N°. ISO. 138® Jaargang. 1895. Woensdag 22 Mei. C. L. VAN WOELDEREN. Middelburg 21 Mei. niDIIELIII: Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen." Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2, Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. U OMIiOT; Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: Reclames 40 cent per regel. Vfcearuaonaetev. j Agenten te VlissingenP. G. de Yet Mbstdagh Zoon, te GoesA. C. Boute, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d, Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, Middelburg 21 Mei 8 u. vm. 55 gr. te TholenW. A. van Nieuwenhuhzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën m. 12 u- 62 gr-, av. 4 u. 61 gr. Fj aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebe. Beuntante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. Verwacht wind. j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Pnblicité étrangère G. L. Dau3e Cie., John F. Jones, opvolger. Adverteatiëa moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen aj, nog wor(jen opgenomen Dondeidag (Hemelvaartsdag) verschijnt de Middelburgsche Courant niet. Voor de herstemming op Dinsdag in het hoofdkiesdistrict Middelburg, voor een lid der Provinciale staten, bevolen wij ten dringendste aan den heer [aftredend Lid.) sinds Da Costa dit schreef. De Roomsche kerk is sedert dien tjjd tot meerderen bloei geko men, maar bet getuigenis van christelijke organen tegen deze anti-ohristische macht is allengs slapper geworden in plaats van krach tiger. Ja, de meeste christelijke organen durven niet eens meer spreken van eene «antichristi- sche macht." Men acht dat (ten onrechte!) zeer onver- In ons opstel over het wetsontwerp tot her ziening der belasting op het personeel, in ons vorig nommer, komen een paar onnauwkeurig heden voor. Wjj schreven daarin dat in hoofdstuk IV van dat ontwerp (belasting wegens paarden) alleen onderscheiden worden de paarden, niet uitsluitend gebezigd voor de uitoefening van een beroep ot bedrjjf, en de paarden voor gemengd gebruik. Het woord uitsluitend bad moeten vervallen. Bjj den grondslag «mobilair" stond vermeld dat de berekening daarvan zal geschieden naar de waarde der stoffeering van ieder per ceel, zooals die volgens art. 573 B. W. moet worden verstaan, met inbegrip van rjjtuigen en met insluiting van schildergen. Een aandachtig lezer zal wel bemerkt hebben dat hierby van «^sluiting van Bchilderjjen sprake is. Uit dankbaarheid voor de trouwe hulp, die de katholieken steeds, ook in onze omgeving, den anti-revolutionnairen verleenen, geeft thans de Nederlander het orgaan van jhr mr A. F. de Savornin Lohman den raad zoo veel mogeljjk de katholieke kerk tebestrjjden. In zjjn nommer van Zaterdag 18 Mei schrjjft dat blad: Groen van Prinsterer en Da Costa streden gedurig tegen Rome. En dat deden zjj in een tjjd, toen er lang niet zoo'n groot gevaar van Roomsche zjjde dreigde, als thans. »Da Costa schreef in deel II van zjjne brie ven aan Groen, pag. 330 »»De polemiek tegen de Roomsche kerk (die haar best doet om in bet geheel geen christe lijke kerk meer te big ven) acht ik onmisbaar. Naarmate zjj in leer en politiek de laatste overblijfselen van het aloud christelijk element in haren boezem tracht uit te schudden of te smoren, naarmate zjj onbeschaamder Evan gelie en Hervorming met eenen slag zoekt te verpletteren, en ook ons land met een net omspant, waarin middellijk