N°. 163.
138" Jaargang^
1895
Zaterdag
13 Juli.
FEUILLETON.
DE PAARDRIJDER.
MBELBIJBM HUT.
Deze courant verschijnt d agelij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen?
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2."—
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel? Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte?
Reclames 40 cent per regel.
Vkernometet.
Middelburg 12 Juli 8 u. vm. GO e
m. 12 u. 64 gr-, av. 4 u. 66 gr.
Verwacht W. wind.
Agenten te VlissingenP. G. di Vet Msstdagh Zoom, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j
te TholenW. A. tan Nzeuwenhotjeen en te TerneazenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en adrertentiëa
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Detkab, te Rotterdam, de Gbbb. Belxntante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam, i aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., Joh* F. Jones, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen
Advevtenttën
moeten des namiddags te één uur
Middelburg 12 Juli.
Bjj de behandeling Donderdag in de E e r-
ste kamer van een ontwerp tot wjjziging
van Hoofdstuk V der staatsbegrooting voor
1894 verklaarde de minister van binnen!. zaken
dat er z. i. geen termen bestaan om het aantal
districts-veeartsen te vermeerderen. Ook geloof
de de minister niet dat vermeerdering van het
aantal districtsveeartsen in het belang van den
dienst zou zjjn.
De heer mr E. Fokker merkte op dat hjj
's ministers overtuiging niet deelde. Hp ge
loofde dat met eene bescheiden vermeerdering
van het aantal diBtricts-veeartsen veel goeds
kan worden tot stand gebracht, vooral in Zee.
land waar de toestanden geheel anders zjjn
dan b. v. in Zuid-Holland.
Blpkens het voorloopig verslag der Eerste
kamer over het voorste 1-Lohman tot
wjjziging der schoolwet wenschten
onderscheidene leden zich hun stem voor te
behouden tot na afloop van het debat, terwijl
een groot aantal leden zich tegen en een
groot aantal leden zich vóór het voorstel ver
klaarden.
De bestrijders beriepen zich er op, dat de
wet-Mackay tot stand is gekomen alB een
daad van pacificatie. Weinig had men kun
nen denken dat na weinige jaren een voorstel
als dit zou worden gedaan. De wet van 1890
zou zeker schipbreuk hebben geleden als zjj
de rgeljjke bepalingen had ingehouden. De
bestrjjders zeiden dus principiis obsta. Zjj acht
ten zich niet verantwoord om eene concessie
an het bjjz. onderwps te doen, die geenszins het
karakter van onschuld draagt. Het bekende
Unie-rapport doet duidelpk zien dat de vrees
voor een nieuw ontbranden van den scboolstrjjd
niet hersenschim is. Men wees op de bezwa
ren, o. a. dat de ontheffing zou worden voor
gesteld naar de subjectieve inzichten van wis
selende ministers. Yeel beter ware het, tel
ken jare tot 1899 dispensatie te verleenen.
Door deze wet zou de onderwpzersschool voor
de bjjzondere school wel eens kunnen toene
men en er staan toestanden te vreezen die
het peil van het onderwps zouden doen dalen.
De voorstanders achtten het ontwerp een
voudig een kwestie van billpkheid, terwjjl de
bepaling ten goede zal komen aan het lager
onderwps in het algemeen. Voor- en tegen
standers vreesden echter moeilijkheden in de
praktpk.
Wanneer zal bljjken dat een bestuur on
machtig is geweest te voorzien in eenvacature
Wat i8 te verstaan onder eene behoorljjke
jaarwedde.
Eindeljjk werd de houding der regeering
tegenover dit wetsontwerp besproken.
Een lid meende dat de minister, door zich
niet te verzetten in de andere Kamer, getoond
heeft te zullen adviseeren tot bekrachtiging.
Anderen bestreden die beschouwing. Toch heeft,
volgens enkelen, de minister in de andere Kamer
op het lot van het ontwerp een wezenlijken
invloed geoefend, wat anderen ontkenden. Niet
Uit het Duitsch.
van
FRIEDRICH JACOBSEN.
