N°. 132.
138' Jaargang.
1895
Vrijdag
7 Juni.
FEUILLETON.
Kinder-herinnerlngen
HDDELBUKtiSGHE Wil BAM.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.-
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel? Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingenvan 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte?
Reclames 40 cent per regel.
Vkernonetei. Agenten te VlissingenP. G. de Vey Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Joude, te KruiningenF. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Moou, j AdveKlenlIë»
Middelburg 6 Juni 8 u. vm. 58 gr. j te Tholen: W. A. van Neeuwenhtjijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Yerder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur
m. 12 u. 64 gr-, av. 4 u. 64 gr. F,. j »sn, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Dithab, te Rotterdam, de Gebb. Belinïanie, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Aan., te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht N. O. vind.jHoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjes Cm., John P. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 6 Juni.
Ten opzichte van Zondagsrust zjjn wjj juist
andersom als onze Duitsche naburen. Bjj
wordt het openen der winkels niet belet, doch
verzet zich een groot aantal landgenooten
tegen het openen van koffiehuizen en publieke
vermakelijkheden. In Duitschland wordt men
door de overheid gedwongen zjjn nering te
sluiten, doch is er niemand, die zjjn stem ver
heft tegen het deelnemen aan publieke ver
makelijkheden. Ofschoon men in Duitschland
verstandiger zou handelen het sluiten zjjner
zaak aan ieder zelf over te laten, is men daar
toch verstandiger dan bij ons, waar enkele
partyen in het bezoeken van een koffiehuis
een grove zonde zien. Ons dunkt dat men in
Duitschland zeer wel inziet, dat de verveling,
waartoe men de menschen door het sluiten der
ontspanningen zou brengen, eerst recht de
brooddronkenheid en onzedelijkheid zou bevor
deren. (Arnh. Ct.)
Het, door ons aangehaalde, door de Arnh.
Ort. opgenomen opstel over de Lombok-fees
ten wordt met instemming overgenomen door
het weekblad De Amsterdammer. De redactie
houdt zich overtuigd, dat het de meening
uitdrukt van honderdduizenden in den lande
Twee zaken, schryft zjj, kunnen, nu men
al te lichtvaardig van den terugkeer van ge
neraal Vetter de aanleiding tot een feestvie
ring maakt, niet verduisterd worden. Ten
eerste, dat het der tweede koloniale Mogend
heid allerminst past, nu zjj, na twintig jaren
v an strjjd, Atjeh nog niet overwonnen heeft,
een openbaar feest te houden, omdat het haar
wel gelukt is een eilandje, niet grooter dan
Gelderland of Brabant, bewoond door een be
volking, die onderling verdeeld was, na zeer
bloedigen strjjd te onderwerpen. Ten tweede,
dat die eindelyke onderwerping, welke, zoo
Nederland nog iets beteekende, van zelf sprak,
voorafgegaan is door een voorbeeldeloos ver
lies van menschenlevens, een verlies dat zoo-
velen diep ongelukkig heeft gemaakt.
Wjj gunnen den armen militair, die in
Indië zjjn leven waagt voor Neerlands eer
of voordeel, en vooral den verminkten militair,
geljjk den nagelaten betrekkingen der gesneu
velden, allen mogelyken bystand. Voor hen
kan men niet licht te veel doen.
Wjj denken er niet aan een schaduw te
werpen op de dapperheid der Nederlandsch-
Indische soldaten, die geen mindere militaire
deugden hebben ten toon gespreid, dan Fran-
schen, Duitschers, Engelschen, Spanjaarden
ooit aan den dag legden; geen mindere zelfs
dan waardoor de Japanneezen op dit oogen-
blik de bewondering oogsten van de oude en
de nieuwe wereld.
Maar elke verdienste erkennende, betreu
ren wjj het, dat een deel van het Nederland-
sche volk nu reeds bereid is, ter wille eener
overwinning op een zwakken, op een onbe-
schaafden vjjand, de noodelooze opoffering van
zoo vele zonen des lands te vergeten, gering
schattende zoowel de waarheid als de waar
digheid die het meest moesten gelden. Een
Lombokfeest, dat tevens een Vetterfeest moet
i, is een miskenning van onze eer als kolo
niale en in deze hoedanigheid, ook als krijg
voerende mogendheid. Men had geduld behooren
te oefenen, tot een Atjehfeest aan de orde had
kunnen worden gesteld.
