MIDDELBIRGSCHE COURANT. N°. 235. 1386 Jaargang. 1895. Zaterdag 5 October. FEUILLETON. IN „DE GROENE DRAAK". Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k smet uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p.,/2.- Afzonderlijke nummers kosten 5 ceDt. Thermometer. Middelburg 4 Oct. 8 a. vm. 57 gr., m. 12 u. 59 gr., av. 4 u. 60 gr. F. Verwacht W. wind. Advertentiën voor het eerstvolgend nummer moeten des middags vóór één uur aan het bureau bezorgd zjjn. Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel. Groote letters naar de plaats die zy innemen. Advertentiën by abonnement op voordeel voorwaarden. Prospectussen daarvan zjj: aan het bureau te bekomen. ordeelige I yn gratis j Agenten. Te Vlissingen P. G, de Vey Mestpagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma wed. A. C. de Jonge. Middelburg 4 October. IIKIinVItl.LO O Het lag voor de hand dat de heer mr J. A. Levy het jongste schrjj ven van baron d'Aulnis de Bourouill niet onbeantwoord zou laten. Hg dient deze dannook heden in de 27. R. Crt. van repliek. Mr d'Aulnis had hem een nommer gezonden, waarin zjjn stukje voorkwam en mr Levy schrjjft nu »Na de lezing, vraag ik mjj af, waardoor de toezending wordt gewettigd. Het kan er mr d'Aulnis immers niet om te doen zyn de bestryding van minimum-loon door dik en dun vol te houden. Ik zou hebben verklaard: »wel degeljjk in de wet van vraag en aanbod te gelooven, doch te bes try den de alléén heerschappij dier wet." Mr d'Aulnis schynt niet weinig prat op die overwinning. Inderdaad, hjj is met weinig tevreden, gelyk éen oogenblik nadenkenshem geleerd zou hebben. Eene wet zonder a 1- 1 e n heerschappij kan zyn wat zjj wil, maar ia niet e e n e w e t. M. a. w. zy is niet datgene waarvoor de oude economisten haar uitgeven. Laat de economische wet, gelyk mr Pierson wil, niets anders uitdrukken dan het begrip van noodwendigheid. Zoo dra gjj die noodwendigheid opvat in dien zin, dat zy öf aanwezig zyn öf wegbljjven kan, is aan haar ontstaan en bestaan de bodem ingeslagen en mist zy als grondslag en uit- gangspunt van economisch betoog alle be- teekenis. Voor de oude economisten moet waar zyn, hetgeen ik ter vergadering opmerkte, dat zy namelyk beweren de beantwoording der vraag of temet het ondernemersaandeel bovenmatig is (eene andere formuleering slechts van de vraag of temet de arbeider wordt geëxploi teerd) te kunnen aflezen van den rentestand, gelijk men den warmtegraad der temperatuur afieest van den thermometer. Dit moet waar zyn voor hen, en geheel waar, waar zonder voorbehoud. Dan alleen hebben zy 't recht te spreken van wetten of, wil men, van noodwendigheden. Orthodox ia dan ook prof. Reiger, die de wet van vraag en aanbod op éene lyn stelde met die der zwaartekracht. Bravodat noem ik onvervakchte eeredienst. Wat dunkt u van eene zwaartekracht zonder alleen heer schappij. Bfcls, hetgeen mr d'Aulnis schynt toe te geven (het verschijnsel zou zoo heugljjk zyn' dat ik het vooralsnog slechts aarzelend aan neem) de allee n-heerschappjj der wet van vraag en aanbod gebroken, dan is zy zelve ten grave gedragen. Den Hemel zy dank! Zy ruste in vrede. Maar dan hebben wy met heel de verhou ding van vraag en aanbod de vrjje hand om zoover te gaan dat er nog steeds sprake is van loon, dus om te gaan fot vlak aan de grens der liefdadigheid, deze niet overschrij dende. Er is alsdan bjj minimum-loon niet sprakelo. van loon, 2o. van een toeslag hoven loon, maar alles te zamen i s loon, werke lijk loon, tegenpraestatie voor arbeid, vryelyk bedongen en vryelyk