24 Juli.
N°. 172.
138* Jaargang.
1895
W oensdag
Middelburg 23 Juli.
1S FEU 1LLET01.
DE PAARDRIJDER.
MIMELBTOSIII Bill
Deza courant verschijnt d a g 1 ij k S
mei uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2,
Afzonderlijke nummers, met of zonder bjjvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën: 20 cent per regel.1 Bij abonnement lager.1
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alia
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
ieders regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte
Reclames 40 cent per regel.
VI» emomein*
Middelburg 23 Juli 8 u. m 62
m. 12 n. 71 gr-, ay. 4 u. 74 gr.
Verwacht Z. W. wind.
Adverteatlfia
i Agenten t« YlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boltut, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Pxin>, te ZierikzeeA. C. de Mooij,
gr. i te TholenW. A. van Nieuwenhtjijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën moeten des namiddags te één uur
F.. aan, evenals de advertentie-bureau's van Niigh Van Dithab, te Botterdam, de Gibb. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mad Azn., te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie géaérale de Publioité étrangère G. L. Dattbb Cxi., John F. Jonib, opvolger, j zjj des avonds nog worden opgenomen
Bjj deze courent behoort een Bijvoegsel.
Onze lezers herinneren zich wellicht nog
hoe De Vaderlander, het orgaan van de
fractie-Bronsveld, de vorming van een nieuwe
parfcjj aanbeval, waarbjj zich alle anti-Kuype-
rianen, partjjgenooten van jhr mr A. F. de
Savornin Lohman en conseryatief-liberalen
zouden moeten aansluiten.
Natuurlijk hadden De Standaard en zjjne
trawanten daartegen heel wat in te brengen
zjj noemden dit voorstel beleedigend voor den
heer Lohman.
Dit geeft De Vaderlander aanleiding het
volgende te sehrjjven
»Zjjn beiden, èn de heer Lohman èn de
liberalen, aan wie wjj thans denken, niet
voorstanders van scheiding van Kerk en Staat
Is hun koloniale politiek niet dezelfde Heeft
niet juist de kwestie van het kiesrecht hen
in 1894 samen doen strjjden óók tegen de
>calvinisten Bracht De Nederlander niet
dezer dagen nog hulde aan de liberalen, als
minder bekrompen waar het geldt het gehalte
van het onderwijs op bijzondere scholen dan
de anti-revolutionairen het zjjn ten aanzien
van het openbaar onderwjjs? Vindt de heer
L. geen steun bjj liberalen, als hg zich ver
zet tegen onnoodige uitbreiding van Staats
bemoeienis Vindt hjj in hen geen voorstan
ders van den persoonlijken dienstplicht, dien
ook hjj voorstaat Behoeft hg principieel
zich te kanten tegen de plannen van den
minister van financiën.
Ziet, zoo zonden wjj meer kunnen noemen.
Maar in al deze gewichtige zaken kon de heer
Lohman het best vinden met de liberalen. In
dien hg nu tot de liberalen zeide «Op het
gebied der praktische politiek kan ik, zonder
op te houden belgder van het Evangelie te
zjjn, met n samen werken, en ik wil dat doen
naar mjjn beste vermogen" zou bp daardoor
zjjn verleden onteer en?
Of zou het meer eervol zjjn, met erkende
G odloochenaarsmet mannen, wier liefde voor
ons Vorstenhuis geljjk de atomen ondeelbaar
en onzichtbaar ismet tegenstanders van het
privaat-bezitin een woord met allerlei
slag van menschen te coalizeeren."
En verder zegt het blad
>De Standaard moge minachtend van ons
spreken, als die ergens zjjn «aangeland" -~
wg vragen met meerder recht aan de «Calvi
nisten" waar zjjt gjj toe gekomen, en waar
zult gjj nog komen Üw leider wordt door
hen, die zjjn beste vrienden waren en jaren
lang vertrouwelijk met hem verkeerden, open-
ljjk ten toon gesteld als een onedel, elk mid
del goedkeurend strjjder. De partij, die met
hem gaat „door dik en door dun", vertoont
Uit het Duitsch.
van
FRIEDRICH JACOBSEN.
