N°. 166.
138" Jaargang.
1895
W oensdag
17 Juli.
FEUILLETOM.
DE PAARDRIJDER.
1D0ELMSCHI COURANT
Deze courant verschijnt dagelyks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.-
Afzonderlijke nummers, met of zonder by voegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Adverientiën20 cent per regel? Bij abonnement lager?
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte?
Reclames 40 cent per regel.
Tkemos eter.
Middelburg 16 Juli 8 tl vul 62 g
a. 12 u. 69 gr-, av. 4 tl 70 gr.
Verwacht W". wind.
Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Ss Zoon, te GoesA. C. Bol dit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KminingenF. v. d. Pewï, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j AdvtsrteattëB
te ThoienW. A. van Nieuwenhtjijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentië* j moeten des namiddags te één uur
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Diïwab, te Botterdam, de öibb. Bïunïantb, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Aki., te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Pargs en Londen, de Compagaie générale de PablioitéétrangèreG.L.DAU3E& Ca-, Joh» F. Jones, opvolger. j des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 16 Juli.
In het dezer dagen door ons ontvangen
nommer 50 van de Mededeelingen der Rot-
terdamsche vereeniging Armenzorg komt een
stukje voor, getiteld «Philantropische uitspat
tingen", waaraan 't volgende, als behartigens
waard, is ontleend.
Het schjjnt dat ook armenzorg niet vrjj kan
big ven van een ziekte, die, bg het ten einde
Bpoeden van de eeuw, het openbare leven meer
en meer aangrjjpt. Voor veel wat in de open
baarheid moet dringen, wordt niet op de meest
bescheiden wjjze de aandacht gevraagd. Zonder
reclame worden de zaken moeiljjk, maar ook
op geestelijk en zedeljjk gebied dringt zg door
en daar moet zg onverbiddelijk worden ver
oordeeld. Medelgden, offervaardigheid, zelf
verloochening, in rook gaan zg op, waar
zg op onedele wgze zgn gewekt; zg geven
dan niet meer, zg ontnemen aan het gemoeds
leven zgn hooge beteekenis. Van den zeüeljjken
ernst is dan nog maar de schjjn overgebleven.
Een gevaarlijke vjjand is de reclame voor den
arbeid van allen, die de innerljjke waarde van
den godsdienst weten af te scheiden van den
omvang eener kerkeljjke gemeente of van de
geldmiddelen waarover zg te beschikken heeft
voor den arbeid van allen, die de beteekenis
van armenzorg niet willen ontleenen aan de
guldens die voor het een of ander doei, hoe
dan ook, worden bijeengeschraapt.
Is het niet erger)gk, dat de belangstelling
in een religieuse vereeniging als het Leger des
Heils moet worden opgewekt door de ver
schijning van een dwerg op het podium; is
het niet bedenkelgk dat, telkens en telkens
weer, zang, spel en dans moeten te hulp ko
men om de zakken van weerspannige welda-
digen te ledigen in de schraal voorziene kas
van het een of ander liefdadig genootschap,
waarbjj juist door die weerspannigheid een
groot deel naast de kas neervaltZeker nieuw
is de wgze, waarop enkele instellingen zich
trachten te verrjjken door den steun van be
zoldigde agenten, wier slimheid de goedgeefsch-
heid moet aanwakkeren. Heden zendt de agent
u een inteekenljjst in gesloten omslag, van een
svertiouweljjk" voorzien, om u in den waan te
brengen, dat deze of gene goede vriend er
hoogen prjjs op stelt uwe geldelgke bgdrage
voor de zaak te ontvangen, terwgl ten slotte
bljjkt dat de goede vriend niemand anders
is dan een betaalde agent; zal hg u morgen
misschien een dreigbrief zenden of u aan een
belofte herinneren die nooit is gedaan.
Het doel heiligt de middelen niet. Het pu
bliek zal verstompt worden door het listig ge
vraag en schouderophalend zgn beurs gesloten
houden voor een toewijding, waaraan het niet
meer gelooft.
tuigeljjke en den sleurgeest, die dat onder wjjs
kenmerkt.
