N°. 135. 138' Jaargang. 1895 Dinsdag 11 Juni. NIIDELBUHI Uil Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen! Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco2 Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. Wfcewi e** j 8 VikingenP. G. de Yet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boirar, firma "weduwe A. C. de Jonge, te KruisingenF. v. d. Peijx, te Zierikzee r A. C. de Moow, Middelburg 10 Juni 8 u. vm. 68 gr. te Tholen: W. A. van Nieu weneuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën m. 12 u. 75 gr-, av. 4 u. 72 gr. Fj evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebe. Belinïante, te 's Gravenbage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. Verwacht verand. wind. j Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cn., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Middelburg 10 Juni. Doordrijven noemt het liberale Weekblad De Nederlander het besluit der Tweede Kamer om de wetsontwerpen op de personeele belasting en het zegelrecht op effecten in de afdeelingen te onderzoeken, nog voordat bet kiesrechtontwerp is ingekomen. »Al is de ministerieele meerderheid bijeenge bleven een dergelijk pattjj-besluit kan, meent bet blad, nietstrekken om hare innerl jjke kracht te versterken. Gevolg van dat besluit kan zjjn dat de regeering met de indiening der kies recht-ontwerpen minder spoed betracht dan ooit. Maar of zjj door deze vertraging in de uitvoering van haar programma de verwezen lijking daarvan zal bevorderen, of zjj niet op de klip zal bljjken te verzeilen van het recht matig ongeduld der natie al te zeer te tarten, ziedaar eene andere vraag, waarop naar onze meening bet antwoord niet twijfelachtig zjjn kan. Naar men verneemt is voorloopig de 8e September aangenomen als de dag, waarop de Tweede kamer na het aanst. zomerreces zou bijeenkomen om in de daarop volgende veer tien dagen, zoo noodig tot kort voor de slui ting van het zittingjaar, de atdeelingsverga- de ringen te houden tot onderzoek van de in middels ingekomen kieswet. Bjj kon. besluitis benoemd tot ontvanger der directe belastingen, en accijnzen te Mon nikendam, G. v. d. Zee, ontvanger der zelfde middelen te Beek (gem. UbbergeD) en bjj het personeel van den geneeskundigen dienst dei- landmacht, tot officier van gezondheid 2de kl., de student in de geneeskunde (arts) J. van der Heulen. De Delvenaar berekent, dat de sinds 1882 in onze belastingwetten aangebrachte wijzi gingen neerkomen op een bedrag aan nieuw ingevoerde belastingen van 201/s millioen, waartegenover een afschaffing staat ten be drage van 15 millioen gulden. En toch, zegt het blad, niettegenstaande hieruit big kt, dat sedert 1882 voor ruim vjjf millioen meer aan nieuwe belastingen zjjn ingevoerd, is de opbrengst van de Ver- mo gensbelasting een paar millioen te kort, valt de bedrijfsbelasting tegen, en vragen wjj ons afof wjj met onze financieele hervormingen op den goeden weg zgn. De eene minister zoekt bet hierin, de andere minister weer in wat anders. En heel ons financieel belastingstelsel ljjkt meer en meer op een gelapt kleed. Bjj de herziening van het wetboek van strafvordering werd bjj den Raad van state in overweging gegeven bet door den staat uit geoefend verhaal van gerechtskosten in straf zaken, waarvan de gewone rechter kennis neemt, af te schaffen en die kosten, evenak alle kosten van rechtspraak en executie ten laste van den staat te brengen. De regeering acht bet rationeel en billgk, dat advies te volgen en daaraan uitvoering te geven. Daartoe strekt eene door haar inge diende wetsvoordracht, volgens welke voor ekening