N°. 200.
138® Jaargang.
1895
Maandag
26 Augustus.
MIDMLBin
MUNT.
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco/ S
Afzonderlijke nummers, met of zonder bjjvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel.' Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.B0
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Reclames 40 cent per regel.
VI» ewonete»,
Middelburg 24 Aug. 8 u. vm. 65 gr.
m. 12 u. 72 gr-, av. 4 u> 75 gr. F
Verwacht W. wind.
Agenten te VhssingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boluiï, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooij, I a&veaeieMtiëm
te TholenW. A. van Nieuwenhtjijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gïbb. Beuneante, te 's Gravenbage, en A. de La Mae Azn,, te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland; te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube k Cib., Joh» F. JoMEf,, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 24 Augustus.
In verschillende bladen wordt opnieuw ge
wezen op ergerljjke feiten, die zich in de
laatste dagen hebben voorgedaan bp het ver
richten van diensten door onze soldaten.
Zoo rukte Donderdag den bekenden snik-
heeten dag het 4e bat. van het le regiment
infanterie, te Assen in garnizoen, 's morgenB
te 7 uur uit tot het maken van een militairen
marsch over Ter-Aard en Repen naar Vries,
langs veldwegen en, na een rusttpd van onge
veer 20 minuten te Vries, langs den straatweg
terug naar Assen.
Dat zulk een marsch bp de warmte van
Donderdag en bp eene bepakking van tusscben
de 60 en 70 halve kilo's, voor velen der man
schappen te vermoeiend was, bewees de uit
komst. Bp den terugkeer in de kazerne te
omstreeks 1 uur telde de troep, naar men aan
de Asser. Ct. mededeelde, minstens 40 man
schappen minder dan bp het uitrukken. Deze
40 waren, de een na den ander, van vermoeie
nis op den weg neergevallen.
Waren er enkelen, die op ruim een uur
afstands van Assen den troep niet meer konden
volgen, betrekkelpk velen vielen op 10 a 15
minuten afstands van de kazerne nog neer
wel een bewps, dat verder gaan voor hen on
mogelijk was. Bp de Venewegbrug zeeg een
sol daat ineen, wiens toestand na 27» uur nog
niet zonder zorg was, althans hp lag toen
nog oogenschpnlpk bewusteloos in een schuur,
waar men hem had heengedragen.
Intusschen sukkelden de meeste achter
blijvers, na een weinig van den vermoeienden
marsch te zpn bekomen, enkelen met gezwol
len voeten, naar de kazerne.
Te halfzes ariveerden een tiental soldaten,
onder geleide van een 2-tal onderofficieren
waarvan een behoorde tot den bospitaaldienst,
met een raderbrancard, waarin een militair,
die bp «Ubbena" was bljjven liggen en thans
sliep, bp de Venewegbrug.
Na even naar den daar aanwezigen man te
hebben gezien en hem eenige verfrissching te
hebben toegediend, verliet men dezen weer
om den in den brancard aanwezigen soldaat
weg te brengen, en later met dit voertuig
ook hem op te balen, zoodat men mag aan
nemen, dat te ruim 5 uur alle achtergeblevenen
in de kazerne waren teruggekeerd.
Te Amsterdam konden Woensdag de man
schappen van het 2e bataljon van het 7e regi
ment infanterie, bp hun terugkeer van een
militairen marscb, die ongeveer vpf uur geduurd
had, bjjna niet meer voort. Yan het bataljon
waren ongeveer 40 man achtergebleven. Hoe
is dat ook anders mogelpk vroeg men aan
de Amst. Crt. Wanneer men toch bp een
warmte van ca. 90 gr. Fahrenheit moet uit
rukken in het zoogenaamd tenue I, d. w. z.
model gepakten ransel en bpbehooren, dan
kan het niet anders of zoo'n troep is na verloop
van eenige uren geheel gedemoraliseerd.
