N°. 183. 138® Jaargang. 1895 Dinsdag 6 Augustus. HDMMIKGn MANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen? Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.- Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiëa20 cent per regell Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens aHe' dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimtej Reclames 40 cent per regel. VI» ermoaietwi Middelburg 5 Aug. 8 u. vin. CO m. 12 u- 69 gr- av. 4 n. 68 gr. Verwacht Z. W. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boirar, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooi/, te Tholen: W. A. van Niettwenhuuzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën san, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebb. Beliheahte, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Par {ja en Londen, de Compagnie générale de Publicity étrangère G. L. Daübb Cu., John F. Jones, opvolger. AdvertenHën les namiddags te één ut* aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Middelburg 5 Augustus. De Augustus-aflevering van de Tyds bevat een belangrpk opstel over Van Houten's kiesrechtontwerp. Al hebben wjj met opzet onze lezers niet vermoeid, om niet te zeggen verveeld, met de vele beschouwingen, die over dat ontwerp in de pers voorkomen, voor het opstel van den heer Van Gilse, den man die met ons zoo warm en ten eigen nadeele heeft gestreden voor Tak'a voorstel, mogen wjj wel de aan dacht vragen van onzen lezerskring. Ook hjj komt krachtig op tegen de huldi ging door den minister van den belasting- eensus als eenigen grondslag van kiesbevoegd heid. Want daarop komt het aanhangige ontwerp eigenljjk neer. Het is waarnaar den eisch van in eene der Rjjks directe belastingen en taling van dien aanslag stelt art. 1 van het wetsontwerp niet minder dan nog zeven ver schillende voorwaarden, aan ééne waarvan de mannelijke 25-jarige Nederlander, tevens in gezetene, slechts heeft te voldoen om tot de stembus te worden toegelatenmaar wordt het ontwerp-Van Houten wet, dan zal, tot veler verrassing misschien, ten duidelijkste bljjken, hoe de schjjnbaar breede toegang, daardoor tot de stembus geopend, in werkelijkheid maar eene smalle poort is, waardoor, behalve de censuskiezers, slechts zeer weinigen zullen worden toegelaten. Wat de kiezers le klasse, de belastingbe talers betreft, merkt mr Van Gilse op, dat uitbreiding gegeven ia aan de grondwettelijke uitsluiting van de uitoefening van het kies recht van hen, die hun aanslag niet hebben betaald. De grondwet zou gedoogen, dat aan hem, die zjjn aanslag in éene belasting heeft betaald, maar dien in eene andere verschul digd bljjft, nochtans het kiesrecht worde toe gekend door den eisch, dat de aanslag in alle belastingen moet zjjn voldaan, wordt de grondwettelgke uitsluiting dus uitgebreid. In de tweede plaats worden alle 23- en 24-jari- gen geweerd. Bjj het nagaan der overige categorieën van kiezers volgens het ontwerp komt de heer Van Gilae tot de slotsom, dat wat er na het gros van het kiezerslegerde belastingbetalers voorbjjmarcheert, slechts weinig talrjjke af- deelinkjes zullen wezen, waarvan de laatste, die der verloopen sujetten met wetenschappe lijk diploma, waaidigljjk het leger sluit, aan geworven door den heer Van Houten, die niet moede werd den heer Tak en zjjn aanhangers le beschuldigen, dat het hun om een proleta riërskiesrecht te doen was. Bjj de toepassing zou de kiesrechtuitbreiding naar het ontwerp Van Houten, in de grootste gemeenten