Middelburg 22 Juni.
- FEUILLETON.
DB ATALIK,
BIJVOEGSEL
VAN DE
VAM
Maandag 24 Juni 1895, no. 146.
Kan liet mond- en klauwzeer uit
Wederland geweerd worden
Het mond- en klauwzeer, liier te lande ook
wel muilplaag, pootplaag of tongblaar genoemd,
ia eene sedert langen tjjd bekende ziekte;
zelfs Grieksche schrpvers maken er in hunne
werken over paardenkennis en geneeswpze
reeds gewag van. In deze eeuw kwam die
ziekte in alle Europeesche staten veelvuldig
voor, alsook in Nederland. In de wet van 20
Juli 1870 weid het mond- en klauwzeer niet
onder de besmettelijke veeziekten opgenomen,
omdat de ziekte gemakkelijk te genezen en
het sterftecijfer zeer laag is, en dewjjl ook in
andere Staten van Europa de ziekte niet onder
de besmettelijke veeziekten werd gerekend.
Toen het aan het veeartsenjjkundig staats
toezicht door het nemen van krachtige en
doortastende maatregelen gelukte, de besmet
telijke longziekte in het spoelingdistrict ge
heel uit te roeien, wat door velen voor eene
onmogelijkheid werd gehouden, begon men
weder hoop te krpgen, dat onze zoo bloeiende
veehandel op Engeland zou heropend worden.
Voor de landbouwers van Holland's Noorder
kwartier was dit van groot belang. De Noord-
Hollandsche maatschappij van landbouw stelde
dan ook alle pogingen in het werk om den
invoer van levend vee naar de verschillende
markten van Engeland te verkrijgen en ver
zocht onze regeering die pogingen kracht
dadig te steunen. Spoedig werden door onzen
gezant te Londen daarover onderhandelingen
met de Engelsche regeering aangeknoopt.
Deze bleek echter niet gemakkelijk te
bewegen om tot dien stap over te gaan.
Immers, er werd eene weigering ontvan
gen, op grond dat het mond- en klauw
zeer in ons land heerschte. En zoolang dit
het geval was en genoemde ziekte niet onder
de besmettelijke veeziekten werd opgenomen,
kon van eene toelating geen sprake zjjn. De
NederlandscUe regeering aarzelde dan ook geen
oogenblik om ook deze grieven weg te nemen
en het mond- en klauwzeer, benevens het
kwaadaardig klauwzeer der schapen werden
onder de besmettelijke veeziekten opgenomen.
Krasse maatregelen werden genomen in het
belang der gezondheid van onzen veestapel en
wel met dit gunstig gevolg, dat ons land ge
heel vrjj was van mond- en klauwzeer.
Weder werd de Engelsche regeering verzocht,
den invoer van levend vee uit ons land te
willen toestaan. De doorvoer van de Duitsche
schapen moest thans dienen als stok om
den hond te slaan. Om die belemmeringen
uit den weg te ruimen werd dan ook de door
voer van Duitsche schapen verboden. Nu wa
ren alle hinderpalen, die een weigerend ant
woord hadden uitgelokt, uit den weg geruimd.
En toch kostte het nog veel moeite, eer En
geland zich verwaardigde om Nederland den
vrjj en invoer van levend vee naar de Londen-
sche markten toe te staan. Het Hollandsch
vee werd tegen verbazend hooge prjjzen opge
kocht, om naar Engeland vervoerd te worden,
wat natuurljjlr tengevolge had, dat de Hol-
landsche boeren goede zaken maakten. Niet
lang zou echter die gulden-tjjd duren. De
rpke landlords zagen het met leede oogen aan,
dat veel vee uit Holland naar Engeland werd
ingevoerd en daardoor hun vee in prjjs daalde.
