27 Juli. N°. 1757 138' Jaargang, 1895 Zaterdag HMHBURGH IIIIRIM. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f S Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentïën20 cent per regel; Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.' Reclames 40 cent per regel. Vtievraoneiei. j Agenten to VTissmgenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KrniningenF. v. d. Pehx, te ZierikzeeA. O. de Mooij, Middelburg 26 Juli 8 u. vrn. 61 gr. j te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiSn m. 12 u. 71 gr-, av. 4 u. 73 gr. F,. asm» evenals de advertentie-burean's van Nijgh Van Ditkab, te Rotterdam, de Gsds. Beubeante, te 's Gravenbage, en A. de La M.ae. Azïï., te Ameterdaïa.. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicity étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jowbb, opvolger. Verwacht Z. O. wind. A«5.vente»tftëia moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zpn, willen zp des avonds nog worden opgenomen i deze oonrcnt behoort een Bijvoegsel PACHT. »De pachten zpn te laagzoo klaagt de eigenaar. »De pachten zpn veel te hoog," zoo de pachter. Wie van die twee heeft nu gelpk Natuurlijk is het zeer moeieljjk, om zoo iets zoo voetstoots uit te maken; 'tis daarmede als met het paard, dat de verkooper goedkoop, de kooper daarentegen rijk "betaald noemt. De belangen zjjn verschillendde oogpunten, waaruit de zaak bezien wordt, zjjn verschil lend daarom tweeërlei oordeel. Om eene juiste uitspraak te doen over het te hoog of te laag zjjn der pachten, zouden we eerst een voldoend aantal gegevens moeten bezitten om de waarde van den grond te be palen die waarde kennende, zou naar den tegenwoordigen rentestandaard de grootte van billijke pachten vast te stellen zjjn. De waarde van den grond, dien de land bouwer gebruikt, hangt af van gesteldheid en ligging en kan berekend worden uit zjjne op brengst. Om haar in onze provincie te kunnen be- oordeelen, zoude men in't bezit moeten zjjn, van de opgave, over de laatste vjjf jaren, van 't geen eenige goede hotsteden, die in goede handen zjjn, hebben opgebracht en van 't geen zjj hebben gekost. We zouden moeten weten, wat ontvangen is voor tarwe, gerst, boonen, erwten, haver, beten, aardappelen, ajuin, karwjj, enz.wjj zouden daaraan moeten toevoegen de opbrengst van zuivel, vee, varkens, paarden en hoender hof die som verminderen met het bedrag van rjjka- en polderlasten, de uitgaven voor arbeids loon, voor het herstel der onmisbare werk tuigen, voor den aankoop van vee, van paar den, van alle zaken, die noodig zjjn om het bedrjjf te voeren, en met het daggeld, dat den pachter toekomt voor zjjn beheer, om aan nemende, dat de boer met zjjn gezin van het bedrjjf mag meeëten uit hetgeen er dan overbljjft de grootte van de pacht te betalen- Landverpachting zou o. i. moeten zjjn een soort vennootschap. De eigenaar geett een kapitaal in de ge daante van grond. De pachter verschaft het kapitaal voor 't bedrijf. De laatste treedt op als directeur om beide kapitalen rentegevend te maken. Bjj 't einde van 't boekjaar wordt de balans opgemaakt en winst of verlies, nadat de directeur voor zjjne werkzaamheden eene te voren overeengekomen som ontvangen heeft verdeeld in evenredigheid van de gebruikte kapitalen. Zoo zon het moeten zjjn maar daarom is het zoo niet en in dat niet zoo zjjn, zit juist het ellendige van ons pachtstelsel. De eene vennoot, de grondeigenaar, heeft eene vaste winst, gewaarborgd door het be drijfskapitaal van den pachter, en loopt dus hoegenaamd geen gevaar van verlies. De tweede vennoot, de pachter, heeft wel een kansje op winst, maar draagt alleen alle verliezen, zelfs door de behendigheid van den eersten die verliezen, welke de kortstondig opwellende goedertierenheid van het Burger lijk Wetboek scheen te willen brengen ten laste van den eigenaar. BurgertWetbartt. 