In de half geopende deur van een neven-
vertrek verscheen even het leeljjke, door drank
gezwollen gelaat van een bejaard man. De
luisteraar schoof zjjn bril op het kale voor
hoofd en keek voorzichtig door de reet.
De twee mannen waren alleen in de gelag
kamer en zaten met de ruggen naar de deur,
zoodat zjj niet merkten dat zjj gadegeslagen
werden.
Pedro ging voort.
«Ja, Elvira zal wel dood zpn en dat is
een wonderlpk gevoel, zoo eenigszins alsof
men ons een stuk van het hart afsnpdt en
begraaft. Gjj denkt dat ik haar gelukkig be
mind heb, Karei Nu ja dat noemt men in
de jeugd gelukkig. Wjj waren beiden jong.
hield van mjj en ik hield van haar, dat is
wel niet anders mogeljjk, als men dageljjki
bjj elkaar is en eikaars kracht en schoonheid
bewondert.
»Wanneer zjj, opgewonden door de toejuichin
gen van het publiek, in hare korte rokjes en
nauwsluitend ljjfje, op de zadelplaats aankwam,
dan duldde xjj niet dat een rjjknecht haar
de regeering oefende invloed, maar het feit,
door den minister aangehaald. Terwjjl sommi
gen op haar advies aandrongen, meenden an
deren dat zjj daardoor het advies van den Raad
van state tot een jjdel vertoon zou maken.
Eindeljjk waren er die meenden dat de minister
wel advies kon geven over de strekking van
het ontwerp, onder voorwaarde dat hp zich
zpn zelfstandig eindoordeel over de strekking
van het ontwerp voorbehield.
De Vaderlanderhet orgaan van de fractie-
Bronsveld, is van oordeel dat er tusschen de
heeren Lohman en Kuyper nooit meer een
harteljjk verkeer kan bestaan.
Dat is trouwens ook niet moeiljjk te voor
spellen na de harde uitvallen, die beide per
sonen zich tegenover elkaar hebben veroor
loofd.
De redacteur van de /Standaard, zegt het
blad, is een man van groote gaven, maar niet
wat men noemt een groot karakter. Hp be
dient zich tegenover zpn vroegere medestan
ders, die van hem zich afscheidden, van wa
penen, die hjj eerst vergiftigd heeft. Edelmoe
digheid is hem vreemd. Hjj tergt en hjj prik
kelt; hjj tracht al het zwakke en verkeerde,
dat nog (tegen onzen wil) in ons overig is,
wakker te maken, en in ons te doen over-
heerschen. Hjj trekt partjj van een onvoor
zichtig, een slecht gekozeneen voorbarig
woord - om het u als een pekkrans om den
hals te werpen, om er u als een doorn mee
te wonden.
Wanneer bjj deze ignobele wjjze vanstrpd-
voeren aanwendt tegenover een ander, gevoelt
men er niet al het ppnlpke en schrpnende
van, maar wanneer men zelf blootstaat aan
de uitingen van zpn felle gramschap, dan wordt
het voor goed onmogelpk zulk een man ooit
weêr te achten, en aan zjjne zjjde te gaan staan.
De fractie-Lohman staat derhalve op het
oogenblik geïsoleerd. Volgens de Vaderlander
behoeft zjj dat echter niet te bljjven, als zjj
maar een naam als dien van «christeljjke
liberalen" durft te aanvaarden. Met andere
woorden als de heeren, die het anti-revoluti-
onnaire schip verlieten, een eigen smaldeel
wilden aanvoeren, dat mee zich in slagorde
stelt tegen de radicalen en de calvanisten.
»Voor een partjj, die eerljjk erkent: omdat
wp het Evangelie beljjden kunnen wp in de
gegeven omstandigheden gerust ons scharen
aan de zjjde van de liberalen en met hen tegen
het driemanschap Tak-Schaepman-Kuyper op
trekken voor zulk een partjj, zegt het or
gaan van dr Bronsveld, is een toekomst
verzekerd. Voor zulk een optreden zon men
warme geestdrift gevoelen in vele kringen.