boven al, big ken verre van «finaal" te zjjn, n.l. niet te gaan tot de uiterste grenzen der Grondwet en alleen met uitzondering van de enkele ge diplomeerden zonder inkomen is daarin het bezit, in stede van het staatsburgerschap, als grond van toekenning der kiesbevoegheid aangenomen. Nog iets wat het ontwerp-Van Houten on aannemelijk maakt, is, naar het oordeel van mr. Van Gilse, de regeling van het gemeen telijk kiesrecht. Hier heeft men in zjjn vollen omvang den belastingcensus hersteld. De scbrgver eindigt zjjn artikel aldus »Bjj mjjne kritiek van het wetsontwerp van den minister van Houten is door mjj volstrekt niet uit 't oog verloren, dat art, 80 der Grondwet een onmogeljjk probleem ter oplos sing geeft aan hem, die een kiesrechtregeling, overeenkomstig de behoeften van onzen tjjd, zon willen ontwerpen. «Hoe gering mjjne Bjmpathie ook wezen moge zoo schreef ik in October 1892 «voor de theoretische grondslagen der kiesbevoegdheid van het ontwerp-Tak (het uitvloeisel trouwens van een onmogeljjk Grondwetsartikel), toch wensch ik het een meerderheid toe in beide kamers onzer Staten-Generaal." En wel bovenal omdat het ontwerp-Tak getuigde van »kordaat en man moedig optreden", van >een breed inzicht in de eischen van onzen tgd." Ook voor het thans aanhangig kiesrechtontwerp is mjjn Bjmpathie, big kens de beschouwingen der vorige bladzjjden, zeer gering, maar tot dezelfde slotsom als in October 1892 kan ik thans on mogelijk komenondanks den persoon des ontwerpers, wiens «kordaat en manmoedig optreden" en wiens «breed inzicht in de eischen van onzen tgd" in vroeger jaren zoo vaak de hervormingsgezinden met de heerlgkste hoop vervulde. Maar tempora mutantur en met de tg den helaas 1 ook wel de menach.1 Bjj kon. besluit: is aan J. van Steeter, op zjjn verzoek, met ingang van 15 Sept., eervol ontslag verleend als directeur van de strafgevangenis te Arnhem, onder dankbetuiging, en is benoemd tot direc teur van de strafgevangenis te Arnhem H. M. Kuypev, thans adj.-dir. voor het opzicht over den arbeid in de strafgevangenis te Rotterdam; is aan den eervol ontslagen commies bg de directie der marine te Hellevoetsluis D. van der Blom een pensioen verleend van f 1430 'sjaars; is aan J. P. de Yassy, met ingang van 1 Sept. a. s., op verzoek, eervol ontslag verleend uit zgne betrekking van bewaarder van de hypotheken, het kadaster en de scheepsbewjjzen te Amsterdam, met dankbetuiging. zjjn op pensioen gesteldde ritmeester J. R. van den Berg Saparoea, van het le reg. huzaren, en de kapitein F. C. C. van Orsoy Veeren, van het reg. gren. en jagers, respec tievelijk ad f 1452 en f 1545 'sjaars zjjn benoemd aan de cadettenschool: tot leeraar in de Nederlandscho taal en de staat huishoudkunde de heer J. A. Verkuyl en tot leeraar in de natuurkunde en de cosmographie de heer C. van Buysen, beiden thans tjjdeljjk leeraar aan gemelde inrichting. Deze week verleenen de ministers van ju stitie en van oorlog geene audiëntie. Bedankt voorMonster W. Yethake te Overschie Waarder D. Ozinga te "Wjjckel en voor Wemeldinge P. S. Meerburg te Ca- pelle a/d IJsel. Wjj ontvingen het jaarverslag over 1894, uii gebracht door de kamer van koophandel te Rotterdam. olgens het daarin voorkomend algemeen overzicht was de handel in het vorig jaar we derom verre van voorspoedig. Wel werd, al thans in Europa, de vrede gelukkig niet ge stoord en werden wjj ook in 1894 voor ingrij pende crisissen bewaard, doch erheerschte slapte en ontmoediging in zaken, zooals wei