N°. 213.
138" Jaargang.
1895
Dinsdag
10 September.
en iximn-wertlijJ in
bestellen van
IUTOJMM
Dezo courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.-
Afzonderlijke nummers, met of zonder byvoegs#l8
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
ieder» regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimtes
Reclames 40 cent per regel.
VI» emuonetcv.
Middelburg 9 Sept. 8 u. vm. 67 gr.
m. 12 u» 77 gr-, av. 4 u. 76 gr.
Verwacht Z. wind.
Agenten te VlissingenP. G. Vby Msstdagh tc Zoon, te Goes: A. C. Boxrar, firma wednwe A. C. düJougï, te Kruiningen :E. v. d. Pei/x, teZierikzee: A. C.deMooij,
te Tholen: W. A. vak Nieüwenhtjijzek en te Terneuzen: M. de Jobg-e. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën
aas, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Vak Ditmab, te Rotterdam, de Gieb. Belikïahte, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicity étrangère G. L. Laubi Cis., Jceh F. Josss, opvolger,
AcIveirteinflMai
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
VeleD, ook buiten onze stad, zullen zeker,
evenals wij, met belangstelling kennis ge
nomen Lebben van Let rapport der commissie
uit den Middelburgschen gemeenteraad over
het belangrijk onderwerp, hierboven genoemd.
Dit rapport lokt ook tot lezen uit en ge
tuigt van den ernst en de nauwgezetheid,
waarmee de commissie hare taak heeft op
gevat en vervuld. Zij vergenoegde zich niet
met het uitsluitend verkondigen van theore
tische beschouwingen, maar zij liet ook de
mannen van de praktijk aan het woord en
maakte den leden van den raad deelgenoot
van hun gevoelen.
Die leden kunnen aan de hand van dit
rapport thans overwegen wat hen in deze
te doen staat; en dan hopen wij dat de
meerderheid van hen tot eene andere conclusie
zal komen dau de meerderheid der com-
Want tegen die meerderheids-conclusie in
het rapport hebben wij ernstige bedenking.
Wij zouden ons nog het meest kunnen ver
eenigen met het idee van een lid om: „al
vorens een principieele beslissing te nemen,
vooral omtrent een minimum-loon voor ver
schillende ambachten advies in te winnen
bij den arbeidsraad, die binnen kort hier
terstede zal worden geconstitueerd."
Niet dat wij niet verder zouden willen
gaan. Onze grootste sympathie is voor het
advies van „een ander li d", om den
raad uit te noodigen „in principe te besluiten
dat voortaan in de bestekken voor aan te
besteden gemeentewerken zullen worden op
genomen bepalingen betreffende maximum-
arbeidsduur en minimum-loonen burge
meester en wethouders uit te noodigen zoo
spoedig mogelijk een ontwerp in den geest
der Amsterdamsche verordening, dit onder
werp regelende, bij den raad in te dienen."
Maar zal de meerderheid van den raad
dien weg op willen
Wij zijn daarvan nog laDg niet zeker.
En om nn te voorkomen dat onze vroede
mannen al te Bpoedig besluiten, overeen
komstig het advies der meerderheid der
commissie, om „geen bepalingen omtrent
minimum-loon en maximum-arbeidsduur in
de bestekken van aan te besteden gemeente
werken op te nemen," zouden wij wenschen
dat zij nog voorgelicht werd door een
lichaam, den arbeidsraad, waarvan het nut
door ons meermalen is bepleit en wiens
voorlichting vooral in deze belangrijke kwestie
van zooveel gewicht is.
Wij hadden ons juist neergezet om onze
meening in deze nader te ontvouwen en onze
bezwaren tegen de conclusie der meerderheid
van de raadscommissie Moot te leggen, toen
wij onderstaand schrijven ter opname ont
vingen. Dit gaf' in hoofdzaak zoozeer onze
gedachten weer dat wij meenden daaraan
de voorkeur te moeten geven.
Wij laten daarom thans volgen
Eene redevoering die uitgesproken - - -
zou kunnen worden.
Veertien centen per uur voor een ambachts
man (die zijn vak verstaat) is te weinig.
Aldus de gehoorde patroons.
Veertien centen per uur voor een am
bachtsman is (veel) te weinig.
Aldus de gehoorde werklieden.
