MIDDELBIRGSCHE COURANT.
138° Jaargang.
Dinsdag-
1 October,
N°. 231.
1895.
Deze courant verBchljnt dagelijks, met uitzondering van Zon- i
Prijs, per kwartaal, zoowel voor Middelburg als voor alle plaatsen in Nederland franco p.p., 2.—
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Thermometer.
Middelburg 30 Sept. 8 u. vm. 62 gr., m. 12 u.
79 gr.,av. 4u. 78 gr. F. Verwacht O. wind.
Advertentiën voor het eerstvolgend
nummer moeten des middags vóór één
uur aan het bureau bezorgd zjjn.
Advertentiën20 cent per regel. Geboorte- dood- en alle andere familieberichten eu
Dankbetuigingen van 1—7 regels 1.50; elke regel meer 20 cent, Reclames 40 cent per regel.
Groote letters naar de plaats die zij innemen.
Advertentiën bjj abonnement op voordeelige
voorwaarden. Prospectussen daarvan zgn gratis
aan het bureau te bekomen.
Agenten.
Te Vlissingen P. G. de Veï Mesïdagh Zoon,
te Goes: A. C. Bolüit, firma wed, A. C. de Jonge.
Middelburg 30 September.
Er was eens een groote lakenfabriek in eene
kleine stad. De fabriek behoorde gedeeltelik
aan een koopman, die te New-York woonde
en in laken handej.de. Hp was de denkkracht
der fabriek. Hp ging naar zpn bureau wanneer
bet hem paste en ging er van daan als het
hem goed dacht. Hp at en dronk rpkelpk,
had paarden, schilderpen, een huis in de stad,
eene villa buiten al de gewone weelde van
den gegoeden New-Yorker. Betrekkelpk werkte
hp niet hard en het weven werd voor hem
gedaan in de fabriek. In de fabriek werd het
werk persoonlpk geleid door een opzichter,
een verdienstelpk man, die veratand had van
de weverg, en die vroeg opstond 's morgens
en den geheelen dag bp de zaak was, en de
fabriek op gang hield. Hp kreeg een goed
salaris, en spaarde geld, dat bp belegde in
andere fabrieken, waarvan de man te New-
York eveneens de denkkracht was. Plotseling
stierf de rpke man te New-York. Zpne erfge
namen en de andere eigenaars der fabriek,
besloten haar niet te verkoopen, en daar de
opzichter meer van de zaak scheen te kennen
dan iemand anders, verhoogden zp zpn jaar
wedde en stelden hem ad interim aan tot
denkkracht.
Maar opzichter te zpn van eene weverp is
heel iets andera dan de denkkracht van eene
zaak te wezen. De opzichter was eerlpk en
trouw. Nadat hp als denkkracht en opzichter
beide een paar jaren bad gewerkt (slechte
jaren voor dien tak van bedrpf), werd het
noodig een zaakgelastigde aan te stellen. Hp
werd daartoe benoemd. Na eenigen tpd moest
de fabriek gesloten worden en een poos later
werd zp verkocht voor een bedrag, bp na hoog
genoeg om de schulden te dekken. De opzich
ter, optredende als denkkracht, geholpen door
slechte tijden, had de waarde der fabriek vol
komen uitgewischt, en tevens van de andere
fabrieken, waarin hp zpne spaarpenningen had
belegd.
Handwerk is sterk geneigd te meenen dat
de denkkracht in eene zaak te hoog wordt
betaald en niet gerechtigd is tot de hooge
emolumenten, die zp geniet. Handwerk vindt
dat denkkracht leeft van het zweet van an-
derer voorhoofd, en handwerk vindt dat niet
eerlpk. Denkkracht leefde in dit geval ook
van handwerk, en leefde er zelfs goed van
maar toen denkkracht stierf en eerlpk hand
werk hare taak overnam, toen moest de fabriek
worden stil gezet, handwerk bleef gedurende
twee jaar zonder verdiensten en de industrie,
waarvan handwerk toch ook leefde, was ge
ruïneerd.
Het geval is geene uitzondering.
Denkkracht moge een »lui varken" zpn, zp
is onmisbaar en dit zpnde, is zp haar loon
waard.
Dit ^stukje werkelpk leven dat eene zede-
les bevat" is ontleend aan Harper's Weekly
en door ons overgenomen uit het Sociaal
weekblad.
Het was den 25 Aug. een jaar geleden dat
het tragische feit op Lombok plaats had.
