N°. 210. 138' Jaargang-. 1895 Vrijdag 6 September. WIBDELBUKGSCHE «IliROT. Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen! Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.— Afzonderlijke nummers, met of zonder byvoegstl, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte! Reclames 40 cent per regel. Vkenionetcit Middelburg 5 Sept. 8 u. vm. 62 j m. 12 u» 72 gr-, av. 4 u. 70 gr. Verwacht W. wind. Agenten te VliasingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boi/cit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenP. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. tan Nieuwenbtti.] zen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab, Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Pargs en Londen, de Compagnie générale de Pnblioité éfcrangèreG. L. Dadbe Cib., John F. Jones, opvolger, Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Middelburg 5 September. ■Ie nieuwe mailboot van de Maatscliappij SKeelaud. Terwjjl de Koningin Wilhelmina, het eerst gereed zjjnde stoomschip van de drie nieuwe mailbooten, die voor de stoomvaart maatschappij Zeelandkoninklijke Nederland- ache postvaart, worden gebouwd, Woensdag aan de Kade te VlisBingen gemeerd lag, heden maakt zij hare officieele proefreis naar Engeland hadden wjj, na welwillend ver kregen verlof van de directie, gelegenheid het nieuwe zeekasteel eens te bezichtigen. Reeds bjj den eersten aanblik maakt de stoomboot den indruk een fraai gebouwd schip te zjjn en bjj nadere bezichtiging bljjkt het een kolossaal maar tevens prachtig stuk werk te wezen. Het werd, zooala bekend is, gebouwd door de Pairfild Cy. te Glasgow en werd in ruim acht maanden tjjd voltooid, wjjl de kiel van dat schip, evenals van de twee anderen, den 29 December jl. gelegd werd. De Koningin Wilhelmina is geheel van staal gebouwd en nog ongeveer 40 voet langer dan de oude mailbooten hare afmetingen zjjn 338' lengte, 38'6" breedte en24'diepte. In het voorschip zjjn de inrichtingen voor de tweede klasse passagiers, nameljjk twee groote salons voor heeren en een voor dames. Al die salonB, goed licht en luchtig, zjjn in eikenhout geschilderd en eenvoudig maar doel matig zjj zjjn keurig net gemeubeld. Van de beschikbare ruimte is zooveel mogeljjk partjj getrokken om het verbljjf aan boord zoo comfortable mogeljjk te maken. O. a. zjjn de waschkommen overal gesloten. In tegenstel ling met vroeger, toen de privaten aan het dek waren gebouwd, zjjn deze thans beneden ge maakt, zeker een niet te miskennen voordeel. Boven de salons en hutten bevindt zich het logies voor de officieren en den len hofmeester. Iets verder is een apart eetzaaltje voor de officieren en de keuken voor den hofmeester; terwjjl men, nog verder voortgaande, de hut van den postbeambte vindt met de ruime mailkamer. Verder komen wjj aan de machine-kamer, waarin alles van 't allernieuwste systeem is. Daarin bevinden zich de kolossale werktuigen, die ongeveer 8000 paardenkracht ontwikkelen kunnen en in staat zjjn het schip 21 knots per uur te doen loopen bjj den proeftocht te Glasgow werd nog grooter snelheid ver kregen. De machines zjjn van triple expana- tion diagonaal type, met 3 cylinders, respec tievelijk van 51, 75 en 112 Eng. duim diameter, met eene slaglengte van 6'6". De stoom wordt gefourneerd door 6 groote ssingle ended" ketels, ieder met 4 groote stookplaatsen. Op het promenadedek, dat afgezonderd ligt van de kommand an tsbrug, bevindt zich de hut van den kommandant, die ruim is en zeer fraai ingericht. Nu komen wjj aan de inrichtingen voor de eerste klasse passagiers. De hutten zgn alle prachtig ingericht en gemeubeld; overal vindt men dichtslaande waschtafels en de