Hoe laat kwam mjjnheer thuis?"vroeg
de adjunct.
«Omstreeks twaalf uur," antwoordde de
knecht van Waldemar.
«Hebt gjj hem nog gesproken?"
«Ik heb hem voorgelicht naar zjjn kamer.
Hg sprak niet en scheen zeer vermoeid te
zgn".
»Had hg zjjn stok nog bjj zich?"
De knecht bedacht zich en schudde het hoofd.
«Zonderling dat gjj mg daar nu pas op
brengt. Neen, mjjnheer, hg had zjjn stok
niet bjj zich. Nu weet ik het zeker. Zjjn
hoed wel maar geen stok".
Kurt Bloot het verhoor en liet de getuigen
vertrekken en gaf bevel den preventief ge
vangene voor te brengen.
De beide mannen zaten stilzwijgend tegen
over elkaar. Zjj hadden elkaar dikwgis in
gezelschap ontmoet. Daaraan mochten zg nu
niet denken. Eindelgk begon Kurt zjjn ver
hoor »Met welk doel kwam de gewezen
notaris en advocaat "Wolf gisteren avond bjj u?"
»Hjj wilde mg geld te leen vragen."
«Gjj leefdet in vjjandschap met elkaar en
had in de laatste twintig jaar niet samen
verkeerd."
>Dat kan ik niet ontkennen."
hoe langer hoe meer al de slechte eigenschap
pen van een opgezweepte, en op macht be
luste menigte
«Zou het iemand onteeren kunnen zich van
die partjj los te maken?
»Hjj is liberaal geworden." Wjj weten het
wel, hoe ontzettend dat klinkt in veler ooren:
Het staat voor hen gelgk met verloochening
van alle geloof, met vjjandschap tegen den
hoogen God.
Men getrooste zich dien schimp 1 Indien
geloovigen als Vinet, Pressensé, Besier en Glad
stone zich den naam van liberaal niet heb
ben geschaamd, dan kunnen wjj 't ons ge
troosten door de partjj, waartoe De Bood
schapper behoort, niet geëerd te worden."
Onze schepen hebben, luidens een Reuter-
telegram, de Marokkaansche kust verlaten en
bevinden zich thans te Cadix.
Bjj kon. besluit is bevorderd tot comman
deur in de orde van den Nederlandsehen
Leeuw mr J. B. Bergsma, minister van koloniën.
De gewone audientiën van den minister van
oorlog en van marine zullen op Donderdag
den 25en en Vrjjdag den 26en dezer niet
plaats hebben.
De off. van administratie le kl. M. C. Hazen
berg is geplaatst in de rol van Hr Ms wacht
schip te Willemsoord en belast met de functie
van fungeerend fiscaal bjj den zeekrjjgsraad
aldaar, alsmede met het geven van onderwjjs
in het strafrecht aan de adspirant-administra-
teurs, ter vervanging van den off. van adm.
Ie kl. J. W. Groenedjjk, die onder eervolle
ontheffing van de waarneming dier betrekking
op non-activiteit is gesteld.
De adelborsten Se kl. J. A. Jager, C. C.
Kajjser, F. Verschoor van Nisse, A. Vos, J.
C. P. Eeftinck Schattenkerk, H. J. Hartkamp,
W. C. Bjjl de Vroe, O. Bender, G. H. de Goeje,
F. F. van der Ven, E. R. Schulz, H. M. Mani-
kus, A. H. van der Mersch, A. Rombacb, J.
W. J. baron van Faersolte, E. J. Langelaan,
H. C. Louwerse, W. C. Canters, F. J. Houwert
en jhr J. C. A. van der Wjjck hebben allen
met goed gevolg het overgangsexamen voor de
2e afdeeling afgelegd en zjjn in verband daar
mede benoemd tot adelborst 2e klasse.
Blgkens een telegram van den gouverneur,
generaal van Nederlandsch-Indië van 21 dezer
wordt de gouvernements-koffieoogst op Java
voor dit jaar geraamd op 337,500 pikols.
(St. Ct.)
ONDERWIJS.