En toch staat over 't algemeen de Engelsche
werkman in geestelijke ontwikkeling hooger
dan de onze. Een veel grooter aantal En
gelsche dan Nederlandsche werklieden hebben
het in kennis en beschaving vrjj ver gebracht.
Hoe komt dat? De heer K. wjjst op de
volgende omstandigheden
»Op de deugdeljjke gelegenheden voor voort
gezet onderwijs, die in Engeland wel ver van
algemeen zgn, doch die, waar zg voor den
aankomenden werkman openstaan, op benij
denswaardige wgze zgn ingericht. Op de
betere voeding der lagere volksklasse. Op den
korteren arbeidsdag. Op uitstekende biblio
theken, die schier overal onder ieders bereik
zgn. Niet het minst op het zoo hoog ontwik
kelde en zoo ontwikkelende coöperatieve en
vakverenigingsleven, dat door menigeen hier
te land slechts of bjj voorkeur bekeken wordt
van den Btoffelgken kant, maar dat ook in
geestelgk opzicht, sedert veertig jaren en
langer, voor den Engelschen werkmansstand
een vruchtbare leerschool is geweest."
binnelandsche zaken tar J. A. Stoop, thans
adjunct-commies.
De opbrengst der maand Juni voor de schat
kist was beter dan die harer vorige naamge-
noote het verschil bedraagt ruim anderhalve
ton doch is nog altjjd, en wel met bgna
1 millioen, beneden de raming gebleven, een
doorloopend verschjjnael ook in andere maan
den van bet jaar. Het gevolg hiervan is, dat
het eerste halfjaar van 1895 ruim 2% millioen
beneden de raming is gebleven.
De rechten op den invoer bleven het afge-
loopen jaar 3/4 ton beneden het gemiddelde;
suiker, gedistilleerd, zout, geslacht, alle accjjn-
zea behalve die op wjjn en bier brachten
minder dan de raming op.
De hypotheekrechten waren alweer hooger
dan in Juni '94, terwgl postergen en telegrafie
ierkelgk minder opbrachten, iets wat tot eene
min aangename conclusie zou leiden, ware het
niet dat de loodsgelden vermeerderd waren.
De belasting op goud en zilver bracht weer
meer dan de raming op, en de Staataloterg
blgft eene nagenoeg vaste bron van inkomsten
leveren.
In het Sociaal Weekblad schrgft A. K-
(Kerdjjk) «Londensche indrukken".
Wat een EngelBch schoolopziener hem over
het lager onderwjjs in Engeland zeide, was
één akte van beschuldiging tegen het werk-
Uit het Duitsch.
van
FRIEDRICH JACOBSEN.
De heer Waldemar Thorstraten zat in zgn
rgk gestoffeerde werkkamer aan de schrgftafel.
De zon scheen niet meer op zgn werk, maar
de grgze schaduwen van den vallenden avond
waren in overeenstemming met zjjne bekom
merde gelaatstrekken. De man was omstreeks
vgftig jaar, maar zgn haar was reeds geheel
vergrjjsd en zgn baardeloos gezicht droeg de
onuitwischbare sporen van zorgen en uitspat
tingen. De laatste waren oud, de eerste nieuw,
gelgk het dwarsche schrift over een wissel.
Het waren ook wissels die de schrjjftafel over
dekten, het eene papier naast het andere, en
aan zgne zgde stond de geopende brandkast
ledig.akelig.ledig. Waldemar Thorstraten
had op een blad de cjjfers. opgeteld, zg liepen
hem over den kophg rekende niet meer,
waarvoor ook? De stilzwijgende vriend naast
hem gaf geen klinkend antwoord en met een
verachtelijk gebaar stiet hg de deur dicht.
Meer en meer begon de duisternis te vallen,
en allerlei spookgestalten uit het verleden
verrezen ongeroepen voor den peinzenden man.
De heer De Savornin Lohman, beantwoor-
dende het verslag der Eerste kamer over
zgn voorstel tot wijziging van art. 54bis der
schoolwet, verklaart dat bg dit ontwerp geen
enkel beginsel betrokken is waarover de school
strijd gevoerd is, nocb eenig beginsel dat tot
de totstandkoming der pacificatie heeft geleid.