De manschappen vielen langs den weg neer
en waar bleef de militaire geneeskundige
hulp Zp bleef achterwege, want noch zieken
wagen, noch doctoren waren bp den troep
den. Maar in gewone dagen behoeft bet
voorbereiden tot den oorlog toch niet zoover
te gaan dat men de manschappen afbeult en
ziek maakt.
n tracht thans door allerlei middelen
het persoonlpk dienen aan te moedigenvoor
algemeenen dienstplicht maakt men steeds
propaganda.
Edochwat baat dit alles, wanneer men aan
den anderen kant vergeet wat de plicht der
menschelpkheid voorschrpft
Jaarljjks worden dezelfde klachten geuit
en al erkennen wp dat er menige verbetering
op dit punt is gekomen, feiten als de boven-
staanden moesten in het geheel niet meer
kunnen gemeld worden.
Waarom niet alle vermoeiende tochten en
manoeuvres gehouden op meer geschikten tpd,
in dagen, waarop men verwachten kan dat de
temperatuur minder afmattend zal zpn
Met het oog op hetgeen de a. weekin onze
eigen omgeving moet plaatshebben, uiten wp
den wensch dat daarbp aan het lot der sol
daten die zorg zal besteed worden, waarop
lands kinderen aanspraak kunnen maken.
In het N. v. d. D. werd bet volgende,
ongelooflijke feit medegedeeldMeer dan 20
manschappen, die uitgeput neervielen en an
deren die zich den volgenden dag ziek moesten
melden, zpn gestraft: de permissies zpn gedu
rende 6 weken ingetrokken en de manschappen
zpn bedreigd, wanneer ze weer op marsch
neervallen, met 8 dagen kwartier-arrest.
Is dan, vraagt de schrpver, in Nederland de
gezondheid van honderden jongelieden overge
leverd aan de willekeur van enkele oversten
en bestaat er geen macht om een zoo groot
onrecht te verhinderen
Wp willen hopen dat die feiten zeer over
dreven zpn voorgesteldwant anders zpn er
geen woorden te vinden om over de;
toestanden afkeuring uit te spreken. In da
gen van strpd zpn zulke onmenschelpke en
^nenschonteerende toestanden niet te vering
zijn bevorderd tot officier van administratie
2e kl. de adjunct-adm. T. H. H. Bodde en J.
H. Ruygrok.
Blpkens een telegram van den gouverneur-
generaal van Nederlandsch-Indië, van 23 dezer,
wordt de gouvernements-koffieoogst op Java
veor dit jaar geraamd op 338.200 pikols.
In de Bazuin wjjdt de heer Gispen, predi
kant, een beschouwing aan het «Calvinisme
in Nederland", waarin hp o. a. erop wpstdat
het Calvinistisch volk thans zpn eenigen zetel
in Nederland heeft
Zooals ge weet, zoo schrpft hp be
staat dit volk uit een gedeelte, en ik geloof
mogen zeggen een klein of minst tal-
•pk gedeelte, van het Nederlandsche volk.
Mg is het niet bekend, dat er, behalve in
Nederland, nog een ander plekje op den aard
bodem is, waar een Calvinistisch volk bestaat,
in den zin als dit onder ons het geval is.
Want wel zpn in Nederland en Amerika
duidelpke en krachtige sporen te ontdekken
van den grooten invloed, dien het Calvinisme
op het kerkelpb leven en de maatschappelijke
verhoudingen gehad heeft, en ten deele nog
heeft, maar van een bepaald Calvinistisch volk,
een volk dat een eigen theologie, een eigen
staatsleer, een" eigen rechtsbeschouwing enz.
heeft, geloof ik niet, dat gesproken kan wor
den".
Dat is eene andere, een juister redeneering
dan die indertpd geleverd werd door den heer
J. C. Wirtz Czn te Bedum, op de vergadering
van de Provinciale vereeniging van onderwij
zers en onderwijzeressen te Groningen.
De Oost-Indische mail, Vrpdag ontvangen,
is gedateerd 23 Juli.