gegund. Alle vier schrikbeelden, door mr d'Aulnis opgesomd, vervallen dan vanzelf met de on juiste praemi8se van »den toeslag" boven loon. Subsidie, armenwet, staatscommissie, het Duit- sche rjjk dat alles kan blyven rusten. En de eenige winste, uit deze gedachtenwisse- ling behaald, zou deze zyn, dat tusschen mr d'Aulnis en mjj het nietswaardige, holle begrip van economische wet, dat reeds zooveel tranen gekost en ellende gebaard heeft, voorgoed is| opgeruimd. In het staatkundig overzicht van de Re- view of reviews wordt gezegd The Dutch are engaged in considering in their lethargie fashion an extension of the franchise. Dit wil zeggende Nederlanders zyn bezig, op hunne slaperige manier eene uitbreiding van het kiesrecht te overwegen. Het oordeel klinkt wel bardmaar is het daarom onjuist? Uit het Engelsch. Van de schrjjfster van EenJ,rekvogel en De horlogemaker en zijne vrouw. NEGENDE HOOFDSTUK. David klaagt. Eensklaps keerde al de droefheid van David terug en hy zei aarzelend»Och, ik geef nu niet meer zooveel om die boeken." »Wat een malligheidGjj durft ze toch wel te laten zien Ik ben zeker dat gjj heel mooie gekocht hebt, zeide Hieronymus.' >0, dat is het niet" zei David en ontg sloot zyn eikenhouten kist, nam de kostbare boeken er uit en legde ze op tafel. Ondanks zich zelf kwam er iets van de oude levendig heid over hem, terwyl hy in groote spanning stond af te wachten wat de geleerde er van zou zeggen. Hieronymus zuchtte by de ver zen van Hemans, het menschelijk vernuft van Loehe, de Geschiedenis van de Pest, door Defoe, en Cowper, en Hanna More; doch hy zuchtte inwendig en gaf uitwendig slechts teekenen van aanmoediging. Hy klopte David op den schouder toen hy de Bloemlezing van Browning vond en omarmde hem bjj na toen hy Silas Marner opnam. Ja, David was trotsch op zjjne schatten; elk boek vertegenwoordigde en voetgangers op de openbare wegen niet eer toe- dan afgenomen is. Door het hoofdbestuur van het Nederlandsch Onderwijzers Genootschap, dat van verschil lende zjj den de uitnoodiging ontving, zich in te laten met de zaak der onderwyzers te Helder, die met ontslag bedreigd worden, is den leden bericht, dat het zich met deze kwestie reeds onledig heeft gehouden, voordat de dagbladen haar wereldkundig hadden gemaakt. Het boofdbeatnur zal ernstig trachten het dreigende ontslag te voorkomen, door zoo mogelyk bemiddelend op te treden en, indien dit niet baten mocht, in een bezadigd adres iy den gemeenteraad de belangen der onder wyzers bepleiten. •jj kon. besl. is in zjjnen rang overgeplaatst by het regiment grenadiers en jagers, de le luit.-kwartierm. W. F. Kappers, van het 4e regiment infanterie. In een zjjner jongste nommers bevatte het Vad. een uitgebreid ingezonden stuk vaneen Indisch hoofdofficier over de gebeurtenissen op Lombok, waarin hy opkomt tegen de Vet- ter-vergoding, die hy hoogst ongepast noemt, zoolang een deskundig onderzoek, dat, vol- i hem, in zulk een belangryke zaak niet kan en mag uifblyven, den generaal van alle verantwoordelijkheid heeft ontheven. De schrjjver keurt het strategisch beleid van >n bevelhebber af, die, na de waarschuwing, het bivouak naar een veiliger plaats had moe ten verleggen. Hy beweert verder dat men by den overval niet westwaarts op Mataram had moeten te rugtrekken, waardoor men hoe langer hoe dieper in een moordkuil geraakte, maar zich oostwaarts in het open veld had moeten be geven, in welke richting men de colonnes van Bjjlevelt en La wick van Pabst zou ontmoet hebben en zich met deze had kunnen vereeni- Wjj