N°. 220.
138# Jaargang.
1895
W oensdag
18 September.
De Openingsrede.
niiiB EiiiiRiisiiii: hut.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a B cent.
Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Reclames 40 cent per regel.
*1» enaometvv.
Middelburg 17 Sept. 8 u. vm. 62 gr.
m. 12 u. 69 gr-, av. 4 u» 68 gr. F,.
Verwacht W. wind.
Agenten te VlisaingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij,
te TholenW. A. tan Nieuwenhuhzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Genb. Belinfante, te 's Gravenbage. en A. de La Mae Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité ótrangère G. L. Daïjbb Co., Jghn F. Johbr, opvolger,
Advertenüfia
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
Met de gebruikelijke praal begaf zich heden
H. M. de Koningin-Regentes van het paleis
naar de vergaderplaats der Tweede kamer,
waar Zij door eene commissie werd ont
vangen en waar de leden der Staten-Gene-
raal, de Ministers, de Kanselier der Orden
en Leden van den Raad van State zich
reeds hadden vereenigd.
H. M. werd door de commissie, voorafge
gaan door den Ceremoniemeester, de Kamer-
heeren, de Groot-Officieren en den Opper-
ceremoniemeester geleid naar de vergaderzaal.
De Koningin-Regentes plaatste zich voor
den Troon en sprak, blijkens ons gezonden
telegram, het volgende:
„Mijne Heeren
Ik waardeer het voorrecht de Staten-
generaal opnieuw rond mij vereenigd te zien,
gereed om hunnen belangrijken arbeid te
hervatten.
De algemeene toestand van land en volk
geeft reden tot tevredenheid.
De betrekkingen tot alle buitenlandsche
mogendheden zijn van den meest vriend-
schappelijken aard.
Zee- en landmacht kwijten zich bij voort
during op loffelijke wijze vau haren plicht.
In Oost-Indië waren zij bij vernieuwing in
de gelegenheid schitterende blijken van
moed en volharding te geven.
De gezondheidstoestand is gunstig.
Met erkentelijkheid mag gewezen worden
op den in vele opzichten goeden oogst der
Het mond- en klauwzeer, dat tot het
sluiten van naburige landen voor den invoer
van ons vee aanleiding gaf, is nagenoeg
geweken.
De toestand van handel en nijverheid is,
den invloed der in andere rijken gevolgde
handels-8taatkunde in aanmerking nemende,
niet onbevredigend.
Gedurende dit zittingjaar wachten u op
nieuw vele en gewichtige werkzaamheden.
Voor de verdere behandeling der wets-
voordrachten tot herziening van de perso-
neele belasting en tot regeling van het
kiesrecht roep ik in de eerste plaats uwe
medewerking in.
Voorstellen tot nadere regeling van de
gemeente-financiè'n zullen u bereiken, terwijl
ook andere wetsontwerpen, ten deele reeds
aangeboden, zullen worden ingediend.
De toestand onzer bezittingen in Oost-en
West-Indie geeft, in bet algemeen, reden
tot voldoening.
Met vertrouwen, Mijne Heeren, doe ik
wederom een beroep op uwen ijver ter ver
vulling van uwe veel omvattende taak.
Moge uw arbeid, onder Gods zegen, strek
ken tot verhooging van den voorspoed van
ons dierbaar vaderland
In naam der Koningin verklaar ik de
gewone zitting der Stateu-generaal te zijn
Waar is de tijd toen een troonrede in
ons land met belangstelling werd te gemoet
gezien en velen zich haastten daarvan ken
nis te nemen
Hij ligt verre achter ons.
Men leest die rede nog wel, maar, hoe
veel beloften daarin worden gedaan, zij
laten ons in de laatste jaren koud.
Men weet nu eenmaal dat beloven het
vervullen nog niet met zich brengt, en dat,
al willen de ministers en de Staten-Gene-
raal nog zoo gaarne, éen brandend vraag
stuk nog altijd een hinderpaal is en blijtt
voor een vruchtbaren arbeid.