bedden zgn van jjzerdraad springmatrassen voorzien. Het gansche schip is electrisch verlicht, ook de hutteneen knop stelt de passagiers in de gelegenheid de hut in 't donker te hullen of te verlichten, terwjjl in de hutten een inrich ting is aangebracht om het licht zoo noodig te temperen. Verder is er nog een damessalon, ingericht voor 12 personen, deze is bjjzonder ruim, zeer fraai gemeubileerd en biedt nog meer ge makken aan dan de gewone hutten; voor de dames zoowel als voor de heeren zgn, buiten de hutten, vrjj groote waschkamers en privaten. Een schitterenden aanblik levert het eetsa lon op. Die ruimte, prachtig afgewerkt met satjjn en mahoniehout, versierd met door Nederlandsche schilders vervaardigde schilde rgen, waaromtrent wjj vroeger een en ander meedeelden, spiegels, lichtdragers enz. verder keurig fijn gemeubileerd, biedt alle gemakken, die men eischen mag; er is ruimte voor vjjftig personen, terwjjl er tevens nog een flink en goed voorzien buffet is geplaatst. De vier kajuiten voor de vorsteljjke perso nen en de zoogenaamde keizerljjke hut zgn in het dekhuis. Deze zgn zeer ruim en weel derig ingericht; bjj de laatste is ook nog een afzonderlijke ruime bergplaats voor dames- kleedjj. In het dekhuis is ook de rookkamer, geheel in mahonie, ingelegd met gekleurd hout, ge bouwd. Dit is een gezellig, ruim, luchtig vertrek en, evenals de overige salons, fijn gemeubeld. In de buurt van de rookkamer is de hut van den administrateur. Zooals wjj boven zeiden, zgn alle salons en hutten van electrisch licht voorzien, terwijl het vaartuig ook electrische top- en zjjlichten voeren zal. Voor zooveel noodig, zjj hier nog vermeld dat voor de veiligheid der passagiers de meest mogeljjke zorg gedragen is en bjj een onver hoopt ongeval vele reddingsmiddelen beschik baar zgn. Het kommando over de Koningin Wilhelmina is opgedragen aan den heer T. M. Lucas. Aanstaanden Dinsdag wordt met deze boot een feesttocht gemaakt naar Queenborough, waartoe verschillende autoriteiten en vertegen woordigers van de pers zgn uitgemoodigd. K, A. F FOUT raadscommissie ie Middeibrarg inzake Minimum-loon en Maximum werktijd. Dit rapport luidt als volgt: Door u werd ten fine van rapport in onze handen gesteld een adres der Middelhurgsche timmerlieden-vereeniging Door vereeniging verbetering, afdeeling van den ko.uinkljjk goedgekeurden Algemeenen Nederlandschen timmerliedenbond, gesteund door een adres der achildersvereeniging Eendracht maakt macht, vergezeld van eene missive namens de particuliere arbeidsraden te Amsterdam, Bols- ward, Dordrecht, Franeker, 's Gravenhage. Haarlem, Leiden en Zutphen, welke adressen het verzoek inhouden in de bestekken van aan te besteden werken bepalingen te zier opgenomen omtrent minimum-loon en maxi- mum-werktjjd, en wel den werktjjd des zomers op 11 uur en des winters op 10 uur te bepalen met een loon van 18 cent per uiir en voor elk uur, dit maximum te bovengaande, tot met des avonds 10 uur het loon per uur 25 te verhoogen en na 10 uur het werkloon 50 te verhoogen en Zondagswerk 100 per uur meer uit te betalen. De zooeven genoemde missive der arbeids- aden drukt als hun eenstemmig oordeel uit dat het in het belang van het algemeen ge- wenscht is dat bjj de uitvoering van werken ten behoeve der gemeente, de daarbjj werk zaam zgnde arbeiders beschermd worden tegen het gevaar dat het loon ingekrompen wordt en de werktjjd te veel uitgebreid, wanneer de aannemers dier werken op deze punten niet door bepalingen in de bestekken worden gebonden. Zjj meenen dat, waar bjj het opmaken van de ramingen niet gerekend wordt op vermin dering der loonen of overdrjjving van den werktjjd, het ook wenscheljjk is