N°. 164.
138* Jaargang.
1895
Maandag
15 Juli.
BUITEMLAM3X
BUKfiSCHI l(IIIU\r.
Deze courant verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2,
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel! Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Reclames 40 cent per regel.
Vhevnometev.
Middelburg 13 Juli 8 u. vm. 59 gr.
m. 12 u. 64 gr-, av. 4 u. 67 gr. P..
Verwacht W. wind.
Agenten te VlisaingenP. G. di Vet Mistdagh Zoon, te GoeaA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenP. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. O. de Mooi/, j Advewteiattëia
te Tholen: W. A. vak NrEtrwENExruzzN en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentie moeten des namiddags te één uur
aan, evenals de advertentie-bureau'a van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gsbb. Bexintanti, te 'a Gravenhage, en A. de La Ma» Azn., te Amsterdam, j aan bet bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale da Publicité étrangère G. L. Daube Cis., John P. Jonbb, opvolger, j zy des avonds nog worden opgenomen
Bj; dage courant behoort een Bijvoegsel,
Middelburg 13 Juli.
Een enkel woord
veroorloven ons de kiezers in Middel
burg tot hen te richten met het oog op
de verkiezing voor leden van den raad op
Dinsdag a.
Er wordt gepoogd in troebel water te
visschen.
Door wie
De Vrijdagavond in het Schuttershof ge
houden bijeenkomst geeft ons daaromtrent
wel weinig maar toch eenig licht.
Zonderling dat zij, van wie deze uitging,
zich achter de schermen houden. De leider
der vergadering verklaarde ten minste dat
hij niet degeen was, die daartoe het initiatief
nam.
Maar welke zijn dan de personen, die quasi
zooveel belang in de gemeentezaken stellen
dat zij niet eens flink en open voor hunne
meening durven uitkomen
Op die wijze is het geen eerlijke strijd,
die gevoerd wordt; en men zy verzekerd
dat er in het geheim nog meer gewerkt
wordt dan er openlijk geschiedt.
Als men verder eens nagaat wie op die
samenkomst de meeste stemmen verkreeg,
dan is het gemakkelyk te doorzien, hoe een
deel der anti-revolutionnairen tracht thans
zijn slag te slaan.
Men zij dos op zjjn hoede.
Allerlei grieven werden opgesomd; be
kende zaken besproken alsof die nooit te
berde waren gebracht en in den raad zeiven
niet van alle kanten waren bekeken.
Er werd een wijsheid verkocht, o. a. over
het ophalen van beer, het verkoopen van het
terrein aan het kanaal, die zoozeer getuigt
van oppervlakkige kennis, dat het onbe
gonnen werk mag beeten zulke voorlichters
van het volk op de hoogte te brengen.
Een enkele vraag onderwerpen wij aan
het gezond verstand van hen, die men tracht
te vangen in een net van allerlei grieven
van de kleine burgerij, op wie men vooral
speculeert.
Is het zoo vragen wij niet een
voorrecht dat op het terrein aan het kanaal
een flinke fabriek is verrezen, die aan tal
van arbeiders, aan een uitgebreid personeel
werk en brood verschaft Is dit niet veel
beter dan dat, door te hooge eischenvande
zijde der gemeente, daar nog altijd een leege
ruimte ware te zien geweest?
Op die vraag zal wel niemand een ont
kennend antwoord durven geven.
Over de duinwaterleiding verschilden ge
lukkig de meeniDgenen de geleerdheid,
die daarover werd ten beste gegeven, kunnen
wij gerust onbesproken laten, omdat die
kwestie in den raad zoo van alle kanten ii
bekeken dat men wezenlijk dit college niet
van lichtvaardigheid mag beschuldigen.
Ook deze inrichting mag een zegen voor
onze stad heeten.