Bjj den uitgever C. van Twisk te Amster
dam is een brochure verschenen Hoofden van
scholen en klasse-onderwijzers, eene pedago
gische beschouwing door K. A. Borren, klasse-
onderwjjzer te 's Gravenhage, met een voor-
«Men vraagt gewoonljjk slechts aan
vrienden geld te leen."
«Meestal, mjjnheer, maar somtjjds ook
aan vjjanden, die men kan benadeelen door
onthullingen van oude geschiedenissen. Dat
noemt men afpersing."
«Gjj bevindt u op het oogenblik in
moeiljjke omstandigheden."
«Het zou dwaasheid zjjn dit te loochenen.
Mjjne schuldeischers zullen weldra het gerecht
bestormen met hunne vorderingen."
«Dat is in de heele stad bekend. Wolf
zal het ook geweten hebben, want hjj is van
een ieders geldeljjke omstandigheden op de
hoogte."
«Best mogeljjk."
«Komt het u niet vreemd voor dat bjj
zich juist tot een bankroetier wendde om
geld te leenen
«Ik zei reeds dat hjj mg wilde afpersen,
daar ik het vooruitzicht had binnen een paar
dagen mjjne geldzaken te kunnen regelen."
«Mogeljjkmaar hebt gjj hem zjjn ver
zoek niet ingewilligd?"
«Neen, ik vreesde zjjn dreigementen niet."
Kurt von Reinach stond op, ging naar het
raam, keerde zich toen eensklaps om en vroeg:
«Kent gjj Don Elviro?"
«Alleen van naam."
„Dus hebt gjj nooit met hem verkeerd.
Wat deedt gjj dan gisteren avond aan zjjn huis?"
Waldemar zweeg.
«Toen gjj uwe villa verliet, hebt gjj uw
ouden knecht afbetaald. Waarom deedt gjj dat?"
«Omdat ik hem dat geld schuldig was."
«Gjj hebt hem te veel gegeven, waarom?"
Wederom zweeg Thorstraten.
woord van het hoofdbestuur van den Bond
van Ned. Onderwijzers.
Allen, die belangstellen in deze veelbespro
ken kwestie, welke van Middelburg is uitge
gaan, zullen zeker gaarne kennisnemen van
deze brochure.
Heden middag had in het gymnastiek-,
lokaal van school A alhier (hootd de heer
J. Hogerland), op dezelfde wjjze als dat op de
andere scholen geschiedde, de uitreiking plaats
van de van wege de Vereeniging tot wering
van schoolverzuim beschikbaar gestelde prgzen
voor getrouw schoolbezoek.
Bekroond werden 64 jongens en 59 meisjes
met 123 leerlingen31 jongens en 21 meisjes
ontvingen een getuigschrift en toezegging tot
deelneming aan den Woensdag te houden
rjjtoer. Verder kregen 33 jongens en 38 meisjes
een boekgeschenk.
Van de bekroonden hadden 43 jongens en
evenveel meisjes geen enkel willekeurig ver
zuim, terwjjl 21 jongens en 16 meisjes van 1
tot 5 maal verzuimd hadden.
Gedurende het cursusjaar werd de school
bezocht door 292 leerlingen, waarvan er 137
voor eene belooning in aanmerking kwamen.
Evenals op de andere scholen gaven ook
hier de kleinen enkele zangnommers ten beste.
Zeer voldeed het door den zangonderwgzer,
den heer D. W. Louis, gedichte en op muziek
gebrachte liedje Rijjool, dat door de kinderen
met animo ten gehoore gebracht werd.
De heer L. Boogaart van Driewegen ver
wierf het diploma als veearts.
De heer J. P. Oggel van Axel slaagde
te 'b Gravenhage voor het tweede gedeelte
van het notarieel examen.
KERKNIEUWS-
Door drie leden van den kerkeraad der
Nederl. Israël, gemeente te 's-Gravenhage was
een voorstel ingediend, strekkende «dat de
gemeente zich onttrekke aan het verband van
het Nederl. Israël, kerkgenootschap en zich
öf alleen öf in vereeniging met andere ge
meenten als zelfstandig Israëlitisch kerkge
nootschap constitueere". Dit voorstel, gegrond
op het jongste besluit van de centrale com
missie, met betrekking tot het onderzoek van
rabbinale diploma's, werd Zondag in den Haag-
schen kerkeraad behandeld, doch ten slotte
ingetrokken.