In het wezen der zaak wordt niets veranderd.
Alleen wordt de mogeljjkheid geschapen onbil
lijkheden weg te nemen. Hg bestrgdt in
de tails de tegen bet ontwerp geopperde beden
kingen.
Bg kon. besluit
is aan J. M. F. Servais, op zgn verzoek,
eervol ontslag verleend als leeraar aan de R.
H. B. S. te 's Hertogenbosch
is aan J. J. Stoel, op zgn verzoek, eervol
ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B,
S. te Zalt-Bommel;
is benoemd tot commies bg het departement
«Het wordt nacht en wederom morgen''
sprak hg zacht. Morgen is mjjn laatste hoop!
op het afgedwongen testament van een afge
storvene heb ik mjjn huis gebouwd, en een
doode moet het schragen. Het is alsof ik zelf
op een graf sta; ik zou big zgn als het mgn
eigen ware. Mgn vrouwHg zei dit half
luid en steunde. Was dat ook een schaduw
beeld uit het verleden?
De deur was zacht opengegaan en daar
stond een kleine man bg de schrgftafelover
het dikke tapjjt haalde hg onhoorbaar een
stoel naar zich toe en ging zitten.
Waldemar Thorstraten keek hem verschrikt
aan en hief afwerend de hand omhoog.
- «Wat wilt gjj hier? Waar komt gjj
van daan?"
- «Uit de voorstad, uit het huis, waar de
ratten wonen. Dat huis kent gjj immers
wel, Waldemar? Aan de deur Btaat een
bord met den titel volksadvocaat". Het kon
een ander huis zgn en het hord kon een an
deren titel dragen".
«Heb ik u niet voor altgd mgn huis
ontzegd
«Wel mogelgk, maar oude vriendschap
roest evenmin als oude liefde. Het is zoo een
zaam bg mg, geen vrouw, geen kind, dat weet
gjj. 2k wilde graag een flesch wgn bg u drin
ken, dat zou de eerste zgn sedert
«Zwjjg!"
«Ja, Waldemar, gjj hebt goed zeggen
De Maandag uit Oost-Indië ontvangen
mail is gedateerd 14 Juni.
Volgens de Javdbode i3 het verslag van de
Lombok-expeditie, dat door den generalen staf
wordt opgemaakt bgna gereed, en bestaat er
veel waarschijnlijkheid, dat het zal worden
openbaar gemaakt. Daarin wordt ook behan
deld wat vóór, bg en na den overval is ge
beurd, en zonder twjjtel zullen hieromtrent
wel nieuwe bijzonderheden bekend worden, zg
het dan ook dat de geheele toedracht der zaak
nog niet zal worden opgehelderd. De vraag
of en bg wie aan onze zgde schuld lag, zal
in dit rapport wel zoo zijn gesteld, dat is
nagegaan of aan het militaire dan aan het
burgerlijke gezag iets te verwjjten valt, en in
geen geval is te verwachten dat indirect van
de toegekende onderscheidingen en eerbewjj-
zingen iets zal worden afgedaan.
Het verslag omtrent de voornaamste ge
beurtenissen in het gouvernement Atjeh en
Onderhoorigheden loopt van den 22en Mei
tot en met den 4en Juni.
Op Groot-Atjeh werden meermalen onze
tgdelgke posten te Senelop, Kroeng-Gloem-
pang, Biloel en Anakgaloeng, alsmede het
wachthuis bg de brug aldaar door de kwaad
willigen beschoten, zonder dat ons echter
eenig nadeel werd berokkend. Ook op eene
patrouille van Biloel naar Lambaroe werden
eenige schoten gelost, en den 26en Mei onze
versterking te Anakgaloeng met geschutvuur
bestookt, 7 granaten werden afgeschoten,
waarvan er 3, zonder nadeel te veroorzaken,
in en bg de versterking sprongen.
In den nacht van den 23en Mei trachtten
eenige kwaadgezinden d<vr .middel van klap
pervezels, die zg op de brug te Anakgaloeng
hadden verzameld en aangestoken, die brug in
brand te steken. De aangerichte schade was
echter gering.