Dit gaf der Soer. Crt. aanleiding in haar Kro
niek het volgende te schrpven
>Reeds een jaar" zeggen zp, die echtgenoot
of vader of kind of geliefde daar verloren,
want zp leven steeds in gedachten voort met
hen, die zp verliezen moesten op zulk een
wpze. »Pas een jaar", zeggen zp, die in den
roes van het leven voortgaan en die vreese-
lpke episode liefst zouden willen zien verdwp-
nen uit hunne herinnering. En »pas een jaar"
zegt hp ook, die als toeschouwer kalm verge
lpkt, wat thans is met wat toen was. Wp
herinneren ons allen den indruk, door de ver
pletterende tpdingen teweeggebracht. Tpdin-
gen, die met elk nieuw bericht ernstiger
werden. Er lag geen overdrpving in, toen
men sprak van het verlies van onze geheele
krijgsmacht; toen op dat oogenblik was dat
zoo. Van den hoogste tot den laagste was
gedemoraliseerd door den tocht tusschen de
muren, waarachter de vijand, ontrefbaar, b:
zeker trof. De leider der expeditie kwam diep
ter neergedrukt en somber aan boord van
Koningin Wïlhélmina, en snikkend viel hp in
de armen van kolonel Quispel»Alles is ver
loren."
O, dat was het gevolg van de vreeselpke
overspanning en ook daarvan een gevolg
waren de eerste adviezen, aan het opperbestuur
in Buitenzorg geseind. Volkomen menschelpk
en verklaring afleggend van het intens lpdens,
door dien aanvoerder doorgemaakt, heviger
naarmate hem ook maar eenig verzuim te
wpten ware. Ik spreek nu niet over de waar
deering der menschen, over het afbreken eener
carrière, zulke overwegingen kunnen destpdi
geen. plaats hebben ingenomen in het brein
van een man, die eenige grootheid en eenige
menschenliefde bezat, ik denk aan het zelf
verwijt, dat ook hem moest ppnigen, al ware
hp geen oorzaak van de ramp, bp het denk
beeld, »ik had moeten voorkomen, en dat ver
zuimde ik."
De slachtoffers, die in het graf rusten, heb
ben niet den zwaarsten last te dragen. Doch
niemand wage ooit een poging om hen die
dood zpn te belasten met de schuld die be
staan moet; daarmee zou hp eeu laag werk
verrichten.
En toch allen, die helpen om de resultaten
van het onderzoek naar de oorzaken dezer
ramp geheim te houden, doen mede aan dat
werk der duisternis.
Het zal mp een raadsel bigven hoe men
van een roemrpke bladzpde durft spreken in
onze historie, door de Lombokverovering daaraan
toegevoegd, zoolang de schimmen van zoovele
helden ons blpven aangrenzen, niet roepend
om wraak tegen het Balische volk, maar om
rechtvaardiging in de oogen van eigen land-
genooten.
Men had gemeend, dat dit jaar in de Tweede
kamer de behandeling der staatsbegrooting
zoo tg dig zou zjjn afgeloopen, dat het aan de
Eerste kamer mogelpk zou zpn haar voor 1
Januari aan te nemen. De kans daarop is
verminderd nu de Tweede kamer besloten
heeft het onderzoek eerst den 8en October aan
te vangen, niettegenstaande de voorzitter
meende dat men zeer wel den lsten October
daarmede kon aanvangen.
Wp nemen gaarne aan, dat de voorstemmers
van. de motie Lohman dit uitstel in 's lands
belang noodig achten, maar er stonden tegen
over die 35 voorstemmers toch 23 tegenstem
mers en 'tis niet te zeggen hoe de uitslag der
stemming zou zpn geweeBt, ware de vergade
ring talrgker bezocht. Nu ontbraken er, be
halve de permanent afwezige dr. Kuyper, nog
41 leden.
Als in de openbare vergadering soovelen op
het appel ontbreken, hoevelen zullen er dan
wegbljjven uit de secties 1
In der tpd zeide de afgevaardigde Taets van
Amerongen, dat bij wel op de parades ver
scheen maar niet aan den garnizoensdienst
deelnam, 't ls te hopen dat niet deze opvatting
van de taak van volksvertegenwoordiger oor
zaak was van het wegbljjven der 41.
(Amh. Crt.)
Htfinimnin-loon en maximum-
arbeidsduur.
I
De besprekingen van deze kwestie in de
Zaterdag te Amsterdam door de Vereeniging
voor Staathuishoudkunde en Statistiek gehou
den vergadering begonnen te laat en duurden
te lang dan dat onze oorrespondent ons daar
omtrent nog iets zaakrpks kon telegrafeeren.
