N°. 161. 138' Jaargang. 1895 Donderdag 11 Juli. IDELBIlfiSCHI (MUNT Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.- Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advortcntiën20 cent per regel: Bij abonnement lnger: Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, henevens allo dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte! Reclames 40 cent per regel. Then ■eiev. j Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boldït, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijx, te ZierikzeeA„ O. de Mooi*, Middelburg 10 Juli 8 u. vm. 67 gr. te TholenW. A. tan Neeüwenhtj ij zen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentie» m. 12 u 69 gr-, av. 4 n. 72 gr. F,, j aam, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebs. Bsldstante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab, Aan., te Amsterdam. Verwacht W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, d6 Compagnie générale de Pablicité éfcrangère G. L. Daube &Oee., John F. Jonxö, opvolger. Antveïiteffitttëm moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Ej] deze oonrsnt behoort een Bijvoegsel, dat hun, die het niet geljjk met hot hoofd blad ontvangen, zoo spoedig, mogeljjk zal worden gezonden. Middelburg 10 Juli. Bjj kon. besluit: is benoemd tot notaris binnen het arr. 's-Her- togenbosch, ter standplaats Andel, P. Lodder, candidaat-notaris te Meerkerk; en is G. E. A. van Hall, directeur der Prins Hendrikstichting te Egmond aan Zee, benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau. In het Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde van 22 Juni wordt door Prof. A. P. Fokker het volgende medegedeeld. Na vele vergeefsche pogingen, om voor huis- leidingen een beter en onschadelijker materiaal dan lood te vinden, is men genoodzaakt geweest looden buizen te tolereeren, en meende men dit te mogen doen op grond van het feit, dat drink water, dat slechts een matigen graad van hard heid bezit, geen lood oplost. Bjj tal van water leidingen is dit laatste inderdaad gebleken; toch is de hardheid van het drinkwater geen zaak, waarop men zich onvoorwaardelijk verlaten mag. Dit bleek mjj, toen ik het drinkwater onder zocht van iemand, die al eenige jaren aan rheumatisehe pjjnen van onbekenden aard had geleden. Dat drinkwater, dat per liter 22 milligram kalk bevatte, bevatte inderdaad lood, en de oorzaak was geen andere, dan dat de buis, die naar de kraan in de keuken voerde, achter de keukenkachel gelegd was, zoodat, als deze laatste gestookt werd, het water daarin werd verwarmd. Proefnemingen met oude, d. i. gebruikte, looden buizen, die bg gewone temperatuur geen lood aan het water afgeven, leerden mg, dat, bg ver warming tot 35 a 40°, water, dat er eenige uren in stond, wel degelgk loodhoudend werd en dikwgls een loodgehalte van eenige milli grammen per liter. Het bleek mg, bg navraag, dat bg den aanleg van huisleidingen de bui zen bg voorkeur langs verwarmde plaatsen worden gelegd met bet oog op het gevaar voor bevriezen. Het komt mg echter voor, dat zoolang geen onschadelijker materiaal voor huisleidingen gevonden zal zjjn, met het oog op het gevaar voor loodvergiftiging, met die gewoonte moet worden gebroken. I^etteren en Kunst. Maandag herdacht te Breda de heer A. Stenz, kapelmeester bg de stafmuziek van het 6e reg. inf., den dag, waarop hg vóór 25 jaar als zoodanig in dienst trad. De jubilaris ontving van verschillende vereenigingen, alsook van de stafmuziek en particulieren prachtige ge schenken, terwjjl hem door twee harmonieën een serenade werd gebracht. De jongst verschenen 3e aflev. van deel 511 