nigen zich herinneren vroeger te hebben beleefd. De onzekerheid, waarin men gedurende bjj- na 8 maanden werd gehouden omtrent de her ziening van het tarief in de V. S. van N. Amerika, oefende een verlammenden invloed uit, die zich ook voor de niet rechtstreeks daarbjj betrokkenen deed gevoelen. In Zuid-Ameriba bleef de toestand, zooals die helaas de laatste jaren geweest is. Het geschokte vertrouwen kon zich, ten gevolge van politieke verwikkelingen in verscheiden republieken aldaar, niet herstellen en.'ook Aus tralië is de gevolgen van de financieele crisis van 1893 nog niet te boven kunnen komen. De prgzen der meeste groote artikelen bewo- sn zich dan ook steeds in dalende richting. Ook te Rotterdam leed de goederenhandel onder dien gang van zaken, en al waren lukkig geen ernstige onheilen te betreuren, met verlangen wordt uitgezien naar het oogen- blik, dat verlevendiging van zaken zal komen. Gelukkig zjjn begin 1895 in Amerika en En geland eenige teekenen te bespeuren, die wjjzen op een ommekeer ten goede, en het gevoelen wint meer en meer veld, dat verbetering is te wachten. Nochtans kan Rotterdam, als havenstad in 1894 wjjzen op schitterende resultaten. Het verkeer nam een ongekend hooge vlucht en liet in alle opzichten 1893 verre achter zich. Het aantal der ingeklaarde zeeschepen steeg met 10 en hun gezamenlijke netto tonnenmaat met ruim 16 pCt. De rivier- en binnenvaart geeft een vermeerdering van bjjna 3 pCt., evenals ook het Rjjnvaartverkeer, terwjjl ein de lgk de invoer van goederen in 1894 tegen 1893 is toegenomen met circa 16 pCt. Deze uitkomsten geven een hoopvol vertrouwen in de toekomst. Wat den loop der prgzen betreft, kwamen in koffie geen groote prgsschommelingen voor- Margarine, petroleum en granen daalden. Su matra-tabak was over het algemeen hooger doch niet de Java-tabak. ONDERWIJS. De heer H. Jansen,onderwjjzer teColjjns- plaat, is benoemd aan eene der openbare lagere Bcholen te Delft. Bg de cadettenschool te Alkmaar zjjn a. overgegaan van het le naar het 2e studiejaar H. W. van Kerkwjjk en W. P. Tiele- nius Krujjthoff. KERKNIEUWS- Wekelijksche vpgaüf betreffende de Ned herv. kerk. Beroepen naarAalten C. W. A. Nonhebei te HarmeienGorinchem dr Hugo Yisscher te ZegveldMelissant J. H. van 't Hof te Den Bommel; St. Michielsgestel W. J. Oudegeest te Vught; en naar Klundert M. Buiskool te Bnrgwerd. UIT STAD EN PROVINCIE De kiezers te Vlissingen hebben morgen (Dinsdag) wederom een gewichtigeu plicht te vervullen. Hun is de keuze opgelegd voor twee leden van den raad, teneinde te voorzien in vacatures, ontstaan door het overig den van een verdien- jk man en het bedanken door een niet minder achtenswaardig lid. Zjj zgn dus ditm&aL niet gebonden aan het verleden; zjj hebben, wat allicht gebeurt, geen consideraties te gebruiken tegenover personen, die al sedert eenige jaren in den raadzitting hebben. Zal de belangstelling daardoor des te groo- ter zgn Minder dan bg de jongste verkiezingen, noodig wegens periodieke aftreding van eenige leden, kan het moeiljjk. Toen was do opkomst al zeer treurig. Er zgn evenwel eenige teekenen, die wjjzen op meerdere werkzaamheid, juist gegrond op de overtuiging dat, waar men thans van alle kanten vrjj staat, gemakkelijk een slag is te slaan. De anti-revolutionnaire en katholieke kies verenigingen treden handelend op met can didates van wie een de gemeenschappelijk uitverkorene is. Yan die zjjde verwachten wjj dus groote werkzaamheid. Wat zullen de vrjjzinnigen doen? Zoo wg