Wp moesten dus volstaan piet de eenvoudige
mededeeling in ons vorig nommer.
Thans volge hier een overzicht van dei
raadslagingen.
De vraag, die besproken zou worden, luidde:
»Is het wenschelpk, dat bepalingen worden
gemaakt betreffende minimum-loon en maxi
mum-arbeidsduur van arbeiders, werkzaam in
dienst van openbare besturen, of bjj do uit
voering van bestekken, door die besturen, vast
gesteld."
Hierover hadden zooals men weet
preadviezen uitgebracht de heeren mi N. G.
Pierson, mr M. W. F. Treub, W. A„ Reiger
en D. E. C. Knuttel.
Wp herinneren nog even aan hirane con
clusies.
De heer Pierson kwam het voor»dat
de minimum loonsbepaling nooit tot iets goeds
voeren kan. Een van beidemen stelt het
loon even hoog als het zjjn zou onder de
werking van vraag en aanbod en dan is de
bepaling overbodig; of men stelt het hooger
en dan wordt op kosten der belastingschul
digen een voordeel geschonken aan enkelen.
Slechts dan zou in het tweede geval de slot
som anders moeten luiden, indien van het
initiatief der openbare besturen een gunstige
invloed op den loonstandaard in het alg
te verwachten ware. Een logische redeneering
echter, die zulk een verwachting rechtvaardigt
is tot heden niet geleverd en niets van het
geen bekend is omtrent de oorzaken, die den
loonstandaard beheerschen geeft aanleiding
tot het vermoeden, dat zp ooit geleverd zal
worden. Een openbaar bestuur, dat aan. de
arbeiders, in dienst zpner aannemers, een
hooger loon dan het gebruikelijke verzekert,,
bevoordeelt deze arbeiders, anderen bevoor
deelt het niet. Hot algemeen belang wordt
door den maatregel gedeerd, omdat openbare
besturen hunne voornaamste inkomsten putten
uit de bjjdragen der burgerp."
De heer Treub kwam tot deze conclusie r
»Het is wenschelpk dat door openbare bestu
ren bepalingen worden gemaakt betreffende
minimumloon en maximumarbeidsduur van deverhooging door
arbeiders, in dienst van aannemers, werkzaam
bp de uitvoering van openbare werken, mits
men zich daarbp noch beperking van werk
loosheid noch stelselmatige opdrjjving van het
weekloon ten doel stelle. Bjj de onmogelijk
heid om loonminima te bepalen, welke in
verband met de beperking van den arbeids
duur met wiskunstige zekerheid zpn vast te
stellen, acht ik het nadeel van een te laag
grooter dan dat van een iets te hoog gesteld
minimum.
Yoor de werklieden, die direct in dienst van
openbare besturen werkzaam zpn, moeten bjj
vaststelling hunner arbeidstpden en loonen
overeenkomstige overwegingen gelden als bp
bepaling der loon minima en maxima van
arbeidsduur voor de indirect in dienst zpnde
arbeidersbjj de vaststelling van de loonen der
vaste werklieden komt het voordeel van den
vasten dienst als een element bp de loonsbe
paling in aanmerking".
De conclusie van den heer Reiger luidde:
Het is niet wenschelpk dat door openbare
besturen bepalingen worden gemaakt betref
fende minimum-loon en maximum arbeidsduur,
't zij afzonderlpk, 't zp met elkander gecom
bineerd, der arbeiders, werkzaam direct in
dienst dier besturen, hetzij bjj de uitvoering
van bestekken, door dezen vastgesteld, behalve
exceptioneele gevallen in het belang van
den publieken dienst of in het belang van het
uit te voeren werk.
Ook het in werking brengen van die be
palingen bp wpze van tpdelpken maatregel
om als proefneming te dienen is te ontraden".
Knuttel meende, van zpn stand
punt als architect, te moeten besluiten
le. Het is in het belang van het werk dat
de werklieden behoorlpk worden bezoldigd en
niet te lang arbeiden.
2e. Het is daarom in het belang der werk
gevers hiertoe maatregelen te nemen.
3e. Bp het pysteem van openbare aanbeste
ding is daartoe' de meest gewenschte weg be
palingen in de bestekken op te nemen, rege
lende loon en arbeidstpd.
4e. Door die bepalingen zullen uit de open
bare aanbesteding eenige, de belangen der
werklieden schadende, misbruiken verdwpnen
zal het karakter der openbare besteding
beter tot zpn recht komen.