hadden dan eene sterke positie kunnen innemen, die den vjjand ontzag had ingeboezemd. In ieder geval had men dan eerljjken stryd kunnen aanvaarden, en het gevecht niet, zooals nu, in een men- schenslachterjj ontaard. Hy weet verder mede te deelen, dat generaal Vetter, na de neder: laag, den gouverneur-generaal den terugtocht naar Java heeft aangeraden. Eerst nadat deze, onder toezegging der noodige versterking, op onmiddelljjke herstelling der nederlaag had aangedrongen, heeft generaal Vetter daarmede genoegen genomen. Indien deze voorstelling, die van verschil- ude zjjden wordt bevestigd, op waarheid be rust, verdient de gouverneur-generaal meer lof dan de bevelhebber der expeditie. De ver dere gunstige afloop moet, volgens schry ver, uitsluitend aan den staf geweten worden. Over de vraag of honden als trekdieren mogen gebruikt worden en, zoo ja, welke be palingen dan in hun belang, zoowel als in het belang van het algemeen, behooren vast gesteld te worden, is men het nog altjjd niet eens. Sedert de invoering van het provinciaal reglement voor Noord-Holland, is, volgens de Opr. Haarl. Crt, reeds meer dan eens de vraag geopperd of de toestand der honden in die provincie er wel op verbeterd en de over last van hondenwagens voor andere voertuigen voor hem een geheele wereld van hoop en vertroosting. Hieronymus wist nu voor wie de boeken be stemd waren en was getroffen door de kalme toewijding en den. trots van den kommies. Hy zou David voor geen geld hebben willen kren ken en zou de boeken geprezen hebben, boe ongeschikt zjj hem ook voorkwam. »Goede vriend" zeihjj »gjj hebt het prach tig alleen gedaan. Gy hebt eenige uitste kende werken gekozen maar toch kan dit jjsije n voor het vervolg van dienst zyn en ik zou u raden om te beginnen met Green'; Geschiedenis van het Engélsche volk". David borg de boeken weer in de eiken houten kist. »Ik ben er niet op gesteld om nog meer te koopen", zei hy droevig, »het is niet meer noodig." »Waarom niet?" David zag hem in het open gelaat en voelde hetzelfde vertrouwen in hem als iedereen. Hy wist dat die man eerlyk en goed was. »Ach, het is daarom", zei hy eenvoudig, »ik heb haar bemind van dat zjj een klein kind was af. Toen was zy mjjn eigen schatje. Ik zorgde voor haar, toen zy nog een balg was en ik wilde voor haar blyven zorgtn, toen zy volwassen Werd. Het is de hoop van mjjn geheele leven geweest om Joan tot mjjn vrouw te maken." Hy hield even op en staarde in het vnnr. Dat de gezondheids toestand bjj het leger in onze Oost-Indische bezittingen in de laatste jaren een merkwaardige verbetering heeft ondergaan is van algemeens bekendheid. Het laatste Koloniaal Verslag geeft daarom trent weder cijfers, waarmede velen zeker met groot genoegen kennis zullen maken. In 1894 zjjn er van de 16631 Europeanen (gemiddelde sterkte in dat jaar) niet meer dan 191 overleden in de militaire ziekeninrichtin- Buiten deze inrichtingen vonden (be halve de 106 die in den krjjg sneuvelden) nog 25 den dood. De oorzaken werden ten a van deze niet opgegeven, maar zijn wel te gissen verdrinken, allerlei accidenten, enz. Van de 191 overleden er slechts 46 aan malariaziekteneen cjjfer, dat nog iets lager ia dan het gemiddelde der vier vorige jaren, ondanks de belangryke grootere legersterkte. Zeker mag dit de aandacht trekken, nu de expeditie naar Lombok tot de ontwik kaling van malaria zoo byzonder schoone gelegenheid gaf. In het geheele jaar werd geen enkel Euro peaan in een der hospitalen opgenomen als lijdende aan cholera. In geheel Indië onder de