Niet te verwonderen was het dus, dat deze
lieden niet stil zaten en met Argus oogen den
Nederland8Cken veestapel gade sloegen, om
bg de minste reden van de Engelsche regee
ring te eischen den invoer van vee uit ons
land te verbieden. Zeer spoedig, maar al te
spoedig werd hun wensch vervuld. Een geval
van mond- en klauwzeer werd te Vaals in
Limburg geconstateerd, een plaatsje aan de,
Duitsche grenzen gelegen en waaruit hoege-
Uit het Duitsch.
VAN
A. VON SUTTNEB.
VIERDE HOOFDSTUK.
In het hoofd van Kabarty liep alles dooreen,
alsof hg de koorts had. Ali had zich aan
zpne schikking onderworpen en zpn intrek bp
Alexy genomen, maar er had een onderhoud
tusschen pleegvader en pleegzoon plaats ge
had, waarin Ali verklaard had nooit iemand
anders dan Zilicka te zullen huwen.
Dit denkbeeld alleen deed Kabarty sidderen
van angst Hp, die den knaap had op
gevoed, die hem had ingewjjd in alle wetten
en plichten van zpn stam, die thans om de
kroon op zpn werk te zetten, een roof ge
pleegd had, die nog erge gevolgen voor hem
kon hebben hp zou de schande be
leven dat Ali een huwelpk beneden zpn
stand deed en dat nog wel met zpn eigen
dochter. Daarin lag juist de grootste schan
de! Volgens Tscherkessen opvatting
was het zelfs een misdaadWie was
hp, Kabarty Had lhp het recht zich in te
dringen in een geslacht, dat even ver boven
hem stond als de Elbrus? In den tpd toen
Mehmed Schendars vader nog leefde was bp
naamd geen vee naar Engeland wordt vervoerdr
Het duurde dan ook niet lang of de invoe
van vee naar Engeland werd verboden. Door
het nemen van goede voorzorgsmaatregelen
bleef de ziekte tot eenen stal beperkt. In Ne
derland werden weder ernstige pogingen aan
gewend om opnieuw den vrpen invoer van
vee naar Engeland te verkrpgen. Dit had
eindeljjk tengevolge, dat werd toegestaan het
vee levend in te voeren maar alleen dan, wan
neer het acht dagen op de boot in quarantaine
had gelegen, wat natuurljjk wegens de hooge
kosten, die daaraan waren verbonden, gelpk
stond met eene weigering. Eindelpk werd de
invoer van vee geheel en al verboden, omdat
op de Duitsche en Belgische grenzen steeds
het mond- en klauwzeer heersohte.
Als wp zien, hoe onze regeering steeds al
het mogelpke gedaan heeft, om den vrpen in
voer van vee op Engeland te kunnen verkrp
gen en dien te behouden, en ala wp dan tevens
waarnemen, hoe deze moeite beloond wordt,
door het zoeken en aanwenden van allerlei
uitvluchten om toch de zaak te doen misluk
ken, dan zou het dwaasheid zpn er aan te
denken, dat voor ons land nog wel ooit de
gelegenheid zal worden opengesteld, ons vee
levend aan de Engelsche markt te brengen-
Dewpl het mond- en klauwzeer steeds op de
Duitsche en Belgische grenzen bleef heerschen,
en men meende, dat het van daar naar Neder
land zou kunnen worden overgebracht, werd
er aan de grenzen steeds een waakzaam oog
gehouden. De invoer van slachtvee en varkens
werd verboden. Deed zich op veertig kilo
meter van de grenzen een geval van mond
en klauwzeer voor, dan werden onze grenzen
gesloten voor het weiden van vee en den in
voer van mest. De eerste représaille-maatre
gel, door België genomen, was het verbod van
invoer van varkens. Intusschen zaten de grens-
boeren ook niet stil. Tal van adressen wer
den gezonden aan de Kamers en de Provin
ciale Staten, den onhoudbaren toestand der
grensboeren Bchetsende. De pers trok party