The Literary Digest deelt iets mede uit
het dagboek van een Duitscher, die een reis
maakte door de Yereenigde Staten en die zich
vooral verbaasd heeft over de toestanden al
daar op kerkeljjk gebied. Zoo kwam er in
Amerikaansche bladen de volgende advertentie
voor
«Gevraagd een eerste predikant voor de Tri.
niteitskerk te D. Een sterk gestel is vereischte
Leeftgd niet ouder dan 25 jaar. Slechts can-
didaten die geheel vrjj zjjn van sterken drank
behoeven zich aan te melden bjj den ouder-
>Bjj uw heengaan hebt gjj een anderen
stok meegenomen dan gewoonljjkeen stok
met Iooden knop! Waarom deedt gjj dat?"
«Ik voelde mjj vermoeid en had een
atevigen steun noodig."
«Gjj zjjt 's nachts om twaalf uur thuis
gekomen, zonder dien Btok. Waar hebt gjj
die gelaten
«Ik heb hem verloren."
Kart ging weer zitten. Na moest de be
slissende slag toegebracht worden, dus sprak
hg langzaam«Gisteren avond, tusschen tien
en twaalf uur, is de eigenaar der Dalvilla,
Don Elviro, of zooals andere zeggen, Hans
Thorstraten, de zoon van wjjlen Julius Thor-
straten, vermoord en volgens verklaring van
den dokter was het moordtuig een stomp voor
werp, waarschjjnljjk een stok met loodenknop
geweest".
Eensklaps verliet de met zooveel moeite
bewaarde kalmte den ongelukkigen man en
hg vroeg op schorren toon: «Waarvan be
schuldigt men mg
«Voorioopig van opzetteljjke meineed."
«En wat staat daarop."
«Hoogstens tien jaar tuchthuiB."
«En op moord staat de dood. Ik heb
genoeg geleefd en het zou misschien beter
zjjn als ik thans zweeg, dan werd ik onthoofd
en de ellende was uit. Maar broedermoord
neen, mjjnheer, dat is te veel. Ik zie in dat
ik de eene schuld moet bekennen, om mg
van de andere te zuiveren; ik zal bekennen.
Het is waar dat ik een valschen eed
gezworen heb, maar een moordenaar ben ik
niet. En het is ook waar dat ik het slacht
offer ben eener schandelijke verleiding. Die
ling W. G. te D", terwjjl dominéés de aan
dacht van het publiek trachten te trekken
door deze annonces
«Goedkoop) goedkoop is dominee W. Hu-
weljjken en doopplechtigheden op alle uren.
Geen bepaalde verklaring gevraagd. Komt en
oordeelt zelf!"
of:
«Dominee IJ. Z., in trek bjj armen en rjjken,
biedt zjjn diensten aan voor huweljjken, doop
plechtigheden en begravenissen. 305 huweljj
ken en 107 doopplechtigheden in het laat
ste jaar!"
De Duitsche reiziger vertelt ongeloofljjke
dingen van de inkomens van sommige popu
laire predikanten. Dr. Hall heeft 120.000 dol
lars inkomenvan alle zjjden der Yereenigde
Staten komen millionairs om zich door hem
te laten trouwen of hunne kinderen te laten
doopen. Anderen verdienen veel minder maar
toch nog 50.000 of 30 000 dollars per jaar, o.
a, Talmage, die volgens den schrjjver meer
thuis hoort in Barnum's circus dan op den
preekstoel. Maar er zjjn ook predikanten, die
bjjna niet betaald worden, menschen, die het
predikambt eenvoudig zjjn gaan bekleeden als
een broodwinning, ex-handwerkBlieden, ban
kroete kooplui of ontslagen officieren. En zoo
heeft de schrjjver in Kentucky een dominéé
ontmoet, die boeken verkocht, die werkzaam
was als notaris en als agent voor verzekering-,
voor spoorweg en stoombootmaatschappjjen en
bovendien grond verkocht aan landverhuizers.