Europeanen geen cholerageval in een ge heel jaar 1 Is dit niet opmerkeljjk En hoe staat het met de dyBsenterie Aan deze ziekte stierven 30 of 40 jaar ge leden de meeste militairen, zoodat men bjj de hospitalen afzonderlyke dyssenteriezalen vond In 1860 b.v. waren er op eene legersterkte van 10908 Europeanen 1735 dyssenterielyders 301 aan die ziekte overledenen. En wat vinden we over 1894, by eene de helft groo tere legersterkte Niet meer dan acht ljjders en drie overledenen 1 Kan men zich haast grooter verbetering voorstellen En het byzonder gelukkige en dankbaar stemmende bestaat hierin, dat zy niet van tydelijken aard is. In de vier voor afgegane jaren bedroeg de sterfte wegens dyssenterie ook gemiddeld reeds iets minder dan vjjf! Beri-beri, dat schrikbeeld van de latere jaren, maakte nog vele militairen doch ongeveer vijfmaal meer inlanders dan Europeanen tijdelijk ongeschikt voor den dienst. Maar een e doodelijke ziekte kan men ze niet noemen. Het aantal aan beri-beri overledenen (in de vier voorafgaande jaren I6Y2 gemiddeld) bedroeg - »Ik weet dat zjj anders is dan anderen en knapper dan een onzer, en al dat. Ik weet dat zy altjjd verlangt om uit Stretton te komenmaar ik dacht dat wy mis schien gelukkig samen konden worden en dat zy dan niet meer weg zou willen. Maar ik ben er nooit zeker van geweest en heb steeds wacht en haar gadegeslagen. Ik heb haar mjjn levenlang lief gehad. Toen zy klein was, droeg ik haar op mjjn arm en kon haar altyd stil maken als zy schreide. Zy was altyd lie ver tegen mjj dan tegen iemand anders. Ik wist ten minste dat zy van niemand anders hield. Het kwam omdat zjj om niemand scheen te geven". Hy had zich afgewend en stond de asch uit zyn pyp te kloppen. Hieronymus zweeg. »Ten minste, ik wist dat zjj om niemand anders gaf, tot dat gjj kwaamt", ging David voort. »Nu geeft zy om u". Hieronymus keek schielyk op. »Gy moet u zeker vergissen". David schudde het hoofd en antwoordde »Neen, ik vergis mjj niet. En ik ben niet de eenige die het opgemerkt heeft. Sedert gy hier zjjfc is mjjn kleine Joan al verder en verder van mjj verwjjderd geraakt". »Dat spjjt mjj", zei Hieronymus. Hjj had zyn tabakzak voor den dag gehaald en stopte langzaam zyn pyp, »Het iB nooit mjjn bedoeling geweest, u of haar, of iemand kwaad te doen", ging in 1894, altyd wat de Europeanen betreft, niet meer dan tien. Lepragevallen doen zich Blechts bjj groote uitzondering en in '94 in 't geheel niet voor. Aan Indische spruw werden slechts 4 man verpleegd en overleed niemand. Aan leverziekte, een ander schrikbeeld van vroegere jaren, sterven tegenwoordig 6 a 7 soldaten per jaar. Met deze cjjfers voor oogen, en overwegende dat het totaal der in de ziekeninrichtingen overledenen nog geen twaalf per duizend in een jaar bedraagt, zal wel niemand meer kan- beweren dat het in Indië zoo ongezond is! Zy, die als militair of hoe ook naar de Oost zouden wenschen te gaan, om hunne maatschappelijke positie te verbeteren, omdat land overbevolkt is en er in Indië altyd vraag is naar flinke mannen, die zelfbedwang oefenend willen werken en streven, behoeven •zich daarvan niet te laten terughouden door vrees voor hun leven. De tropische ziekten zyn van weinig beteekenis meer. ZutphCt.) JLaetteren en Kunst. De heer Van Nouhujjs heeft zyn loop- aan als tooneelcriticus aan de dagbladpers in een der jongste nommers van het Vad. geopend met een bespreking der opvoering van Margot door het Nederl. Tooneel. Dat door hem een welwillende toon zou worden aangeslagen te verwachten. Hjj weet wat