voor de grensboeren en door leden van den
Senaat en de Tweede kamer werd de toestand
aan de grenzen voor den Minister blootge
legd. België, dat slechts in 1865 de grenzen
heeft gesloten wegens de veepest en sedert
altpd voor onzen veehandel open bleef, ook
toen bp ons volop de besmettelpke longziekte
heerschte, dat zelfde België Bluit in 1892 zpne
grenzen voor onB vee, omdat er in Nederland
mond- en klauwzeer heerschte. Was vroeger
het sluiten der Belgische grenzen slechts een
représaille-maatregel, dit jaar schjjnt het maar
al te zeer een protectionistische zet te zpn
in navolging van Engeland. In bpna alle
Belgische couranten leest men tegenwoordig,
dat men de grenzen moet gesloten houden,
want dat alle gevallen van mond- en klauw
zeer, die in België voorkomen, ontstaan zpn,
doordien niet besmet Belgisch vee met besmet
vee, uit Nederland afkomstig, in aanraking
was weest
Uit het aangehaalde zal het voor een ieder
wel duidelpk zpn, dat het de protectionistische
neigingen onzer naburen zpn, die hen aan
sporen onder alle omstandigheden den invoer
van ons vee te belemmeren. Er blpffc ons alzoo
niets anders over, willen wp België, Frankrpk
en Duitschland weder geopend zien, dan te
trachten door krachtige maatregelen ons van
het mond- en klauwzeer te bevrpden en daar
om stel ik de vraagKan het mond- en klauw
zeer uit Nederland geweerd worden?
De ondervinding der laatste jaren heeft ons
geleerd, dat het mond- en klauwzeer van tpd
tot tpd ook in die landen heerscht, waar alle
invoer van levend vee ia verboden, en die door
een breeden waterstroom van het vaste land
zpn afgesloten, bpv. Engeland, Het mond- en
klauwzeer stoort zich noch aan vee-opzichters,
noch aan sanitaire cordons; maar breekt dan
hiei dan daar uit, zonder dat men maar met
eenige zekerheid de oorzaak van het ontstaan
der ziekte kan te weten komen. De oorzaak
daarvan ia, dat de ziekte niet uitsluitend ont
staat door besmetting, zooals nog vele des
kundigen meenen, maar dat het mond- en
klauwzeer eene miasmatische-contagieuse ziekte
is, zoodanig hier slechts sporadisch voorkomt,
en als eene ziekte alzoo, die ontstond door
tellurische en wellicht nog andere tot hiertoe
onbekende invloeden en die ook door smetstof
op andere dieren kan worden overgebracht.
Het ontstaan der ziekte te verhinderen is
alzoo eene onmogelpkheid, wat in de laatste
een gewone slaaf geweest, zelfs een van den
laagsten rang, tot dat zpn heer hem, als be-
looning voor gewichtige diensten, de vrjjheid
schonkmaar dit kon toch den onoverkome-
lpken scheidsmuur tusschen den vorst en den
lpfslaaf niet wegnemen.
Onmogelpk! onmogelpk! Mehmed Schendar
zou het recht hebben om hem met zpn ge
heel en stam te vernietigen.
Men had hem een niet genoeg te waardee-
ren vertrouwen geschonken, hem boven de
edelen uitverkoren, door hem tot Atalik te
kiezen en zou hp dat nu op die wpze
beloonen Nooit I Hp klemde de tanden op
elkaar en liep als een getergde wolf het bosch in.
En als hp nu aan het geroofde meisje dacht
Hp had zich die oplossing heel anders voor
gesteld volgens zpn opvatting had Ali blpde
moeten instemmen en regelrecht met hem
naar zpn vader gaan, om dezen de heugelpke
tpding te brengen, die dan onverwpld een
vertrouwde karavaan naar Abschasiën zou
zenden, om den vader der geroofde bruid
te verzoenen met geschenken, in den vorm
van paarden, buffels, schapen, voortbrengselen
van den bodem en wapens.