In de Woensdag te Amsterdam voortgezette
vergadering van het Congres voor
Vakonderwys werd zonder debat aan
genomen een conclusie, waarbjj het congres
de wenschelykheid uitspreekt dat den leerling,
die een ambachtschool met volledig getuig
schrift verlaat, de verplichting worde opge-
legd, gedurende twee jaren, nadat hy de school
verliet, telken jare zjjn getuigschrift te doen
afteekenen door zjjn patroon, als bewjja van
zjjn zuiver practische vorderingen, en dit ge
tuigschrift aan het bestuur der school over te
leggen.
Verder kwam op dat congres als zaak van
aanbelang voorOpleiding voor de groot
industrie.
Als conclusiën waren hierop voorgesteld,
dat de practische opleiding alleen geschieden
kan in de fabriek, de leerlingen moeten aan
genomen worden door de patroons zeiven en
hun vak leeren onder toezicht van bekwame
en geschikte werkliedende jjver der leer
lingen moet geprikkeld worden door loons-
verhooging, die opleiding moet aangevuld
worden door voortgezet onderwjjs op dag- en
avondscholen. De werktyd zjj zoo kort mo
gelijk, het loon voldoende. Inzake het
afleggen van proeven van bekwaamheid was
als conclusie voorgesteld, dat die moesten
worden voortgezet en uitgebreid tot alle am
bachten en dat die van overheidswege moesten
gesteund worden.
Aangaande het leerling-wezen was als con
clusie voorgesteld dat het nog niet rjjp was
voor wettelyke regeling. Het moest door par
ticulier initiatief worden bevorderd om zoo
doende een regeling voor te bereiden.
Deze conclusiën werden aangenomen na een
breedvoerig debat, waaraan onder meer deel
namen de heeren Kerdjjk, Smeenge, Heldt en
juffrouw Drucker.
Het congres, dat door den minister Van
Houten werd bygewoond, is dien dag gesloten.
VAN
MIJN VRIEND TRISTAN.
Uit het Italiaansch.
VAN
MARIO PRATESI.
Op zekeren Zondag in Juni begaf ik my
met mjjn vriend Tristan naar den top van
een berg. Onderweg rustten wjj een oogenblik
te Cencio, in de herberg Het Haasje, waar
een menigte boeren en werklieden zaten, met
de ouderwetsche flesschen (in mandewerk
gevat) voor zichdaarna togen wjj weer op
weg en waren met zonsondergang boven. Wjj
wachtten tot de zon geheel aan den gezichteinder
verdwenen was en toen wjj teruggingen be
gonnen in de diepte de glimwormen het graan
te verlichten en ademden wjj de frissche
avondlucht in.
Een mooie avond! Gjj zoudt wel willen
dat ik er de maan ook by bracht, maar die
vertoonde zich nu juist niet. Daar er echter
geen wolkje aan den hemel was, zag men aan
het onmetelyke uitspansel al de sterren, die
onbekende landen, waar, wie weet, welke
wezens wonen!
krekels schenen elkaar van alle kanten
Op het Woensdag te Dordrecht gehouden
!e Nederlandsch landhuishoud-
kundig congres werd met betrekking tot
vraag I»Is het waar dat de prijsverlaging der
voornaamste landbouwartikelen is toe te schrjj-
ven, zoo niet uitsluitend, dan toch hoofdzakelyk
aan de uitstooting van het zilver als munt-
metaal?" besloten by H. M. regeering er op
te dringen, dat zjj haren invloed in de
diplomatieke betrekkingen tusschen de onder
scheiden regeeringen, waar zulks pas heeft, en
op de door haar doelmatig geoordeelde wjjze,
aanwende, ten einde het sluiten eener inter
nationale overeenkomst te bevorderen.