bepalingen bestekken op te nemen, die den aan nemer daaromtrent binden. De commissie overwoog de vraag»of het opnemen van bepalingen betreffende maximum- arbeidsduur en minimum-loon in bestekken van werken ten behoeve van de gemeente Middelburg wenschelgk is". De meerderheid beantwoordde deze vraag ontkennend; éen lid was principieel tegen het geheele denkbeeld, hjj acht het een gevaar- stap en een verkeerd beginsel om want hierop komt het zjjns inziens neer ten gevalle van een deel slechts der burgerjj beschermende rechten" te gaan invoeren, en aan een bepaalde groep van ingezetenen ten laste der gemeentekas eene extra-btjscherming verzekeren. Want moge al ija casu de gemeente niet »als zoodanig" doch slecnts als werkgeefster" optreden, het feit zou blijven: •dat slechts sommigen op kosten van allen werden bevoorrecht", en bovendien mag de vraag rjjzen»of de gemeenteraad wjjs zal doen met door zgn vóórgaan wjjding te schen ken aan een wensch als kier wordt uitge sproken, met den stoot te geven in eene richting waartegen ernstige bedenkingen kunnen wor den ingebracht, en met ziek te mengen in eene quaestie, die belanghebbende patroons en werklieden zelve veel beter kunnen door gronden en uitmaken". D e meerderheid is principieel tegen het be palen van een minimum-icon, terwjjl éen lid tegen bepaling hiervan bezwaar maakt, omdat de gegevens mist oim een minimum-loon voor de verschillende beclrjjven vast te stellen, Was de meerderheid in principe niet gekant tegen de vaststelling van ee>n maximum- arbeidsctwur, (ja meende- een der leden dat, nu de politieke rechten weldra door de groote meerderheid der arbeidt irs zullen verkregen worden, het zeer wenscholjjk is den arbeiders den noodigen tgd te veirzekere,n om zich op de hoogte der maatschappelijke vraagstukken te kunnen stellen) en was> zjj tevens van oor deel dat de wenschen der requestranten op dit punt niet overdreven waren doch wel voor inwilliging vatbaar, zoo oordeelde zjj toch dat Middelburg de opname van dat voorschrift moet worden ontraden. De redenen hiervoor zjjn dat eene bepaling omtrent minimum-Zoo» moeiljjk kan gemist worden bjj eene bepaling omtrent maximum- arbeidsdmtr. De arbeiders in hunne vrjjheid van werktjjd beperken, zjj het in hun eigeD belang, moet, meende de meerderheid, gepaard gaan met de zorg ook voor het uurloon een minimum-grens te stellen. Nu men of prin cipieel tegen die regeling was öf meende de noodige gegevens te missen tot het bepalen van dat minimum, kon ook de arbeidsduur niet gefixeerd worden. Bovendien acht de meerderheid de gemeente Middelburg eene zoo onbelangrjjke werkgeef ster bjj aanbesteding, dat zjj het niet op haar weg gelegen oordeelt in dezen het initiatief te nemen. Het financieel offer zou voor de gemeente heel gering zgn, maar gaat de ge meente, de kleine werkgeefster, vóór, dan vreest de meerderheid, zullen de andere werk gevers moeten volgen, en of deze financieel zullen kunnen volgen, kan de gemeente niet beoordeelen. In de laatste 10 jaren heeft het bedrag der arbeidsloonen, begrepen in de door de gemeente Middelburg gehouden aanbestedingen voor bouwwerken, bedragenf 37057, of jaarljjks 3700trekt men hier af buitengewoon werk, alsvernieuwing van beschoeiing en schoolbouw, dan krjjgt men f 18,000 of ge middeld f 1800. De principieele tegenstand tegen het opne men van bepalingen omtrent minimum loon rust op de volgende bezwaren Alle arbeid ban slechts beloond worden naar zjjne waarde; hoe kan men nu vooruit vast stellen het loon, dat -men een werkman, wiens werk men nog niet kent, zal uitbetalen? En verder hoe is het practisch uitvoerbaar voor mannen van verschillenden leeftjjd, van ver schillende