Hoe schoon had toch alles kunnen worden
en nu had het snoode toeval gewild dat al
die heerlpke droomen in rook vervlogen. Wat
moest hp nu met dat vreemde meisje beginnen?
Hare bloedverwanten zouden zeker alles in
het -werk stellen om haar op te sporen, 'tgeen
epidemie genoegzaam is geblekenwel kunnen
wp door het nemen van goede voorzorgsmaat
regelen zorgen dat de ziekte niet epidemisch
wordt maar tot enkele stallen beperkt blpft
en wel door het nemen van de volgende maat
regelen
1°. Tpdige aangifte en opstallen van ge
zond en ziek vee en van het vee, dat met het
besmette vee is in aanraking geweest.
2°. Berooking van het erf.
3°. Desinfectie der stallen en van het
schoeisel bp het verlaten van een besmetten
stal of erf, vee-stallingen, markten,.vee-terreinen
en vee-wagens.
4°. Schadevergoeding voor het opstallen
van gezond en ziek vee.
5°. Keuring van vee door deskundige vee
artsen op markten en vee-verkoopingen, alsook
op die plaatsen waar vee naar andere plaatsen
of provinciën of naar het buitenland wordt
vervoerd.
De ondervinding der laatste jaren heeft mp
geleerd, dat de besmettelpkheid van het mond
en klauwzeer in de boeken, welke daarover
handelen, zeer wordt overdreven, en dat men
door het nemen van bovengenoemde maat
regelen bpna steeds de ziekte tot éen stal kan
beperken, wat ik door eenige voorbeelden wil
staven.
In het jaar 1892 constateerde ik het mond
en klauwzeer onder het vee van de wed. Yan
den Broecke te Koewacht. Sedert een jaar
was er geen vreemd vee aangekocht; vreemde
kooplui waren niet op het erf geweest. De
koeien waren een paar dagen te voren nog
in aanraking met vee, dat in een aanpalende
weide liep. De varkenshokken stonden in de
onmiddellijke nabpheid van den koestalde
varkens bleven van de ziekte verschoond, als
ook het vee, dat met het besmette vee in
aanraking geweest was. In 1894 constateerde
ik het mond- en klauwzeer bp den landbouwer
Ed. de Yleeschhouwer te Koewacht. Geen
vreemd vee was aangekocht; vreemde kooplui
waren niet op den stal geweest. Twee dagen
vóór het constateeren der ziekte hadden deze
koeien en die van de wed. Dierick elkander
nog staan likken. De varkenshokken paalden
aan den koestal. Ook hier bleef het bp éen
koppel en werden de varkens door de ziekte
niet aangetast.
Een maand later constateerde ik mond- en
klauwzeer onder het vee van I. van Hasselt
te Zuiddorpe. Oorzaken van het ontstaan der
ziekte onbekend. Dit vee was vier dagen voor
het constateeren der ziekte nog in aanraking
geweest met een honderd stuks Belgisch vee,
dat gezamenlpk was naar huis gekomen. Het
vee van Fr. de Munck, dat twee dagen daarna
met het vee van L van Hasselt was in aan
raking geweest, werd besmet. De varkens
van Fr. de Munck bleven van de ziekte ver
schoond. De varkenshokken stonden aan den
overkant van den mestput. Een zeug met
biggen van I. van Hasselt kreeg het mond
en klauwzeer en wel door de volgende onop
lettendheid. Zoodra door mp op eene hoeve
het mond- en klauwzeer wordt geconstateerd,
geef ik dadelpk order dat meiden of knechts,
die met het voederen der varkens belast zpn,
in geen geval in het varkenshok mogen komen,