Het ambt van predikant is in Amerika dus
een vak als menig ander vak, dat alleen uit
geoefend wordt om dubbeltjes te verdienen;
zonder feu sacré, heilige toewjjding bjj hen die
het vervullen.
Zou het nog lang duren eer het ook in Eu
ropa zoover komt? Er zjjn wel landen waar
bjj de massa een «vrjjen" predikant, een die
niet gestudeerd heeft, de voorkeur wordt ge
geven hoven goed ontwikkelde, bestudeerde
personenen waar zelfs zjj, die een academi
sche opleiding hebben genoten, alleen om de
goe gemeente te behagen en carrière te ma
ken, hen voorgaan in bekrompenheid, klein
zieligheid en onoprechtheid.
UIT STAD EN PROVINCIE
De heer J. W. de Raad, kapitein-kwar
tiermeester bjj de dienstdoende schutterij al
hier, herdacht heden den dag waarop hjj nu
veertig jaar geleden benoemd werd tot officier
der schutterjj.
De jubilaris, geboren in 1830, werd reeds
in 1853, alzoo op 23-jarigen leeftgd, benoemd
tot 2e-luit. bjj de rustende schutterjj in Zee
land, en bg kon. besluit van 23 Juli 1855 in
dienzelfden rang overgeplaatst bjj de dienst
doende schutterjj alhierin 1860 werd hg be
noemd tot 2e-luitenant-kwartiermeester en in
1868 tot le-luitenant-kwartiermeester, terwjjl
hem, bg onderscheiding, bjj kon. besl. van 11
ellendeling, die zich Wolf noemt, en erger is
dan een weerwolf, die heeft het op zjjn ge
weten. Hg is mjjn aartsvijand en ik kan mjj
niet van schuld vrijpleiten. Ik heb hem in
bet ongeluk gestort, door hem zjjn bruid te
ontstelen door mg is hjj verguisd en veracht
geworden. Maar hg heeft mjj ook ongelukkig
gemaaktbg heeft mg de hand gereikt voor
het bedrog jegens mjjn broeder, dan zonden
wg quite zjjn,
«Daar komt hg gisteren avond bjj mg ala
een nachtmerrie en houdt mjj kwaad de vol
macht van mjjn broeder voor, dien ik reed?
lang dood waande en schreeuwt mg in het
oor dat ik heden een geruïneerd man zal zjjn
en met mgn vrouw moet gaan bedelen. Met
mgn vrouwHet dierbaarste wat ik bezit
en toen ik van angst en schrik bjjna krank
zinnig werd, huichelde hjj medelgden en liet
doorschemeren dat hg heden en morgen de
zitting kon verzuimen en mjj den tjjd laten
om het vermogen van mgn broeder te ont
vangen, en er mee op de vlucht te gaan
maar dat ik eerst moest zweren, dat zei hjj
mjj niet, ofschoon hjj het geweten heeft. Een
meineed heeft hg mg willen laten doen, die
schelmwant van morgen kwam hjj wel op
de zitting, maar zóo laat dat de noodlottige
woorden reeds gesproken waren.
«O, wat heeft hjj het fijn overlegd Geen
rechter op de heele wereld kan hem iets
makenhjj heeft geen geld van mjj aangeno
men en geen vaste belofte gedaan hg heeft
slechts een grap gemaakt, een grap die alleen
iemand met een mismoedig gemoed, zooals ik,
voor ernst kon opnemen.
«En toen hg weg was, begon mgn gewe-,
Oct. 1875 de personeele rang van kapitein
kwartiermeester werd verleend.
Yan 1857 heeft de heer De Raad als lid
zitting in den Schuttersraad en sedert 1860
bekleedt hg tevens de betrekking van secre
taris van dien raad.
Heden middag werd door eene commissie
uit de officieren der d.d. schutterjj namens
deze en den oud-commandant den jubilaris
een bewjjs van belangstelling aangeboden,
bestaande in een gravure, vooratellende Le
Parlementaire Belfort 1871.
Het geschenk was voorzien van deze ins
criptie De officieren van de dienstdoende
schutterij te Middelburg aan haren kapitein
kwartiermeester 1855—23 Juli—1895.