der 2e serie van het Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig Ge nootschap bevat: aanteekeningen op Veth's Java, deel HI, door W. de Wolft' van Wester rode, (slot); het maritiem onderzoek van den Oost-Indischen archipel, door prof. dr C. M. Rianiets over een vindplaats van fossiele planten en dieren bg Sonder in de Minahassa (Celebes); door S. H. Hoorders, (met kaart) de eerste Nederlandsche handelsonderneming op Oost-Indië en Cornelis de Houtman, door prof. dr H. C. Roggemededeelingen, (Colum bus); nieuwe uitgaven en het verslag van de 78e algemeene vergadering. ONDERWIJS. Bg het eerste toelatingsexamen voor het gymnasium alhier, Maandag en Dinsdag ge houden, werden tot de eerste klasse toege laten J. Bolle, J. Hejjse en H. A. A. Sietsen Aan twee adspiranten werd her-examen opge legd. Een candidaat voor de derde klasse werd afgewezen. Door collator en van het Klaas Tigler Leen te Leeuwarden zgn tot beneficianten van dat leen benoemd E. van Kammen, leerling 3 e kl. van het gymnasium te Haarlem, en J. C. Kielstra, leerling 5e kl. van het gymnasium te Middelburg. Benoemd tot onderwjjzer met hoofdakte en aanteekening voor de Franscbe taal aan de Waalsche diaconieschool te 's Gravenhage de heer A. K. A. Du Pré, thans onderwgzer aan een Christ, school te Ylissingen. Tot onderwgzer te Schiedam is benoemd de heer W. F. K. van Overbeeke, thans .R i 11 h e m. Ha gedaan overgangsexamen zgn aan de rjjksJandbon weehool te Wagen in gen o. a. be vorderd van klasse B II naar B III P. Leen- houts van Koudekerke ('t Zand) en B. J. Winkelman van Ylissingen. Ter benoeming van een hoofd der open bare lagere Bchool te Zierikzee, in plaats van den eervol ontslagen heer H. J. Bastmeger. bestaat de voordracht uit de heeren S. de Graaf, te Sluiskil, P. W. van Gelderen, te Tiel, J. Th. Schuhmacher, te Zand voort, F. G. van den Berg, te Bruiniase en F. J. Bruggeman te Alkmaar. Yoor een onderwgzer aan dezelfde school de voordracht samengesteld uit de heeren A. Geluk te Dreischor en L. M. Marx te Nieuwe Tonge. UIT STAD EN PROVINCIE Onder voorzitterschap van den heer Herm. Sngders werd Dinsdagavond in het eigen lokaal van Ons Huis alhier de eerste jaarljjksche algemeene vergadering gehouden van leden, begunstigers en belangstellenden in deze stichting. Een twintigtal personen woonden de bg een komst bg. De voorzitter deed mededeeling dat mevr. Yan Berlekom en mej. Lambrechtsen na de vorige vergadering zitting genomen hebben in het bestuur. De laatste heeft, wegens haar vertrek naar elders, echter haar functie weder nedergelegd. De voorzitter bracht haar hulde voor wat zjj in het belang van Ons Suis heeft gedaan. Daarna werd lecture gegeven van het ver slag over het afgeloopen jaar. Uit dit ljjvig stuk, dat gedrukt en verspreid zal worden, bleek dat de stichting succes heeft en dat matige verwachtingen overtroffen zgn, zoo wat het bezoek betreft als wat aangaat den geldeljjken en persoonlijken steun van het publiek. In het verslag werden achtereenvolgens de verschillende onderdeelen behandeld. De lees zaal werd goed bezocht,gemiddeld dageljjks door een twintigtal weetgierigen. Des Zaterdags en Zondags is 'ter het drukst en de bezoekevs behooren grootendeels tot hen, voor wie de zaal is ingericht. De bibliotheek, die daar aanwezig is, telt reeds 282 nommers. Bjjna iederen avond werd een verstel- en knipcursus gegeven.