Vraag II betrof de landbouw-verzekering;
zjj luiddeIn hoeverre en op welke wjjze is
uitbreiding van het verzekeringwezen wen-
schelyk voor den landbouw in den uitgebreid-
sten zin, ten aanzien van schadea door hagel-
op te roepen voor een gemeenschappelijk con
cert. In die nachteljjke stilte past uw nederig
gezang zoo goed, o, dierbare krekels! Op
eens bleef Tristan staan by een losgeraakt
rotsblok, waarop bloeiende bremstruiken groei
den, en plukte een takje er van. Weer voort-
nde zei hy »Het was mij alsof ik als
kind den weg naar mjjn dorpje opliep, die is
ook vol bremstruiken. En ik dacht aan die
heerljjke ochtenden van den Sacramentsdag,
waarop de boeren er manden vol van plukten
en daarmede en met uitgevallen klaprozen,
violen, eiken- en kastanjeloof den beelen weg
bestrooiden, waar de processie langs komt.
Het is alsof ik bet nog voor my zieToni
voorop, met langzamen tred, het vaandel
dragende, en dan al die goede dorpelingen
met kappen op'; vervolgens het crucifix met de
doornenkroon en de Capucyner monniken, dan
onder den troonhemel, te midden van psalm
gezang en wolken van wierook, pater Fulvio,
met den gouden koormantel en ten slotte den
trommelslager, die het plechtige gezang bege
leidt. De processie wordt gevolgd door een
menigte ontbloote hoofden: bejaarde landlie
den met korte broekenjongelingen met witte
broeken en boerinnen met ronde vilten
hoeden, paarlen snoeren, en groote, blinkende
oorhangers. De vensters zjjn vol met meisjes,
Elisa, Charlotte, Marie, Geertruidaen ik sta
met mjjn vrienden daar vlak tegenover, op
het muurtje van -de Kanselarjj. Juffrouw Ro*
lb. door overstrooming of andere groote
rampen; c. door verlies van vee ten gevolge
van ziekte of andere oorzaken Behoort niet
de verhuurder, met het oog op de gewoonte
om den huurder afstand te laten doen van de
bepaling van art. 1628 Burgerlijk Wetboek
bovenbedoelde verzekeringen zoo niet geheel
dan toch voor het grootste deel voor zjjn reke
ning te nemen
De wenBcheljjkheid van uitbreiding der ver
zekering werd uitgesproken en ook dat eige
naars-verhuurders aandeel nemen in de ver
zekering van den oogst der pachters.
De 111e vraag luiddeIs het wenschelyk
dat de gemeentebesturen zich in sommige
omstandigheden ten taak stellen den landbouw
rechtstreeks to bevorderen, zoo ja, in welke
omstandigheden en op welke wjjze?
Over de hieromtrent gestelde conclusiën
was door den inleider/ die de wenschelykheid
betoogde, geen stemming verlangd.
Vrjjdag voortzetting van het congres.
Aan het einde der zitting van de Tweede
kamer kwam Woensdag nog aan de orde
conclusie van het commissoriaal verslag
omtrent de inlichtingen op de adressen van
de gepensioneerde hoofdofficieren van het
Indische leger E. V. Jeltes, W. J. Havenga
en A. E. Wazklewicz, houdende bezwaar tegen
art. 4 van het bon. besluit van 26 Oct. 1898
tot vaststelling van een nieuw reglement voor
het weduwen- en weezenfonds voor de officie
ren der landmacht in Nederlandsch-Indië.
De commissie van onderzoek uit de Kamer
stelt voor, als het gevoelen der Kamer uit te
spreken»dat de bezwaren van adressanten
tegen art. 4 van het kon. besl. van 26 October
niet voorkomen te zjjn ongegrond, en
tegemoetkoming daaraan ten aanzien van de
y dat artikel bedoelde gepensioneerde offi
cieren billy k geacht wordt."
De heer Rutgers van Rozenburg en de mi
nister van koloniën bestreden die conclusie.
Heden wordt de discussie daarover voortge
zet. Men zie de Laatste berichten.