tenzp zp schoeisel en handen goed hebben
gedesinfecteerd, en dat het eten. der varkens
in geen emmer mag worden gedaan, waar de
koeien uit gedronken hebben, alsook niet in
melkemmers. Als het eenigszins mogelpk is,
wordt een persoon met het voederen der var
kens belast en deze mag niet in den koestal
komen. Dit alles wordt hier stiptelpk ten
uitvoer gebracht onder de meest welwillende
medewerking der landbouwers. Bp den land
bouwer I. van Hasselt was de meid met de
verzorging der varkens belast. De baas en
nog een persoon behandelden de koeien. Toen
hp op zekeren dag daarmede bezig was, be
gonnen de biggen der zeug Bchxikbarend te
schreeuwen, doordien er een paar onder haar
lagen. Onbedacht sprong de baas ter hulp en
twee dagen daarna had de zeag mond- en
klauwzeer. De biggetjes zpn allen tengevolge
der ziekte gestorven. Niettegenstaande er
dagelpks een honderd stuks Belgisch vee heen
en terug voorby de twee besmette hoeven
werden gedreven, bleven ze verschoond van
het mond- en klauwzeer. De Belgische regee
ring sloot de grenzen niet, alhoewel de twee
besmette hoeven in de onmiddelpke nabpheid
der grenzen waren gelegen.
Nog veel meer dergelpke gevallen zou ik
ongetwpfeld binnen kort zou gelukken en dan
wee over Kabartyen zelfs over Mehmed
Schendar. In den beginne had de Atalik ge
tracht zpn pleegzoon te overreden en hem de
onmogelpkheid van een huwelpk met Zilicka
te doen inzien maar Ali was niet te over
tuigen. De pleegvader bewees hem zelfs dat
hp met dien roof, niet alleen zpn eigen hoofd,
maar ook dat van zpn vorst op het spel ge
zet had, doch Ali bleef halsstarrig antwoorden
dat hp dit gevaar niet kon afwenden. Waar
om had Kabarty hem niet in tpds zpn voor
nemen meegedeeld, dan zouden al die onaan
genaamheden voorkomen zpn.
Ten slotte zocht de Atalik de goden op zpn
hand te krjjgen. Drie dagen en nachten
achtereen offerde hp en zond gebeden
omhoog maar alles te vergeefsOok
de hemel wilde zich niet met de zaak inlaten.
Nu barstte zpn toorn los. Hp viel zpn
dochter hard, wierp haar dreigende blikken
toe en plotseling overvielen hem booze
gedachten. Als hp Zilicka eens uit den weg
ruimde Zpn eigen vleesch en bloed Ja, gaat
de plicht van den Atalik dan niet bovendien
van den eigen vader Moest hp haar dooden
Haar het koude staal in het hart stooten Of
haar van een hooge rots in zee werpen In
dergelpke gedachten verdiept doolde hp rond,
totdat hp eensklaps voor de hut van Alexy
stond. De Rus was met behulp van Ali bezig
aan een boot, die hp voor het volgende graan-
kunnen mededeelen, doch uit de gemelde
kan men gerust de gevolgtrekking maken dat
het mond- en klauwzeer niet zoo besmettelpk
is als men vroeger wel meende. Het speeksel,
dat men vroeger zeer werkzaam waande ter
verspreiding van de ziekte, bleek bp de proe
ven, welke door professor Schiitz te Berlyn
zpn genomen, bpna geen virulente eigenschap
pen te bezitten. Om dat te weten te komen
heeft genoemde professor varkens en runderen
met het speeksel en ook met het vocht uit de
blazen, welke bp het mond- en klauwzeer op
het landvleesch ontstaan, ingeënt. De inen
ting met het speeksel had bpna nooit gevolgen.