Men zou een gevoel van verademing hebben,
als men deze mannen vrjj zag gemaakt van
het juk, dat dr Kuyper hen had opgelegd, en
waarvoor zjj toch te goed waren.
Niet gemeenschappelpke haat tegen dr
Kuyper zou hen met ons verbinden, maar ge
meenschappelpke liefde voor het Evangelie
cn voor onze protestantsche vrpheden, welke
door de socialisten, de Christel jjke en niet-
christelpke, zoo ernstig worden bedreigd.
Wp kunnen ons voorstellen, dat de heeren,
die wjj stellen voor dezen stap, zich verwon
deren, en misschien zich ergeren over dezen
voorslag. Toch moet het bjj hen tot dezen
stap komen, zullen zjj hun leven niet zien
ondergaan in krachtelooze protesten, en in
een onwillig aanvaard isolement.
Over enkele vroegere uitingen zouden wp
nog wel nader in eenig overleg willen treden.
Woorden, in de hitte van den kerkelpken
strjjd gesproken zouden ze niet teruggeno
men moeten worden? Maar hoe het ook zjj
hoe eerder de mannen, over wie wjj hier
spraken, tot een kloek besluit komen, en een
zuivere positie innemen, hoe beter, enhoege-
makkeljjker voor hen
Bjj kon besluit
zpn benoemd tot ontvangers der belastingen :-
te Venloo c. a. H. J. H. Bemtz Naus, thans te
Roermond; te Harderwpk L. W. van der
Kujjp, thans te Venendaal
is S. E. Vpey benoemd tot burgemeester
der gemeente Sliedrecht, met toekenning van
eervol ontslag als burgemeester van Kethel en
Spaland
is bp het korps, gevormd uit de scherpschut-
tersvereeniging Fredriksoord en omstreken,
te Fredriksoord, tot le-luitenant benoemd J.
van der Have
zpn benoemd bp het wapen der artillerie,
j den staf van het wapen, tot kapitein-
magazpnmeester de eerste-luitenant-magazpn-
meester F. Hotz, toegevoegd aan den comman
dant der vesting-artillerie bjj het 4e regiment
vesting-artillerie tot kapitein de eerste-luite-
nant J. van Vuuren, van den staf van het
wapenbjj het korps pontonniers tot eerste-
luitenant de tweede-luitenant J. J. H. F. C.
Kruisman, van het korps.
Volgens de Javabode is op Lombok de ge-
heele bezetting van Maturam langzamerhand
afgelost en is het er niet ongezond te noemen.
Naar wjj met genoegen vernemen, zegt het
Soer. Hbld., is het tegenwoordig met den toe
stand der in het hospitaal verpleegd wordende
zieken van Lombok zeer gunstig gesteld; in
de laatste veertien dagen kwam onder hen
geen enkel sterfgeval voor. De meeste geëva-
cu eerden zpn herstellende en verlaten gelei-
deljjk het hospitaal.
aanraakte. Het was mjjn recht haar op en
van het paard te helpen. Dan gleed zjj vaak
half bewusteloos in mjjne armen, want er
waren oogenblikken dat de hartstooht haar
overweldigdeen dan bruiste ook mjj het
bloed in de aderen en drong mjj, alles van
haar te begeeren wat een vrouw ons geven kan.
En zjj heeft het mjj gegeven 1 Eens, en
daarna nooit weer.
Het was een vluchtig kortstondig geluk
toen wp even daarop, op de tonen van den
Hochzeitsmar8ch,door den circus vlogen, noemde
men ons «een mooi paar 1
•Een paar weken later kwamen wjj hier.
Den eersten avond van ons optreden stond
;jj in amazone naast haar paardzjj had zich
n het hoofd gezet, voortaan alleen aan school-
rjjden te doen; al ons overreden haatte niets.