Zoolang het kiesrechtvraagstuk nog niet
opgelost is, blijft de politieke toestand on
gezond, en kunnen niet met kans van sla
gen groote hervormingen op sociaal gebied
worden voorgesteld.
Hoe weinig heeft de huidige regeering
tot stand gebracht, al werd door haar nog
zooveel beloofd 1
Onze politieke wagen blijft langzaam
gaan. Wij zeggen niet dat dit alleen de
schuld van dit ministerie is. Maar toch heb
ben enkelen zijner leden meegeholpen om
ons te brengen in een ongezonde politieke
atmosfeer, te ongezonder na hetgeen met
het kiesrechtontwerp-Tak voorviel.
Het was daarom van de zijde dezer re
geering zeer verstandig ditmaal maar uiterst
sober te zijn in hare beloften.
Ha al de bekende tirades over den alge-
meenen toestand over land- en zeemacht, den
landbouw en de veeteelt wordt direct gewe
zen op het zwaartepunt, dat onzen politie
leen toestand beheerscht.
„Voor de verdere behandeling der wets-
voordrachten tot herziening van de perso-
neele belasting en tot regeling van het kies
recht roep ik, zegt de regeering by monde
van H. M. de koningin-regentes, in de eerste
"aats uwe medewerking in."
En dan worden alleen nog uitdrukkelijk
ons toegezegd voorstellen tot nadere regeling
van de gemeente-financiën.
Die eenvoud in hare verklaring is het
kenmerk van het ware inzicht der regee
ring in den toestand van het oogenblik.
Er valt over de naaste toekomst niets
anders mee te deelen.
Als het gelukken mag bij onderling over
leg die drie noodzakelijke regelingen tot
stand te brengenen vooral eene kiesrecht
regeling te bevorderen zooveel mogelijk in
den geest als wij dien wenschen, waartoe
wij den liberalen leden der Tweede kamer,
die destijds den minister Tak zoo trouw
ter zij stonden, het noodige beleid, overleg
en de zoo zeer gevorderd wordende kalmte
toewenschen zullen wij ruimschoots tevre
den zijn.
Voor het overige weten wy waarlijk van
de troonrede niet anders te zeggen dan dat
zij is| een kind van haar tijd en een jnist
beeld van de phase, waarin onze politieke
toestand thans verkeertdie van eene kleine
natie, welke te laat inziet dat zij schrome
lijk is achtergebleven op politiek-sociaal ge
bied, en nu, maar zonder ideaal of geest
drift, begint te begrijpen dat zij, ook als
volk, den weg barer „doode steden" opgaat
zij niet, met de gebruikelijke tirade
„onder Gods zegen", beproeft om de andere
ontwikkelde natiën weer wat „in te halen".
ten. Wy bedoelen den suikeraccjjns, die in
Aug. 1894 f 1.321.000, nu f 856.000 opbracht,
doch die toch aan 't eind der 8 maanden nog
boven de opbrengst van het vorige jaar is, en
het successierecht, dat f962.000 opleverde tegen
f 1.294.000 verleden jaar en daardoor weder
iets ten achteren is geraakt,ofschoon toch de
raming overschreden bljjft.
Het ontbreekt daartegenover niet aan gun
stiger cjjfers. De opbrengst der invoerrechten
ad f 567.000 tegen f 503.000 verleden jaar en
een raming van f 484.000, scbynt te toonen,
dat de nieuwe wet reeds gunstig effect heeft.
Zegel-, registratie- en hypotheekrechten vloei
den alle vrjjwat ruimer dan verleden jaar en
zjjn aan 't einde der 8 maanden resp. f 206.000,
nogmaals f 206.000 en f 43.000 boven de ra
ming. De posterjjen en telegrafen geven by-
zonder hooge cyfers, nl. f 665.000 en f128.000.