1628-1633.) Bljjkt het, dat door gunstige omstandighe den de 2de vennoot wat veel wint, dan kan de eerste zich na een zeker aantal jaren, door gaans 5, 7 of 9, een grooter aandeel in de winst verzekeren, of den 2den vennoot, indien deze niet bereid is die meerdere winst te ver- leenen, aan den djjk zetten. Kan de pachter, tengevolge van te veel geleden verliezen, de bedongen winst aan den eigenaar niet jaarljjks uitkeeren, dan wordt na korteren of langeren t-jjd, maar gewoonlijk in de dagen, dat zjjn bedrijfskapitaal de schulden nog dekt, genoemd kapitaal dooi den eigenaar aangeslagen; de 2de vennoot wordt heel menschlievend naakt uitgeschud, en de eerste, ofschoon tevreden, dat hjj er zoo zonder eenige winstderving kapitaal-verlies ia voor hem onmogeljjk afgekomen is, kan in den kring zjjner bekenden maar moeilijk nalaten, zjjn hart lucht te geven over de vele moeiten, die men, zelfs ondanks de lage pach ten van den. tegenwoordigen tjjd, moet aan wenden, om door zijne pachters betaald te worden. Maar kiezen wjj, om omtrent de pacht uit spraak te doen, een bepaald voorbeeld. V*n *ea bedrjjf van 50 hectaren komt aan 't einde van 'tjaar, alle producten verkocht, alle schulden betaald, alle lasten gekeerd, be halve de belooning van den directeur, een batig slot van f 1500. Het bedrijfskapitaal van den pachter bedraagt f 12.000; daar van berekenen wjj 21/- pCt dus f 300. Zjjn salaris voor het bestuur der zaak, boven hetgeen bij met zjjn huisgezin gebruikt aan zui vel, graan, spek en vleesch f 700 f 1000. Zoodat er overbljjft voor pacht f 500. of zoo iets van f 10, per hectare. Tegen die geringe pachtsom kan bezwaar worden gemaakt. Ge hadt, aangezien ge maar greep in 't wilde deedt zoo kan men zeggen even goed eene zuivere opbrengst kunnen aannemen van f 2000,van f 2500, bjj welke laatste veronderstelling de pacht reeds f 30,— per hectare zou bedragen. Maar, meenen wjj daartegen te mogen i: brengen, onze greep is zoo maar niet ins Blaue hinein. Aangenomen, dat een landman van f 1000,—, die wjj bjj onze vorige berekening hebben uitgetrokken, behoorljjk leven kan! dan moet een boer, die 40 jaar op een eigen gedoe van 50 hectaren woont, omdat hjj geen pacht behoeft te betalen, ieder jaar f 500,— kunnen overleggen en dus, dat kapitaal tel kens uitzettende tegen 3 pCt, aan 't einde van die 40 jaren, behalve zjjn eigendom van 50 hectaren en zjjn bedrjjfskapitaal van f' 12.000,nog een kapitaal hebben overge wonnen van f 37.700, Moet de pachter leven van minder dan f 1000,pet jaar, dan moet hst opgehoopte kapitaal meer bedragen dan 37 milleheeft bjj daarentegen noodzakeljjk meer noodig dan die f 1000,— dan is een pacht van f 10,— per hectare nog te hoog. Nemen we nu in aanmerking, dat de hypo thecaire schulden op vaste goederen jaar aan jaar toenemen, dat er dus van eene kapitaals vorming van 37 mille bjj geen enkele eigen erfde sprake kan zjjn, dan komen wjj tot de gevolgtrekking, dat een pacht van tien gulden per hectare (in Zeeuwsch-Vlaanderen ongeveer 10 frank per gemet) nog veel te hoog is. Laat ons nu eens terug redeneeren. Weinig, laat ons gerust zeggen, geen boe ren, die op een eigen gedoe van 50 hectaren met een inspan van ,f 12.000, beginnen, bezit ten, als ze 40 jaar geboerd hebben, 37 mille boven hetgeen zjj hadden, toen zjj met hun bedrjjf begonnen. Zjj, die geen pacht hadden te betalen, hebben dus per jaar op zoodanig bedrjjf geen f 500 kunnen overwinnen. Een