van den staat ook zullen zgn de gerechtskosten in strafzaken, waarvan de ge wone rechter kennis neemt. Derhalve wordt thans nog niet voorgesteld om voor rekening van den staat te nemen de gerechtskosten in strafzaken, waarvan de militaire rechter, inge volge het wetboek op de rechtspleging bjj de land- en zeemacht, kennis neemt (Militaire strafrecht). Uit den aard der zaak komt het verhaal van gerechtskosten in militaire strafzaken zeer weinig voor. De veroordeelden zgn meestal personen, op wie niets te verhalen valt. Het is echter niet raadzaam op de nieuwe regeling van de militaire rechtspleging vooruit te loopen althans nu nog wgzigingen in de bestaande betrekkelijke wetten te brengen. In afwachting van de herziening van het materieel militair strafrecht, waartoe een ont werp, naar de regeering hoopt, binnen korten tjjd bjj de Tweede kamer aanhangig zal worden gemaakt, moet die van het formeel recht worden voorbereid. Ten aanzien van de ge rechtskosten zal daarbjj dan van zelf eene regeling moeten gemaakt worden. Wordt deze voordracht tot wet verheven dan zal de staat daardoor vermoedelijk eenig geldeljjk verlies ljjden. Het bedrag der ge rechtskosten, hetwelk op de veroordeelden is verhaald is van 1880 tot 1893 over het geheel verminderd. Daarbjj komt dat door de aan neming van dat wetsontwerp vele omvangrijke werkzaamheden van registratie voor het vervolg achterwege kunnen bljjvenofschoon de ge zamenlijke griffiers gemiddeld per jaar een "rag van f 22.550.90 hebben geïnd voor hunne werkzaamheden in deze, is het niet het voornemen om hen voor het te ljjden financieele nadeel schadeloos te stellen, daar zjj ook van de betrekkelijke werkzaamheden worden ontlast. Enkele artikelen van het wetboek van straf vordering en van strafrecht en van de wet van 18 April 1874 zullen moeten worden gehandhaafd in verband met de uitzonderingen die op den algemeenen regel, dat de kosten worden gedragen door den staat, ook met betrekking tot het gewone strafrecht bestaan- In de Zaterdag gehouden zitting van het Landbouwkundig Congres was het eerst aan de orde het vraagpunt Is het wenscheljjk en met kans op goeden uitslag mogeljjk de in vele plaatsen van ons and aanwezige mergel ter verbetering van gronden naar elders te vervoeren Het praeadvies werd door den heer H. J. Lovink, te Wageningen uitgebracht. Tot dusverre verrichte onderzoekingen heb ben reeds geleerd, dat evenals in andere landen uit een practisch oogpunt, ook hier te lande tweederlei mergels kunnen on derscheiden worden, en wel lo dat er mergels worden aangetroffen die öf door de geringe uitgestrektheid der lage öf door het lage gehalte aan koolzure kalk, slechts voor locaal gebruik geschikt zgn, en 2o dat er daarentegen ook mergel met een hoog kalkgehalte en bovendien in uitgestrekte lagen voorkomende, gevonden wordt, waarvan het gebruik derhalve niet locaal behoeft te big ven en naar elders vervoer zoude kunnen plaats vinden, ter verbetering van gronden. In de provincies Gelderland, Drente, Overjjsel, Limburg en Noord-Brabant worden vele mer- gellagen aangetroffen, waarvan het gehalte van koolzure kalk dikwjjls niet meer bedraagt dan 15 40 pet. Hoe goed deze mergel ook is te gebruiken voor in de nabjjheid gelegen te bemergelen akkers en weiden, transport naar elders is niet mogeljjk, daar de trans portkosten te hoog zouden worden om nog van eenig voordeel te kunnen spreken. Het gebruik dezer lagen zal zich dus altjjd binnen bepaalde grenzen moeten beperken. pr. kwam tot het besluitdat zoowel door de Regeering als door de Landbouw-Maat- schappgen, het onderzoek naar het voorkomen