en onmiddellgk politiek en kerkelijke liberalisten haar gverig ter zgde staan, is het getuigenis van christelgk-historische organen ook tegen deze anti-christische macht onmisbaar." «Het is langer dan een kwart eeuw geleden Musicalia. Het was een waagstuk van de zangvereni ging Tot Oefening en Uitspanning om, zoo kort na Bach's grootsche Mattheus-passion, Hegar's Manasse tot uitvoering te brengen. Een waagstuk hoe zou het moderne concert stuk van een kundig componist zich handhaven naast den ouden reuzenarbeid van het genie Het laatste, klinkend als eene ontzaglijke openbaring van het scboone, het eerste, een effectvol muziekstuk van een man, die door kneed is in de kunst der compositie, zooals die zich in de eeuwen na Bach ontwikkeld heeft, die alle effecten en nieuwere middelen der moderne orkestratie en instrumentatie kent", die daarmee zgn voordeel doet, en een werk schept, wel dikwgls prachtig van klank, pak kend waar het karakteristieke momenten te schilderen geldt, maar dat de inspiratie van het genie miBt. Intusschen, onbillijk zou het zgn met deze vergelijking voort te gaanhet kon niet anders of de uitvoering van Manasse moest na de Mattheus-passton tegenvallen men mag echter de schoonheden in Hegar's werk niet over 't hoofd zien. En naast vele uiterljjke effecten, naast veel dat vergaan zal, vindt men in zjjne compositie tal van liefelijke en sobere deelen, even schoon van gedachte als van vorm. Den inhoud kunnen wjj als bekend veronder stellen. De hoofdgedachte van het gedicht is: eene vrgere levensbeschouwing, in strgd ko mende met verouderde priesterverordeningen. zoon van don Hoogepriester Jojada, •Maar welk eene wreede verdraagzaamheid is het dan toch, om zjjne medemenschen in ver derfelijke dwalingen te laten voortleven, zonder er tegen te kikken." Een aardig compliment van bevriende zgde Bjj kon. besluit zgn benoemd tot ontv. der dir. bel. enz. Oss c. a. I. Noë, ontvanger te Loenen c. a. te Leerdam c. a. T. G. Versfelt, ontvanger te Heerlen c. a.te Wolvega c. a. A. Hoogen- buis, ontvanger te Sexbierum e. a.te Bols- ward c. a. J. Heyt, ontvanger te Onderderdam c. a. te Winterswijk H. C. Berger, ontvanger te IJsselstein c. a. De gewone audiëntie van den minister van Binnenlandsche zaken zal Zaterdag 25 Mei en Zaterdag 1 Juni a. s. niet plaats hebben. Big kens èen telegram van den Gouverneur- generaal van N.-I., van 18 dezer, wordt de gouvernements-koffieoogst op Java voor dit jaar thans geraamd op 329.000 pikols. JU etteren en Kunst. Eenige dagen geleden reeds ontvingen wjj een exemplaar van Constantinopel-Sche- veningen, het prachtplaat werk, door de firma H. J. W. Becht te Amsterdam uitgegeven ten voordeele der slachtoffers van de aardbeving te Konstantinopel enden storm te Scheveningen. Het werk, gedrukt bjj de Elsevier maat schappij, ziet er keurig uit. In de eerste plaats vinden wjj er in het keizerljjk wapen, in goud gedrukt, van den sultan van Turkjje. Verder tal van fraaie illustraties van M- Bauwer, Therese Schwartze, Ph. Zilcken, F. Khnopff, Puvis de Chavannes, P. Rink, J. Maris. H. J. Haverman, B. J. Blommers, H. G. Ibels, Jozef Israels, F. P. Termeulen, Artz, Th. de Bock, W. Roelofs, Geo Poggenbeek, G. H. Breitner, P. J. C. Gabriel, Max Lieberman, Sibe ten Gate, Wolles, H. W. Mesdag, E. Tillmans R. Bisschop, T. van Hoytema, E. Bosch, E. Witkamp, M. Kramer, Josseling de Jong, Jan Toorop, M. v. d. Maarel, Henr. Ronner