pachter van soortgeljjke hofstede, die meer dan f 500, aan pacht heeft moeten op brengen, bjjv. f 30 per hectare, is ieder jaar meer dan f 1000 achteruitgegaan en dus in anderhalve pacht zjjn bedrijfskapitaal kwjjt. De duur van het bestaan van de pacht hangt derhalve alleen af van de grootte van zjjn bedrjjfskapitaal, dat na minder of meer, maar toch na weinige jaren geheel overgaat in handen van den eigenaar, wiens vaste winst door den tweeden vennoot bjj notarieels acte gewaarborgd is. De dageijjksche ondervinding, de groote plakbrieven van verkoopingen, die de wanden der herbergen versieren, de advertenties, die de kolommen der dagbladen vullen, be wjj zen maar al te duideljjk en tevens al te treurig, hoe juist ook deze redeneering is. Intusschen werden wij gaarne tegengesproken. Gaarne zagen wjj op afdoende wjj ze de fout onzer redeneering aangetoond, want mochten wjj tot ons leedwezen geljjk hebben en 't ons onmogeljjk de zaak anders in te zien dan handelt ieder pachter, die meer huur biedt dan 10 gulden per hectare of zelfs maar f 10, onverantwoordelijk dwaas, want hjj gaat zienderoog met rassche schreden in weinige jaren rol kommer en zorg zjjn ondergang te gemoet. "tlB wel droevig maar toch ia 't zool Nu de zaak van een anderen kant bezien. Een eigenaar heeft een hofstede met 50 hectaren goed land. [jj heeft haar gekocht of ze is hem toebe deeld voor f 40.000. Aan rente had die som tegen 3 pCt. jaar ljjks kunnen opbrengen de som van f 1200. Als de herstellingen aan de gebouwen, de grond- en polderlasten, het onderhoud van aan te leggen wegen enz. betaald zjjn, heeft hjj recht op een overschot van f 1200. De pachter, welke hem die som per huur contract waarborgt, gaat, geljjk wjj reeds aantoonden, te gronde. Zoo dat eigenljjk slechts uitgemaakt dient te worden, wie verarmen moetde boer of de eigenaar. >Geen van beiden!" zal wel het meest menschlievende antwoord zjjn. En als dat zoo is, als men de overtuiging is toegedaan, dat noch eigenaar, noch pachter in de maatschappjj gemist kunnen worden, zonder dat daarom de eerste moet leven ten koste van den tweede, dan moeten de prjjzen van het geproduceerde verbeterendan moet, in afwachting van de wederinvoering van het bimetailisme, de con currentie van het buitenland onmogeljjk ge maakt worden door het heffen van bescher mende rechten; dan moeten tegeljjkertjjd maatregelen genomen worden, opdat de pach ten billjjker geregeld worden dan tegenwoor dig het geval is, en de pachter niet overge leverd bljjft aan de willekeur van zjjn land heer. Aardenburg, 21 Juli 1895, G. A. VORSTERMAN VAN O YEN. Al zjjn wij liet, wat de conclusie van den schrij- hetreft, niet met hem eens herhaaldelijk hebben wij onze ineening daarover geopenbaard; toch meenen wij, om de belangrijkheid der door hem gedane mededeelingen en opmerkingen, aan zijn opstel een hoofdplaats in ons blad te moeten afstaan. Red. Middelburg 26 Juli. Naar aanleiding van den uitslag der verkie zingen in Engeland 'Is van twee zjj den op eigenaardig overeenstemmende manier gewezen op een verscbjjnsel dat in ons land, waar wjj, willen wjj hopen, staan aan den vooravond van eene uitbreiding van het kiesrecht, de alge- meene aandacht verdient. Het was een stem uit ons eigen midden en een uit Engeland, die beiden zich in denzelfden geest deden hooren. De heer P. L. Tak, in de KroniekL. S., de Londensehe correspondent van de Opr. Haart. Crt, maakten dezelfde opmerking. Eerstgenoemde begon met er op te wjjzen dat zjj, die angstig zjjn voor de uitbreiding van het kiesrecht, door den uitslag der boven genoemde verkiezingen ongetwijfeld gerust ge steld zullen worden. In