Een maximum werktijd van elf uur in
den zomer (en van tien uur in den winter)
met verhooging van 25 °j„ 50 °J0 voor
overwerk, acht de meerderheid der commis
sie „niet overdreven"; zij noemt het „eigenaar
dig" dat een patroon, die des zomers twaall
uur deed werken, als zijne overtuiging had
kenbaar gemaakt dat in elf uur wel even
veel zon gewerkt worden als in twaalf; zij
oordeelt de wenschen der requestranten op
dit punt „wel voor inwilliging vatbaar/
Daar patroons en werklieden beiden het loon
te gering en verhooging wenschelijk achten
daar de wensch omtreDt maximum-werktijd
in verband met belooning voor overwerk naar
ons oordeel niet overdreven en wel voor in
williging vatbaar is zoo concludeert de
meerderheid uwer commissie, dat het verzoek
ten aanzien van de werkuren ingewilligd
worde en dat het loon, althans voor de
werklieden die hun vak verstaan, in de be
stekken hooger worde uitgetrokken dan het
thans gebruikelijke bedrag.
Zdo had de conclusie kunnen, zoo bad zij,
naar mijne meening, M. de V., moeten zijn.
Doch zoo luidt de conclusie helaas niet.
De meerderheid der commissie heeft prin
cipieel bezwaar tegen bet opnemen van be
palingen omtrent minimumloon en daar een
bepaling omtrent minimumloon niet gemist
kan worden bij een bepaling omtrent maxi
mumduur, zoo moet de meerderheid (natuurlijk
tot haar groot leedwezen) de inwilliging van
die niet overdreven wenschen hoewel
voor inwilliging wel vatbaar 1 ontraden.
Welke zijn nu die bezwareD, op welke die
principieele tegenstand rust
Ik citeer letterlijk:
„Alle arbeid kan (leesmag of behoort)
slechts beloond (te) worden naar zijn waarde;
hoe kan men nn vooruit vaststellen het loon,
dat men een werkman, wiens werk meD
nog niet kent, zal uitbetalen En verder
hoe is het practisch uitvoerbaar, voor man
nen van verschillenden leeftijd, van ver
schillende bekwaamheid, éenzelfde loon te
bepalen? Verschillende vakken eischen
verschillende opleidingmoet ook daarmede
geen rekening worden gehouden, werd ge
vraagd men kan toch Diet alle vakken tot
éec reduceeren, alle bekwaamheid gelijk
stellen."
Ziedaar, M. de V., de argumenten, welke
als de principieele zijn bedoeld.
Kan het zoo durf ik vragen kan
het poverder, minder principieel
Er wordt in de adressen niet gevraagd dat
de gemeente het loon der werklieden van den
aannemer zal uitbetalen, ook niet dat hij dit
zal vaststellenverlaDgd wordt alleen dit, dat
de gemeente van baren aannemer zal bedin
gen dat hij niet minder dan een bedrag vaD
X centen per uur zal toekennen aan den bij
een gemeentewerk arbeid verrichtenden werk
man. De aannemer blijft vrij en onverlet,
de bekwaamheid der menschen, die hij te
werk zal stellen, te beoordeelen en hen naar
mate van hun bekwaamheid te beloonen, mits
hij niet ga beneden zeker minimum, beneden
een bedrag, dat op zijn minst wordt ver
diend door een normaal werkman.
Daarmede is uw eerste bezwaar, in vragen-
den vorm weggevaagd.
Er wordt in de adressen niet gevraagd,
dat de gemeente voor mannen van ouder-
scheideD leeftijd, van verschillende bekwaam
heid é<n zelfde loon bepaalt. Meent gij, dat
de requestranten bezwaar zouden hebben
tegen eene bepaliDg, waarbij aan werklieden
van meer dan gewone werkkiacht en
kwaambeid werd toegekend meer dan zij
als minimum hebben gevraagd Ja zelfs,
meent gij dat de requestranten eene beslis
sing van dezen gemeenteraad zouden be
treuren, kiachtens welke aan werkkrachten
beneden zekeren leeftijd en aan hen, die
wegens invaliditeit of hoogen leeftijd niet
als volle werkkracht kunnen worden be
schouwd, een lager loon dan het als algemeen
minimum gestelde zou mogen worden uitbe
taald Kent de commissie art. 2 niet var
de Amsterdamsche bepalingen
Daarmede is uw tweede bezwaar in vra-
genden vorm weggevraagd.
Er wordt in de andressen meegevraagd alle
vakken tot éen te reduceeren, alle bekwaam
heid gelijk te stellen; nog eens, er word:
een minimum (voor den normalen werkman)
gevraagd. En zoo ik op uw derde bezwaar
in vragenden vorm antwoord„ja, er moet
rekening worden gehouden met den aard
der vakken en met bekwaamheidvolg
daarom den weg, u door de gehooide patroons
aaDgewezen," waar blijft dan schijn of
schaduw over van een principieel argument
Doch M. de V., er volgen nog drie argu
menten der meerderheidik meen dat die
niet als principieele zijn bedoeld, doch ook
deze moeten onder de oogen worden gezien.