- Het bezoek eraan was vrjj trouw en de resultaten waren bevredigend. De zangcursus telde 17 deelneemsters; ook die had succes. Aan de cursussen in de beginselen van staatstoezicht en wat betreft de geschiedenis der arbeiderB-beweging werd door enkele man nen deelgenomen. De clubs voor meisjes en jongens, waar lessen in de Nederlandsche en vreemde talen, i n schrjjven en rekenen werden gegeven, waren vrg talrjjk bezocht. Van de gelegenheid om kosteloos rechtsge leerde adviezen te ontvangen werd weinig gebruik gemaakt. De voorzitter was de tolk der vergadering, toen hg den secretaris, den heer Wibaut, een woord van dank bracht voor de samenstelling van het uitgebreid verslag. De rekening over het afgeloopen jaar, in ontvang en uitgaaf f 7601.72 bedragende, met een goed saldo van f 49.78, werd onderzocht en goedgekeurd. Onder de ontvangsten hoorden wjj noemen giften f 5000, bjjdragen begunstigers f 320, idem leden f 309 en idem belangstellenden f 118. Onder de uitgaven kwam een post voor kosten van inrichting ad f 1761.15®. Nadat den penningmeester, den heer jhr mr L. Schorer, dank was gebracht voor zgn veel- omvattenden arbeid en zgn zorgvuldig beheer, werd overgegaan tot de benoeming van een lid van het bestuur ter voorziening in de vacature, ontstaan door het vertrek van mej. Lambrechtsen. Gekozen werd mevr. De LiefdeCramer met 19 stemmen. Op mej. M. A. van der Harst, die door het bestuur met de benoemde was aanbevolen, werden 6 stemmen uitgebracht. De voorzitter sloot de vergadering na er op gewezen te hebben dat de sombere voorspellin gen, ten opzichte van Ons Suis gedaan, dooi de ervaring schitterend zgn gelogenstraft. Hij beval de belangen der stichting bg alle belangstellenden aan en sprak de hoop uit dat velen, die zich nu nog ver van haar honden binnen een niet te lang tijdsverloop, als lid of belangstellende zullen toetreden. Het bestuur zal nog gaarne meerderen steun ontvangen. Van de werf de Volharding der firma Den Bouwmeester, Borsius en Van der Lejjé J alhier ie met goed gevolg te water gelaten een jjzeren zeilaak, genaamd Paulina Juliana, groot 85 last, voor rekening van BchipperL. J. Stenger alhier, en daarna de kiel gelegd van een clipperscheepje voor rekening van schipper H. Schot te Bergen op Zoom. Heden ochtend sprong zekere M., werk man, wonende op het Zand onder de gemeente Koudekerke, met de tram van 5.20van Middelburg vertrokken, nabij de keersluis te Vlissingen van het nog in beweging zgnde voertuig. Hg kwam met het hoofd tegen den muur van de keersluis terecht zoodanig dat hg be wusteloos liggen bleef. Met de tram van zes uur werd hg naar Middelburg en daarna naar zgn woning vervoerd. Dinsdag morgen te half elf ure is door dezelfde tram, die om 10.15 uit Middelburg was vertrokken, te Souburg een met hooi beladen wagen aangereden, tengevolge waar van deze omkantelde. De schade aan de tram bepaalt zich alleen tot het breken van een glasruit, terwgl de boerenwagen gedeelte lik gekraakt is. Heden morgen wilde te Vlissingen de twaalfjarige zoon van een kermisreiziger op den bok van hun wagen klimmen, toen hg achterover viel en het voorwiel van den wagen over een zgner beenen ging. In eene nabjjzgnde herberg gebracht, werd j door een geneeskundige onderzocht, die hem per brancard naar het gasthuis deed ver voeren. Op de schietbaan in de Oranjebosschen zal Vrjjdag 19 Juli door de Vereeniging Nut- en Aangenaam te Oosbkapelle een huishoudelijke wedstrijd worden gehouden. Tot deelneming aan de vrjje banen, die aan dezen wedatrjjd zulie.