kewaamheid, éenzelfde loon te be palen Verschillende vakken eischen verschillende opleiding; moet ook daarmede geen rekening worden gehouden, werd gevraagdmen kan toch niet alle vakken tot éen reduceeren, alle bekwaamheid gelijkstellen. Stelt men een minimum-loon vast, dan begint men met bescherming van den arbeider. Waar ;al men moeten eindigen Men zal verder moeten gaan en ook bepa lingen maken tot wering van vreemden, die voor minder loon zouden willen werken. Gevreesd werd dat bjj vaststelling van een minimum-loon de energie der werklieden zou uitgedoofd worden zjj zullen zeker van hun volle loon, hun best niet meer doen. Aldus oordeelt de meerderheid der commissie. Een der leden voert tegen al die bezwaren het volgende aanVaststelling van een mini mum wil niet zeggen dat in alle vakken alle arbeiders, (de bekwaamsten en de minstbe- bwamen) een geljjk loon moeten ontvangen: maar vaststelling van minimum-loon waar borgt iederen werkman een zeker bedrag aan loon, waar beneden de werkgever niet gaan mag, waar boven te gaan niets hem belet. Vaststelling minimum-loon wil niet zeggen jjj moet ieder, die bjj u in dienst is, tegen dat minimum-loon in dienst houden." Deze instelling belet niet den luiaard, den mandie zgn loon niet waard is, te ontslaan. De ener gie zal dus door de vaststelling van een minimum-loon niet worden uitgedoofd. Is het noodig naast de bepaling betreffende minimum-loon andere beschermende voor schriften te geven, men geve ze. Zoolang een behoorljjfe loon binnen een niet overdreven werkdag nog niet algemeen ge vonden wordt, zullen misschien andere be schermende bepalingen noodig zgn, maar dit mag niet beletten over te gaan tot een maat regel, die goed geacht wordt. Enkelen moeten de eersten zgn. Dat de gemeente een loon moet vaststellen voor werk, dat men nog niet kent, is niet juist. Wanneer de gemeente een werk aanbesteedt, moet dit werk aan bepaalde eischen voldoen. De gemeente aanvaardt het werk niet, dat niet aan die eischen voldoetvooruit kent zjj dus het gehalte van het werk, dat voor haar verricht zal worden. Bjj de vraag of de gemeente Middelburg in de bestekken van voor haar uit te voeren werken bepalingen zal opnemen betreffende een maximum-arbeidsduur en een minimum loon moet men zjjns inziens van de volgende beschouwingen uitgaan Wat is de roeping der gemeente Als onderdeel van den staat bestaande om den staat in de vervalling van zjjne taak terzjjde te staan, is de roeping der gemeente dezelfde als die van den staat, dat iszooveel mogelijk de voorwaarden vervullen, waaronder de menschen, aan hare zorg toevertrouwd, zoo te zamen als individueel, tot de grootst-moge- Ijjke volmaaktheid kunnen geraken. Naast deze stelling moet men in het oog houden dat al wat de gemeente laat verrichten ten bate strekt voor het algemeen. Dtfc alge meen moet dan ook den kostenden prjjs be talen. Nu omvat de kostende prijs eene behoorljjke belooning voor den arbeider, eene belooning die hem een zelfstandig bestaan verschaft, een loon dat hem in staat stelt zjjne edeljjke behoeften te vervullen. Waar de gemeente zooveel mogeljjt de voorwaarden vervullen moet, waaronder de aan hare zorg toevertrouwden tot de grootste ont wikkeling kunnen komen, vergete zjj niet dat de mensch bestaat uit geest en lichaam beide elementen moeten tot ontwikkeling kunnen geraken. Daartoe moeten de volgende eischen vervuld wordenden arbeider moet men zóóveel tgd laten dat bjj door rust zjjne erbruikte krachten geheel kan herstellen, en hg gelegenheid heeft zich eenigermate geestelgk te ontwikkelen; binnen den tgd, die overbljjft voor arbeid, moet de arbeider een zoodanig loon kunnen verdienen, dat hem een zelfstan