Volgens de Soer. Ct. zou de sultan van Bo-
dong (de bekende oudste en meest invloed
rijke sultan van het eiland Bali, erkend vpand
van Goesti Djilantik, die zich bereid verklaard
heeft dezen uit zpn stellingen in het gebergte
te verdrpven) een gezantschap, hoofdzake
lijk bestaande uit familieleden, waaronderGoesti
Poetoes en Rakah benevens neven des sultans,
tolk en verscheidene volgelingen naar
Batavia zenden om hulde te brengen aan den
Landvoogd. Het gezantschap zou met de eer
ste bootgelegenheid naar Soerabaja vertrekken
om vandaar zoodra mogelpk de reis voort te
zetten.
Het blad teekent hierbjj o. a. aan
«Dat Goesti Djilantik, zou hp zich willen
verzetten, geheel alleen den strpd tegen de
compagnie zou moeten voeren, levert het
zekerste bewps, dat hp zich nog wel eens be
denken zal alvorens openljjk in verzet te komen.
In de afdeeling Utrecht van Patrimonium
hield de middernachtzendeling Stap eene voor
dracht over geheel onthouding als eisch deB
bjjbels.
Alle alkohol, zeide spr., volgens het U. D.,
werkt verdervend, 't Gebruik wordt in Gods
woord nergens verdedigd. Wel wordt tegen
den drank gewaarschuwd.
Verschillende bijbelteksten werden aange
haald. En wat den wpn betreft, wordt aan de
hand van de gewpde schrift door spr. onder
scheid gemaakt tusschen reinen en onreinen
wijn. De eerste, de gewone vrucht des wjjn-
stoksde laatste de wpn in alkoholischen
toestand.
Alleen reine wpn maakt vroolpk. Deze werd op
den Karmel bereid. God gaf ons geen alcohol.
Dat bereidt de mensch. De geheel-onthouder
wacht totdat bp den reinen wpn drinken zal
in 't koninkrpk Gods. Wie dan weet wat goed
is en 't niet doet dien is het zonde.
Lass unseren Serr Gott aussePm Spass
zouden wp den middernachtzendeling willen
toevoegen. Wat wil bp toch omtrent sterken
drank betoogen op grond van geschriften uit
een tpd, toen er nog geen alkohol bestond!
Men kan evengoed het gebruik van chocolade,
koffie, thee, bier enz. op bpbelsche gronden
beatrjjden. Die worden evenmin in het oude
of nieuwe testament genoemd.
En dan de bewering dat de alkohol door
den mensch bereid wordt en wpn door God
gegevenWp zouden het merk wel eens
willen kennen van den wpn, die niet door
menschenbanden werd gemaakt.
Als .heer Stap op grond der ervaring van
onzen tpd betoogt dat het misbruik van
alcohol nadeelig is, dan zal niemand hem
jk gevenmaar wat behoeft bp voor
dat betoog een beroep te doen op een tpd.
toen het gebruik van alcohol als drank nog
niet bestond en dus de heillooze gevolgen nog
niet waren gebleken (Arnh. Crt.)
Bp kon. besluit
is benoemd tot commies der telegrapbie 4e
kl. D. van den Berg, thans telegrafist; en
Woensdag avond geeft de heer W. van
Zuylen in de groote zaal van het Badpavil
joen te Domburg een voordrachten-avond.
l^ettereu en Kunst.
Eindeljjk zal men in Middelburg nog
eens het voorrecht hebben bet gezelschap der
heeren Le Gras en Haspels te zien spelen.
Vrpdag 13 September zal dit bet is daar
toe door een buiten gewonen samenloop van
omstandigheden in staat eene voorstelling
onzen schouwburg gevenen bp die ge
legenheid opvoeren Weldoeners der mensch-
heid, tooneelspel in drie bedrijven uit bet
Duitsch van Felix Philippieen stuk dat een
grooten opgang heeft gemaakt.
In dit stuk worden de hoofdrollen vervuld
door de heeren Dirk Haspels en F. Tartaud;
terwjjl tevens medewerken de dames Van Kerck-
hovenJonkers, Rika Haspels, CoelingbVor-
derman en Marie Haspels, benevens de heeren
Brondgeest, Van Eysden en Van Kerckhoven.