tooneel- stukken schry ven en ze op te voeren beteekent. - Naar men ons uit Amsterdam schrjjft is er bjj den Raad van beheer der vereeniging Het Nederlandsch tooneel een voorstel aan bangig om de recensenten van een viertal bladen uit te noodigen zich tot eene commissie te vormen, ten einde dien raad te dienen van advies. Men stelt zich daarvan zeer veel goeds voor in het belang van ons nationaal tooneel. Die heeren geven zooveel blyk van kennis, onpartijdigheid en helderen blik dat c stuurlui aan den wal eene eerste plaats ver dienen op het schip zelf, iets wat maar zelden het geval is. - Bjj de uitgevers Van Holkema k Waren- dorf te Amsterdam zal dezer dagen van de Werken van Justus van Maurik een volks uitgave verscbjjnen compleet in 8 deelen. De bekende zanger Pauwels kreeg, zegt men, een aanbieding voor een engagement aan een der Duitsche schouwburgen. OUDERWIJS. Tot hoofd der O. L. school te Poort vliet is benoemd de heer W. Carrelse, thans te Cortgene. - Benoemd tot onderwyzeres aan de open bare school te St. Maartensdyk mej. M. L. J. Ramaker, van 's-Heer-Arendskerke. Aan de universiteit van Amsterdam is met gunstig gevolg afgelegd het theor. geneeBk. examen door den heer W. A. de Looze. UIT STAD EN PROVINCIE Heden werd aan het gebouw van het gewesteljjk bestuur alhier aanbesteed het leveren en storten van steen tot verdediging van den oever vóór Terneuzen: raming f 10.000. Twee inschrjjvingsbil jetten zyn ingekomen doch waren, als niet gesloten zjjnde, van onwaarde. bjj op droeven toon voort. »Als ik gedacht bad dat ik hier iemand leed zou berokkenen dan was ik niet gebleven. Maar ik ben hier heel gelukkig en gy zjjt allen zoo goed voor my geweest en naarmate de dagen verliepen voelde ik mjj meer en meer gehecht aan dit dorpje. Het leven is zoo eenvoudig en weldadig en ik verheugde my zoo in de rust en kalmte. Het is waar, uwe kleine Joan is veel bjj mjj geweest. Zjj heeft onder mjjn dicté geschreven en ik vond haar zóo geschikt dat ik, lang nadat mjjn hand weer beter was, liever voortging met dicteeren, dan zelf te gaan schry ven. Dan hebben samen gewandeld, ernstig en vroolyk gepraat, somtyds ook droefgeestig. Wy zyn makkerB geweest, meer niet. Zjj kwam mjj een wei nig misnoegd voor en ik trachtte haar be lang in te boezemen voor de dingen, die ik toevallig weet om haar aan zich zelf te ont rukken. Indien ik had kunnen vermoeden dat ik meer dan dat deed, zou ik terstond opgehouden hebben. Ik hoop dat gy niet aan myne woorden twyfelt." »lk geloof elk woord dat gy zegt," zei. David vol vuur. »Daar ben ik dankbaar voor," zei Hie ronymus en twee mannen drukten elkaar de hand. »Als er iets is dat ik doen kan om mjjn gedachteloosheid goed te maken, wil ik het gaarne doen," ging Hieronymus voort. Volgens het zgn. Maandboekje overleden in de maand September te Middelburg30 personen. De ouderdom der overledenen wasbeneden het jaar 15, van 1 tot 5 jaar 1, van 20 tot jaar 2, van 30 tot 35 jaar 1, van 35 tot 40 jaar 1, van 40 tot 45 jaar 1, van 60 tot 65 jaar 2, van 70 tot 75 jaar 4, van 75 tot 80 jaar en van 80 tot 85 jaar 1. De ziekten der overledenen warenkinder- diarrhoea 6, kliertering en hersenziekte ieder 3, ouderdom, beroerte, stuipen, longontsteking en maagkanker ieder 2 en voorts vroeggeboorte, absces, typhus, hartgebrek en nierziekte ieder 1; plotseling oyer leed-1, niet behandeld was een en elders overleed 1 persoon. 