Natuurlyk werd ook de straatbelasting
besproken, maar ons dunkt dat op de ver
gadering van Gemeentebelang daarover een
zeer verstandig woord is gezegd door den
heer Heijboer. Onzerzijds zijn de grieven,
die wg tegen het voorstel van burg. en
wetb. hadden, niet verbloemd; wij hebben
bovendien de satisfactie gehad dat daarom
trent een besluit is genomen geheel in den
geest, zooals wij weDSchtenzoodat wij thans
den waarborg hebben dat in deze öf een
heter plan te berde zal komen óf dat men
van het geheele idee zal afzien. In elk ge
val zal deze zaak wel ernstig overwogen
worden vóór men een besluit neemt.
Maar het is, men denke daarom, niet te
doen om deze oi gene bijzondere kwestie
van algemeen belang.
Het gaat hier eenvoudig om, langs slink
Bcben weg, zich van een paar zetels in den
raad meester te maken. En waar de eigen-
lyke drijvers in deze zich achter de scher
men honden, zy men zeker dat ook persoon-
ïyke veeten bierbij niet buiten spel zijn
Men heeft het thans vooral gemunt op
twee uitstekende raadsleden, op de heeren
H. P. den Bouwmeester en mr A. P. Snouck
Hurgronje.
Den eerste, die zich een man van ka
rakter toont, iemand die weet wat hij wil,
die door zijn verschillende voorstellen toont
dat hij zijn taak als weihouder niet als eene
sinecure beschouwt, maar werken wil in het
algemeen belang, hem wil men vooral doen
vallen.
En dit zouden wij een ramp voor de ge
meente noemen.
Hij is iemand van te groote werkkracht,
van te groote degelijkheid dan dat voor ons
dagelij ksch bestuur zijn heengaan niet een
groot verlies wezen zou.
Men verlieze niet uit het oog dat wy in
Zeeland's hoofstad in een moeilijk tijdperk
leven, vooral nu eene tegemoetkoming aan
de financieele bezwaren van tal van ge
meenten, eene betere regeling der verhouding
tusschen rijks- en gemeente-financiè'n, zich
laat wachten.
Ons dagelijk8ch bestuur moet dus wel her
en der zoeken naar middelen om in dezen
moeilijken toestand te voorzien. En het is
gebleken, dat, tast het eens mis, de raad
Is op zijn qui-vive is om te verbeteren,
aan te vullen ot te verhinderen wat minder
goed is.
Maar nog onlangs, in zijne zitting van 23
Maart 11., heeft diezelfde raad aan den wet
houder Den Bouwmeester een bewijs van
waardeering gegeven, toen het met hartelijk
applaus de woorden van hulde bezegelde, door
jhr mr E. P. Schorer aan zyn adres ge
sproken voor de conversie der gemeente
schuld, waardoor jaarlijks een groote som
rente werd bespaard.
Door die regeling toch zullen de gemeen
teschulden 35 jaar vroeger dan anders
afgelost zijn, is de gemeente in het geheel
een bedrag van ruim 57.000 minder
aan rente verschuldigd en worden de be
grootingen over de jaren 1896 tot en met
1908 aanzieniyk ontlast, nl. voor 1896
f 8000 en dan geregeld ieder jaar wat
minder, zoodat de vermindering in 1908
n°g f 2750 zal bedragenna 1920 zal
gaandeweg meer aan renten en aflossing
moeten worden betaald dan bij behoud van
den huidigen toestand het geval zoude zyn,
doch het verschil is in 1920 niet grooter
dan ruim 5000.
Ziet, dit verzwijgen zy, die allerlei grieven
trachten uit te meten. Die billijkheid kennen
zij niet.
Een bewijs te meer dat er meer achter
hun oppositie schuilt dan menig eenvoudige
vermoedtdat het louter is om eigenbe
lang te behartigen of personen te treffen.
trouw op hun post zyn trouwer dan
anders bij raadsverkiezingen het geval is
en zich eenparig vereenigen met de door
Gemeentebelang gestelde candidaten, zyn de
de heeien:
H. p. DEW BOUWMEESTER.
r A. P. SA OU CU. HURGROHJE.
jhr mvW.H. SAO ECU RURGROWJE
H. P. VAA DE REE.
mr Gr. M. DE STOPPELAAR.