Deze voorstelling gaat uit van de afdeeling
Middelburg van het Nederlandsch Too-
neélverbond, wier leden, zooals gebruikelijk,
persoonlpk vrpen toegang hebben.
Het jaarboekje der Maatschappij tot nut
van t algemeen voor 1895 is weer verschenen.
Behalve verschillende mededeelingen, der
Maatschappij betreffende, bevat dit twee op
stellen le Het internationaal congres inzake
ongelukken bij den arbeid en sociale verzeke
ringen, te Milaanen 2e De Lombardpsche
spaarbank en de Volksbank te Milaan door
J. Bruinwold Riedel.
Ter gelegenheid van de Woensdag door
de vereeniging Floralia te Tholen gehou
den 16e jaarljjksche tentoonstelling van ter
kweeking uitgereikte plantjes, leverden 38 van
de 52 personen, die planten ontvingen, 238 van
de gevraagde 385 plantjes in.
De uitreiking der toegekendeprpzen hadde>
avonds plaats en werd opgeluisterd door de
muziek van het fanfaren gezelschap Concordia,
terwjjl ook enkele heeren het woord voerden.
De prpzen werden behaald als volgtle,
een bloempot, C. van den Broek, 2e, een Keul-
sche pot, P. van Eekelen, 3e, een presenteer
blad, C. de Haan, 4e, een doosje met lepeltjes,
Vercouteren, 5e, een déjeuner, J. Kaan, 6e,
een tabakspol, L. van Djjk, Bz„ 7e, een kleedje,
P. Naerebout, 8e, een bloemenscbaal, A. Quist,
Phz., 9e, 1 bus cacao, A. Pikhaar, 10e, een
bloemenmandje, A. P. van Sorge, 11e, een
inktkoker, P. Kujjper, Az., 12e, 2 planten, J.
B. Soomers, 13e, 1 doos zeep, F. Warkens, 14e,
een bjjl, J. van Oefelen.
Vrpdag-ocbtend is bij een boven Rit-
h e m gewoed hebbend onweder de bliksem
eslagen in een, op de voormalige begraaf
plaats staanden treurwilg. De boom werd ge
heel ontworteld en versplinterd. Ongelukken
hadden niet plaats.
Bp hetzelfde onweder, dat ook over Zeeuwsch-
Vlaanderen woedde, werd de molen van Th.
Plasschaert te Hoofdplaat door het hemel
vuur getroffen, zonder brand te veroorzaken.
De pestel en een der wieken werden bescha
digd. De schade is nog niet opgenomen, doch
zal minstens een f 400 bedragen. Alles is
verzekerd. Een schuur van P. te Waterland-
Oudeman, over de grenzen, werd in de asch
ONDERWIJS.
De aanbeveling voor hoofd der gemeente
bewaarschool te Middelburg bestaat uit
de dames J. Aalbers te Leiden, J. Visser te
Leeuwarden en H. G. Giel te Njjmegen.
- Door den oud-onderwjjzer P. van der
Wende te Bleskensgraaf thans te Stavenis-
se zal tegen eerstgemelde gemeente eene
rechtsvordering worden ingesteld, wegens niet
uitbetaling van drie gratificatiën van f 50,
gedurende de jaren 1892/3, 1893/4 en 1894/5,
waarop bp vermeent aanspraak te hebben,
omdat hjj beweert benoemd te zpn op een jaar
wedde van f 600, benevens f50 gratificatie na
elk vol jaar verblpf.
Gedeputeerde staten der provincie Zuid-Hol
land hebben verklaard, dat bp hun college
na de verkregen inlichtingen van het gemeen
tebestuur in deze geene termen voor tus-
schenkomst bestaan.
UIT STAD EN PROVINCIE
Eigenaardig, zeldzaam en hartelpk klon
ken Vrpdag de toejuichingen rond de muziek
tent op het Molenwater alhier, nadat dooi
het muziekkorps der sc hutterp Lustige
Dat vroolpk stukje vond ook daar natuur
lijk zeer veel bjjvalmen applaudiseerde, en
de heer Jan Morks met zpn korps was zoo
beleefd het gedeeltelijk te herhalen, waarop
de talipke en aandachtig luisterende menigte
nog veel harder toejuichte uit erkentelijkheid
voor de voldoening aan bet verzoek.