2Jooals nog ,ih een deel der oplaag van ons vorig nommer.werd medegedeeld, zyn bjj kon. besluit benoemd -tot burgemeester van R i 11 h e m W. Gevaalen tot burgemeester van D r e i s c.h 0 r P. Goemans Jz., secretaris dier gemeente. - Uit Vlissingen schrjjft men aan de Indépendance, dat een Belgische loodsboot een visschersvaartuig uit Heyst heeft binnen gebracht dat zjj in ontredderden toestand heeft aange troffen. De bemanning is gered. Van West- kapelle seinde men het vergaan van een an- sre Heyster visscherschuit. Tot de passagiers, die via V1 i s s i n g e n zich naar Londen begaven om van daar met het stoomschip Roslin Castle naar Zuid-Afrika heden te vertrekken, behoorde de heer R. H. de Waal, consul-generaal der Nederlanden te Kaapstad. Te Wolfaartsdjjk werd Donderdag middag J. van der Pol, die uit de klasse van discipline was weggeloopen, gearresteerd en weder naar Vlissingen teruggebracht. Woensdagavond is voor de buitenhaven van Hansweert gezonken de hoogaarts K. B. no 4, schipper A. Staal, thuis behoorende te Krab bendy ke en beladen met beetwortelen van Walsoorden naar Bergen op Zoom. Daar het ongeval spoedig bemerkt werd, be gaven de schippers Gebs H. en J. Vermeulen zich met een roeiboot naar de plaats waar het schip gezonken was en hadden het geluk de opvarenden, vader, zoon en knecht, te redden. De passagiersboot Walsoorden-Vlake stoomde onmiddelljjk naar buiten en nam de schipbreu kelingen over om ze te Hansweert aan wal te brengen. Aldaar is Donderdag met zware lekkage binnengekomen een Groninger tjalkschip, ge zagvoerder Smits, beladen met beetwortelen van den Kruispolder naar Gent. Met veel pompen werd het schip boven water gehouden. Te N i s s e is thans eene zangvereeni- ging opgericht onder directie van den heer J, Kousemaker, hoofd der school aldaar. Reeds twee en dertig, zoo mannelyke als vrouwelyke personen, zyn toegetredenvoor een kleine gemeente als Nisse geen gering aantal. Woensdag is te Brui nisse een Gro ninger tjalkschip, groot 106 too, in de haven gekomen, dat te Dreischor geladen was met suikerbieten voor een fabriek te Zevenbergen, doch wegens zware lekkage zjjne bestemming niet bereiken kon. De opvarenden zyn eene weduwe met twee kinderen, wier echtgenoot en vader voor omstreeks vier weken te Vrees wijk, door een .noodlottig toeval, verdronken »Maar het is zoo moeilyk om te weten wat men doen en wat men zeggen moet, want misschien vergist gjj u tocb." De kommies schudde het hoofd en zei «Neen, ik vergis my niet. Het is erger gewor den sedert gjj gekomen zjjt. Er valt niets over te zeggen, er is niets aan te doen. Het is juist iets, zooals het somtyds gebeurtnie mand is er schuld aan, maar het kwaad is niettemin geschied. Ik weet niet waarom ik er met u over gesproken heb. Misschien was het mjjn bedoeling, misschien ook niet. Het scheen zoo van zelf te komen, toen wy over die boeken spraken." Hy keek somber naar het ljjstje, dat Hiero nymus voor hem opgemaakt had, en zei»Ik zie niet in dat ik er iets aan hebben zou." Hjj wilde het verscheuren en in het vuur werpenmaar de geleerde weerhield hem, zeggende»Bewaar het. Gy zult het nog wel eens noodig hebben. Als ik u was, zou ik voortgaan met een boekery te verzamelen. Ik zou geduldig voortgaan met boeken koo pen en met elk boek, dat gjj koopt, koopt gjj weer een weinig hoop. Wie weet? Op een goeden dag zal Joan u noódig hebben. Maar zjj moet eerst de wjjde wereld in gaan en haren stryd stryden. Zjj is een van die genen die de wereld moeten ingaan en hare ondervindingen zelf opdoen. Zy die haar beletten, bene,deelen haar slechts. Tracht haar niet te weerhouden. Laat haar gaan.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1