»Tk had een nieuw bravourstuk ingestudeerd
en zou juist naar buiten gaan. Daar wenkte
zjj mjj. Er was niemand in de nabpheid en
zjj legde haren schoonen arm om mjjn hals
en fluisterde«Neem u in acht, Pedro, als
een ongeluk krjjgt, dan heeft ons kind geen
vader." Als een dolksteek drong dat woord
mjj in de hersenenOna kind Dat is anders
een zegen, maar hier was het een vloek
»Toen ik terug kwam, stond er een vreemde
jonge man bjj haar en kuste haar de hand;
hp had haar een ruiker met witte rozen
gegeven, het beeld der onschuld. Dat gebeurt
dikwjjls en wjj moeten het dulden, maar
Wp voor ons zpn zeer dankbaar voor het
genot, ons verschaft bp de uitvoering van de
ouverture Marie Henriette, de ouverture Eg-
rnont en de fantasie Freischütz.
Bjj die nommers vooral trof ona de juistheid
van opvatting en het flink ensemble van het
korps, dat meer en meer zich bepvert goede
uitvoeringen te geven.
Wat wjj den heer Morks wel in overweging
zouden willen geven ispogingen aan te
wenden om enkele clarinetten door nog beter
stemming houdende te doen vervangen.
Ook zou, naar onze meening, een beter
klinkende groote trom het korps zeer ten
goede komen.
Het is ons echter bekend dat het invoeren
van gewenschte verbeteringen zeer dikwjjls
afstuit op de beperkte middelen, waarover het
korps beschikt.
Dat hebben wjj altpd bejammerd.
Maar wjj gevoelen daarom te meer aanlei
ding om te vragenzpn er onder de Middel-
burgsche liefhebbers van de toonkunst en
onze stad telt er zoovele niet te vinden,
die het muziekkorps, dat zoozeer zioh bepvert
om zpn taak goed te vervullen, in deze te
steunen
Dit zou voor den heer Morks een aangename
prikkel zpn en een bewps van waardeering, dat
hjj stellig op hoogen prjjs zou stellen.
Rossi, die het tooneel had vaarwel gezegd,
zal weer optredenhp heeft reeds een gezel
schap gevormd.
J-i etteren en Kunst.
Aan het derde zomerconcert, dat Donder
dagavond in het Schuttershof alhier plaats
had, viel een betrekkelijk druk bezoek ten
deel, drukker zelfs dan wjj hadden verwacht
nu wjj zoo kort op elkaar concerten hebben
gehad, o. a. van uitstekende muziekkorpsen
van elders.
Dit drukke bezoek getuigt zeker wel van de
waardeering en belangstelling, die ons muziek
korps der Btedelpke schutterjj ondervindt.
En dit verdient een en ander ten volle;
zooals gisteren avond opnieuw bleek.
Er werd toen met een aplomb, een juistheid,
een zuiverheid gespeeld die opnieuw bewezen
onder welke degeljjke leiding dit korps staat.
Alle nommers van het programma genoten
bjj het publiek bjjval, niet het minst Mit
meiner Mandolineserenade van For sterdat
gebisseerd werd.
Elvira lachte hem toe. Ik had dien vreemde
ling kunnen wurgen, maar de directeur fluis
terde mjj in dat hg de zoon van een der aan-
zienlpksten uit de stad was.
Wat zpn wjj kunstenmakers toch ellen
dige maskers. Daar reed zjj heen en drukte
het schoone gelaat in den onschuldigen rui
ker. «Juffrouw Elvira," zooals op het affiche
stond.
De oude paardrpder lachte hard en het
klonk als het springen van een vioolsnaar.
»Hans Thorstraten heette de knaap en
op zekeren zag ging hjj met zpn vrouw op
den loop!"
Pedro legde zpn vermoeid hoofd op de over
elkaar geslagen armen en zweeg.
De ander nam de reeds lang uitgedoofde
pjjp uit den mond en mompelde«Kameraad,
dat is om den schedel te verbrpzelen 1"
«Vindt gjj vroeg Pedro weer oprij
zende, «nu, het kan er nog toe komen. Als
een bloedhond heb ik zpn spoor gevolgd,
twintig jaar lang, ik hen achteruit gegaan,
verarmd, verliederlijkt, een bedelaar geworden,
aar altpd achter hem aan om zpn spoor te
zoeken, maar te vergeefs, hjj was verdwenen,
de wereld is zoo groot. Maar hier!" riep hp
bjjna jubelend uit en haalde een oude cou
rant uit den zak, »hier heb ik hem eindeljjk
beet, en dat is mjjn troost."