Ook de beide laatste nommers LaCzarine,
Mazurka Russe, en Unter dem Doppel-Adler
Marscb, werden zeer toegejuicht.
Een dergeljjke spontane uiting van enthousi
asme is bp zulke uitvoeringen een zeldzaamheid.
Verschillende boomen werden getroffen, o. a.
op den Pieterspolderdpk bp Hoofdplaat
en op den djjk bp S a s p u t.
In de Vrpdag gehouden zitting van den
gemeenteraad van Gostburg werd besloten
tot het plaatsen van eene pomp in de buurt
schap Scherpbier, tusschen die gemeente en
Groede gelegen.
Verder werd, na afdoening van eenige .-huis
houdelijke werkzaamheden, door burg. en weth.
voorgesteld om opnieuw voor drie jaren
verlenging der concessie aan te vragen tot
tolheffing langs den grintweg van Oostburg
naar Waterlandberkje, welke concessie eindigt
met 31 December a. s. Met algemeene stem
men werd dit voorstel aangenomen en beslo
ten met bet g°meentebeetuur van Waterland-
kerkje in overleg te treden, teneinde een ge-
nschappelpbe aanvraag te richten tot
H. M. de Koningin-Regentes.
In de Vrjjdagavond door het departement
Sluis-Aardenburg der Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen gehouden vergadering,
die door tien leden werd bp gewoond, is, na
behandeling van eenige huishoudelijke zaken,
besloten als spreeksters voor eene te houden
algemeene vergadering met dames uit tenoo-
digen de dames Betsy Perk en Bosch.
teneinde den vrpen invoer van Hollandscb vee
in België te verkrjjgen.
Thans wordt het vee in België ingevoerd uit
de exportslacbterpen te Eysden en Maastricht,
waaruit webelpks waggonladmgen verzonden
worden. De bosten, hierop vallende, zpn voor
vracht en rechten 25 centimen per kilogr.
terwpl die voor levend vee slechts 3, 4 a 5
centiemen bedragen."
De veeboeren in Vlaanderen verzetten zich uit
den aard der zaak tegen de opening der gren
zen; zp voeren als redenen aan eerstens het
bekende door niets gestaafde praatje dat het
Hollandsche vee het mondzeer inbrengt en
ten tweede dat de verkoop van prachtig, vet
vee de eenige winstgevende bron is van den
landbouwer.
VEKEOOPINGEN ENZ.
Te Wissekerke werd Vrijdag door
het bestuur der waterkeering van den calami-
teuzen Vlietepolder aanbesteed het uitvoeren
van buitengewone werken totdjjksverbetering
aan gemelden polder, over den dienst 1895/6-
Minste inschrjjver was, zooals in het vorig
nommer onder laatste berichten gemeld werd-
heer H. J. Romejjn, te Burgh voor f 7880,
Verder werd ingeschreven door de heeren
J. de Jonge te Bieselinge voor f 9892; L.
Moerland te Stavenisse voor f 8986L. Brand
te Giesendam voor f 8969.
De begrooting bedroeg f 6937.38®.
LANDBOUW.
Deze week werd van uit Rilland.
Bath de eerBte waggonlading ajuin verzon
den tegen een gulden per Hectoliter. De
prps is wel laag, maar de opbrengst is over
bet algemeen nogal goed.
Wegens de voortdurende sluiting van
de Belgische grenzen voor het Nederlandsche
vee, heerscht er, naar een blad van de betrok
ken streek schrpft, thans groote gisting bp de
veehouders van het district Herve en bjj het
grootste gedeelte der Belgische slachters.
De eersten hebben zich vereenigd en zullen
een verzoekschrift indienen bjj de Kamer van
afgevaardigden, terwpl de laatsten voornemens
zpn eene groote protestmeeting te houden,
Verschillende Berichten.