Door den heer G. Prins Thz., aannemer te
Kralingen, is aan den minister van waterstaat
een algemeen ontwerp tot droogmaking van
een groot deel der Zuiderzee aangeboden. Het
steunt op een denkbeeld, dat in geen der tot
nog toe gemaakte en beoordeelde ontwerpen
voorkomt. Een groot gedeelte van de Zuider
zee binnen de ljjn EnkhuizenStavoren zal
worden bedjjkt, zonder daarin op te nemen
het IJselwater, terwjjl de financisele en tech
nische bezwaren, die geopperd zjjn tegen het
maken van een afsluitdjjk met een buitenge
woon lang sluitgat, grootendeels worden
verminderd, zoo al niet geheel wegge
nomen. Bovendien blyven de bestaande toe
standen in de provinciën Noord-Holland, Fries
land, Drente en Overysel nagenoeg geheel
onveranderd en worden de meestal veel tjjd
vorderende onderhandelingen met besturen over
afwatering, scheepvaart en andere locale be
langen tot een minimum teruggebracht.
Dat is alles, wat de N. R. Ct, over het plan
mededeelt. De redactie schjjnt er echter meer
van te weten, althans zjj verklaart dat het
mola, onze schoolmeesteres, hoest eenige malen
uit het raam aan den overkant om ons te
waarschuwen dat het Allerheiligste zoo straks
zal voor by gaan. En onder een doodelyke
stilte knielen wjj neer, met gebogen hoofden
en gevouwen handen."
Na die woorden rook Tristan aan het takje
bloeiende brem, dat hjj geplukt had.
»lk zou wel graag iets van uw dorpje
weten", zei ik.
- »Daar valt weinig van te vertellen Het
is een onbeduidend gehuchtje, dat, geloof ik,
niet eens op de kaart te vinden is. Het ligt
geheel in een achterhoek verscholen, niet eens
aan een straatweg die op een stad uitloopt.
Het is dan ook een wonder, als er iemand
heen komt. Nu en dan komt er eens een
beambte en dan ontstaat er, evenals in alle
kleine plaatsjes, een groot gepraat. Als Ljj
aankomt staan de vrouwen aan de deur, met
het spinrokken of de breikous in de hand; de
smid, de apotheker, de barbier steken het
hoofd naar buiten, om dien vreemdeling te
bekjjken, alsof hjj uit een andere wereld kwam.
De vrouwen vooral hebben het druk over zjjn
echtgenoote, wie zjj is, wie zjj niet is, van
waar zjj komt, of zjj van adel ia, of zjj een
goeden bruidschat heeft, of ze goed of slecht
gekleed is, of zjj jong of oud is, mooi of leclyk,
of ze hartstochtelijk of een minzame dame is.
De weg, waarlangs men dit dorp bereikt,
slingert tnssehen heuvels door, die geheel geel
plan >een ernstig en nauwgezet grondig on
derzoek" verdient.
Volgens de Allgemeine Zeitung heeft de
Duitsche gezant by ons hof, graaf Rantzau, zijn
ontslag gevraagd, ten einde zich met zjjn ge
malin metterwoon te Friedrichsruh te kunnen
vestigen.
X^etteren en Kunst.
Omtrent het Niederrheinische Musikfest
wordt uit Keulen aan de Frankf. Ztg. ge
meld, dat het glanspunt van den avond op
den tweeden dag de uitvoering van de Es-
cfozr-sinfonie van Mozart en van de Eroica
van Beethoven vormde. Wüllner's dirigeer-
kunst schitterde daarby in vollen glans. Men
moet er zich over verbazen, hoe het hem gelukt
is het uit zoo verschillende elementen be
staande reusachtig orkest tot een geheel te
hervormen, dat zjjn geringsten wenk gehoor
zaamt. De fijnste dynamische schakeeringen
en rythmische nuancen kwamen op de scherpste
wjjze tot hun recht en in beide sinfonieën
bleef geen enkele maat duister. Het publiek
kon niet ophouden met toejuichingen.
Henry Irving ontving een brief van het
Comité en de verdere sociétaires der Comédi
frangaise om hem geluk te wenschen met zjjn
verheffing in den adelstand.