en Willy Martens. Verder bevat het gedenkboek tal van bjj- dragen in proza en poëzy van bekende tjjd- genooten. Sedert de openingsvoorstelling, 4 Oct. 1890, gat het Tivoli-gezelschap uit Rotterdam, directie De Vos en Van Korlaar, 28 oorspron kelijke stukken, die te zamen 500 avonden werden gespeeld. Bovenaan komen Het Goud- vischje met 91, Eerloos met 56, Lotos met 44 voorstellingendan volgen In kleinen kring met 29, De Eederijker met 25, Asschepoes met 24, Noodlot en De Familie Kegge met 22, De Student thuis met 21 voorstellingen. Bjj de voorstelling, die de directie van het Tivoli-gezelschap aan het eind van het seizoen aan zjjne couponhouders aanbiedt, wordt een 29ste oorspronkelijk stuk gegeven: het heet Maartje «n is een tooneelspel in vier bedrjjven van een schrjjver, die zich verbergt achter het pseudoniem W. van Eerbeeck. Met genoegen vernamen wjj uit een ont vangen circulaire dat het nieuwe gezelschap, onder leiding van de heeren Joosten en Pool man, beide de leiders der Nora-voorstellingen, het voetspoor der heeren De Vo» en Van Korlaar zal drukken. Ter benefice van den heer A. J. Ie Gras die nog niet van zjjn ziekte hersteld is, hebben de mede-vennooten der firma Le Gras en Has pels besloten tot bet geven van een buiten gewone voorstelling, bestaande uit Anne-Mie, oorspronkeljjk tooneelspel door Rosier Faassen, waarin o. a. de heer Willem van Zuylen de rol van Koenraad Deel zal vervullen. Deze voorstelling heeft den 28en Mei in den Grooten Schouwburg te Rotterdam plaats. Op deze voorstelling zinspeelde reeds de heer Van Zuylen verleden week Dinsdag te Middelburg bjj zgn dankbetuiging voor het cadeau, bem geschonken, en dat hg nu als Koenraad Deel dragen kan. ohbehwhsT Aan het verslag der commissie van toe zicht op het lager onderwjjs te Goes over 1894 is het volgende ontleend. School D werd verbeterd door het aanbren gen van een9 gang tot berg places 7an kleGderen. Over de inrichting der bewaarklasse op school A zgn niet ongegronde aanmerkingen gemaakt. De commissie zal waarschgnlgk in 1895 voor stellen tot verbetering doen. Op de scholen A en B volgden bjjna alle leerlingen het onderwjjs in vak j, op C en D ruim de helft. De avondschool A had dit jaar geen leer lingen van die school gingen 10 leerlingen naar de H. B. S. en 7 naar de meisjesschool E. De avondschool B telde 23 leerlingen; 11 daar fan gingen naar de B. A. S., 1 naar de H. B. S. De herhalingsschool op C telde geen leer lingen op D kwamen 10 weezen. De bjjzondere school (uitsluitend Franscb) had 36 leerlingen1 ging naar de Ambachts school, 2 naar school E. Van school C ont vingen 2 leerlingen een diploma wegens vol brachten cursus. Op school B spaarden de leerlingen f 275, op O f 82.68s, op D f 32.77. De schoolbibliotheken worden goed in orde gebracht. Het aantal leerlingen op de dagscholen be draagt op schoolA (hoofd de heer A. B. Breetvelt) 135, waaronder 20 op de voorber. klasseB (hoofd dhr A. van Schelven) 306C (hoofd dhr D. H. C. Ittmann) 181D (hoofd dhr J. D. v. d. Berge) 79; en E (hoofd mej. C. G. Slothouwer) 51. De bjjzondere Chr. school (hoofd dhr J. de Hoogh) had 208, de Roomsch-kath. school (hoofd mej. A. H. Hessele) 118 en gemeentelijke bewaarscholen 229, de bjjzondere idem 182 leerlingen. CJIT STAD EN PROVINCIE Daar het geregeld voorkomt dat in on z e stad wielrgders voor hun sport buiten vol strekte noodzakelijkheid de klinker- en zjj- paden benuttigen