Ter gelegenheid van zjjn feestdag biedt de
jubilaris den heeren officieren der schutterjj,
waarbjj ook de oud-kommandant, de heer F.
G. Sprenger genoodigd is, ten zjjnen huize een
diner aan.
De werkman aan de Schelde, bjj wien
Zaterdag in 't gasthuis alhier een oog is
weggenomen, hoopt morgen Woensdagnaar
zjjne familie terug te keeren.
Zekere F., die slechts éen oog bezat en ruim
14 dagen geleden het tweede door een val
of volgens dr Bjjlsma door een vechtpartg
verschrikkelijk heeft gekneusd, is nog in het
bezit van dat orgaan, maar hjj zal, zooals de
doctor direkt vermoedde, nooit meer in Btaat
zjjn te werken.
Zondag avond werd een ander werkman,
zekeren W., die ook slechts éen oog bezit, bg
't afladen van een kermisspel bg het station
alhier met een stok in dat oog gestoken.
Op last van den geroepen geneesheer is hjj
opgenomen op de oogheelkundige afdeeling
van het gasthuis. Hoewel zwaar gekneusd, is
er hoop dat bjj het gezicht zal behouden.
Men schrgft ons uit Vlissingen:
De verkiezing voor twee leden van den
raad, ter voorziening in de vacatures, ontstaan
door het bedanken van den heer J. Le Sage
van Hoeve en het overlijden van den heer C.
Mortier, is bepaald op Dinsdag 6 Augustus.
Heden (Dinsdag) morgen te half elf uren
brak een nog al ernstige brand uit op den
zolder van een huis in de Walstraat alhier,
waarin de drogistwinkel is gevestigd van den
heer M.
Klokgelui verkondigde den volke het feit.
Door het spoedig en krachtdadig optreden
van de politie met haar slangenwagen en door
de bemanning van het wachtschip met hare
brandspuit, die beiden water gaven, was men
den brand gelukkig spoedig meester.
Door het ingespoten water is nog al belang
rijke schade aangericht. De oorzaak van den
brand is onbekend hoewel sommigen beweren
dat hij ontstond door het omvallen van een
brandend petroleum toestel.
De burgemeester was ook onmiddellgk ter
plaatse.
ten te spreken.
«Het is afschuweljjk, mgnheer, om een mis
daad te begaan tegen zjjn eigen broederen
bovendien had ik reeds tegen hem gezondigd.
Het is tegen de natuur de schuld te boeten
met een nieuwe schuld. Ik wilde naar hem
toe gaan en trachten mjj met hem te verzoenen.
«Hg was rjjk, hg kon mg helpen en alles
zou weer goed worden. Misschien zou bjj de
broederhand afwjjzen; wie kon hem dat euvel
duiden? Yoor dat geval stond mgn besluit
vast. Dan wilde ik niet langer leven want
het leven was mg een last.
«Maar hjj, die mg trouw gediend had, mocht
er niet onder lgden, daarom betaalde ik mgn
ouden knecht af en gaf hem alles wat ik op
het oogenblik bezat; als een bedelaar wilde
ik tot mgn broeder gaan.
«Zoo ging ik."
Waldemar Thorstraten liet het hoofd op de
hand rusten en dacht na.
«Gij zult vragen waarom ik dien moordda-
digen stok meenam daar hebt gjj het recht toe.
«Dat deed ik, zonderling genoeg, uit vrees.
De man tot wien ik ging was mgn broeder,
maar hjj was ook reeds lang mgn natuurlgke
vgand en ik wilde mjj niet weerloos aan hem
overgeven. Dat is een tegenstrijdigheid, mgn
heer, maar ons geheele leven bestaat nit
tegenstrjjdighedeneen meer of minder komt
er niet op. aan.
«Hjj was niet thuis, niettegenstaande Wolf
gezegd had dat hg ziek wasdat verbaasde
mjj. Daar zat de een of andere duivelBcbe
streek achter, maar ik begreep niet wat. Ik
liep in de duisternis rond, om hem te zoeken
en onder dat doellooze rondloopen nam mjjn