(JIT STAD EN PROVINCIE
De uitslag van de verkiezing voor een lid
der Provinciale Staten in het
DISTRICT GOES
is als volgt
Uitgebr. Ditgebr.
Aantal st. op st. op.
kiezers. 14 Mei 5 Juni.
1895. 1895.
480
Goes
Baarland
Borssele
Cats
Coiijnsplaat
Cortgene
Driewegen
Ellewoutsdijk
's Gravenpolder.
's Heer Abtskerke
's Heer Arendskerke
's Heerenhoek
Heinkenszand
Hoedekenskerke
Kapelle—Biezelinge
Kattendijke
Kloetinge
Krabbendijke
Kruiningen-Hansweert
Nisse
Oudelande
Ovezande
Rilland-Batb
Schore
Waarde
Wemeldinge.
Wissekerke (N. B.)
Wolfaartsdijk
Yerseke
715
555
91
56
125
95
52
33
153
107
100
86
72
53
96
78
43
28
284
177
113
105
203
118
109
58
228
193
105
72
16G
102
148
96
29G
190
67
39
65
49
103
59
130
77
68
44
55
38
230
143
274
168
197
125
283
141
4636
3123
190
73
145
148
103
165
Van onwaarde waren 59 briefjes.
De volstrekte meerderheid bedroeg dus 1379.
Gekozen is de heer 1». J. OdGUEH
(Anti-revolutionnair) met 1383 stemmen.
zjjn van de bremstruiken. Verderop, tegen
de hoógere heuvels, ziet men dichte bosschen,
en in het verschiet links, te midden van
donkere rotsblokken, ontwaart men de Cecina,
een riviertje dat in regentyden natuurljjk het
meeste uitkomten hier en daar lage berookte
huijes, in den zomer geheel verscholen tus
schen de halmen van het maïs of door de
bloemen die voor de vensters groeiden. Maar
als gjj aan zoo'n hutje de vensters gesloten
vindt en als de hond by uwe nadering niet
blaft, als gjj door het venster in den stal
kjjkt en dien leeg vindt, zonder vee, en zonder
voer; dan wordt gjj ernstig: het is alsof dit
stille hutje zegtHier heeft de dood gehuisd.
Het is heel eenzaam in den omtrek. Behalve
een herderinnetje, in een wollen rokje,
dat onder een lommerryken eik staat te
spinnen, terwjjl hare kudde kalm graast, of
een boer, of een postbode, die uit het dorp
komt of er heen gaat, kan men mjjlen afleggen
zonder iemand tegen te komen. Maar na zons
ondergang ontmoet gjj op dien weg geen
mensch, die naar huis gaat, die niet vriende
tot u zegt»Goeden avond, mynheer
Én die groet, op dat uur, op dien eenzamen
weg, doet u goed, alsof gjj van een broeder
kwaamt.
Even voordat men aan het dorp komt ziet
men rechts, op een heuveltop, aan het einde
van een veld, een kerkje, omringd door cypreB-
aem Sn dan bjj een bocht van den weg, na
Op den heer I. D. Fransen van de Putte (L.)
waren er 1297 uitgebracht.
De heer J. G. P. Timans (K.) verkreeg 26
stemmen.
Bjj de verkiezing op 14 Mei jl. waren van
de 3123 uitgebrachte stemmen er 51 van
onwaarde.
De volstrekte meerderheid bedroeg 1537.
Herkozen werden toen de anti-revolu-
tionnaire heeren jhr mr J. J. Pompe van
Meerdervoort met 1803, M. Noordyke met
1719, C. J. Huvers met 1682 en W. J. Vader
van 's Gravenpolder met 1707 stemmen.
Toen waren op de liberale candidateD, de
heeren W. F. K. Lenshoek 1260, I. D. Fran
sen van de Putte 1282, J. G. P. Timans 1145
en W. F. J. Wagtho 1223 stemmen uitgebracht.
Den lOen Mei 1892 werd in dat district
door 3502 van de 4514 kiezers gestemd. 35
briefjes waren van onwaarde.