J. C. OP WAAL.
Ten gemakke van het stembureau houde
en zich aan deze volgorde.
On derwjjs.
g de Donderdag, Trydag en beden aan
het gymnasium alhier gehouden overgangs
examens werden bevorderd
van de eerste tot de tweede klaase
J. J. BoiiSBon, J. C. W. N. de Bruyn, K. J.
Frederiks, B. Meyer, H. J. van Noppen, W.I.
Opstelten, P. J. van Pufielen, J. A. Riemens,
B. J. C. Rjjnders en B. ter Haar Romenyniet
bevorderd vier;
van de tweede tot de derde: G. A.
van der Hooft, W. J. JanBen, B. M. de Jonge
van Ellemeet, Th. J. Koning, H. F. Lantsheer,
L. A. Snoep en R. van Woelderen; voorwaar
delijk twee en niet bevorderd twee
van de d erde naar de vierde: R. Bjjls-
ma, J. C. Broekema, I. Ph. M. de Groot, C. den
Hollander, J. H. Mulock Houwer, J. N. Japikae,
H. W. Borgerhoff Mulder, W. H. A. Scholte
en F. A. Visser; voorwaardelyk twee, niet be
vorderd twee
van de vierde naai de v jj f d eE. Doo-
renbos, T. Jonker, A. M. de Liefde, W. A.
WaBch en R. Th. Winkelman; voorwaardelyk
twee, niet bevorderd twee; en
van de rjjf de naar de z e s d e J. C. Kiel-
stra voorwaardelyk twee, niet bevorderd drie.
De minister van binnenl. zaken beeft aan
de Eerste kamer bericht, dat het voor-
loopig verslag der commissie van rapporteurs
over bet voorstel-Lehman tot wyziging der
onderwyswet hem geene aanleiding heeft ge
geven tot eenige schriftelyke mededeeling.
Dat men den heer mr A. P. Snouck Hur
gronje zijn zetel in den raad zal kunnen
ontnemen, gelooven wij geen oogenblik. Maar
juist dat men dit beproeft getnigt van zoo
weinig begrip van hetgeen onze stad behoeft,
van zoo weinig bekendheid met betgeen dit
lid voor onzen raad is, dat men zich ver
bazen moet over de pretentie van hen.
die zich nog opwerpen als raadgevers van
het publiek.
Dat de heer mr A. P. Snouck Hurgronje
een man is, die waarlijk zichzelven niet
zoekt te bevoordeelen maar bet algemeen
belang voor oogen heeft, dit bleek al de
jaren dat by lid van den raad is; dat hij
de belangen der burgerij voorstaat bewees
hy meermalen, o. a. DOg deze week, toen
van hem het voorstel uitging om de ont
worpen straatbelasting nog eens nader en
goed te onderzoeken.
En wie herinnert zich niet, hoe hij onlangs
zelf eene verhooging voorstelde van zijn
eigen aanslag in den hoofdel'yken omslag
en van die van een zijner familieleden.
Is het niet al te dwaas dat men tegen
zulk een man oppositie gaat voeren
Toch zij men op zijne hoede.
Wij staan aan den vooravond van ver
rassingen, die alleen kunnen voorkomen wor
den, wanneer alle goedgezinde burgers, zij
die het wel meenen met onze stad, Dinsdag
Door den minister van financiën is de
kommies-ontvanger L. Geelen te Koewacht,
met ingang van den 1 September a., benoemd
in gelyke betrekking te Broeksittard (Limburg).
Met denzelfden datum is de deurwaarder
der directe belastingen te O o s t b u r g H. J.
Koning, in dezelfde betrekking overgeplaatst
naar Stadskanaal (Groningen).