ï' «ortibn toegevoegd, zgn uitgenoodigd de zustervereenigingen in Zeeland. Door het muziekkorps der dd. schutterij van Middelburg werd Dinsdag avond in den tuin der sociëteit Van ongenuchten vrij te Goes een tameljjk druk bezocht concert gege ven. Het programma, bestaande uit een keur van stukken, werd, naar men ons schrjjft, goed uitgevoerd. Het slotnummer Trompettes et Tambours, Militaire Marsch van den kapelmeester, den heer Morks, werd op aanhoudend applaus ge bisseerd. Het korps speelde zeer accuraat en vormde een goed geheel. Al liet nu en dan de zui verheid wel eens te wenschen over, over het algemeen viel het degelgk optreden van het korps zeer te prgzen en onze berichtgever roept het van harte een tot weerzien toe. Dinsdagavond werd op het slot Ostende te Goes een algemeene vergadering gehou- van de Vereeniging tot het regelen en be vorderen van volksvermaken. Slechts 12 per sonen, waarvan 9 bestuursleden, woonden haar bg. Uit de gedane mededeelingen bleek dat het ledental van 170 is gedaald tot 130. De ont vangsten bedroegen in 1894 f 135.50 en de uitgaven f 179.25, zoodat er een tekort is van f 43.95®. De heer P. van der Meulen, aan de beurt van aftreding als bestuurslid, werd met 11 stemmen herkozen en nam de herbenoeming aan. In de twee vacatures in het bestuur werd voorzien door de benoeming van de heeren mr P. L. van Eeten met 10 en W Temperman met 7 stemmen. het bestuur bestaat het voornemen om op 2 Augs., den verjaardag van H. M. de koningen-regentes, een dag- en avondfeest te organiseeren en tot deelneming daaraan alle muziek-, zang- en gymnastiek-gezelschappen uit te noodigen. Ook werd nog gesproken over een festival, een vlieger-wedstrgd enz. Het bestuur zal overwegen of er gelegenheid is dezen zomer nog iets van dien aard te doen plaats hebben. Terwgl in den laatsten tjjd houtvlotten, van Dordrecht komende en voor Antwerpen bestemd, geregeld met eene sleepboot derwaarts werden gesleept, kwam Dinsdag te Hans- weert een dergelijk vlot van Dordrecht aan met twee man in een roeiboot, die het al roeiende hadden aangebracht. Uit Colgnsplaat schrjjft men ons St. Jan is voorbjj, en hoewel sommige land bouwers, die vlas voor eigen rekening hebben gegaard, dit verkochten, andere kunnen wegens de slapte in den handel niet eens meer zoo veel krjjgen, als hun vroeger geboden is. De prgzen varieeren van f 50 tot f 135 per 41.68 A. Met de boerenkoopdagen is het deze maand zeldzaam druk. Op dit ©ogenblik staan er vjjf geaunonceerd en een is er nog in 't ver schiet. Liefhebbers van vee kunnen hunne gading doen. De rechtbank te Zierikzee heeft ver oordeeld C. G. aldaar, beklaagd van bedrie- geljjke verkorting van de rechten zjjner schuld- eischers, tot 9 maanden gevangenisstraf: de eisch was l1/. jaar; en H. B., aldaar, wegens bedriegeljjke bankbreuk tot een jaar gevan genisstraf. In de Dinsdag te Axel gehouden raads zitting werd met 6 tegen 4 stemmen aange-: nomen het voorstel van den heer P. Dieleman j om den Graafjansdjjk voor rekening der ge meente te begrinten. Voor stemden de heeren Dregmans, Wol- fert, Dieleman, Van Hoeve, Smies en Koster; tegen de heeren Jansen, Wegns, Lamaitre en de voorzitter. Met algemeene stemmen werd ingewilligd een verzoek van de zangvereeniging Oefening kiveekt Jcunst om in een lokaal der openbare lagere school hare repetitiën te mogen houden. Op voorstel van den voorzitter werd beslo- j ten om, ingevolge een schrgven van den rijks archivaris te Middelburg tot opzending van het archief der gemeente Axel, hiertoe nog niet over te gaan, tenzg het rjjk opzending gelast IVederlandscIte maatschappij tot bevordering van Kijverlieid. Zierikzee, 9 Juli. Na afloop van het concert in Parklust zgn Maandagavond directeuren en afgevaardigden in de sociëteit de Vereeniging onder het aan bieden van den eerewjjn verwelkomd door den heer baron De Vos van Steenwgk. De Dinsdag gehouden algemeene vergade ring werd geopend