Herkozen werden al de aftredende leden,
de heeren J. M. Kakebeeke (L.) met 1826, B.
M. den Boer met 1866, M. de Jonge Jzn. met
1835 en mr C. Lucasse met 1876 Btemmen.
De drie laatstgenoemde heeren zjjn anti-
revolutionnair.
Toen waren uitgebracht op de heeren J. J.
Ochtman (L.) 1544, G. Schipper (L.) 1490, J.
G. P. Timans (K.) 1416 en J. Oele Hzn. (A.)
1645 stemmen.
Hoe jammer dat de liberalen zich niet wat
meer inspanning hebben getroost. De kana
was nu zoo schoon als ooit te vorenZjj heb
ben aan eigen lauwheid te wjj ten dat ditmaal
een gemakkeljjk te behalen overwinning hun
voorby ging.
Volgens het Goesche anti-revolutionnaire
blad is de heer Oggel in Axelland een per
sona grata. Het zegt
»Bjj de laatstvorige verkiezing in de vacature-
Thomaes bood de Roomsche kiesvereeniging
te Hulst zelfs aan hem te candideeren, en zjj
zou dit gedaan hebben indien onze vrienden
zeiven niet, echter te goeder trouw, een poli
tieke spaak in het wiel gestoken hadden."
En dat moet eene weerlegging heeten van
onze bewering, dat er wel byzondere redenen
zjjn geweest, waarom de heer Oggel in Mei in
het district Hulst niet candidaat werd gesteld.
Het is eigenaardig.
De heer Oggel kan wel zeggen»Van zjjn
vrienden moet men het maar hebben."
In elk geval mag hjj den Goeschen partjj-
genooten wel dankbaar zjjn dat zjj hem een
zetel aanbiedenzjj het op alles behalve schit
terende wijze.
Slechts vier stemmen hoven de volstrekte
meerderheid behaalde de heer Oggel, terwjjl
bjj vorige verkiezingen eigen partygenooten
er minstens 1600 verkregen.
Over het geheel kenmerkte zich deze ver
kiezing door eene byzondere lauwheid bjj
beide partyen.
Bjj de anti-revolutionnairen mag deze voor
een groot deel wel worden toegeschreven aan
de weinige bekendheid en ingenomenheid met
den persoon, en aan de overtuiging »wjj halen
het toch".
Bjj de liberalen heeft de meening »wjjkun-
een honderd passen, ontwaart gjj den klokke-
toren, waaromheen een twintigtal huizen liggen
als het gezin dat zich rondom den vader ge
schaard heeft. In de gaan der jj en en de tuinen
hangt de wasch in de zon te bleeken. De
huizen zjjn ingesloten door een ouden muur,
begroeid met planten; en men betreedt het
dorp door een poort, waarvan de scharnieren
nog wel bestaan, maar de deur is er niet meer.
Zoodra men de poort binnen was, had men
aan de linkerhand, in het eerste huis, de
werkplaats van den hoefsmid. Ik zie hem nog,
die goede Septimus, met zjjn kroeshoofd en
zjjn langen baard, hoe hjj het mooie witte
paard van den heer Stanislas besloeg. Dat
paard zag ik eiken dag voorbjjgaan.
Als gjj in mjjn dorp kwaamt, Julius, zouden
de stilte en de eenzaamheid zeker veel indruk
op u maken. Ik heb het op mjjn zevende
jaar verlaten en toen ik er na achttien jaar
weer terugkwam, herinnerde ik my nog alles.
Ik herinnerde rnjj zelfs dat er in de gang van
da school een groote, Btoffige schilderjj van
den aartsengel Michel aan den muur moest
hangenmaar die stilte was rnjj geheel nieuw,
als iets dat geen indruk op rnjj gemaakt had
toen ik een kind was, daar ik toen geen
andere, drukker plaatsen kende. Gjj ziet er
hier of daar een oud vrouwtje aan de deur
zitten, met haar gewone gezelschap, het spin
rokken, of een meisje met een klein broertje op
haar schoot en vlak naast haar zit de poes, heel