dig bestaan verzekert. SlechtB tgd om zich eenigermate geestelgk te kunnen ontwikkelen wordt geëischt. Al is de geest superieur aan het lichaam en al hecht de gemeenschap nog zooveel aan geestesontwikkeling, de tgd, die daaraan be steed kan worden, ban niet veel zgn. De mate rieels behoeften der maatschappjj zgn zootal- rjjk, dat de tgd ter bevrediging daarvan het leeuwendeel van den tgd in beslag moet nemen. De theorie leert dus dat de tgd, dien de ge meente door een persoon voor zich mag laten werken, afhangt van de vraag: bljjft voorden arbeider voldoende tgd over 1°. om zgn ver bruikte lichaamskracht te herstellen en 2°. om zich aan eenige geesteljjbe ontwikkeling te kunnen wjjden Het loon in den werktjjd tp verdienen moet zoo hoog zjjn, dat het den arbeider een zelfstandig bestaan verschaft, d. i. een loon voldoende om zgn redeljjke behoeften te vervullen. In de practijk mogen wjj niet vergeten op andere factoren te letten. Iedere dienstpraestatie vraagt belooningnu bezit de gemeente slechts een beperkte bron van inkomsten, de verzorging van allerlei belangen aan de gemeente opgedragen zonder te overwegen of zjj financieel in staat is die zorg te vervullen en zonder de gemeente macht te geven den omvang dier belangen te beper ken (men bedenke b. v. welken invloed de toestrooming van economiech-zwakken heeft op de eischen der armenzorg en van het onder- wjjs; dit toestroomen ban de gemeente niet beletten!); de theorie zal dan ook dikwjjls moeten wjjker, omdat de financieele kracht der gemeente niet toereikend is. Dat eene gemeente zou moeten letten op de economische waarde van het voor haar verrichte is in theorie niet waar. De gemeente mag slechts dat laten'verrich ten wat het algemeen belang voorschrjjft, maar dan moet het algemeen ook de kosten dragen, en daaronder valt een behoor]jjk loon. Ook hier zal de onmogeljjkheid, waarin eene ge meente kan verkeeren om hare inkomsten ruim genoeg te doen zgn, dikwjjls reden zgn dat zjj minder loon kan betalen dan zjj zou De vooropgezette stellingen zullen dus hare volledige toepassing moeten missen, wanneer de financieele onmacht der gemeente hare vervulling verhindert. Nu is het voor de gemeente onverschillig of iemand direct of indirect voor haar werk verricht. Men zegge toch niet, de gemeente heeft met werkvolk van haar aannemer niets te maken slechts de aannemer is verantwoordelijk voor den tgd gedurende welken hg laat werken en voor het loon dat bjj betaalt. Wanneer de aanbesteder niet zooveel in zgn vermogen is verhindert dat de aannemer zgn arbeiders misbruikt, dan draagt de aanbesteder een deel der verantwoordelijkheid. Geen theorie kan dit feit ongedaan maken. De roeping der gemeente, het eigenaardig karakter van deze werkgeefster, brengt dus mede dat zjj zich rekenschap geeft van den arbeidsduur en het loon van ieder, die voor haar arbeidt, dat zjj waakt dat wat zjj wen- Bchelijk en voor zich mogeljjk acht ook den arbeider ten goede komt. Bjj aangenomen werk komen misbruiken als het geven van een te laag loon, het lang laten werken, voor óf niet voor. Komen zjj voor, dan zal de gemeente zich moeten verheugen dat zjj het in haar macht heeft die misbrui ken tegen te gaan. De goede aannemers zul len dan gesteund worden tegenover de slechte. Komen zjj niet voor, dan kunnen bepalingen tegen een niet bestaand misbruik ook geen kwaad, dan regelen die bepalingen den reeds bestaanden toestand. Op alle deze gronden raadt dat lid der commissie ten zeerste aanopneming van bepalingen regelende maximum-arbeidsduur en minimum-loon in de bestekken van voor gemeente uit te voeren werken. Deze omschrjjving van de roeping der ge meente jegens de haar