Hjj schoof zpn kameraad het oude vuile
blad toe en wees op een advertentie.
ONDERWIJS.
Bjj het toelatings-examen tot school G
alhier, gehouden op Maandag en Dinsdag
11., zpn tot de eerste klasse toegelatenB.
Bleaker, C. Dhont, C. Gratama, P. v. d. Hoek,
F. Snouck Hurgionje, A. de Kan, H. Kieistra,
A. van der Pauwert, L. Salberg en M. Rompnse.
Aan vier candidaten is herexamen opgelegd.
Bjj het aan de Rpkslandbouwschool te
Wageningen gehouden eind-examen van de
at deeling H. B. S. III is het getuigschrift van
goed volbrachte studie o. a. uitgereikt aan
R. J. Boddaert te Middelburg.
Daar de heer dr Z. Th. Diehl, voorzitter
vau het eind-examen voor de H. B. scholen in
Zeeland, dat te Goes wordt afgenomen
door zeer treurige familie-omstandigheden ver
hinderd is die te vervullen, wordt zjjne plaats
ingenomen door den daartoe aangewezen heer
G. J. Vos Azn, lid der commissie, terwjjl de
plaatsvervangend lid benoemde heer dr
A. J. A. Prange, leeraar aan de burgerschool
te Amersfoort, in de commissie zitting zal
nemen.
Tot leeraar in het Nederlandsch en
Duitsch aan de kweekschool voor onderwjjzere
en onderwjjzeressen te Leiden is benoemd de
heer M. J. v. d. Meer, thans werkzaam te
Goes.
De heer G. Wisse Jr. van Middelburg
slaagde Woensdag 11. aan de Theol. school te
Kampen voor het litterarisch eindexamen om
toegelaten te worden tot de theologische facul
teit.
De athleet keek vluchtig in die buitenland-
sche courant en zei minachtend«Gerechts
zaken wat gaat u dat aan
«Het is een oproeping voor Hans Thor
straten", zei Pedro vol vuur. «Begrjjpt gjj
dat niet? Morgen is de zittingsdag; als hjj
leeft zal hjj zich wel aanmelden en meldt hjj
zich niet aan, dan is hjj dood. Het een of
het ander."
- »'t Een of het ander", herhaalde de ander
onverschillig. Maar hjj kan ook nog leven
en zich niet aanmelden."
Daar legde de ander zpn hand vast op den
schouder van den reus en fluisterde op schorren
toon: «Mensch, kunt gjj zwpgen?"
«Ik werk met mpn vuisten en niet met
mpn mond.
«Goed. Hjj is hier. Ik heb hem gezien
Hjj woont hier in de stad en hjj heeft een
kind wat zeg ik hjj heeft mpn kind
bjj zich."
De beroemde athleet Carlo del Monte hief
het hoofd op en spande zjjne krachten in.
Eindeljjk werd het hem duidelpk.
«Maar dan begrjjp ik niet, waarom men
hem in de couranten zoekt."
«Hjj noemt zich Don Elviro. De schurk
heeft haar Spaanschen naam aangenomen."
Het leelpke gezicht, dat gedurende dit gesprek
voordurend tegen de reet van de deur gedrukt
was, verdween eensklaps. De Athleet stond op
en pakte zjjne aanplakbiljetten bjjeenbjj die
KERKNIEUWS
De heer J. D. van der Velde, predikant
bjj de Chr, Ger. kerk te Middelburg, is beroe
pen naar Aalten.
Het Centrum ontving van de best inge
lichte zjjde de mededeeling, dat van de door
De Tijd vermelde benoeming van den heer
H. van de Wetering tot aartsbisschop van
Utrecht niets officieel bekend is, noch te
Utrecht, noch te Hilversum.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Donderdag middag was op de begraaf
plaats te Westkapelle een kleine kring
van vrienden en bekenden tegenwoordig om
de laatste eer te bewpzen aan den heer A.