door den voorzitter den beer J. F. W. Conrad, met een rede, waarin zgn mede-directeuren en den afgevaar digden welkom toeriep in Zierikzee, nage noeg de eenige stad in Nederland, die door haar eigenaardige ligging op het eilaod SchouwenDuiveland met zjjne 23600 inwo ners, vooralsnog niet aan het spoorwegnet is Een eerbiedige hulde - bracht spreker aan de nagedachtenis van den te Haarlem den 22en Febr. 1895 overleden oud-voorzitter der Maat- schappgjdr D. de Haan, en hg sprak met groote erkentelijkheid van de uiterste wilsbeschikking van wjjlen het lid van verdienste dr A. Vrolik, die een som van f 3000 aan de Maatschappij toebedacht met de bepaling dat zjj besteed zal worden ten nutte van het Museum van Kunstnijverheid, waarvan hg de stichter was. Spreker herinnerde vervolgens aan de meest beteekende handeling der Maatschappij in het afgeloopen jaar, het vereenigen van alle be langstellenden in - en belanghebbenden bjj het Vakonderwgs en de Vakopleiding voor toekomstige werklieden in Nederland tot een Nationaal Congres, waartoe de Alg. Vergade ring van 1894 het besluit nam. De Voorzitter heeft toen in zgn openingsrede op de beteeke- nis van dit onderwerp gewezen en nadat door hem was aangetoond dat bekwaamheid van den werkman een groote rol bjj de tegenwoor dige voortbrenging vervult, dewjjl de spier kracht meer door mechanische kracht wordt vervangen, wees hg er op dat de opleiding van den werkman een groot maatschappelijk belang is. Zooals men weet, is het Congres in twee zittingen, elk van twee dagen, in de maanden April en Juni 11. te Amsterdam gehouden. De genomen besluiten wjj zen allen op de nood zakelijkheid, dat den toekomstigen werkman de gelegenheid moet verschaft worden om in het door hem beoefend vak den hoogst moge- ljjken graad van bekwaamheid te bereiken, teneinde in elk geval den buitenlandschen mededinger het hoofd te kunnen bieden, wel vaart in zgn gezin te brengen of te behouden en de Nederlandsche ng verheid te verheffen. Verwijzende naar de beide voorstellen, die als resultaat van het Congres door directeuren op de punten van beschrjjving voor deze alge meene vergadering werden gebracht, wees spreker er op, dat ook daarbjj op den voor, grond staat de overtuiging, dat de werkman die bekwaam is in zgn vak en het in al zgn onderdeelen verstaat, niet te vergeefs naai werk zal zoeken, hetzjj op de plaats zgner inwoning hetzjj elders. Het zgn dan ook in den regel de in hun vak onbekwame werk lieden of zjj die geen degelgk vak verstaan: die de groep der werkloozen vormen. Neen, zeggen sommigen, de groep der werk loozen is ontstaan door gebrek aan werk voor de talrjjke arbeidersbevolking in Nederland en slechts werkverschaffing van staatswege kan daarin verbetering brengen. In éen adem wordt daaraan toegevoegd »de droogmaking der Zuiderzee zal dat sociale vraagstuk in be vredigenden zin oplossen". Besluit men daar toe, dan is zeggen zjj, die nu aan 't woord zgn in groote mate paal en perk gesteld aan de werkloosheid in Nederland; de droog- aking der Zuiderzee beteekent in de naaste toekomst uitvoering van openbare werken op groote schaal, daarna bebouwing van den drooggelegden bodem, en als gevolg daarvan de werkloosheid gebreideld en de welvaart van den arbeidenden stand vermeerderd. Zou dat alles inderdaad juist zgn? vroeg spreker. Als ingenieur heeft hg met de meeste be langstelling de ontwerpen ter uitvoering van bet grootsche denkbeeld gevolgd of persoonlijk daaraan medegewerkt, en zonder zich thans in deze vergadering te begeven in een beoor deeling, of het doel moet bereikt worden door het al dan niet leggen