Bjj haar bezoek aan de tentoonstelling
te Amsterdam was Vrpdag Koningin Wilhel-
mina in het wit gekleed met wit veeren hoed
en met opgestoken haar. H. M. de Re
gentes droeg een zwart kleed met zwarten
hoed en lila bloemen.
Op den weg, dien fl.H. M.M. volgden, stond
een dichte menigte opgepakt, die de Konin
ginnen recht hartelpk toewuifde. Van vele
huizen wapperde de driekleur. Op de P. H.
Kade bjj de Martelaarsgracht had zich een
troepje socialisten opgesteld, die de bekende
fluitjes lieten hooren. Des te greoter was
hier het enthousiasme van de Oranjeklanten.
d;e de Regentes en de Koningin nog bartelpker
den anders «het welkom" toeroepen in de
hoofdstad des rpks. De kinderen van de
school op de Heerengracht hadden voor het
gebouw post gevat om ook HH. MM. te be
groeten.
Op Oud-Holland keek de jeugdige koningin
met ingenomenheid naar alles en raakte op
getogen, toen het Oranjevendel exercities ging
uitvoeren naar de voorschriften van haar door-
luchtigen voorvader Prins Maurits, zooals de
luitenant der artillerie, de heer Kettner, die
had geïnstrueerd. Hopman J. den Boer had
het commando
«Marcheert met de furquet in de hand
«Marcheert inde draecht de furguit nef-
fens de musquet,
U furquet sincben laet en van u schou
der de musquet neemt".
Zoo weerklonk, zegt het N. v. d. D., het
begin der bevelen. Alle tempo's, alle exerci
tiën werden onverbeterlijk uitgevóérd. De Ko
ninginnen betuigden herhaalde malen bare in
genomenheid en verheugden zich buitengewoon
in dat vorsteljjk eerbewps, in de schoonheid
der wapenoefening, de schilderachtigheid en
schoonheid der kostuums, zooals die gemaakt
zpn naar aangeven en waterverfteebening van
den heer A. F. Reyding. Van alle de krijgs
mansgewaden, van musketiers en piekeniers,
trok dat van den vaandrig Speenstra-, op oude
manier het vaandel zwierende bpzonder de
aandacht. Hare Maji-steiten oordeelden dezi
krijgsoefeningen t t het merkwaardigste van
al het merkwaardige, dat haar werd geboden.
De Koninginnen roemden deze wakkere
zonen der burgerp, die niet om soldjj dienen,
die niet door nood ten oorlog of door laat van
den magistraat plegen saam te komen, maar
vrp willig, om het lichaam te oefenen en den
geest eerljjk te vermaken.
Ook bp haar terugtocht naar het station
werden HH. MM. door eene zeer talrjjke
menigte luidruchtig toegejuicht.
Te Rotterdam is Vrpdag morgen een
18jarige dienstbode gearresteerd, die verdacht
wordt te Gouda kindermoord gepleegd te
hebben. De toestand van den matroos aldaar,
die een meisje vermoord beeft, is, de belatg-
pke verwondingen welke hp zich toebracht in
aanmerking genomen, vrp bevredigend. Eene
vrouw aan de Eleonarastraat, in dezelfde plaats,
die bp een begrafenisplechtigheid van een buur
welwillend geholpen had en dientengevolge
haar potje niet bad kunnen koken, kreeg
daarom ruzie met haar man, toen tij om
half drie thuis kwam. In dolle drift grerp de
echtgenoot een mes en bracht haar verwon
dingen in den rechterschouder en op den
linkerwang toe. Om vpf uur liet hjj haar met
een rptuig naar het ziekenhuis brengen,
zeer ontsteld en veel berouw gevoelend.
Uit baldadigheid is te Amsterdam een brug
getje over de wetering voor de RuyBdaelkade
in brand gpstoken. De brandweer bluscbfe den
brand. Te Tricht nabjj Geldermalsen is bjj
bet zwemmen een stoker der Holl. JJz. sp. Mij
verdronken. De oppassende man laat een vrouw
met een kind achter.
Te 's-Gravenhage iB ein bejaard En"
gelscbman gearresteerd, verdaebt de pleger