Van de directe belastingen beginnen ver
mogens- en bedrijfsbelasting binnen te komen
zjj gaven resp. f 248.000 en f 128.000 tegen
f 189.000 en f 40.000 verleden jaar. Het schjjnt
wel, dat het betalen dezer belastingen een iet
wat ongunstigen invloed heeft op de betaling
van het personeel, waarvan maar f 849.000
inkwam, tegen f 960.000 verleden jaar. Dit
middel is ten Blotte maar even boven het be
drag over 1894. De grondbelasting toont een
meer normale stijging aan 't eind der 8 maan
den is zjj f 110,000 hooger dan in 1894. Ten
aanzien der accjjnzen verdient nog opmerking,
dat het gedistilleerd by het vorige jaar met
lVs ton terug is gebleven, doch ook dat de
zoutaccjjns f 83,000 en de vleeschaccyns
f 133,000 minder gaf.
Aan 't eind der 8 maanden zyn wy by het
vorige jaar f 1,373,000 vooruit, bjj de raming
f 4,885,000 achter.
Middelburg 17 September.
Te Amsterdam heeft plaats gehad het tweede
congres van den Roomsch Katholieken Volks
bond, onder eere-voorzitterscbap van mgr. C.
J. M. Bottemanne, bisschop van Haarlem, en
voorzitterschap van W. C. J. Pastoors, van
Amsterdam.
Hoeveel ophef sommige katholieke bladen
daarvan ook maken, de genomen besluiten
komen ons al weinig belangryk voor. Over
de behandelde vraagstukken zyn de gevoelens
al lang bekendterwjjl de conclusiën reeds
door tal van andere bonden of werkmansver-
eenigingen zyn gedecreteerd.
Ten slotte is een manifest aangenomen, te
richten >Aan de werklieden en de burgerjj
Daarop komen wy wellicht nader terug.
In de Controleur doet iemand het voorstel
den leden der Tweede kamer geen vast ho
norarium te geven maar eene presentiegeld
van 15 gulden per zitting. Hjj wjjst er op,
hoe weinig dr A. Kuyper nog de vergaderin
gen heeft bjjgewoond sedert hjj in Mei 1894
gekozen werd.
Verschillende oorzaken zyn reedB opgegeven
voor het afspringen van het plan tot oprich
ting van een gewerenfabriek te Maastricht.
Volgens een mededeeling in de Maastr. Ct.,
welke doet vermoeden, dat de schrjjver er
meer van weet, zouden de leiders van het
syndicaat nog in tjjds hebben ontdekt, dat zjj
door onjuiste technische voorstellingen misleid
waren, zoodat zjj niet slechts aan de bun
toevertrouwde belangen maar bovenal aan het
belang van Nederland verplicht waren de
onderhandelingen af te breken.
De opbrengst der rijksmiddelen in
Augustus ziet er, zegt het Vad., niet zeer be
vredigend uitimmers zjj bleef 1 millioen be
neden de raming en f 633.000 onder de op
brengst van Augustus 1894. lntusschen is dit
voornamelijk te wjjten aan twee middelen,waar
van de maandeljjksche opbrengst altjjd gril
lige sprongen vertoont, zoodat aan een tekort
daarop geen ongunstige beteekenis is te hech
De heer F. de Martens, door den keizer van
Rusland aangewezen als scheidsrechter in het
geschil over de Costa Rica Packet, is lid van
den Russischen Staatsraad en lid van den
raad van het departement van buitenlandsche
zaken te Petersburg.
Hjj behoort tot de voornaamste beoefenaars
van het volkenrecht in de laatste helft dezer
eeuw. Hjj is mede-oprichter en lid van het
Institut de droit international, dat enkel uit
de bekwaamste kenners van het volkenrecht
is samengesteld. In 1893 en 1894 is hjj een
der Russische afgevaardigden geweest, die te
's Gravenhage deelnamen aan de conferentie
tot internationale regeling van eenige onder
werpen van privaatrecht en heeft toen zeer
jjverig deelgenomen aan de werkzaamheden.
Hjj ia inderdaad een rechtsgeleerde »van
onbetwist gezag," wiens uitspraak met ver
trouwen op zyn kunde en onpartijdigheid kan
worden tegemoet gezien.