De inhoud der blazen was daarentegen zeer
virulent, en de inenting daarmede veroorzaakte
steeds het mond- en klauwzeer. Om nu te
weten te komen, hoe lang de smetstof der blazen
hare giftigheid bleef behouden, nam hp eenige
wollen draden, bevochtigde ze met den inhoud
der blazen en liet dan de draden in de lucht
drogen. Nadat ze gedroogd waren, bond hp
een paar draden aan de snptanden van eenige
koeien en varkens en geen enkel dier werd
door mond- en klauwzeer aangetast. De smet
stof van het mond- en klauwzeer kan met
zekerheid door een 5 zeep en 5 ruw car-
bolzuur-oplossing vernietigd worden. Het ware
zeer wenschelpk, dat er in die richting ook
eenige proeven in Nederland werden genomen,
maar er ontbreekt ons nog steeds een labora
torium, bestemd voor nauwkeurige onderzoe
kingen naar de oorzaken van voorkomende
ziekten onder het vee. Moge het spoedig tot
stand komen
Dat het mond- en klauwzeer zeer dikwpls
zou worden overgebracht door kooplui, be-
twptel ik zeer. De varkens van reeds ge
noemde landbouwers, welke dieren ook zeer
vatbaar zpn voor het mond- en klauwzeer,
bleven er van verschoond, niettegenstaande de
huisgenooten steeds met elkander in aanra
king komen en hunne kleederen voortdurend
aan besmetting zpn blootgesteld. De onder
vinding heeft nog geleerd, dat, indien men
bp het verlaten van een besmetten stal de
schoenen en de handen goed desinfecteert,
men niet bang moet zpn een niet besmetten
stal binnen te treden. Dat het beter is er niet
in te komen, als men niet moet, spreekt van
zelf. Een koopman zal zich er wel voor wach
ten, in een stal te komen waar mond- en
klauwzeer heerscht, en nog veel minder zal
hp er in worden toegelaten. Heeft hp op zpn
stal zelf het mond- en klauwzeer, dan gaat
hp met zpne klompen en plunjes, waarmede
hp in den stal loopt, niet ter markt. Indien
het mond- en klauwzeer kon overgebracht
worden door kooplui, dan helpt noch opstallen
noch afmakenwant vreemde kooplui kan
men wel uit zpne stallen maar niet van de
markten weren. Het verspreiden van circu
laires door autoriteiten en hoofdbesturen van
landbouwersvereenigingen, waarin wordt ge
zegd dat men kooplui uit zpne stallen moet
weren ter voorkoming van mond- en klauw
zeer, is eenvoudig onzin.
De oorzaak, dat het mond- en klauwzeer
zich in sommige provinciën van ons land steeds
uitbreidt, ligt eenvoudig aan de slechte mede
werking der boeren en kooplui, die zooveel
mogelpk de ziekte trachten geheim te houden
en het besmette en verdachte vee verkoopen
om schade te voorkomen, niet bedenkende,
dat zp door hunne onbezonnen handelwpze de
schuld zpn, dat de grenzen weldra zullen wor
den gesloten en zp daardoor nog meer schade
zullen lp den. Dit alles kan echter voorkomen
worden door het geven van schadevergoeding
voor het opstallen van vee. Het koninklpk
besluit van 17 November 1892, waarbp afma
king van het zieke en verdachte vee ban wor
den bevolen, moet worden ingetrokken, omdat
men even goed door opstallen de ziekte tot
een koppel kan beperken. Waar het hierbp
eene ziekte geldt, die gemakkelpk geneest en
den eigenaar bp eene goede deskundige be
handeling weinig schade berokkent, zou afma
king tot wetsontduiking leiden, wrevel en
verbittering tegen de maatregelen verwekken
en meer bp dragen tot uitbreiding der ziekte
dan deze tegengaan.
Het vee en de varkens van eene besmette
hoeve, die nog niet door de ziekte zpn aange
tast, kan men mpns inziens gerust zonder
eenig gevaar voor besmetting onder politie
toezicht per as naar een abattoir later ver
voeren. De voorbeelden, die ik boven heb
aangehaald, leveren daarvoor een bewps.
transport wilde gereed hebben.