- In de nabybeidvan Sluiskil zyn deze
week door den rijksveldwachter Goossens van
Philippine drie zakken met 80 kippen gevon
den. Het is de politie tot heden nog niet
mogen gelukken te ontdekken door wien en
waar zy ontvreemd zyn.
Naar het Rbld. meldt, is men by het domein -
bestuur in Zeeland zoo ver gevorderd met
het plan tot indyking van een gedeelte van
het verdronken land van Saeftingen, dat het
bestek binnenkort aan den minister ter goed
keuring kan worden aangeboden. De indy
king zal 400 hectaren omvatten en een niet
onbelangryk bedrag zal er by verkoop vac
den grond in 's rjjks schatkist vloeien.
By goedkeuring kan op het eind van het
jaar de besteding tot indyking worden ver
wacht.
UIT STAD EN PROVINCIE
Te Middelburg is een Broodbakkers-
gezellen-vereeniging opgericht, welke ten doel
heeft de solidariteit onder de gezellen en het
behartigen der belangen van het vak te be
vorderen. Reeds 30 leden traden toe. Secre
taris der vereeniging is P. Breed, Achtersin-
gel M. 81a.
- Vrjjdag werd een werkman, die behulp
zaam was by bet laden van hoornen in een
de Loskaai alhier liggend «chip, door
het, door een of ander toeval, uitschieten van
een rondsel, een vinger verbryzeld en een
slag in de lenden toegebracht. De man is naar
het gasthuis vervoerd.
Tot agent van politie 4e klasse te
Middelburg, speciaal belaBt met het toe
zicht op de wandelingen, is benoemd J. den
Boer, gep. Lombokstryder, geb. en wonende
te Goes.
—Donderdag loopt een pleiziertrein van Rot
terdam naar Vlisaingen, die ook reizigers
te Goes en Middelburg opneemt en uitlaat.
- Donderdag den 25en dezer zal van uit
Zeeland een pleiziertrein, bestaande uit
rytuigen derde klasse, loopen naar Nymegen
en Arnhem en terug. De trein vertrekt van
Vlisaingen 's morgens te 4.25 en komt te 9.22
te Nymegen en te 9.48 te Arnhem. Het ver
trek uit Arnhem is bepaald op 6.50 's middags
en uit Nymegen op 7.35. 's Nachts te 12.25
komt men te Vlisaingen terug.
Te Vlissingen bad heden namiddag
ten raadhuize de gewone jaarljjkscbe uitdee-
ling plaats van getuigschriften voor voldoend
genoten lager onderwys, aan die leerlingen,
die de gewone lagere school voor goed ver
laten.
De heer Jos van Raai te hield daarbjj eene
toespraak, evenals de burgemeester, die aan
eenige leerlingen der verschillende scholen
een boekwerk ten geschenke gaf.
Door burgemeester en wethouders werd hedeq
namiddag aanbesteed de levering van school-
ameublement, als tafels, banken enz. voor
school B. Ingeschreven werd door de heeren
C. Willeboordse, Arnemuiden, ad f 778.79,
P. van Hemert, idem, ad f769.96, P. Kryger en
Zoon, Middelburg, ad f 615, J. M. Moerbeek,
Bergen op Zoom, ad f 600, J. Spinnaay, Vlis
aingen, ad f 581 en J. Baljeu, Middelburg, ad
f 577.30.
Algemeen Overxicöt.
Als argument tegen bet algemeen kiesrecht
hoort men door de tegenstanders dikwerf aan
voeren, dat de parlementaire discussiën beneden
het peil van goeden smaak en wellevendheid
uilen dalen als zoo maar jan en alleman in
de volksvertegenwoordiging zetelt. Van welke
waarde deze argumenteerirg is leert het
Oostenryksche huis van afgevaardigden. In
Oostenrjjk bestaat geen algemeen kiesrecht;
alleen de groote grondeigenaars; de welge
stelde burgers zenden hun vertegenwoordigers
naar het parlement en hoe welgemanierd men
hier in dit uitverkoren gezelschap zich weet
te gedragen bleek - en niet voor de eerste
maai by het debat over de subsidie aan
het Sloveensche gymnasium te Cilii.