hun een raad mogen geven, laat hen dan alle krachten inspannen. Het voor beeld van Goes prikkele hen De candidaten der vrjj zinnige kiesvereeni- ging Algemeen Belang zgn de heeren mr C. Bakker Czn {Geel stembiljet) en W. N. Rottier {Wit briefje.) In het algemeen belang, dus in dat der ge meente, is de keuze van die twee heeren zeker zeer gewenscht. Dat men die dan zooveel mogeljjk helpe bevorderen het gezelschap-Chrispjjn Zaterdag zgne af- scheid8voorstelling met Kléin Eyolfvoor kermis en voor den laatsten avond geen ge lukkige keuze. Eerstens is Klein Eyolf een stuk dat het algemeen niet trekt, en tweedons was het hier zooala men weet al gespeeld. Dit laatste ontslaat ons tevens van verdere be spreking. De zaal was alles behalve vol; derde en vierde rangen waren echter, o wondergoed bezet, en in parket en parterre waren eenige toeschouwers. Wg meenen dat, terwjjl de heer Yan Doe selaar tevreden is over zgne kermis-campagne, het verdienstelijk gezelschap-Chrispjjn dat wel niet zal wezen. Twee tooneelgezelschappen in de kermisweek te Middelburg; het is er een te veel. Te meer daar het gros der tooneelvrienden dan afwezig isen anderen liever niet in een warme zaal gaan zitten, waar men 's winters ruimschoots van tooneelvoorstellingen kan genieten. Bg dergel jjk dubbele gelegenheid om komedie te zien is in kermisdagen de schouwburg op het Molenwater de lgdende partg. Het ge bouw ligt zoo afgelegen en zoo geheel buiten de kermi8beweging. Het gezelschap-Chrispjjn heeft, naar wjj met genoegen vernemen, het plan in het a. seizoen bier zes abonnementsvoorstellingen te geven. Nu het gezelschap-De Vos en Van Korlaar met 1 Sept. ontbonden wordt, achten wjj dit een gelukkig ideeen bij den goeden naam, de Nederlandsche tooneelvereeniging beeft, twjjfelen wjj niet, of, als in September bg de tooneelliefhebbers voor dit doel een ljjst circuleert, er zal van groote belangstelling bljjken. In het Schuttershof was het Zaterdag weer overvol. De matin ée op Zondag had weinig bezoek; des avonds waren èn de groote zaal èn de warande tameljjk bezet. Met een paar drama's, groote drama's of drama's grand spectacle, zooals men noemen wil, eindigde Zaterdag en Zondag het gezelschap van den Stadsschouwburg te Ant werpen zgne voorstellingen op de Groen markt alhier. Het waren een paar echte sensatie-stukken De oude Korporaal, die de voor hem zoo broodnoodige en gestolen papieren maar niet vinden kon, heeft sommige toeschouwers tot tranen toe bewogen met zgn wedervaren. Maar of het stuk algemeen wel pakte, zelfs bg de vele toeschouwers die er op de drie in prjjs minste rangen gezeten waren, dit zouden wg niet durven beweren. De eerste rang was bjjna geheel leeg; een gewoon verschgnsel op Zaterdag. Zondag was dit beter. Toen waren, evenals den vorigen avond, de tweede, derde en vierde rangen goed bezet, maar waren er ook op den eersten rang nog al wat bezoekers. Een beroemd proces, oorspronkelijk juister getiteld Une cause célèbre, is weer een echte D'Ennery; maar toch niet zoo pakkend als zjjne Twee weezen. Tot lof voor de schrjjv< ag wel worden gezegd dat, niettegenstaande de toeschouwers weten hoe de vork in den steel zit,wie den moord eigenljjk heeft gepleegd, men toch den loop der gebeurtenis met 1 angstelling volgt. Het slot is zeker niet ge lukkig. Daar hebben de schrijvers zich met den Franschen slag van afgemaakt. Men krjjgt anders heel wat te zien en te hooren voor zgn geld een diefstal, een moord, een onschuldig veroordeelde, een valschen