van- en bet gebruik van mergel bevorderd worde., door: den aanleg van proefvelden op verschil lende plaatsen in ons land tot stand te bren- :n bjj de spoorwegmaatschappijen aan te dringen op het verkrjjgen van speciale tarieven c. voort te gaan met het opsporen van nieuwe mergelbeddingen aan te moedigen en te steunen. Op den wensch van den heer Fontein de Jong te Murmerwoude werd de derde conclusie als een geplaatst, daar het hier een hoogst ge wichtige zaak geldt, welke aangemoedigd moet worden. Nadat er op gewezen was dat de regeering reeds subsidie verleent, maar haar s teun nog krachtiger dient te zgn, werden de conclusiën aangenomen. Vervolgens was aan de orde de vraag: Wat leeren wetenschap en practjjk omtrent de verbetering van de vlasbereiding in Neder land Het praeadvies werd uitgebracht door de heeren P. J. A. de Bruine te Zwgndrecht en A. den Hoed te Rotterdam; laatstgenoemde leidde het onderwerp in. Uiteengezet werd het nut en het voordeel der methode inKortrjjk in toepassing gebracht. Als conclusie werd aangenomen: Het congres is van oordeel dat de verbete ring in de vlasbereiding de volle aandacht der direct belanghebbenden en ook van de regeering verdient en besluit lo den minister van waterstaat handel en ngverheid te verzoeken, waar noodig dat stre ven in de hand te werken of te steunen 2o den minister van buitenlandsche zaken te verzoeken, te befewamertjjd zjjne bemidde ling te willen verleenen om in het buitenland (speciaal Ierland en ook Frankrjjk) de aan dacht te doen vestigen op de eigenschappen en waarde der Hollandsche vlassen naar de Kortrgksche methode bewerkt. Besloten werd tevens subsidie te vragen aan rjjk en provincie ter bevordering van de vlas industrie. Het volgend congres zal te Sneek worden Nu Lombok onder ons direct bestuur komt, gaan er waarschuwende stemmen op, die er de aandacht op vestigen, welke belangrjjke plaats dit eiland op het gebied van beschavings geschiedenis en kunst inneemt en welke zedeljjke verplichtingen thans op ons rusten. In een Hollandsch praatje in de Soerabaya Cour. van Kits II wordt naar aanleiding van een artikel in het Bouwkundig Weekblad van den heer C. F. J. L. Rieber dit punt nader besproken. Met Lombok is het laatste bolwerk van de beschaving gevallen, die de Hindoo's in den Indischen Archipel gebracht hebben en waardoor kunstwerken als de Boro Boedoer tot stand zgn gekomen. Op Java is die bescha ving zelf reeds lang verdwenen zjj werd weg gevaagd door den Islam, zóo hopeloos grondig) dat de Javanen van heden niet kunnen ge- looven dat hun voorouders dien grooten tempel bouwden. Zjj, die niet met den Islam mee gingen, trokken naar Bali en Lombok en hier bleef de Hindoe-beschaving bloeien. Op het eerstgenoemde eiland geraakte even wel de kunst door de verbrokkeling in kleine staatjes achteruit, maar op Lombok vond men nog een energiek trotsch Hindoesch vorsten geslacht; daar kon de oppermachtige radja duizenden Sasaks dwingen tot arbeid. En door die heerendiensten konden op dat afgelegen eiland die reusachtige bouwwerken ontstaan de dewahtempels, lusthoven als te Goenong Sari en Ling sar, de vjjver te Tjakra Negara enz., werken die in hun bouwstjjl en hun versieringen den origineelen stempel hadden van een levend Hindoeïsme, een kunst die in de meeste landen fossiel is geworden. Met de gevangenneming van den ouden vorst is de laatste krachtige uiting van bet Hindoeïsme in den archipel voor goed verlamd. Uit een kunstenaarsoogpunt beschouwd stemt daarom de val van Lombok weemoedig. Moge de Indische regeering er voor waken, aldus eindigt de heer Rieber zgn opstel, dat