk ge huurd zal worden voor f 450 's jaars. Besloten werdde jaarwedden van de te benoemen onderwjjzers of onderwijzeressen te bepalen op f 600; ter vergrooting van de openb. school te Camperland het daaraan grenzende perceel aan te koopen voor f 2< aan de onder wyzers Swenne, Haarman en Robgn een gratificatie te verleenen van resp. f 50, 30 en f 20 voor gepresteerde diensten in vacatures; en aan de provincialen veeartsen De Graaf te Cortgene en L. Bakker te Camper- land een gratificatie van resp. f 25 en f 10 voor buitengewone diensten, tgdens het heer- scben van mond- en klauwzeer bewezen. Daarna werd de begrooting voor 1896 vast gesteld in ontvang en uitgaaf op f 20.676.156 eu de jaarwedde van den gemeentebode van f 40 op f 60 gebracht. De levering van grind is voor 1896 gegund aan schipper F. Kieboom te Werkendam. Voor eenigen tjjd stierven te Sint A n- n al an d kort na elkaar een vader van ruim 70 en diens zoon van omstreeks 30 jaar ten gevolge van dysenterie. Nu is dezer dagen weder een huisvader, een weduwe met drie kinderen nalatendeop 38-jarigen leeftijd aan die ziekte overleden. Yelen klaagden in den laatsten tjjd over buikpjjn, gepaard met braken. Den laatsten tgd deden zich in de meente Koewacht eenige gevallen van diphteritis voor, waaronder éen met doodelgken afloop. De inspuitingen met het heilserum van dr Roux werden bg de herstellenden met gunstig gevolg toegepast. Voor de rechtbank, 4e kamer van straf zaken, te Amsterdam, stond Dinsdag terecht H. N. W., oud 32 jaren, geboren te Rotterdam, laatsteljjk eerste hofmeester aan boord van de West-Indische mailboot Oranje-Nassau, be schuldigd van in den nacht van 6 op 7 November 1894 op de reis naar Zuid-Amerika in volle zee opzettelgk te hebben gepoogd eene ontploffing teweeg te brengen door uit de mailkamer een kist met revolverkanon- patronen, kruit en kogels te nemen, en, na die kist met een bjjl geopend te hebben, op de patronen te slaan en eene brandende lont tegen de patronen te houden. De poging mislukte en beklaagde werd bgtgds onschadelgk ge maakt. Hg beweerde gehandeld te hebben zonder besef van hetgeen hg deed. 18 getuigen waren gedagvaard. Als verdediger trad op mr. Lamberts Hur- relbrinck. De voornaamste getuigen zgn op ditoogen blik varende, zoodat het getuigenverhoor wei nig aan het licht bracht, dat niet reeds vroeger is vermeld. Daarom vroeg de ambtenaar van het O. M. schorsing der zaak tot heden over 14 dagen, om den kapitein ter zee De Bruin te kunnen hooren, en daarna schorsing voor onbepaalden tgd, daar de voornaamste getuigen, kapitein Nieman en Sjoerd Jansen, op zee zgn. De' verdediger, mr Lamberts Hurrelbrinck, verzette zich tegen het uitstel en vroeg, zoo de rechtbank niettemin daartoe overging, on- middellyke invrijheidstelling van zjjne cliënt, die nu reeds een preventieve hechtenis van 10 maanden achter den rug had. Nadat de rechtbank in raadkamer over deze aangelegenheid had beslist, werd de zaak uit gesteld tot den 5en November, terwgl de rechtbank zich voorbehoud op dien datum over de al of niet invrijheidstelling uitspraak te doen. RECHTSZAKEN Op Vrijdag 29 November zal door de arrondissements-rechtbank te Middelburg LANDBOUW. Door de landbouwvereeniging te W e- m e 1 d i n g e werden dit jaar twee proeven genomeneen vergelgkende bemestingsproef op hooiland en een cultuurproef met haver- variëteiten. De bemestingproef op hooiland werd genomen op een perceel oud weiland, daartoe verdeeld in 8 deelen, ieder groot 850 c. a. N° 1, in Dec. 1894 bemest met slakkemeeli bracht op 408 KG. hooin° 2, 1 Maart 1895 bemest met superphosphaat, 341 KG.n° 3, in Maart 1893 bemest met superphosphaat, 351 KG.; n° 4, in Maart 1894 bemest met super phosphaat, 457 KG.n° 5, onbemest, 308 KG. n° 6, in Dec. 1894 bemest met slakkemeel en kalk, 339 KG.n° 7, in Dec. 1894 bemest met ontljjmd beenderenmeel, 331 KG. en n° 8, in Dec. 1894 bemest met slakkemeel, kalk en kaïniet, 294 KG. De hoogste opbrengst werd dus verkregen van het perceeltje, dat de nawerking van superphosphaat van het vorig jaar aantoonde, terwgl de laagste opbrengst kwam van het perceeltje, bemest met Blakbemeel en kaïuiet- Dat het nog lager bleef dan het onbemeste, moet waarscbjjnlyk toegeschreven worden aan de nadeelige werking van kaïniet. Het stuk bouwland, waarop de proef met havervariëteiten werd genomen, werd even vóór het uitzaaien van de haver gelgkmatig bemest met superphosphaat en chili-salpeter en verdeeld in 8 perceeltjes, ieder groot 392 c.A. No. 1 en 7 werden bezaaid met Probsteier- haver en leverden samen op 262 KG. haver en 376 KG. sfcroono. 2 en 8, bezaaid met Zweedsche haver, 239 KG. haver en 368 KG. stroono. 3 en 5, bezaaid met Duppauerhaver, 250 KG. haver en 345 KG. stroo no. 4 en 6, bezaaid met Trosbaver, 218 KG. haver en 476 KG. stroo. De hoogste opbrengst aan haver gaf de Prob- steier, welke variëteit hier sedert eenige jaren veel is verbouwd, terwgl de grootste opbrengst aan stroo werd verkregen van de Troshaver, die met haar haveropbrengst de ongunstigste uitkomsten gaf. Voor Btoelsiers en landbouwers* Waar de zweep de baas is helpen haver noch hooi. Geen paard wordt er oud, geen vee wordt er vet. Ieder degeljjke boer weet, dat de zweep niet noodig is. «Een vriendelgk woord brengt gemakkelgker een voer hooi binnen dan vier paarden." De Chineezen slaan de dieren, welke zg tot arbeid gebruiken, nooit. Een muilezel, in handen van een vreemdeling onbruikbaar'.en

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1