Men weet in welke heftige beroering deze
kwestie de gemoederen heeft gebrachthoe
ten slotte de coalitie daardoor uiteenspatte
en het coalitie-ministerie verplicht was zyn
ontslag te nemen. By het debat deze week
kwam de verbittering, die in de harten slui
mert tengevolge van deze kwestie, tot een
geweldige uitbarsting. Een clericaal Duitsch
afgevaardigde verklaarde dat hy voor het
verleenen van bet crediet zou stemmen; toen
by daarop geducht de Duitsch liberalen en
nationalen aanviel, verhieven dezen zich als
éen man van hun plaats en drongen naar hem
toe, schreeuwend: »Zwyg! Ga heen! Gjj zyt
geen Duitscher, gy zyt een CzechWy
verloochenen u, verraderJudasEn zoo
ging het voort. Het tumult was onbeschrijfelijk
tot groot vermaak van jong-Czechen en antie-
semieten, wien anders het brevet voor het
schelden en het meeste spektakel maken wordt
uitgereikt en die zich thans niet weinig, amu
seerden de gehate Duitschers zich onderling
zoo te zien verscheuren.
De kwestie over het gymnasium te Cilli is
door het verleenen van het crediet nu formeel
uitgemaakt, maar in zyn gevolgen zal de strjjd
zich nog langer tjjd doen gevoelen onder de
oude bondgenooten.
Na het uiteenvallen van bet coalitie mi
nisterie kon geen twjjfel meer bestaan, boe
de zaak zou loopen. Eén ding is bjj de be
slissing ten overvloede nog geblekende ver
deeldheid der Duitschers onderling.
Naar men verzekert zal een deel der Duit-
sche linkerzjjde bjj de derde lezing tegen de
begrooting stemmen, doch daar aan het sa
mengaan van alle Duitschers niet valt te
denken, behoeft de regeering zich niet te zeer
te verontrusten, of zy krjjgt haar begrooting.
Trouwens het ministerie-Kielmansegg heeft
zich by de kweBtie-Cilli onzjjdig gehouden.
Weinige minister-presidenten mogen er zich
op beroemen een zoo gehoorzame meerderheid
te bezitten als de heer Crispi. Tot zelfs bjj
de stemmingen over de financieele maatregelen,
in stryd met de grondwet uitgevaar
digd bjj koninklijke besluiten bleef zyn meer
derheid hem getrouw. Gering zyn de offers
niet door haar ten koste van de belasti
schuldigen aan haar afgod gebracht.
Onder de bjj koninkljjk besluit ingevoerde
maatregelen der regeering behooren toch ver-
hooging van invoerrecht op Buiker, glucosé, palm
olie, parafine olie en petroleumbovendieneen
hoog invoerrecht op de tot dusver geljjk alle ruwt
grondstoffen vrjje ruwe katoenverhooging van
belasting op cichorei en koffie-aurrogaten, gezui
verde petroleum, spiritus, evenals een belasting
op de lucifers, op gas en electrisch lichtver
hoogde belasting der hypotheken, burgerljjko
rechtsgedingen en nalatenschappenmaat
regelen betrekkeljjk de staatsschulden, den
omloop van papieren geld, de deposito- en
leenbanken, het toezicht op de emissiebanken,
de conventie met de Banca d'Italiade reor
ganisatie van de Banca di Sicilia en de
Banca di Napoli, de wyziging der wjjze van
liquidatie van staatspensioenen.
Zooals men ziet een geheel financieel pro
gramma van diep ingrypende beteekenis, dat
wel eenig nader onderzoek van de volksver
tegenwoordiging verei8cbte. De meerderheid
der kamer heeft echter daarvan afgezien. Zjj
zegt ja en amen op hetgeen de premier ver
langt. De heer CriBpi heeft alle reden over
zyn meerderheid tevreden te zyn.