Daar schoot Kabarty een ander denkbeeld
door bet hoofd.
»Is dat vaartuig weldra gereed vroeg hp.
»Over twee dagen!"
»Dat treft goed. Ik wilde naar Suchum
varen om nog iets in ontvang te nemen, dat
men my voor mpne waren schuldig gebleven is".
Ali wierp hem snel een blik toedeze
woorden hadden een zweem van hoop bp
hem opgewekt. Zou Kabarty voornemens zpn
het geroofde meisje weer naar haar land terug
te brengen?"
Na dit korte gesprek ging de Atalik zpns
weegs.
Ali had veel over die voorgenomen reis van
zpn pleegvader nagedacht en was telkens weer
tot de slotsom gekomen: hp zou de geroofde
gaan terugbrengen.
Sedert de vreemde bp Kabarty was, had Ali
trouw vermeden, om een voet over den drempel
te zetten doch nu de Atalik zpn voornemen
had te kennen gegeven om naar Abohasië te
reizen, loerde Ali in den omtrek der woning,
om te zien of zpn vermoeden juist was.
Alexy had den tweeden dag, na zonson
dergang de boot naar de landingsplaats ge
bracht en was daarop naar huis gegaan.
Waarschpnlpk zou het vertrek dienzelfden
nacht of bp het aanbreken van den dag plaats
hebben en dus was Ali niet ver van de boot
Wordt dit alles toegestaan, dan zal de ont
duiking van zelf ophouden. De veearts zal
dan niet meer beschouwd worden als een
despootje maar als iemand, die komt in het
belang der landbouwers en kooplui.
Een tweede factor, die veel bp draagt tot
uitbreiding van het mond- en klauwzeer, is
het onvoldoend veeartsenpkundig toezicht. Gejj
deputeerde Staten van Friesland hebben dan
ook in dien zin eene circulaire aan de ge
meentebesturen in die provincie gezonden.
In den regel storen zich gemeentebesturen,
als het geld moet kosten, niet veel aan zulke
circulaires; zp worden meestal voor kennis
geving aangenomen, adres de circulaires be
treffende vleeschkeuring. Tot nu toe wordt
slechts op de groote markten, zooals Rotter
dam, Utrecht enz., het vee door veeartsen
onderzocht. Overal, waar vee wordt verkocht
of naar markten, tentoonstellingen of andere
plaatsen wordt verzonden, ia eene goede keu
ring hoog noodig. Deze keuring mag niet
bestaan in het bezien der beesten; maar de
muil van ieder beest moet, voordat het op de
markt wordt toegelaten, open getrokken en
goed bekeken wordendan zal het niet meer
voorkomen, dat een dertig stuks vee, die door
twee veeartsen op verschillende plaatsen waren
onderzocht, op de plaatsen van bestemming
gekomen, bpna allen besmet bleken te zpn
met mond- en klauwzeer. Verder moet er
voor gezorgd worden, dat veewagens, veeter
reinen en veestallingen goed worden ontsmet,
wat dikwpls maar al te veel te wenschen
overlaat. Wordt dit nagelaten, dan zpn het
broeinesten voor de besmetting.