de monumenten op Lombok zullen worden in stand gehouden en verzorgd, met den eerbied welke den overwinnaar in vredestjjd past, tegenover de laatste rudimenten van deze eeuwenheugende kunst." Het congres werd daarna gesloten. Zaak Jacobus Waale. De commissie uit de Tweede kamer tot onderzoek van de regeerings-inlichtingen op het adres van Jacobus Waale, directeur-uitgever van de Zierikzeesche Nieuwsbode, houdende klachten over van de justitie ondervonden behandelingen, heeft daaromtrent een uitvoerig verslag uitgebracht. Het betreft, zooals men zich herinnert, eene door de rechtbank te Zierikzee op grond van art. 68 wetboek van strafvordering op den heer Waale toegepaste De commissie bespreekt de ggzeling zelve, het ontslag uit de ggzeling en de behandeling gedurende de ggzeling, een en ander met het oog op de wetgeving, op de taak van het openbaar ministerie en op het huishoudelijk reglement voor het huis van bewaring te Zierikzee. Tot critiek van de handelingen der recht bank zelve acht zjj zich niet geroepen. Wat nu in de eerste plaats de ggzeling betreft, zegt de commissie dat adressant ten onrechte meent gegjjzeld te zgn, omdat hg weigerde te zeggen, wie de schrjjver was het bekende couranten-artikeltje. Zjj zegt dat adr., als getuige gedagvaard bjj het inwinnen van voorloopige information, naar een strafbaar feit, geweigerd heeft den naam te noemen van den persoon, die hem geheimen uit een besloten raadszitting bad medegedeeld en in die wei gering heeft bjj bjj het verhoor op de openbare terechtzitting volbard. Of het dwangmiddel van ggzeling behoort behouden te worden, is thans niet te beslissen. Wat de vraag betreft, aangaande de toepassing van ggzeling op een journalist, betoogt de commissie dat de schrjjvers en de jurisprudentie wel geestelijken, geneeskundigen, rechtsge leerde raadslieden onder de wetteljjke uitzon dering brengen, maar van journalisten öf zwggen öf uitdrukkelijk die uitzondering op hen niet toepasselijk verklaren. En ten tweede zegt de commissie dat een journalist zich in geen geval behoort te kunnen beroepen op eene verplichting tot geheimhouding van den naam van zgn zegsman, indien hg door dezen zaken is te weten gekomen, welke hg volgens de wet niet weten mocht. De journalist staat in die gevallen geljjk met eiken anderen staats burger. Ten aanzien van het ontslag uit de ggzeling is de commissie van oordeel dat nadat de heer Waale in 't tweede verhoor alle hem gedane vragen beantwoord had, er wel, aanleiding had kunnen bestaan om hem nog nader op te roepen maar dat er van dat oogen- blik af geen reden meer beBtond hem in ggze ling te houden. Een getuige in een strafzaak geen preventief gevangene, dien men buiten aanraking met anderen kan houden en evenmin is het geoorloofd de ggzeling te gebruiken als een middel om den getuige, van wien men vermoedt dat hg onwaarheid spreekt, de waar heid af te dwingen. Maar nu is de vraag wie heeft voor het ontslag uit de ggzeling te zorgen en is daarvoor een nieuw rechterljjb vonnis noodig. Hieromtrent komt de commissie, vasthoudend aan algemeen erkende beginselen, tot de volgende conclusie1° het openb. min. legt ten uitvoer zoowel het bevel tot ggzeling als het daaraan verbonden bevel tot ontslag; 2o. Het openb. min. wordt door den rech- ter-commissaris, die instrueert en rapporteert, op de hoogte gehouden omtrent het gevolg der ggzeling 3o. voor ontslag van den getuige uit de ggzeling door het openb. ministerie is geen nieuwe uitspraak van de rechtbank noodig, tenzjj bjj verschil tussohen den gegijzelde en het openb. min. Omtrent de behandeling gedurende de