Roda, in leven onderwpzer aldaar. Het hoofd
der school, de heer J. J. v. Elsacker, herdacht
den overledene in welgekozen bewoordingen.
De oudste zoon, de heer J. Roda, onderwpzer
te Oostburg, dankte voor de laatste eer, zjjn
vader bewezen.
Op den Zeedjjk te Borssele sloeg
Woensdag een span paarden met een ongeladen
hooiwagen op hol en liep met den wagen van
den dpk. Van de vier passagiers bekwamen
gelukkig slechts twee kwetsuren. De wagen
kreeg erge schade.
Tot candidaten voor den gemeenteraad
zpn door de liberale kiesvereeniging Burger-
plicht te Yerseke geproclameerd de heeren
M. van Harmeien (aftredend lid), A. M. Pol-
derman en P. Sandee. Tegenover den heer
J. Sinke, die mede aftreedt, werd geen can-
didaat gesteld. Van de tegenpartp zal, naar
men verneemt, geen candidaat tegenover den
heer Van Harmeien gesteld worden.
Naar men ons uit Bath schrjjft is aan
den heer C. Bakker op verzoek ontBlag ver
leend als aannemer der aldaar uit te voeren
grindwerken, terwjjl die uitvoering bjj onder-
haudsche aanneming gegund is aan den heer
B. den Exter van den Brink te Kr&bbendjjke.
De aannemer der werken aan den zeedjjk
te Bath is Donderdag met 30 manschappen
aan de uitvoering daarvan begonnen.
Te Stavenisse kwam in een Don
derdag avond gehouden vergadering van de
liberale kiesvereeniging, ingevolge het verle
den jaar genomen besluit, voor de eerste maal
aan de ordede a.s. verkiezing voor 2 leden
van den gemeenteraad, noodig door de perio
dieke aftreding van de heeren C. Broodman
en J. van Putten. De voorzitter bracht den
leden in herinnering het voor ruim twee jaar
door den gemeenteraad genomen besluit, om
de opcenten op het personeel te verhoogen
van 40 op 90 waardoor het totaal opcenten
aldaar thans 128 bedraagt. Hjj noemde het
illiberaal, omdat de mindere stand ook zeer er
door wordt getroffen, terwjjl het juist van de
hooge regeer mg in den laatsten tjjd een stre
ven is om de lagere standen van l&Bten te
verminderen.
Een door hem voorgestelde motie, waarbjj
de handelingen van den gemeenteraad te dezer
zake ten zeerste werden afgekeurd, werd met
bezigheid keerde hjj den paardrpder den rug
toe en schraapte herhaaldeljjk zpn keel. Het
wilde er niet uit en het moest tochPedro,"
zei hjj, «arme kerel, ik heb met je te doen.
Maar kjjk, zjj is dood en er zjjn twintig jaar
over heen gegaan. Gjj zjjt grps geworden en
ik ben niet meer jong; mjj dunkt wjj moesten
allebei anders daarover denken dan in vroe
gere tjjden."
«Wat wilt gjj daarmede zeggen?"
Gjj zjjt op wraak bedacht. Wat gjj doen
wilt weet ik niet, dat gaat mjj ook niet aan
ik ben niet van de politie. Maar hebt gjj ook
aan uw kind gedacht, Pedro?"
Hjj nam twee centenaarsgewichten, die op
den grond lagen, onder den arm en begaf
zioh naar de deur. Daar draaide hjj zich nog
even om en wees op zpn gereedschap.
«Daar speel ik bal meê, Pedro, gisteren
avond voor zeven en twintig stuivers, van avond
verspeel ik misschien mpn gezonde ledematen.
Het is een harde broodwinning, kameraad,
maar ik wil liever mpn leven lang dezen last
om mpn hak torschen dan een anderen op
mpn hart dragen. Ik hoop dat gjj mjj be-
grjjpt. Vaarwel, ik moet de stad in, om affiches
rond te brengen. Als gjj van avond honger
hebt kom dan na de voorstelling hier, ik zal
eerlijk met u deelen. Maar houd uw hand
rein, Pedro."
Hjj ging met zware stappen naar buiten en
liet den ander alleen midden in het vertrek