Door onvoorzichtigheid van een opiumschui
ver ontstond er in den nacht van den lenop
den 2en Juni brand in de Chineescbe wjjk
te Sabang (Poeloe Weh), waardoor een twin
tigtal huizen in de a&h werden gelegd. De
schade werdt op /Ï20.000 geschat.
Wat de onderhoorigheden betreft viel op de
Oostkust op politiek gebied niets meldens
waardigs voor.
Den 24sten Mei werden 3 kanonschoten op
onze versterking te Segli Noordkust ge
lost, waarvan er 2 doel troffen. Een zieken
oppasser werd door een dier projectielen ge
dood.
Berichten werden ontvangen van meerdere
werkzaamheid der kwaadwilligen in de van
ouds door fanatisme beruchte bovenstreken
van Gedong en Kerti. Het doortrekken dier
benden naar onze vestiging te Telok-Semawé
werd echter door de inlandsche bestuurders
dier landschappen belet, waarna de kwaad
willigen aftrokken.
Door de zwakke houding van T. Tjihiq te
Melaboek Westkust zouden volgens mede
deelingen eenige kwaadwilligen zich genesteld
hebben op 3000 meter van de versterking
in een drietal kleine bentings en werd een
van de passer Melaboeh afkomend Atjeher
dood geschoten.
De weersgesteldheid was warm en droog,
gepaard met krachtige westelijke winden.
De gezondheidstoestand ter Westkust was
ongunstiger dan gedurende den vorigen ver-
slagtjjder viel aldaar veel regen.
In Groot-Atjeh en op de zeeposten aan de
Noord- en Oostkust was de weersgesteldheid
warm en droog, terwgl de gezondheidstoestand
gunstiger was. Het gemiddelde ziektecjjfer
per dag bedroeg 19 tegen 26 en dat van de
beri-beri 4 tegen 8 gedurende den vorigen
verslagtjjd. Het sterftecijfer bleef cojistant.
JU etteren en Kunst.
Het eerste nummer is verschenen van
de Plattelandspost, Maandblad gewjjd aan de
belangen der brievengaarders en andere lagere
ambtenaren bg de postergen in Nederland,
het orgaan van de Vereeniging de Bond van
Brievengaarders in Nederland.
Verder is nog een nieuw vakblad verschenen
voor hotelwezen, restaurants, cafés, wjjnkoopers,
distillateurs, brouwers, enz. Het blad, De
Vraagbaakverachjjnt te Amsterdam en de
inhoud der eerste nummers doet zien, dat het
inderdaad een vakblad tracht te zgn, dat be
vorderlijk kan wezen aan de belangen van
hen, voor wie het in het leven werd geroepen.
Ook wordt gemeld dat onder redactie der
heeren T. Tal, opperrabjjn te 's Gravenhage
en Wm. Leer, letterkundige te Njjmegen,
binnenkort bg de firma Gebr. Belinfante het
licht zal zien een groot Israël, weekblad,
waartoe verschillende rabbgnen en eenige
Letterkundigen hun medewerking toegezegd
hebben.
- Te Haarlem is, in den ouderdom van
ruim 71 jaren, overleden de heer Willem Ves-
ter, kunstschilder, tot voor ruim 2 jaren woon
achtig te Heemstede, thans te Haarlem.
De heer Vester was als landschapschilder
met eere bekend. De frissche toon zjjner met
vee gestoffeerde landschappen trok algemeen
de aandacht en menig stuk getuigt van zgn
Zwgg. Als dat zoo gemakkelgk is, waarom
zegf gti bet dan ook niet tot uw eigen ge
weten Wjj zgn beide oud geworden en met
den ouden dag wordt men spraakzaam ik
wil eens over het verleden spreken. Was het
geen bourgogne dien wjj indertgd dronken
Ik meen nog den smaak er van te proeven.
Een of twee flesschen Ja, nu herinner ik het
mg, het waren twee flesschen, want toen de
eerste leeg was, keek gij op uw horloge en
zeidet: «Wolf, hetzelfde recept nog eens, dat
het den oude goed moge bekomen!"