samenstellende indivi duen vond geene instemming bij een der com missieleden, die nl. tegenover de gehouden (zjjns inziens wel wat doctrinaire) beschou wing meent te moeten opmerken: dat zooda nige opvatting nog lang geene algemeene in stemming heeft gevonden, en voorzeker de grenzen oversehrjjdt der bemoeiing, welke de tegenwoordige wet voor gemeentebesturen heeft afgebakend. Een viertal werklieden werd door ons ge hoord. Ons bleek het volgende Gewone werktjjd zomers: 11 uur, 's winters uur. Loon timmerlieden 14 cent per uur loon schilders 13 cent per uur steenhouwers en metselaars hooger loon. Wanneer bjj uitzondering langer gewerkt moet worden is de werkman vrjj te weigeren. Voor overwerk wordt het gewoon uurloon be taald. Een uurloon van 14 cent, gevende een gemiddelde wekeljjbsche verdienste van /"7.50, was te geringdeze som is onvoldoende. Een :imum arbeidsdag van elf uur, hoewel dit de normale werktjjd in Middelburg is, was gevraagd om geleideljjk tot een kortoren arbeidsdag te komen, en om het begrip»dat wie langer dan dien normalen dag werkt, hooger uurloon moet krjjgen" ingang te doen vinden. De een wenschte vaststelling van den arbeids dag, in de hoop dat dan meer arbeiders in het werk zouden moeten worden genomen; een ander omdat hg elf uur arbeid lang genoeg vond en hjj zooveel mogeljjk langer werken wilde tegengaan; een derde weer was persoon- ljjk niet voor een korteren werktjjd, maar hg zag in deszelfs vaststelling, met bepaling van hooger uurloon bjj overschrjjding van dien tgd, een middel tot meerdere verdiensten. Onze vraag naar het gebruik, dat de werk man van meerderen vrjjen tgd zou maken, werd evenmin eenstemmig beantwoord. Vermindering van werktjjd zal, zeide de een, goede werklieden op het slechte pad brengen; er zit zijns inziens te weinig geest in den Middelburgschen werkman om zgn vrjjen tgd nuttig door te brengerieder, meende hg, kan in eigen huis dien tgd nuttig doorbrengen, door zich in zijn vak te bekwamen. Hg moest toegeven dat de »weinige geest" wellicht zgn reden vond in het geringe loon, dat in het algemeen, en vooral 's winters in den duren tgd, verdiend wordt; dit smoort de energie. Anderen vreesden den slechten invloed van den verkorten arbeidsdag niet. Goede, oppas sende werklui, zeiden zjj, komen toch niet in de kroeg. Huns inziens is de geest onder de jongeren in dit opzicht beter dan vroeger; den jongen werkman schetsten zjj spaarzamer, minder offeraar aan sterken drank. Dat een verhooging van uurloon het werk zou drukken, geloofden de werklieden niet. De meeste werkgevers laten toch niets dan het hoog noodige verrichtenmisschien zal in den beginne wat minder werk worden aangeboden, maar het zal al heel spoedig weer 't gewoon peil bereiken. Een vjjftal werkgevers, in uwe commissie verschenen, deelde ons mede, dat de normale werktjjd zomers 11 uur was, 's winters 8. Bjj sommige bazen is de werkdag zomers 12 uur dat hangt wel eens saam met de clientèle; wie veel landbouwers tot klant heeft moet 12 uur laten werken. Het loon voor timmerlieden is f 0,14 per uur, voor schilders f 0,13. Metselaars en steen houwers verdienen meerwellicht vindt dit zgn grond in het feit, dat metselaars een deel van het jaar niet kunnen werken, dat voor het steenhouwersvak méér kennis vereiecht wordt en (naar men zegt) dit vak ongezond is. Moet overgewerkt worden, wat zelden ge beurt, dan wordt géén hooger uurloon gegeven. Dwang tot overwerken wordt niet uitge oefend, trouwens het is dan ook niet noodig. De meeste werklieden deden het tot nu toe gaarne, bljjde dat zjj wat meer kunnen ver dienen. Een paar patroons dachten dat weigering

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1