Het is treurig in de verslagen over land-
bouwvergaderingen te moeten lezen, dat man
nen van naam durven beweren, dat ontsmet
ting der stallen niet noodig is en den land
bouwers vele moeielpkheden berokkent. Ge
lukkig zpn de landbouwers hier van een
ander oordeel en stelt men nog zelf mannen
aan het werk, opdat de desinfectie spoedig en
goed zou worden verricht. Dat de desinfectie
der stallen in geen geval mag worden nage
laten, kan uit het volgende blpken. Toen het
mond- en klauwzeer nog niet onder de besmet
telpke veeziekten was opgenomen, kochten de
slagers hun vee, als het hier schaarsch begon
te worden, op de markt te öent. Muilplaag
was daar destpds Bchering en inslag. E8n
slager bracht een paar vette beeBten mede
lpdende aan mond- en klauwzeer. De beesten
werden geslacht maar de stal werd niet gedes
infecteerd. Nieuw aangekocht vee werd op den
stal geplaatst en kreeg de ziekte. Dit her
haalde zich nog een paar maal. Nu werd de
stal goed gedesinfecteerd maar dat hielp niets
meer. De slager heeft de kribbe moeten uit
breken en de beesten, die later op den stal
werden geplaatst, bleven vrp van het mond
en klauwzeer. Om nog meer licht aangaande
de besmettelpkheid van het mond- en klauw
zeer te verkrpgen, dient er door de regeering
en ook door de hoofdbesturen van de maat-
schapppen van landbouw eene deskundige
commissie van veeartsen en landbouwers te
worden benoemd, die zal hebben na te gaan,
in hoeverre wetswpziging noodig is, om in het
vervolg het mond- en klauwzeer met goed
gevolg te kunnen bestrpden en de grieven der
landbouwers weg te nemen, die zich bp de
jongste epidemie hebben voorgedaan.
J. BAÜWENS,
Provinciale Veearts.
Axel, 19 Juni 1895.
Wp ontvingen het eerste verslag, loopende
over het dienstjaar 1894/95, van den toestand
der Vereeniging tot opvoeding van half-ver
weesde, verwaarloosde of verlaten kinderen,
in het huisgezin, gevestigd te Amsterdam.
Al moge dit korte overzicht geen jaarver
slag zpn, omdat de vereeniging nog slechts
ruim een half jaar werkzaam is, met groote
voldoening wordt er in geconstateerd dat, dank
zp de hulp van velen, de aanvankelpke ar
beid met goed gevolg bekroond is geworden.
Het zaadje is gelegd, reeds is de jeugdige
plant daaruit ontsproten en de wensch wordt
geuit, dat zp onder gunstige omstandigheden
moge opwassen tot een krachtigen boom,
wiens vruchten velen ten goede komen, die
zonder krachtdadige hulp dreigen onder te
gaan.
Uit de bp het verslag behoorende mededee-
lingen blpkt dat zpn toegetreden 111 begun
stigers, 323 leden, 38 leden-besohermers en 2
in hinderlaag gaan liggen.
De hemel was bewolkt, zoodat de maan
slechts een flauw schpnsel verspreidde, maar
toch altpd licht genoeg om een twaalftal
passen voor zich uit te zien. De uren ver
liepen met ongeloofelpke traagheid, zoodat
Ali tpd in overvloed had om over het
verleden en de toekomst na te denken. Het
eerste was, met uitzondering der laatste gebeur
tenissen, aangenaam genoeg geweest en de
toekomst beloofde nu ook naar zpn zin te
worden, nu Kabarty tot het inzicht scheen
gekomen te zpn, dat hp de zaak haar beloop
moest laten. Zoodra dus de vreemde verwp-
derd zou zpn, moest hp handelen als een man.
Het was te verwachten dat de Atalik zich nog
altpd zou verzetten tegen zpn huwelpk met
Zilicka en bepaald weigeren de zaak aan
Mehmed Schendar voor te dragen, daar hp
Ali duidelpk te verstaan had gegeven dat het
een groot vergrpp tegen de wetten was en
zpn beschermer dientengevolge zpn aartsvpand
zou worden.
Ali moest dus zelfstandig optreden. Hp
kende zpn vader slechts weinig, daar hp hem
af en toe bp feestelijke gelegenheden gezien
had, maar anders nooit met hem in aanraking
was gekomen, eerst na zpn huwelpk mocht
hp de vaderlpke woning weer betreden. De
eenvoudigste weg was dus om met Zilicka aan
de hand voor zpn vader te verBcbpnen en te
zeggen >Hier breng ik n een dochter, ver-