5e. De minimum loonen, door openbare be
sturen in de bestekken te bepalen, behooren
in den regel niet hooger te zpn dan die
welke in de plaats, waar het werk wordt uit
gevoerd, als normaal voor volslagen, hun vak
verstaande, werklieden kunnen aangenomen
worden."
De voorzitter der vergadering, de heer mr.
N. G. van den Berg, opende het debat met
een woord van oprechten dank aan destellers
der doorwrochte praeadviezen. De voorge
stelde vraag was voor hem belangrpker dan
die van vorige jaren Gemeentefinan-
ci ën en Armenzorg. Yooral hetpraead-
vies van prof. Reiger had hem het meest ge
troffen en het had zpn grootste sympathie,
doch hp zou gaarne door het debat van
dwaling worden overtuigd.
De eerste, die daarna de kwestie besprak,
was de heer mr Yan Geuns van Zierikzee.
Deze bezag de zaak noch uit een oogpunt van
verhooging van den loonstandaard, noch uit
dat van wering van werkloosheid, maar al
leen als het middel tot wering van misbrui
ken. Overmatige arbeidsduur bestaat in erger-
lpke matede gemeenschap heeft daartegen
te waken. Staatstusschenkomst is hier niet
aan de orde, maar wel de plicht van de ge
meentebesturen als werkgevers. Zij moeten
goeden patroons de hand reiken om den ar
beidsduur te verkorten. Het staat vast, dat
de productie er niet door wordt verminderd,
maar wordt het loon niet verhoogd, dan wordt
de werkman het kind der rekening en komt
alle voordeel aan de patroons. Hp staat in
deze aan de zjjde van den heer Gerritsen, bp
diens strpd, met mr Treub gevoerd in het
Sociaal Weekblad
Prof. d'Aulnis, de quaestie naar aanleiding
der preadviezen resumeerende, verdedigde op
sommige punten het aangevallen rapport der
Utrecht8che Raadscommissie, vooral de stelling,
dat lange, vermoeiende arbeid nog niet uit
puttend is, en betoogde verder, dat de zaak uit
een locaal oogpunt moet worden bezien. In
een wetenschappelijke vergadering is de vraag
principieel niet te beslissen. Wanneer dan ook
het plan bestaat om bepaalde conclusiën
stemming te brengen, zou hp een contra-motie
voorstellen. Hp ontkende, dat thans door -te
lage inschrjjving bp aanbestedingen, als gevolg
van te lage loonen, ondeugdelijk werk wordt
geleverd en kwam op tegen het nevendoel,
opvoering van het loon, bp verkorting van
den arbeidsduur. Het verschil voor de
meentekassen zou groot zpn, veel grooter dan
2.17 pCt, geljjk mr Treub beweert, en toch
betwistte spr., dat de werklieden een loons-
Amsterdamsche regeling
hadden verkregen. Ten slotte zette hp ook de
bezwaren uiteen tegen tjjdeljjke loonsregeling.
Verder wees bjj er op dat door de loons-
'egelingen werkstakingen worden uitgelokt
al de treurige gevolgen daarvan en dit mocht
niet de politiek van gemeente-besturen zpn.
Mr Levy stond lpnrecht tegenover prof. Rei
ger, wiens standpunt wp z. i. zpn ontgroeid.
Hjj noemde het de aanbidding van het gouden
kalf. Yoor prof. Reiger werd de geheele kwestie
beheerscht door vraag en aanbod. Hetpraead-
vies-Knuttel was voor spreker een verademing.
Dit tot uitgangspunt nemend, betoogde hjj,
dat de bevoegdheid der gemeentebesturen in
deze onbetwistbaar was, zoowel tot regeling bjj
werken in eigen beheer als bjj uitbesteding.
De gemeente had niet alleen misbruiken of
misstanden weg te nemen, zp moest ook een
plicht vervullen bjj de bepaling van loon en
arbeidsduur, zekere vrjjgevigheid betrachten,
zonder vermomde liefdadigheid of geldver
spilling. Waar omtrent de wenschelpkheid
twjjfel bestond, beslisse men ten voordeele der
behoeftigen. Hjj miste het geloof in de abstracte
oeconomische waarheden, door mr Pierson om
helsd, waar deze een steunpunt zocht in een
overmatig aandeel in de winst voor het kapi
taal. Mr Levy was dus van ganscher harte
voor loons- en arbeidsbepaling.
Deze verklaring werd met applaus begroet.