zooverre is het ook te betreuren, dat onze Tweede kamer niet heeft aangenomen het voorstel van den heer Borgesius om maar dadeljjk het ontwerp- Van Houten te onderzoeken. Daar, in Engeland, is nu een volk met een groot percentage industrie-arbeiders, genietende van een kiesrecht, dat het nog in uitgebreid heid wint van Van Houten's voorstel, bezig een zeer stevige conservatieve meerderheid naar het Lagerhuis af te vaardigen, zoodat het ministerie-Salisbury zonder buitengewone om standigheden een jaar of vjjf zes rustig kan regeeren. Daar komen nu groote centra van i ndustrie, waar de werklieden feiteljjk den fgevaaröigde kiezen, zeggen, dat zij van de sociale politiek der radicale regeering niets willen weten, maar door een zuiveren conser vatief willen vertegenwoordigd zjjn. En toch hebben de arbeiders eenige aange name herinneringen aan het ministerie, dat nu viel. De invoering van den achturen-werkdag in de fabrieken der departementen van oorlog en marine ia een daad van beteekenis, die na werkt in de particuliere industrie. De vermin dering van werkuren werd ingesteld met be houd van hetzelfde loon, ja met een kleine vermeerdering van de laagste loonen (van 17 tot 19 shilling). De verklaring van den minis ter van oorlog, onder wiena beheer 16,000 ar beiders werken, dat de regeering ten aanzien v an werkuren en loon hare plaats moet inne men in de voorste rjj der werkgevers, behoudt een waarde, door geen conservatief gouverne- ent uit te wisschen. En om niet meer te noemen is in de tweede plaats van belang de uitbreiding, of liever de instelling, want wat er was had niet veel te beteekenen, van het departement van den arbeid aan den Board of Trade. Er is, tot bljjvend voordeel van de arbeidswetgeving, een goed bezet bu reel van arbeidszaken in het leven geroepen en wie de maandeljjksche publicatie, de La bour Gazettepleegt in te zien zal bet nut dier instelling niet licht geringschatten. Er zou nog meer te noemen zjjn. Een ministerie dus, niet zonder ijver voor het arbeidersbelang, ziet zjjn politieken val door het arbeidersvotum bezegeld. Ook de opvolger* hebben een sociaal-politiek program wie heeft het niet? een program van instellingen van verzekering, van verzoening en arbitrage, van voorzieningen tegen werk loosheid maar het is wel zeker dat arbeids wetgeving van eenige beteekenis, eer dan van het Toiykabinet, ware te wachten weest van een voortgezet ministerie Rosebery. Wanneer dus de Engelsche arbeider nu, met voorbjjgaan van zijn naaste belang, het ministerie Salisbury steunt, levert bjj het be- wjj 8, dat ook een uitgebreid arbeiderskies- recht door de politiek wordt meegesleept. Na daarop de redenen te hebben aangewe zen, die z. i. hebben geleid tot het mindere succes der afgetreden regeering, besluit de scbrjjver met de opmerking dat van een be wuste klasse-uiting der werklieden op groote schaal bjj deze verkiezing geen sprake is. „Belangrjjk aldus luiden zijne slotwoor den zpn deze dingen voor hen die zich van algemeen kiesrecht gouden bergen droomen als voor hen die uit angst voor een overwicht der maatBchappeljjk misdeelden kleinzielig dat kiesrecht bestrpden. En het is een reden te meer dat geen verschooning zal te vinden zjjn voor wie nu weder mochten pogen de zaak der uitbreiding hier te lande te vertragen. Want werkeljjk, niet in die. uitbreiding ligt voor behouders, liberale of andere, een groot en onmiddelljjk gevaar." L. S. tracht in zjjn correspondentie in de Haarl. CL eerst een verklaring te geven van kentering van de openbare meening in 't Britsche koninkrijk. Na te hebben gewezen op de vele bjjzondere belangen en stokpaard jes, waardoor