gjj- eling ia de commissie van oordeel, dat de rechter-commissaris geen grond had mogen vinden om den heer Waale niet ter hand te stellen den brief aan hem geschreven door een der commissarissen van de Nieuwsbode, tevens advocaat, waarin deze hem raadde in appèl te komen van het vonnis. Onmiddeljjke uitreiking van dien brief had mogen worden verwacht en de commissie vindt in dit incident aan leiding tot het betoog dat voor de rechten van hen, die noch in preventieve hechtenis, noch tot straf veroordeeld zgn, niet behoorljjk wordt gewaakt. Het generaliseeren in den naam van gevangenen is niet alleen geheel instrgdmet de beginselen van ons strafrecht, maar levert ook het gevaar op van te leiden tot genera liseering in de voorschriften, meer speciaal wat betreft de kennisneming van de particu liere correspondentie van onwillige getuigen, die als dwangmiddel van hunne vrjjheid beroofd zgn. En al meende men hunne briefwisseling niet geheel vrjj te kunnen laten, in geen geval mogen deze gevangenen in dit opzicht geheel aan willekeur worden overgelaten. De commissie stelt ten slotte aan de kamer voor lo. den minister van justitie dank te zeggen voor de door hem verstrekte inlichtingen i. den minister in overweging te geven aan de ambtenaren van het openbaar ministerie op te dragen, in geval van ggzeling van een onwilligen getuige, door gepaste maatregelen voortdurend bekend te big ven met bet gevolg, hetwelk de ggzeling op den getuige heeft, en te zorgen dat deze ontslagen worde, zoodra hg door het afleggen van getuigenis aan zjjne verplichting heeft voldaan; 3o. den minister in overweging te geven de huishoudelijke reglementen, bedoeld in art. 22 Wetboek van Btratrecht, aan een bjj zonder onderzoek te onderwerpen met betrekking tot die »gevangenen", die noch tot straf zgn ver oordeeld, noch preventief in hechtenis zgn, en zulks in het bgzonder met het oog op art. 4 der wet van 14 April 1886 {Stbl. no. 62.) ONDERWIJS. Mej. H. v. d. Bilt te K o e w a c h t, be noemd tot onderwijzeres aan een bjjzondere school te Leimuiden, heeft voor die benoeming bedankt. Te Delft is overleden de heer dr A. C. Oudemans Jr., hoogleeraar-directeur der Poly technische school. De heer Oudemans promo veerde in 1853 aan de rgks-universiteit te Leiden tot doctor in de wis- en natuurkunde en werd het daaropvolgende jaar benoemd tot assistent aan bet scheikundig laboratorium der hoogeschool te Utrecht. In 1864 werd hg benoemd tot hoogleeraar in de scheikunde aan de Polytechnische school en na het aftreden van den toenmaligen hoogleeraar-directeur, den heer dr J. Bosscha, werd de heer Oudemans den 1 Augustus 1885 tot diens opvolger benoemd. Sedert 1869 was de overledene lid van de natuurkundige afdeeling der Koninklgke Academie van Wetenschappen. Het Delftsch studentenkorps heeft voor 6 weken den rouw aangenomen. KERKNIEUWS- De kerkeraad der hervormde gemeente te Zierikzee heeft in zjjne vergadering van Yrgdag 11. ten gevolge van het bedankeD van den heer C. G. Menzel, predikant te Zaan- djjk, het volgende zestal predikanten alpha- betisch samengesteldde heeren Benit te Purmerend, A. Bruining te Krommenie, Lamping te Naaldwjjk, Pantekoek te Bovencastel, Schrö- der em. pred. te Apeldoorn en A. Wunder te Noordgouwe. Wékelijksche opga&f betreffende de Ned. herv. kerk. Beroepen naarHillegom G. P. Kruyff te Maassluis; Wjjngaarden N. C. Bakker, cand.; Zwartewaal E. G. J. Bal, cand.; Eist P. Kuyl- man Jr. te Bunnik en VechtenBeetsterzwaag C. G. Menzel te Zaandjjk; Ngehorne T. Sin- ninghe Damsté te Opeindeen naar Vollen- hove R. Torenbeek op Marken. Bedankt voorTiel dr