Mr Verrjjn Stuart betreurde niet, dat het
vraagstuk zijn wetenschappelpk karakter ver
liest; door practiBche beschouwing werd de
oplossing bevorderd. Het Btzndpunt Ppnappel-
Treub, tot wering van misbruiken, was niet
zelfstandigmen moest bepalingen verlangen
uit een sociaal-politiek oogpunt, tot verbetering
van den arbeidstoestand, zelfs al werd de arbeid
duurder, of ter bevordering van de deugdeipk-
heid van het werk, door een preventief middel;
geljjk de heer Knuttel wil. Maar het sociaal-
politiek standpunt werd allengs verlaten. Ook
mr Treub erkent dat nóch wering der werk
loosheid, nóch loonopvoering het doel was
dezer bepalingen. Als preventieve waarborg
voor de deugdelpkheid van bet werk was het
eigenbelang van den aannemer voldoende.
Derhalve was het eenig juiste standpunt in
3 verbetering van den toestand van den
arbeider, zonder dat het werk duurder wordt,
verhooging van het productief vermogen door
betere betaling. Men heeft hier een zuiver
practische vraag, maar er was geen uniformi
teit denkbaar. Daarom was mr Stuart nog voor
bepalingen nopens den arbeidsduur, maartegen
loonsregeling, tenzjj bjj wjjze van proef
neming.
Mr. Bloembergen van Leeuwarden deelde het
resultaat mede met de daar genomen proef.
Indien hooger loon werd bepaald dan de plaat-
seljjke werklieden verdienen en waard zijn,
halen de aannemers werklieden van elders.
Men protegeerde daardoor in verkeerde rich
ting de oeconomisch sterkeren tegenover de
zwakkeren, de minder bekwame werklieden.
Prof. Reiger meende, dat mr. Levy over hem
heen geslagen had en de geheele oeconomie
over het hoofd gezien. Allen wilden het goe
de in het belang der gemeenschap en nu ging
het niet aan eenvoudig in twjjfel het voordee'
aan de behoeftigen te geven. Dat klinkt in
de pleitzaal, niet in een wetenschappelijke
rgaderingHjj betoogde nader, dat het doel
moest zjjn de beste uitvoering van een werk
te bevorderen, maar door een bepaling van
minimum-loon bestond geen waarborg van
betere werkkrachten. In elk geval, waar de
gemeentebesturen goed werk meenden te kun
nen bevorderren, was een geldeljjke opoffe
ring geoorloofd. Als zjj evenwel traden op het
gebied van verbetering der sociale toestanden,
handelden zjj verkeerd en deden zjj door een
gunst aan den een onrecht aan den ander.
Wat de bepaling van arbeidsduur betrof, scheen
in de practjjk voldoende uitgemaakt, dat lange
werktjjden geen voordeel opleveren. Daarom
was hjj zelfs tegen proefnemingen op dit ter
rein. Deze bepalingen waren ook niet in het
bel ang der werklieden zjj zeiven moesten be-
oordeelen wanneer zjj rust noodig hebben.
Eindeljjk moest men waken tegen het bevor
deren van de dwaling, dat de wetgever het
lot van den arbeider in handen zou hebben.
De heer Van der Kemp (Den Haag), oud-
directeur van het onderwjjs in Ned.-Indië,
toonde den invloed van de loonsbepaling op
den rentestandaard aan en waarschuwde tegen
opdrjj ving der loonen.
De heer Pierson wilde met mr Levy niet
twisten, omdat deze niet aan oeconomische
wetten gelooft. Hjj beperkte zich dus tot-
eenige aanvullingen van het praeadvies
voerde speciaal nog eenige bedenkingen
tegen de loonminima. Als het stelsel van den
heer Knuttel opgaat, zal alle werk voor open
bare besturen uitstekend zjjn, maar de parti
culiere industrie zal kwjjnen door de gebrek
kige werkkrachten. Het is beter om de zaak
over te laten aan de wet van vraag en aan
bod. Deze iB hier wel te vertrouwen en de
arbeider zal daarbjj niet het kind van do reke
ning worden. Beperking van arbeidsduur heeft
nergens nadeeligen invloed op het loon gehad.
Ten slotte, zoo vervolgde mr Pierson, nog een
nadeel: wordt de maatregel algemeen, dan
zal er een minimum-loon zjjn, ook voor de
zwakke krachten en dat zal ten nadeele komen
van de beteren.
Ook deze verklaring werd met applaus
begroet.