het den eandidaten steeds lastig wordt gemaakt en die er toe leiden liever de tegenparty te kiezen als daar zjjn de ma tigheidsvrienden, de voorstanders van parti- ...lier onderwjjs, de schoolmeesters, de ambte naren, de kleine winkeliers enz. doet opmerken dat vooral de middenklasse en de kleine burgerij, die van hervormingen niets te verwachten hebben, hier gewicht in de schaal leggen. In de nieuwere sociaal-politiek is voor de winkeliers geen. plaats. Iedere verbe tering in den toestand van den vierdeu stand, die de werklieden veerkrachtiger en onafhan- keljjk maakt, is een bedreiging van de positie der winkeliers. Het socialistisch ideaal van productie en verdeeling door de gemeenschap mag nog vèr afstaan van mogeljjke verwezen- ljjking het laatste komt in elk geval het eerst, en de toeneming der coöperatieve ver- bruiksvereenigingen is een dadeljjke aanval op de winkeliers. Waarom zouden dezen dan progressist-sociaal zjjn Met de gezeten werklieden en ambtenaren is het al niet anders. Zij hebben wat zjj verkrjjgen wilden en enkele der progressistische voor- s tellen beperking van kinderarbeid, acht- urendag, arbeidgevers-yerantwoordeljjkheid worden door hen opgevat als atrjjdig met hun eigen belangen. In bet algemeen gaat bet met het kiezerskorps als met het Hoogerhuis: ge 1 aat de menschen er radicaal inna etteljjke jaren komt de groote meerderheid er conservatief gest oofd uit. Aan het democraat zjjn, vinden zp h angt een luchtje van onvoornaamheid. En zoo zjjn er grappig veel conservatief-aristocraten onder ben, die graag bun eigen geringheid van afkomst willen doen vergeten. Daarnaast staan de uitersten, de socialisten en de onverzoenlpke Ieren, die geen vertrou wen meer Btellen m de beloften der toonge vende liberalen en ze op een Ipn gaan stellen met de conservatieven en de lords. Het slot van het artikel dat, wat de conclusie betreft, op eigenaardige wijze met die van den heer P. L. Tak klopt, luidt »Heftig bestreden door de orthodoxe vrienden en vriendinnen van de staatskerk, de drank handelaren, de grootfortuinbezitters, de voor standers van differentieele rechten op Indië, en de bourgoisie satisfaitedie allen haar veraf schuwen als belagers van hun beursonsym pathiek gemaakt in de oogen van velen, die van geen matigheidscZwjan#' willen weten, en sluiting van drankhuizen zonder vergoeding een onbillpkheid achten; geringgeschat door d e uitersten als meer belovers dan volbrengers met éen leider, die door zpn positie verhinderd was te leiden, en een ander leider, die den minst populairen maatregel voorspelde niet langer gedreven door de macht van Gladstone's fascineerende persoonlijkheid bet is wezenljjk geen wonder dat de party der vele hervormin gen en der politieke revolutie in een débacle vallen moest. Voor een heele poos zal nu bet woord zpn aan de conservatiet-liberalen, de echte democraten gelpk zp zich liefst noemen. Dan zullen de kiezers weer van die opportuni- teits-politiek genoeg hebben en opnieuw om komen. Inmiddels zal de liberaal-radicale party zich opnieuw vervormen en nog geprononceerder worden. Voor de velen, die in ons land mét vrees en beven een uitgebreid stemrecht tegemoet zien, werken deze Engelsche verkiezingen intusschen als een kalmeerend middel. Zy kunnen het nu ziener ie niete zoo »conserveerend als een heel uitgebreid kies recht" Aan het diner, dat Woensdagavond te Arn hem, bp gelegenheid der algemeene vergade ring en tentoonstelling vanwege de Geldersch- Overijselsche Maatschappij van landbou/w plaats had, waren ook de ministers van binnen- landsche zaken, waterstaat en oorlog aange zeten. De minister Van Houten