vader, eene krankzinnigverklaring en een ont maskering. Het stuk werd zeer goed gespeelden van den cost umes was veel werk gemaakt. Vooral der d ames mag wel een compliment worden ge maakt voor hare sierlgke toiletten. Het pu bliek was hoogst dankbaar. In den schouwburg op het Molenwater gaf gegleden en zoo te water geraakt is, dan wei of hg zelfmoord pleegde is niet bekend. Uit Vlissingen schrjjft men ons: Wie nu eens iets moois wil hooren, die ga naar 't concert dat 's avonds tot Donderdag meenen wjj aan 't Grand Hotel des Bains alhier gegeven wordt. Vjjf dames en zeven heeren, in Zwitsersche kleederdracht, zorgen daar voor een afwisselend program. Hoeveel instrumenten die van een zorgvuldig onder houd getuigen ze bespelen, is moeiljjk na te gaan, maar men hoort er zoo wat van alles. Liefhebbers van zang kunnen o. a. door de mooie stem van miss Patrick wel bevredigd worden. Op een trommel slaat een der vier heeren Seebold een solo, die verbazing wekt. Kortom, een zeldzaam afwisselend geheel wordt den bezoekers van 't Grand Hotel en Zondagavond waren er al heel veel aan geboden. De prins en de prinses Christiaan van Slees- wjjk-Holstein behoorden tot de ruim 160 pas8a« giers, welke Zondag morgen met de nachtboot Prinses Marie hier aankwamen. Zjj zetten hunne reis per aansluitenden trein voort. De heer C. N. J. de Vejj Mestdagh, boek drukker, en de firma Mejjer—Reuser Co., restaurateur van het havenstation en van de mailbooten der maatschappij Zeeland, beiden te Vlissingen, ontvingen van H. M, de Koningin—Weduwe, regentes, de vergunning tot het voeren van haar wapen. Het besluit der Staten van Zeeland tot benoeming van den heer J. H. Sngders tot lid van Gedeputeerde staten van dit gewest, is bg koninklgk besluit van 3 Augustus jl. n° 10 tot 1 October geschorst. Heden avond te 11.20 komen met den mailtrein, per salonwagen en een bagagewa gen, welke alhier worden afgehaakt, aan H. K. H. prinses Van Wied, prinses Marie der Nederlanden en hare twee dochtertjes, verge zeld van gevolg en bedienden-personeel. Het gevolg bestaat uit den graaf en de gravin Van Bylandt, de hofdames freules Van Suchtelen van de Haar en Von Harbou. Ver der nit miss Clarcke, bonne van de prinsesjes, en bedienden. Het hooge gezelschap logeert in het hotel 3 Abdij en vertrekt Dinsdag in den voor middag naar D o m b u r g, waar de prinses eenigen tgd vertoeven zal. De Zaterdagavond van kermis is alhier vrij kalmafgeloopen. Een paar arrestatiën had den plaats, die der politie de handen tameljjk vol gaven. Een petsoon, die in een café op de Markt eenige ruiten had stukgeslagen, toog op de vlucht en werd na hevig verzet ter hoogte van de Beddewjjkatraat in bewaring genomen. Een ander persoon, een Vlissinger, die te diep in het glas had gekeken, werd evenzeer na veel tegenstand van hem en zgne kameraden op het politiebureau in arrest gesteld. Ook is nog door eenige bekende twistzoekers een relletje beproefd voor de sociëteit op de Markt, doch dit verliep kalm. Zondag middag omstreeks vier uur is in een café op de Markt a 1 hi er tusschen ker misreizigers en burgers ruzie ontstaan,die weldra vechtpartg overging. Daarbjj werd aan een kermisreiziger met een mes een snede op het hoofd toegebracht, die de hulp van een geneesheer noodig maakte. De man werd ver bonden en 18 thans weder gaande en staande. De vermoedelijke pleger dezer mishandeling is een vjjf en twintig jarige alhier woonach- achtige stukadoor, De R. genaamd. De zaak is in handen der politie. In