- «Ik zal u door mgn knecht de deur
laten uitzetten".
- «Uw knecht Arme, ver geetachtige man,
huis is niet als mgn huiser wonen
nog slechts ratten in. Gjj kunt uw bedienden
niet roepen, want gjj moet vreezen dat
hun loon van u zullen vorderen. Maar
zgt toch nog xgker dan ik, Walde mar. Gjj
kunt uw vrouw roepen. Ik heb er geen.'"
Het bleef een oogenblik stil in het donkere
vertrek.
«Toen ik kwam riepfc gjj uw vrouw
wil die ook niets meer van u weten, sedert
gjj arm geworden zgt, armer dan ik indertgd.
toen zg ophield de mjjne te zgn, om de uwe
te worden Zg had vroeger een mooie stem;
zingt zjj in het geheel niet meer tjjd heeft
ze toch genoegwant kinderen hebt gjj nooit
gebad"
«Wilt gjj mjj vermoorden?" mompelde
De overledene bekleedde in de vroegere
plaats zjjner inwoning Heemstede met veel
toewgding en jjver verschillende betrekkingen
en was ruim 20 jaren lid van den gemeente
raad aldaar. (3. C.)
Bg gelegenheid dat in de tweede helft
van September de gedenksteen ter eer evan
Betje Wolff en Aagje Deken op het kerkhof
Ter navolging te Scheveningen wor dtonthuld,
zal er te 's Gravenhage eene Wolf- en Deken
tentoonstelling worden gehouden (handschrif
ten, boeken, portretten, prenten "en curios ia).
De catalogus ervan wordt bewerkt door het lid
der commissie, dr. Johs. Dyserinck.
- Aan het einde van den «voordrachts
avond" van de leerlingen der orkestschool
werd den heer Kes 11. Zaterdagavond door
zgne leerlingen, die hg weldra zal verlaten,
een ets van Witsen alshuldeblgkaangeboden.
ONDERWIJS.
De voordracht ter benoeming van een
hoofd der school te Sas van Gent bestaat
uit de heeren P. J. Bouwmans, hoofd van
school no. 2 te H o o f d p 1 a a tA. P. M. de
Lauwere, onderwjjzer te VenloA. H. van
den Donk, onderwjjzer te KaatsheuvelL. de
Kok, onderwjjzer te IJzendjjke, en W. Wieber-
dink, onderwjjzer te Goor.
Het vergelijkend onderzoek was gehouden
op 9 Juli door den schoolopziener in het dis
trict Middelburg, bg gestaan door de hee
ren deskundigen J. A. Leopold, directeur der
RgkBkweekechool voor onderwijzers te M i d-
d e 1 b u r g, en B. van Rugven, directeur der
Rijksnormaallessen en hoofd der openbare
school te Axel.
In de afgeloopen week is o. a. voor het
eerste gedeelte van het notarieel Staats-examei
heer J. A. DregmanB te Arnhem.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Vrjjdag a. des avonds te 81/* uur is er
in Ons Huis alhier zangcursus.
- Maandag namiddag is een bediende in
een sljjterjj alhier, bg het spoelen vaa fles-
seheD, vrg ernstig aan een der polsen ver
wond. Hjj verloor veel bloed en zgn opname
in het Gasthuis werd noodzakelgk geacht.
Heden was zgn toestand niet zorgwekkend.
In eene Maandag gehouden zitting van
de Kamer van koophandel en fabrieken te
VliBsingen werden verschillende inge
komen stukken voor kennisgeving aangenomen.
Het ontwerp-veralag, door den secretaris
opgemaakt, werd na voorlezing vastgesteld.
De rekening over 1894, in ontvang bedra
gende f 435, in uitgaat beloopende f 369.61
en dus sluitende met een batig saldo van
f 65.381", werd goedgekeurd, evenals de begroo
ting voor 1896, in ontvang en uitgaaf op 1435.