J. W. Lieftinck te Sliedrecht; en voor Apelscha R. Benninck Bolt te Zwammerdam. Aangenomen naar Steenwgkerwold S. Ron- ner, cand.; en naar Nieuweschans M. Wasse naar te 's Gravenmoer. UIT STAD EN PROVINCIE. Onder presidium van den voorzitter van het Nederlandsch GymnastieJcverbond,den heer Karei Muller te Amsterdam, werd Zondag te Bergen op Zoom de eerBte algemeene verga dering gehouden van het gewest »Z e e 1 a n d" van dien bond, waarop tegenwoordig waren afgevaardigden van de vereenigingen Achilles Medioburgum van Middelburg, Luc- tor et Emergo van Vlissingen, Sparta van G o e 8, Kracht in Vlugheid en Voor- waarts van Bergen op Zoom en Olympia van Roozendaal, allen leden van het nieuwe gewest. Sparta van Breda, benevens Willen is Kunnen van Wemeldinge waren niet vertegenwoordigd. Onder de talrjjke aanwezigen merkte men op den heer Joh. Heynen, voorzitter van het gewest Zuid-Holland van het Ned. Gymn. Verbond, den heer Z. D. van der Bilt la Motthe, eere-voorzitter der vereeniging Sparta van Goes, benevens leden der vereenigingen Sparta Oranje en Wilhelmina van Bergen op Zoom en Volharding van Goes. Na officieele bevestiging van dit gewest door den bondsvoorzitter en lezing der bondsverorde- ningen, regelende de gewestelijke indeeling wer den tot bestuursleden gekozen de heerenZ. D. van der Bilt la Motthe te Goes tot voor zitter^. Molhoek te GoeB tot secretaris, A. M. Hubrechtsen te Middelburg tot penningmeester, J. T. Coumans te Roozendaal en A. Opschol- tens te Bergen op Zoom tot commissarissen, aan welk bestuur werd opgedragen zoo spoe dig mogeljjk een huishoudelijk reglement saam te stellen. De heeren Muller en Heynen, wekten, na aan de nog niet aangesloten vereenigingen breedvoerige inlichtingen te hebben gegeven, ook deze op als lid toe te treden. Men schrjjft ons uit Vlissingen: Wat 'n zeldzaam genot smaakten de bezoe kers van het Zondagavond in het Grand Hötel des Bains gegeven concert. Mej. M. Vroe8em de Haan vergastte 't talrjjk publiek met hare prachtige stem op eenige liederen o. s. Das ist wohl eine alte Lehr van Dessau, en gaf als toegift nog een Hollandsch stukje ten beste. Wat nu meer te roemen het vioolspel van den heer B. Dessau of het pianospel van den heer L. Schnitzler 't Zgn beide bekende meesters, wier goddelgk spel allen,die 'n greintje muzikaal gevoel bezitten,bewondering afdwingt. Samen speelden ze Sonate op 4 van W. Kes* Het publiek toonde zich door een oprecht gemeend applaus zeer dankbaar. -De Vlissinger loodsschoener N° 15, schipper Engels, werd in den nacht van Zater dag op Zondag, bjj dikken mist, nabjj het lichtschip den Wandelaar aangevaren door het Belgisch s.s. Rhijnland, van de Red Star lijn, van New-York naar Antwerpen. De schoener verloor daardoor zgn kluiver boom en boegspriet, terwjjl een gedeelte van den bovensteven werd afgesroomd. Het loods- vaartuig was daardoor verplicht naar binnen te komen om te repareeren. De Rhijnland is ten anker gekomen wegens den aanhoudend dikken mist en passeerde Vlissingen, Zondag tegen den avond. Woensdag middag te half drie vergadert de gemeenteraad van Vlissingen. Behalve mededeelingen en overlegging van ingekomen stukken is aan de orde de benoe ming van leden der commissie van bjjstand voor het beheer van de oudheidskamer en die van een gemeente-archivaris en verder het verleenen van ontslag aan mej. M. C. Schuur- kamp als kweekelinge in de nuttige hand werken aan school B. Overigens bevat de agenda de volgende voorstellentot verkoop van eenige perceelen gemeentegrondbetreffende de oudheidskamer

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1