van den kostbaren af- sluitdam met al de daaraan in de uitvoering verbonden onzekerheid in 't verschiet, aarzelt bjj geen oogenblik te verklaren, dat het hem, van het standpunt van ingenieur, zeer zou erheugen, wanneer dat groote werk tot roem van onze Nederlandsche waterbouwkundigen werd tot stand gebracht. Doch de meening, dat door de uitvoering van het werk de steen der wjjzen in het vraagstuk der algemeene werkverschaffing zal gevonden zgn, deelt spre ker volstrekt niet. De in zgn vak onbekwame werkman en arbeider zullen aan de uit te voeren werken, en later bij de bebouwing van den grond, het levensonderhoud voor zich en hun gezin niet kunnen verdienen. Om dit nader aan te duiden, herinnerde spr. aan den aard van de werken, zooals die ten vorigen jare in het verslag der Staats commissie overeenkomstig het ontwerp der Zul- derzeevereeniging werden aanbevolen, en die in hoofdzaak omvatteneen 29.300 M. lang© afaluitdjjk van de Ewjjcksluis in Noord-Hol land over Wieringen naar Fiaam in Friesland; twee schut- en 30 uitwateringsluizen op Wie- ringen met woningen voor het personeel, be nevens een toeleiding en afvoerkanaal van 1000 M. breedtevier djjken, te zamen 172.100 M. lang, tot het omringen van 194.410 hecta ren vruchtbaar landde bouw van atoomwerk tuigen met een gezamenlgk vermogen van 16.930 waterpaardekracht. De kosten van al deze werken, uit te voeren 33 jaren, zjjn geraamd op 190 millioen, waaronder begrepen zgn, tot aanleg van den afsluitdjjk in 9 jaren, ruim 36 millioen. Na de droogmaking der polders, moet de bodem ter bewoning geschikt gemaakt, ver kaveld en in cultuur gebracht worden. Aan de 27 leden der staatscommissie was 3 vraag gesteld, of een afsluiting en een droogmaking van de Zuiderzee op een wijze als door de Zuiderzee-vereeniging is voorge steld, in 's lands belang behoort te worden ondernomen. Deze vraag beantwoordden 21 leden in toestemmenden, doch 6 leden inont- kennenden zin, en deze laatsten grondden in hoofdzaak hun bezwaren ep de groote finan- cieele verplichtingen, die het uitvoeren der geheele onderneming met zich zal brengen, en op de onzekerheid van haar oeconomische uitkomsten. Allen daarentegen waren van meening dat het antwoord op de vraag, op welke wjjze het werk tot uitvoering moet worden gebracht, be hoort te luiden door den staat op den voet, in het verslag vermeld. Aangenomen nu dat het werk in overeen stemming met de meening van de meerderheid der commissie werd uitgevoerd, dan rjjzen de vragenwelke voordeelen zal de werkman daarvan trekken zal zgn loon verhoogen zul len tal van arbeiders daar werk vinden Ruim een jaar vóór het verschjjnen van het verslag der staatscommissie had spreker, in een voordracht te 's-Gravenhage gehouden over de droogmaking der Zuiderzee, over het vraagstuk zgn meening gezegd, hierop neerkomende dat ongetwjjfeld aan zoodanige werken vele be kwame, in hun vak ervaren technici, arbeiders, rjjswerkers, steenzetters, schippers enz. gedu rende vele jaren en na de drooglegging ook landbouwers werk zullen vinden. Maar men moet zich omtrent het vraagstuk der werkver schaffing geen overdreven voorstelling maken, want veel arbeid wordt thanB door werktuigen verricht, en alleen bekwame, hun ambacht ver staande werklieden zullen tjjdens de uitvoering der djjken en droogmakerjj werk vinden en de men8chen, die tot dat doel zich in of langs de nieuwe provincie vestigen, missen de kennis en geschiktheid om ze later te bebouwen. Het groote sociale vraagstuk der werkverschaffing wor dt dus door de verovering der twaalfde Ne-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1