Uit Vlissingen schrgft men ons
Niet voor alle zaken, b. v. wie een goed lid
van den raad zou zgn is men 'fczoo goed
eens als over de kermis die, men meent dat
algemeen, dit jaar niet veel te beteekenen
heeft. De voor staanplaatsen van tenten en
kramen aangewezen gedeelten der stad zien er
erg verlaten uit en geven hun, die in de kermis-
drnkte nog 'n gewenBchte afleiding in hun ge
wone doen en laten vinden, aanleiding te zeg
gen, dat 'tmaar »n akelige boel" is.
We hebben wel 'n «mooiere" kermis gehad,
dat '8 waar, maar wie van draaien houdt kan
nu toch ook ruimschoots terecht. Op de markt
bjjv. in een door de hand bewogen en in
twee door stoom gedreven molens, terwjjl 'n
draaierjj op paarden of zoo iets, op de Zeil-
markt in elkaar gezet, ook wel bezocht zal
worden.
Op de markt nog wat oliebollen en koek
kramen, die zorgen voor 'tin werking houden
van neus-, oog-, mond- en andere organen
op de Bierkade gelegenheden om speelgoed,
brillen enz. te kunnen koopen, terwgl op den
Nieuwendgk de bekende wafel- en poffertjes
bakkers hun ouden roem trachten te hand
haven.
Thorstraten.
«Dan zou ik u een slechten dienst be
wijzen want gjj staat aan den vooravond van
uw geluk. Daar op de schrgftafel liggen de
wissels; van daag waardelooze papieren j
morgen zoo goed als baar goud. Het is immers
een half millioen, dat op het gerecht ligt,
louter consols en staatspapieren, zooals de wet
dat voorschrijft. Gjj zult een bediende moeten
nemen voor het coupons knippen, Waldemar
bjj eiken knip met den schaar kunt gjj
met dankbaarheid den man gedenken wien
van Goden rechtswege dit geld zou toebe-
hooren, indien niet de broederlijke liefde en
een zeker testament hem de wjj de wereld
ingedreven hadden."
«Hebt gjj nu alle pijlen van uwen spot
verschoten; zgt gjj gereed?" vroeg Thorstraten
ongeduldig.
«Neen, oude vriend, ik ben nog niet
klaar. Wjj hebben elkaar in twintig jaar niet
gezien, en zulk een wederzien is" niet met
drie woorden afgedaan. Maar wanneer mgn
gesprek u onaangenaam is, zal ik wel heen
gaan, daar wjj elkaar toch morgen voor het
gerecht aantreffen."
-- «Voor het gerecht? Wat moet dat be
teekenen
Waldemar Thorstraten boog zich voorover
en trachtte in de oogen van den advocaat te
lezen; een onbestemde angst kneep hem de
k eel dicht. Wolf laohte en antwoordde ter loops:
»Nu ik moet toch mgn committent Hans
Thorstraten vertegenwoordigen, een volmacht
mag elkeen aannemen, zelfs een weggejaagde
advocaat."
«Hans Thorstraten Dearmej geplaagde
man aan de schrgftafel sprak dien naam zoo
schuw en zacht uit, als stond de persoon zelf
in de duisternis achter hem.
«Gjj spreekt zoo zacht als van een doode/'
zei Wolf en daar doet gjj wel aan. Hans
Thorstraten is voor een dood man en wat e r
nog van hem in leven mag zjjn, dat zal mor
gen door een rechterlijke machtspreuk be
graven worden. Op uw verzoek, Waldemar*
Maar denkt gjj dat een doode volmachten
schrjjven kan met een pen, waarin de inkt
nog niet droog is Geesten moeten ook kun
nen schrjjven, maar hunne woorden klinken
geheimzinnig van over het graf en zg bedie
nen zich niet van duidelgke juridische vormen."
«Wat wilt gij daarmede zeggen?"
«Steek de lamp aan, ik ben bang dat gjj
mg in 't donker wurgt."
Waldemar deed wat hem geboden werdde
eene lucifer na den andere viel op den grond
voordat zgne bevende vingers het werk vol
brachten. De advocaat trapte de vonken voor
zichtig uit en haalde een papier uit den zak
«Kent gjj dit schrift Het is nog nat?"
Waldemar zonk in zgn stoel neer en wendde
het hoofd af.
«Dat is de hand van - - mjjn -