In de Fransche kamer stond Vrydag weder
eens de clericale politiek der regeering aan
de orde. De ex-minister-president Goblet in
terpelleerde de regeeriug over de bekende
briefwisseling tusschen den minister van eere-
dienst en den aartsbisschop van Kamerjjk
betrekkelijk zekere vyandelyke manifestaties
der geestelijkheid in zyn diocees. Te zyner
tjjd deelden wy de kwestie mede. De aarts
bisschop stond altjjd in den roep goedgezind
te zjjn jegens de republiek, zich houdend aan
's pausen staatkunde. Zyn geestelijken namen
een ijverig deel aan de campagne tegen d©
belasting op de goederen der congregatie.
Daarop schreef de minister Poincaré aan den
aartsbisschop om hem te verzoeken den clerus
tot de orde te roepen. Een lang niet malach
schryven van den prelaat volgde. De heer
Goblet las dit in de kamer voor onder afkeu
rende teekenen der linkerzjjde en de toejui
chingen van rechts.
Volgens den interpellant paste zulk een toon
niet aan een ambtenaar van den staat, een
aartsbisschop, tot zyn superieur, den minister.
Men had hier te doen met een geval van in
subordinatie. De republikeinen konden de be
dreigingen van den clerus niet dulden. Ten
overvloede deed Goblet nog voorlezing van
brieven van andere hooge geesteljjken met
protesten en gericht aan den minister-president
Ribot. De priesters lachen om den staat en zyn
maatregelen.
Er volgde op deze interpellatie een breed
voerige discussie, waarby het niet aan rumoer
ontbrak. Goblet had een motie voorgesteld,
strekkende tot voorbereiding van de volledige
se heidmg van kerk en staat. Met 310 tegen 220
stemmen werd zjj door de kamer verworpen.
Ten slotte werd een door Leroy voorgestelde
motie, waarby de kamer verklaarde te rekenen
op de regeering om den eerbied voor de wetten
te verzekeren en welker prioriteit door het
ministerie was aanvaard, met 294 tegen 193
stemmen aangenomen.
Alweder dus bracht de kamer, ofschoon de
wetgevende arbeid dringt, eenige uren zoek
in een onvruchtbaar debat.
BeUiaopte Mededeelingen
Vr jj dag vergaderde de rechterzij de uit den
Belgischen senaat en de kamer opnieuw ter
bespreking van de schoolwet. Hoewel de be
raadslagingen geheim worden gehouden, ver
neemt men toch uit vijj vertrouwbare bron
het een en ander, waaruit men moet opmaken
dat de gematigden met hun denkbeelden heb
ben gezegevierd. Door de afgevaardigden van
Brussel zal een amendement worden iDgdiend,
strekkende om ook aan niet confessioneel©
scholen subsidie te verleenen. De regeering
zou bereid zyn dit amendement te aanvaarden.
Na verscheidene dagen van beraadslaging
heeft de Belgische senaat het ontwerp op de
invoerrechten in zyn geheel met 59 tegen 33
stemmen en 3 onthoudingen aangenomen.
Het Journal des Débats toont zich verre
van ingenomen met het krachtig optreden van
Duitschland in Marokko. Wanneer dit succes
heeft, zal een ongelukkig precedent in het
leven zyn geroepen, waardoor voortaan de
betrekkingen met Marokko worden bemoeilykt.
Wanneer echter de Duitsche gezant geweld
toepast, dan valt dit nog meer te betreuren
door de mogendheden, die er belang bjj heb
ben het status quo in Marokko te bandhaven,
vooral voor het door Algiers naburigs Fran-
krjjk, dat met bezorgdheid het Duitsche optre
den gadeslaat.
- Door de Fransche kamer zyn na de be
handeling van de interpellatie-Goblet Vrydag
een aantal credieten goedgekeurd, waaronder
een van een millioen francs ten behoeve van
de slachtoffers der onweders, ondanks het
verzet der begrootingecommissie.
Ter zake van de bescherming der werk-