den nacht van Zaterdag op Zondag, omstreeks een uur want toen is door een der omwonenden een plons gehoord is een zekere J. L., 22 jaren oud en van beroep sjouwerman, die in den laatsten tgd niet bij zgn ouders thuis was, in de Gracht nabjj de Seisbrug alhier gevallen of gesprongen, Zondag namiddag werd zgn lgk opgehaald en naar het gasthuis gebracht Of de jonge man, die op de in de Gracht liggende balken -moet geloopen hebben, uit Men schrjjft ons uit Goes: Al wat hier liberaal gezind is, behoudens een enkele nurksche, die doorloopend onte vreden is, verkneutert zich in de overwianirg der liberale partg bg de laatste gemeente raadsverkiezing, Zoo'n drietal anti-revolution- nairen weggevaagd uit de stedeljjke vroedschap f Het is een nederlaag van wat-blief-je voor de partij, die ongetwjjfeld gedroomd had om binnen een kort tgdsbestek het gezag in han den te hebben. En voor eenigen tgd stond hun kans werkelgk goed. Maar nu zitten er de beide overgebleven anti-revolutionnairen als een paar, die kunnen protesteeren, opponeeren, debatteeren en voteeren of m. a. w. ljjdeljjk toezien bjj alles, wat er gebeurt. En dan moet men reeds grootsche plannen in comité ont worpen hebben inzake hervormingen der gemeente-aangelegenheden 1 De man der tegen partg, die gemeen lgk de eerste viool speelde bjj de raadszittingen, moet reeds zgn instrument aan den wand hebben willen hangen, louter uit baloorigheid. Hg zou zgn mandaat wenscben neer te leggen en na tuurlijk endosseeren aan een broeder en wel aan dengene, die de oudste brieven heeft en nu zoo jammerlijk zgn zetel heeft moeten in ruimen voor een liberaal. Evenwel hiervan is nog niets officieels bekend. Dergeljjke evo luties leveren echter hun gevaarljjke zjjde op. De kiezers zouden zeker anders beslissen dan het in de bedoeling van den leider lag. Wie bad verder durven denken, dat het christeljjk (?)-historisch oftewel christeljjk- historisch blad, dat bier verschjjnt, zulk een fiasco zou gemaakt hebben met zgn candi daten, een blad dat zoo bg uitstek de kunst verstaat om bg verkiezingen zieltjes te win nen langs den gebruikeljjken weg van allerlei liefelijkheden naar het hoofd der tegencandi- daten te slingeren, te hooi en te gras. En dan de kiesvereeniging der anti-revolutionairen, die een zeldzaam actief bestuur beeft en bet vuur uit de Bloffen loopt om de kiezers naar het stembureau te drjjven. Wat een misrekening en teleurstelling! Ditmaal was de liberale partg uitstekend op haar post. Het verkiezings-comité heeft zich op lofwaardige wjjze van zgn taak ge kweten en, men gunne mjj die zelfvoldoe ning bet heeft op eene wjjze gewerkt, zoo als door mg indertgd in uw blad werd be sproken naar aanleiding van de provinciale verkiezing. Het verheugt rag van heeler harte, dat zulk werken succes heeft gehad. Want dit geeft goeden moed voor de toekomst. Het is altjjd mjjn vaste overtuiging geweest en al- tjjd gebleven, dat de liberale partg in Goes niet ten onder gebracht is maar slechts tjjde- Ijjk overvleugeld, door het meer actieve optreden der tegenpartjj. Heusch, het persoonlijk bezoek is vrucht baarder dan de schoonste artikelen en meeBt pakkende strooibiljetten-lectuur. Dat de liberalen ook elders en vooral ook bg andere verkiezingen daarmee hun voordeel doen! In de Zondagavond door de zangvereeni- ging Vooruitgang zij ons streven te Coigns- plaat gehouden vergadering aam de heer H. Jan sen, directeur, afscheid van zjjn gezel-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1