Bjj kon. besl.
is de officier-machinist le kl. J. L. Vermeer,
op zyn verzoek, op pensioen gesteld ad f1200
'sjaars, en eene verhooging van f 1200'sjaars
zyn benoemd tot officier-machinist 2e kl.
bjj 's rjjks stoomvaartdienst de machinisten le
kl. in het vaste korps J. A. Waleson en W.
de Waardt
zyn benoemd bjj het wapen der infanterie,
tot eerste-luitenant de tweede-luitenant N. van
Wingen, van het wapen, gedetacheerd by de
landmacht in West-lndiëbjj het lste regi
ment, tot kapitein de eerste-luitenant L. A.
Anemaet, van het 5de regiment tot
eerste-luitenant de tweede-luitenant W.
I. van Eek, van het korpsbjj het 2de
regiment, tot eerste-luitenant de tweede-luite
nant H. Z. A. van de Roemer, van het korps
>jj het 5de regiment, tot kapitein de eerste
luitenant jhr. D. Barchman Wuytiers van het
regiment grenadiers en jagers by het 6de re
giment, tot eerste-luitenant de tweede-luite
nant P. A. de Ridder, van het korps bjj het
8ste regiment, tot kapitein, de eerste-luitenant
A. H. Rink, van het regiment grenadiers en
jagers; en
zyn in hunnen rang overgeplaatst, bjj het
regiment grenadiers en jagers, de luitenant
kolonel E. D. H. Mac-Leod, van het 4de regi
ment infanterie, alsmede de eerste-luitenants
A. A. van Alphen de Veer, van het 5de, en J.
G. Blom, van het 8ste regiment infanterie.
Ook de minister van financiën en marine
verleenen deze week geen audiëntie.
Li©tteren en Kunst.
Voor het Frans- Hals-monument heeft de
koningin 150, de regentes 100 en ook de
groothertogin van Saksen Weimar eene
drage geschonken.
Tot opvolger van wjjlen den heer David
van der Rellen Jr., als kunstcriticus van het
N. v. d. D. is benoemd de heer A. C. Loffelt,
thans kunstcriticus van het Vaderland.
- Op het Museum van Kunstnjjverheid te
Haarlem zal Zondag a. eene tentoonstelling
van Japansche kunst worden geopend, waarbjj
de meest verschillende kunstambachten zullen
vertegenwoordigd zyn en die, op enkele uit
zonderingen na, vooral werkstukken van oude
kunst zal bevatten.
- Op 78jarigen leeftjjd is Maandag te Brus
sel overleden de Belgische architect Alphonse
Balat. Hjj was lid van de koninkljjke aca
demie van België en in het bezit van de
Leopolds orde.
ONDERWIJS.
In de Zaterdag te Kruiningen ge
houden vergadering van het onder wjjzersge-
zelschap Krabbendijke nam de heer Van der
Slikke wegens drukke werkzaamheden ontslag
als voorzitter, terwjjl de heer De Jager moest
aftreden als vice-voorzitter en niet terstond
herkiesbaar was. Tot voorzitter werd benoemd
de heer M. de Korte en tot vice-voorzitter de
heer C. J. Snouck, beiden te Yerseke. Beidei)
namen hunne benoeming aau.
Naar aanleiding van een improvisatie van
een der leden werd de vaderlandsche geschie
denis als leervak op de lagere school behan
deld. De inleider was van oordeel dat dit
vak niet op de lagere school thuis behoort.
De stof ligt boven de bevatting van den leer
ling. Er zyn in dienB ziel nog geen genoeg
zame beelden aanwezig om de nieuwe, die
het geschiedenisonderwjjs moet geven, eraan
te verbinden. Hjj zal in den regel niet tot
dien graad van ontwikkeling komen, die noodig
is om zich in de verschillende tjjdvakken te
oriënteeren.