De heer Treub verklaarde niet te zjjn ver
anderd. Hjj is nog voorstander van de bepa
lingen nopens arbeidsduur en loon, maar als
beide niet te verkrjjgen zjjn, dan neemt hjj
alvast beperking van arbeidsduur. Zich groo-
tendeels aansluitend bjj hetgeen mr Levy con
tra mr Reiger heeft aangevoerd, betoogde hjj,
dat de feiten overal de zoogenaamde wetten
der oude oeconomen hebben gelogenstraft.
Noch door loon-, noch door arbeidsbepalingen
wordt de productie beperkt of belemmerd, en
hij bleef dus in het belang van den vierden
stand uit sociaal-politiek oogpunt het hande
lend optreden der openbare machten in deze
verdedigen.
Ten slotte kwam de heer Knuttel, de man
van de praktjjk, aan het woord.
Hjj verklaarde niet te begrjjpen waarom de
economen zoo onderworpen staan tegenover de
economische wetten. Ook in de techniek zjjn
er wetten, maar men tracht daarvan zoo goed
mogeljjk gebruik te maken. Zoo zal men toch
nooit nalaten, djjken aan te leggen, alleen
omdat het water zoo graag in de polders zou
loopen volgers de wet der zwaartekracht.
Zelfs de wet, dat alles vergaan moet, tracht
men zooveel mogeljjk te bezweren.
Hjj vroeg ookAls men alles zoo graag
tegen het laagste loon wil hebben, waarom
dan ook niet bjj geesteljjken arbeid, bjj exa
men-commissies b. v.
Komend op hetgeen de heer d'Aulnis had
3zegd en wat anderen hadden geschreven,
bestreed de heer Knuttel de meening dat er
a ondeugdeljjke uitvoering van gemeente
werken zou zjjn en dat er geen beunhazen
onder de gemeente-aannemers zjjn. Yerschil-
le staaltjes uit de pracljjk deelde hjj daar
omtrent mede en hjj las een brief voor van
den heer Jos. Cuypers, waaruit bleek dat de
bepalingen, door zjjn vader en hem in be
stekken gemaakt,allergunstigst hadden gewerkt
op productiviteit en op kwaliteit van werk,
terwjjl men er geen nadeelen van had onder
vonden.
Cgfers, zooals mr Pierson vroeg, zal deze
wel nooit krjjgen. De werkzaamheden in de
bouwvakken loopen te zeer uiteen. Alleen
bg het stukwerk kan men zien dat, geprik
keld door het hoogere loon, in minder Ijjd
meer wordt geproduceerd.
Den heer Bloembergen merkte hjj op dat
waarscbjjnljjk de arbeiders juist voor hoogere
loonen beter zullen werken.
De wjjze van informeeren van den heer
d'Aulnis achtte de heer Knuttel niet juist.
De opzichters hebben geen belang om de cg-
fers te verbloemen, de aannemer heeft dat wel.
Hierna werd de vergadering door den voor
zitter onder dankbetuiging gesloten.
Een conclusie werd niet voorgesteld.
Het allergrootste deel van dit verslag is aan
het Vaderland ontleend.
JUetterexx en Kunst,
Eigen Haard bevat deze week o. m. een
portret van den heer Willem Kes, met kort
byschrift en een beschryving met tweetal
afbeeldingen van de drie in aanbouw zynde
pantserschepen, waarmede onze vloot verrykt
zal worden.
Door het tooneeïgezelschap van den Rot-
terdamschen Tivoli-schouwburg, directie Joosten
en Poolman, wordt Donderdag voor het eerst
opgevoerd Ontgoocheld, tooneelspel in twee
bedrgven, van mevrouw SimonsMees, schrgf-
ster van Droomleven.
Yolgens De Tijd heeft dr. H. J. A. M.
Schaepman de zorg voor de vorming van een
comité voor een gedenkteeken vandr. Nuyens
op zich genomen.
KERKNIEUWS
Wekelyksche opgactf betreffende de Ned.
herv. kerk.
Beroepen naarCats P. J. Wauters te Ro
zenburg; Hoogland L. A. F. Creutzberg te
Pernis; en naar Kollumerzwaag J. G. Andreae,
cand.
Aangenomen het beroep naar Abbekerk door
H. Schuttevaer Jzn. te Ursem.
UIT STAD EN PROVINCIE-
Morgen (Dinsdag 1 October) komt de
winterdienst op de spoorwegen in werking.
Wy verwgzen onze lezers, voorzoover het
de Zeeuwsche Ign en de aansluitingen met