Volledigheidshalve lees ik ook dat drietal
woordelijk voor.
Stelt men een minimum vast, dan begint
men met bescherming van den arbeider.
Waar zal men moeten eindigen
Ik antwoord: door vaststelling van een
minimum begint men niet met bescherming
van den arbeider. Dit deed de wetgever
reeds voor zeer langen tijd. Denk aan art.
402, 411, 423, 431 W. v. Koopb., aan de
wet op doortocht en vervoer van landver
huizers, aan de yet op de huishouding en
tucht op de koopvaardijschepen. Doch de
vrees voor consequentie bevange u niet.
Want hier heeft men te maken ja met be
scherming van den arbeider, doch met eene
van bijzondere soort, namelijk tegen een
nadeel, dat de overheid zelve in 't leven
roept als gevolg van het, overigens in veel
opzichten heilzame, stelsel van openbare aan-
„Men zal verder moeten gaan en ook be
palingen maken tot wering van vreemden,
die voor minder loon zouden willen werken".
Meent de commissie inderdaad, dat ver-
hoogibg zelfs aanstonds tot het gevraagd
bedrag vele bekwame werklieden hierheen
zou trekken, die, hier gekomen, zich voor lager
loon zouden aanbieden Zoo ja, zou de com
missie dan inderdaad van den honger dier
menschen willen ...bruik maken om hen
tegen een lager loon te werk te stellen
Doch men zij voor intocht van die „vreem-
•n" niet bevreesd. Het voorbeeld reeds
van Amsterdam bewijst dat de zwartgallige
voorspellingen dienaangaande tot dusver niet
zijn uitgekomen. En zoo inderdaad bekwa
meren hier hun intocht deden, zou de ge
meente zich dan als werkgeefster daarover
te beklagen hebben Doch die bekwameren
verdienen elders wel nu reeds zooveel, dat,
zelfs zoo de gevraagde verhooging ten volle
werd toegestaan, voor hen daaruit geen ver
betering van positie zou kunDen voortspruiten.
„Gevreesd weid dat bij vaststelling van
een minimumloon de energie der werklieden
zou uitgedoofd wordenzij zullen, zeker
van hun volle loon, hun best niet meer
doen."
Die vrees rust wederom op een onjuisten
grondslagneemt men een schaal aan van loon
naar bekwaamheid en vervangt de aannemer
diegenen van de laagst betaalden, die zelfs
dat minimumloon op den duur niet verdie
nen, door anderen, zoo zal die vrees blijken
te zijn geweest een hersenschim of
een twlegenheidsargument.
Op grond nu van al die denkbeeldige be
zwaren eener meerderheid denkbeeldig,
want ze rusten ten deele op ODjuisten grond,
terwijl zij voor een ander deel door vrees
worden ingegeven, en alle te zamen niet
veel meer dan uitvluchten zijn wordt
inwilliging van den „niet overdreven, voor
inwilliging wel vatbaren wenscb" ontraden
Bezien wij, mijne heeren, nu nog eens
nader, op welken grond de commissie van
oordeel is dat eene bepaling omtrent mini
mumloon niet gemist kan worden bij een
bepaling omtrent maximum duur. Ik citeer
weer letterlijk:
„De arbeiders in hunne vrijheid van werk
tijd beperken, zij het in hun eigen belang,
moet, meende de meerderheid, gepaard gaan
met de zorg ook voor het nurloon een mi
nimum grens te stellen."
Welk een feeder e zorg voor de werklie
den spreekt uit deze regelsJammer maar,
dat de werklieden daarmede niet gebaat
zullen zijn! Jammer ook, voor het rapport,
dat de adressanten niet vragen in hun vrij
beid van werktijd beperkt te worden. Zij
vragen niet: „Verbied ons, o gemeenteraad,
laDgerdan elf uur te werken"; maar: „be
paal in van n uitgaande bestekken dat uw
aannemer zijn werklieden niet langer dan
elf uren mag doen werken, tenzij met ver
gunning en tegen betaling van hooger loon
voor de extra-uren."
Heeft de commissie er wel op gelet, dat
de werklieden geen ver korting van arbeids
tijd vragen, maar eer een verlenging? Im
mers, thans is twaalfurige arbeid uitzonde
ring, elfurige voor den zomer regel, en die
elfurige dag wordt voor den zomer gevraagd.
Doch voor den winter wordt een tienurige
werkdag als maximum gevraagd, terwijl
thans 8 uren arbeid de regel is.