De eenige behandeling, die hjj voor de lagere
school mogelyk en nuttig achtte, was een
ethische, d. w. z. hjj wenschte de voornaamste
geschiedkundige personen te gebruiken als stof
voor zedeljjke verhalen, waarin de een of
andere deugd of ondeugd aanBchouwelyk wordt
'oorgesteld. Hjj begreep dat zulk onderwjjs
eigenljjk geen geschiedenis-onderwjjs mag
heeten, maar dit achtte hjj geen bezwaar.
De andere leden waren het met den inleider
algemeen eenB, dat wezenljjk geschiedkundig
onderwys voor den leerling der lagere school
te moeiljjk is, waardoor de vruchten uiterBt
gering zyn, maar enkelen vreesden dat de
bedoelde behandeling dit bezwaar niet uit den
weg ruimt, daar men, om het beeld van den
behandelden persoon of van zyn hoofdeigen
schap, recht sprekend en aangrypend te maken,
dien persoon moet plaatsen in de ljjst van
zyn tjjd.
Het debat was zeer geanimeerd.
Te Domburg bracht de collecte voor
scholen met den bjjbel 34.33 en te
Grjjp skerke met Buttinge en Hooge-
lande (Ger. kerk) f 33.67 op.
Te Helder zyn twee openbare onderwjj-
zers, bekende sociaal-democraten, die rich bjj
de viering van den Koninginnedag op 31 Au
gustus 11. in eene vergadering der feestcom
missie op onbetameljjke wjjze over de feest
viering uitlieten, door het gemeentebestuur
aangeschreven om vóór 15 October a. s. hun
ontslag te vragen, daar het hun anders, over
eenkomstig het bepaalde by art. 29e der wet
op het lager onderwys, ongevraagd zal worden
verleend.
KERKNIEUWS
Naar men ons verzoekt te melden is het
den 9 October e. k. 25 jaar geleden, dat de
heer G. W. A. de Veer, predikant alhier, het
predikambt in de Hervormde kerk aanvaardde
Zyn eerste standplaats was Hagestein.
Bedankt voor het beroep naar de Evatg.
Luthersche kerk te G r o e d e door den heer
C. F. Stellwag te Deventer.
Naar De Tijd mededeelt, hebben de e arts
bisschop en de bisschoppen van Nederland ge-
zamenlyk een adres gericht tot Z. H. den paus,
om dezen »hun gevoelens te betuigen op den
aanstaanden gedenkdag der overweldiging van
Rome".
UIT STAD EN PROVINCIE
Vrjjdag a., des avonds te 7 uren, geeft
het muziekkorps der dd. schutterjj alhier,
onder leiding van den luitenant-kapelmeester
Jan Morks, eene uitvoering op het Molenwater.
Het programma luidt als volgt14e mili
taire marsch, MorksOuverture, Montague
Frühling und Liebe, Walzer, MorlejjCarac-
terstück, Eilenberg; marsch uit de opera die
Zauberflöte, Mozart; Fantasie Freischutz
WeberMandolinen-sérénade, Förster en König
Alphom, marsch, Butemuth.
Zondag hield de Ned. Bakkersgezellenbond,
afd. Middelburg, een algemeene vergade
ring met het doel de nog niet aangesloten
gezellen en in het bjj zonder die in Ylissingen
bekend te maken met het doel en het streven
der vereeniging. De voorzitter, T. J. Hoeve
nagel, opende de vergadering met een harte-
lyk welkom tot «de aanwezigen te richten en
spoorde hen aan zich te vereenigen. Het
Allen voor zich en God voor ons allen" moet
uitgediend hebben. Hjj haalde eenige voor
beelden aan en bewees dat de loonen, bjj een
arbeidstjjd van 15, 16, ja, tot zelfs 17 uren,
veel te laag waren. Om verbetering te ver-
krygen moet men echter solidair zyn.