hield, als antwoord op een toost, op de regeering uitgebracht, een toespraak, waarin hp herinnerde aan den wensch, des morgens op de algem. vergade ring uitgesproken naar een minister van Land bouw. Hp geloofde niet, dat hp noch zpn collega's daarin iets persoonlpks hadden te zien; ook niet, dat het de bedoeling was, dat de landbouwzaken nu niet goed behartigd zouden worden. Wanneer men een minister uitsluitend voor landbouw had, zou er inder daad meer tpd aan de landbouwzaken kunnen gegeven worden maar zeker zou de regeering niet meer hart dan thans voor den landbouw kunnen koesteren. Of was men van meening, dat, als men in het kabinet een advocaat voor de landbouw zaken had, die meer lette op de wenschen van den landbouw, dan op de rechten van den landbouw, deze meer gehoor zou vinden Spr. betwpfelt dat dit het gevolg zal wezen, omdat, als men wenscht zonder recht te hebben, men steeds eene andere klasse benadeelt. Wil men een vertegenwoordiger van den landbouw in het kabinet, die de wenschen van den land bouw verdedigt zonder met de rechten ook van anderen rekening te houden, spr. kan verklaren, dat zulk een vertegenwoordiger geen invloed zou hebben. Er is verschil in de beteekenis, naarmate men zpne woorden formuleert. Wanneer men drinkt op den bloei van den landbouw, dan zal dat voor velen de beteekenis hebben „op de ver hooging van den pachtprps." Er wordt toe gejuicht, maar de beteekenis van het applauB van den een is geheel verschillend van dat van den ander. De kwestie der verhooging of verlaging van de pachtprijzen laat de re geering geheel onverschillig. De ondervinding der laatste dertig jaren beeft daaromtrent veel geleerd, ook ten opzichte van andere belangen. De regeering heeft noch den plicht noch het recht om zich in deze kwestie te mengen. De regeering is voor vrpheid van bewegingzp huldigt het „kennis is macht" in deze op zichten heeft zp een open oog voor de belan gen van den landbouw. In het uitspreken der wenschelpkheid van het hebben van een minister van landbouw komt misschien den wensch uit, dat een land bouwer op die plaats zat. Maar, meent spr., als een landbouwer in het belang van zpn bedrpf om raad gaat, of uitziet naar mede werking, dan richt bp zich niet bjj voorkeur tot een landbouwer. Dat ziet men aan uwen voorzitter der regelingscommissie. De minister wil een raad gevenAls de wensch naar een eigen minister vervuld wordt, moge die plaats dan zoodanig worden vervuld, dat de ontwik keling der ideeën op parlementairen bodem worde overgebracht. Deze vergadering is de uiting van het denkbeeld dat kennis is macht. Vijftig jaren lang heeft de Geld.-Overj*. Mij. van landbouw er naar gestreefd goede be grippen omtrent den bodem, de productiviteit van den grond, en veredeling der huisdieren enz. te verspreidenmoge de Maatschappp die taak steeds bljjven vervullen. De minister wjjdde ten slotte een glas aan de Geld. Maatsch. van Zcmdbouw, de vpftigjarige. Volgens de Arnh. Ct., waaraan wp dit resumé ontleenen zp staat echter niet in voor het geheel juist weergeven van eiken zin, want de zaal spreekt niet gemakkelpk werd deze rede toegejuicht, doch niet onverdeeld. Bp kon. besluit zpn benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassaumr. F. N. L. Alberson, voor zitter van de regelingscommisaie voor de land bouwtentoonstelling te Arnhem in 1895, en W. C. Schimmel, secretaris van de provinciale commissie tot verbetering van het paardenraB in Gelderland; is benoemd tot commies der posterpen 4de kl. W. Rooseboom, thans surnumerair der pos terpen is de O.-I, ambtenaar met verlof W. Kooi-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1