De o zoo teêre zorg voor de wekelijksche
verdienste van den werkman behoeft aller
minst voor Middelburg terug te houden van
een regeling van den maximum arbeidsduur.
Inwilliging van het verzoek, zooals dit gedaan
is ten aanzien van den arbeidsduur en de
belooning voor overwerk, zou zelfs zonder
verhooging van het normaal uurloon de ver
diensten vermeerderen.
De „principieele" bedenkingen tegen be
paling van een minimumloon behoeven dus
voor Middelburg niet in den weg te staan
aan inwilliging van het voor inwilliging nu
dan toch zeker wel vatbaar verzoek ten
aanzien van den arbeidsduur en het over
werk.
Zal, M. de V., de meerderheid der com
missie zich door mijn betoog gewonnen ge
ven Of zal zij persisteeren zoowel bij haar
(principieele!) bedenkingen ten aanzien van
minimum loon als bij het door haar gelegd
verband tusechen loon en arbeidsduur, dat
met het oog op de feiten en omstandigheden
voor Middelburg onhoudbaar is, hoeveel er
ook overigens moge te zeggen zijn voor de
redeBeering dat het niet opgaat den arbeids
duur in te krimpen zonder evenredige ver
meerdering van het normale uurloon Ik
hoop dat zij niet zal persisteeren bij dat on
houdbaar verbanddat zij zal erkennen dat
haar bedenkingen tegen bepaling van een
minimum loon in bestekken noch theoretisch
noch principieel vol te houden zijn. Doch
doet zij dat niet, dan reken ik er op óf dat
zij met steviger argumenten, met nieuwe en
krachtiger redenen zal voor den dag komen,
óf dat de meerderheid van den raad aan
de minderheid der commissie gelijk geve.
Eb een laatste uitkomst zou nog zijn dat de
gemeenteraad de beslissing aanhoudt tot het
advies kan ingewonnen zijn van den ar
beidsraad, die vermoedelijk spoedig hier ter
stede zal zijn opgericht. Doch ver zou ik
er de \oorkeur aan geven, M. de V., zoo de
meerderheid reeds nu kon besluiten, dat
voortaan niet in een verordening maar
in elk bestek afzonderlijk omtrent het mi
nimum loon en den maximum arbeidsduur
bepalingen zullen worden opgenomen.
Middelburg 9 September.
Onder het opschrift tNog de veeoorlog"
schrijft de heer M. Joossens, te Merzem, land
bouwer, veekweeker, vetweider, melkboer,
pachter en eigenaar, onder-voorzitter der
landbouwafdeeling Antwerpen, in het Sbld.
van Antwerpen het volgende
Lang reeds is er over de sluiting der grens
voor het vee geredetwist, en er scbjjnt geen
einde aan ie zullen komenziedaar de nood
lottige gevolgen van het beschermingstelsel,
dat noodzakelijk, den eenen tak der veenjjver-
heid beschermende, den anderen benadeelt en
op den duur een aantal ministeriën voor die
njjverheid onmisbaar zal maken, onder anderen
1° Een ministerie van landbouw dat den
graan- en vee-invoer zwaar belast of verbiedt.
2® Een van verbruik dat alles onbelast en
vrij invoert.
3° Een ministerie van veekweek dat de
grens voor het vee sluit of zware invoer
rechten int.
4° Een van koophandel dat de invoer
rechten afschaft en vrijhandel huldigt.
5° Een voor vetweierjj dat het mager vee
ontlast en vrjj invoert en het slachtvee uit
sluit of belast.
6° Een van beenhouwerij dat het slachtvee
vrg invoert.
7° Een van melkerjj dat de baatkoeien
ontlaBt en vrg invoert, het slachtvee belas
tende enz.; kortom voortdurenden veeoorlog.
Onderzoeken wjj de gevallen, zooals ze
waarljjk bestaan
De grens op dit oogenblik openen is ontegen
sprekelijk nadeelig voor de vetweiderjj.
Deze gesloten houden, is mjjns dunkens
nadeelig voor 't algemeen, daar het Hollandsch
vee mg onmisbaar schijnt.
Het Blachtvee rechtstreeks in de slachthuizen
invoeren en de grens voor het mager- en
melkvee gesloten houden, is de genadeslag
geven aan landbouw, vetweiderg en melkerjj,
en het mager-, kweek- en melkvee invoeren
en het slachtvee uitsluiten is de beenhouwe
rijen en de verbruikers tergen.
Welk middel bljjffc er dan nog over?