Daarna besprak de secretaris o. a. de jong
ste werkstaking te Amsterdam, die hjj per-
soonlyk had bjjgewoond, en gaf hjj eenige
gegevens ten beste over de lage loonen bjj
Bommige patroons. Zoo o. a. van een patroon,
die vier gezellen in het werk had, welk de
kolossale som verdienden van f 3.95 met den
kost per week, waarvoor zjj 80 a 85 uren per
week moeBten arbeiden. Het gros verdiende
t 1.50 tot hoogstens f 3 per week met inbe
grip van kost en inwoning. Sterk keurde hjj
het af dat de gezellen in den kost bjj hun
patroon waren.
Eindeljjk werd besloten eerstdaags de pa
troons eens uit te noodigen om te bespreken
een algemeenen rustdag op feestdagen en de
wenscheljjkheid om niet meer bjj de patroons
in den kost te zjjn.
Nadat de penningmeester nog een en ander
in het midden had gebracht, werd gelegenheid
gegeven zich als lid te laten inschrjjven.
Er traden vier nieuwe leden toe,.
Men zal ook trachten in Vlissingen eene
afdeeling van den bond op te richten.
Door de garnizoenen van Middelburgen
Vlissingen zal morgen v.m. (Woensdag) de
laatste manoeuvre worden uitgevoerd in de
nabjjheid van West Souburg, waarmede de
najaarsoefeningen voor dit jaar worden be
sloten.
- Door een Belgische loodssloep werd heden
morgen te negen uur te Vlissingen aan
de helling nabjj den Nieuwendjjk aangebracht
het ljjk van den tweeden machinist der Xania,
oud 46 jaren.
De mededeeling als zou de herstelling
der kleine gebreken, ontdekt bjj den proeftocht
van de Koningin Wilhelmina der Maatsch.
Zeeland, aan de Kon. Maatsch. de Schelde te
Vlissingen zyn opgedragen, is, zegt het
Vad., onjuist. De herstellingen worden geheel
door de Engelsche bouwmeesters van het schip
en onder leiding van hun ingenieurs verricht.
Alleen heeft de directie van de Schelde, daartoe
aangezocht, een beperkt getal werklieden van
de Vlissingsche werf beschikbaar gesteld om
de reparatie te bespoedigen.
Den 20en September vertrekt H. K. fl-
de prinses Von Wied van Domburg om
zich naar Scheveningen te begeven.
Donderdag a. zullen bjj gunstig weder
de oudste leerlingen der Zondagscholen te
Terneuzen, een vierhonderd in aantal,
een bezoek brengen aan Middelburg en Vlis
singen. Op eene weide onder Souburg zullen
ververschingen worden gebruikt. Voor deze
reis is afgehuurd de stoomboot Excelsior, ter-
wjjl de christelyke zangvereeniging Looft den
Heere het gezelschap vergezelt.
Uit Goes schrjjft men ons
Begunstigd door prachtig zomerweder, gaf
de Harmonie Euphonia Maandagavond het
laatste der zomerconcerten in den tuin der
Sociëteit Van Ongenuchten vrijBljjkbaar
voldeed het concert goed, want na ieder num
mer volgde een harteljjk applaus.
Stukken als: Donauwellen, wals van lo+no-
oiciLa Czarina, Mazurka russe, van Ganne
enz. verwierven den meesten bjj val.
Het concert op een schip in de kade zal
vermoedeljjk eerst de volgende week plaats
hebben, wjjl de Admiraal de Ruyter, waarop
de keuze viel, eerBt dan beschikbaar is.
Uit W emeldinge schrjjit men oas
Met hoeveel moed men het visschen van
mosselzaad op de Ooster-Schelde op den Dors.
in an onder den wal van Stavenisse ook aanving
in den loop der vorige week, zoo kwam men
toch algemeen bedrogen uit. Het mosselzaad
was wel in voldoende mate aanwezig geweest,
doch volgens het oordeel der visschers is het
^rootendeels door de zoogenaamde vjjfhoeken
(zeesterren), die groote vjjanden van schelp
dieren, vernietigd. Op het oogenblik, dat de
Irieine schelpdiertjes zich openen, om luchten
voedsel op te vangen, Bteken de zeesterren
uit hare hoeken, ten getale van vjjf, e^n