Eenvoudig van nu af aankondigen dat van
af November, December of Nieuwjaar eerst
komende de HollandBche grens zal open zjjn
voor alle gezond vee, om nooit meer gesloten
te worden, mits een streng gezondheidstoezicht
aan de grens daar te stellen.
Daar intusschen hei geslacht vleesch mag
ingevoerd worden, zullen de beenhouwers vrede
hebbende vetweiders zullen den minister
dankbaar zjjn de koopliê wenschen niets beters,
de melkboeren zullen wel is waar geduld
moeten hebben maar toch verre dit voorstel
verkiezen boven hetgeen, dat enkel het slacht
vee invoert; de landbouwers in 't algemeen
zullen tevreden zjjn, omdat de natuurljjke prjjs
van het vee voor hen in 't algemeen verkies
baar is boven den wisselvalligen en kunst-
matigen, die enkel voordeel kan opleveren aan
de lievelingen of ingewgden van het ministerie.
De bevolking zal niet meer klagen over de
willekeurige duurte van het vleesch; kortom,
de vee-oorlog zal uit zjjn, iedereen zal den
vrjjhaudel, die niemand bevoordeelt, toejuichen
en de bescherming, die ophitst en teleurstelt,
meer en meer verachten.
Alvorens de Belgische senaat Vrjjdag uit
eenging heeft de heer Léger nog eens uiting
gegeven aan de klachten der Gentsche belang
hebbenden over de sluiting der Hollandsche
grens voor vee. Hjj vroeg aan den minister
maatregelen, opdat de markten genoegzaam
zouden voorzien big ven.
De senator Audent sloot zich hierbjj aan.
in zjjn antwoord wees de minister De Bruyn
op de onaangename rol van scheidsrechter die
hjj vervult tusschen de beenhouwers en de
landbouwers, die het nooit eens worden. De
beenhouwers behandelen hem op zjjnTurkacb,
zonder meedoogen in hunne vergaderingen, en,
anderzjjda, schelden de landbouwers hem uit
voor ^minister der beenhouwers!"
Geleerd door de ervaring, meende de minister
voorzichtig te moeten zjjn met het openstellen
der grens, uit hoofde van het mondzeer, dat
onder het Hollandsche vee bijjft heerBchen.
Den besten dienst, dien hjj aan den land
bouw kan bewjjzen, is het vee van alle land
bouwers voor alle besmetting te vrg waren, en
daarom is bet beste middel de grens te sluiten.
De klachten der beenbouwers stellen den
toestand overdreven - voor.
Indien de minister er later toe gebracht
wordt de grenzen open te stellen, dan is hg
besloten quarantainen in te voeren om de
dieren, die aan muilplaag, longtering anz.
ljjden te laten observeeren.
Wat bijjft er weer over van het bericht uit
Middelburg, dat dezer dagen weer de ronde
deed in alle bladen, waarbjj gemeld werd,
dat, volgenB mededeeling »uit goede bron", de
grenzen spoedig weer geopend zouden worden
Evenals van zoovele berichten, die gephan-
taaeerd worden, is ook hiervan de onwaarheid
De koninginnen zjjn tbans weer op lietLoo
teruggekeerd van hare reis in Overjjsel en
Drenthe. Den laatsten dag, Zaterdag, was het
weer niet gunstig. De aubade van een 600
tal kinderen te Aesen en de voorstelling in
den Ballerkuil hadden onder aanhoudenden
motregen plaats.
Na afloop van deze laatste werd te Assen
een receptie gehouden, terwjjl daarna HH. MM.
namens de Drentsche vrouwen werd aangebo
den een huldebljjk, bestaande in een schilderjj
van den schilder Van Hamel, voorstellende een
gezicht op Anderen, gemeente Anloo, een
typisch Drentsch landschap. Bjj dit huldebljjk
bevond zich een album, versierd met het
provinciaal wapen in zilver en liggende op
een lessenaar, bevattende de namen der
schenksters.
De Staatscourant van Zondag en Maandag
bevat, in verband met het bezoek der konin
ginnen aan Drenthe, eenige gebruikelijke be
noemingen in de orden van Oranje Nassau
en den Nederlandschen Leeuw.
Daaronder komen voor in de orde van
Oranje-Nassautot commandeur jhr mr P. J.
van Swinderen, commissaris der koningin in
Drenthetot ridder mr S. Gratama, rijks
archivaris te Assen en tot officier met de
zwaarden de luitenant-kolonel jhr H. L. A. J.
Bowier, van het le regiment infanterie.
Mr H. Smeenge, lid der Tweede kamer,
werd benoemd tot ridder in de orde van den
Nederlandschen Leeuw.
De minister van oorlog verleent Donderdag
geen audiëntie.