en sommigen bljjkbaar wel van de voetgangers verwachten dat zg de baan vrg zullen laten, willen wg op verzoek even de aandacht vestigen op art. 30 der politieverordening van Middelburg. Daarin is onder lett. b verboden«buiten volstrekte noodzakeljjkheid te paard of met eenig middel van vervoer (dat voor zieken, gebrekkigen of kinderen uitgezonderd) te den over de klinker- of zjjpaden." Wjjl ook de bolwerken en wandelpaden voor de wielrjjders natuurlgk groote aantrek kelijkheid hebben, laten wjj hier ook even de mededeeling volgen dat bjj lett. c van hetzelfde artikel is verboden: »te paard of met eenig middel van vervoer (dat voor zieken, gebrek kigen of kinderen uitgezonderd) tergden over 3 wandelwegen en paden," enz. Het is misschien niet ondienstig de politie op deze bepalingen eens attent te maken en haar te verzoeken, zooals vroeger, daaraan wat meer de hand te houden dan tegenwoordig wordt, door zgn huwelgk met eene heidensche vrouw Nicaso, uit zijn land verstootende Hoogepriester Esra spreekt den banvloek over hem uit. Met zjjne aanhangers verlaat Manasse zgn vaderland om op den berg Garizim een nieuwen tempel met vrgere wetten te stichten. In drie tooneelen wordt deze stof dramatisch behandeld. Na een eenigszins dorre instrumentale in leiding is schoon de eerste solo van Esra *Lasst frommen Jubelruf zum Himmel schal len/" De breede lyrische declamatie wordt ondersteund door eene prachtige begeleiding van horens en bazuinen. Pakkend is het dramatische koor: >Zerreisset eure Kleider 1 en het priester-mannenkoor »Er sei gebannC Niet mooi is het Allegro deciso van Esra Er duldet Frevel nicht", effectvol het slot koor der eerste scène »Singet unserm Gotte met zjjn op mooie harmonieën zacht gezongen slot »Amen". De tweede scène opent met een koor van huiswaarts keerende maaiers en maaiaters, dat bewjjst hoe fijn Hegar schilderen kan. Iedere toon hiervan is mooialles is sober geteekend Lichte rythmus, melodieëD, die in teerheid van stemming wedjjveren met het zoele en zacht ruischende van een zomernachtlang zaam sterven de stemmen wegmen ziet de maaiers heengaan in 't stille licht der avondzon. PP. klinkt de aanvang hunner melodie in de hoogere instrumenten, door de lagere herhaalden wanneer na eenige zachte akkoorden alles stil wordt, hoort men Ma- nassé's stem, die, zonder begeleiding, op hooge lichte tonen zingt: Hörst du der frohen Schnitter Lied, das durch die Abendstiüe zieht wie jene Wölkchen, die am Berg ver in". Dit alles is zeer teekenend, men voelt de schoonheid van den stillen avondmen deelt in het warme gevoel, dat Manasse be zielt, wanneer hg op weelderige harmonieën voortgaat: «O bliek emporl die Sterne schon erbliihn auf unentweihter Bimmelsflur." Nicaso's antwoord [con moltopassione) staat onder Wagner's invloed, maar mist diens grootscb gevormde melodieën. Het is éene uiting van hartstocht, die de zichtbare voor stelling vraagt. Men ziet haar na hare eerste uitbarsting kalmer wordende orkestbeweging wordt rustiger, de snelle achtste figuren gaan ever in breede tonen. Het duo, dat dan volgt, is melodieus ge schreven. Het naderen van den onheilsbode wordt in het orkest weer meesterljjk voorgf- ■teld. Als het affect tot zgn toppunt gestegen hoort men, op een zacht tremulo in het orkest, een dof, uitgestooten, rythmisch karak teristiek motief, als van iets noodlottigs dat nadert, en uit de verte weeklachten van het koor. >Horch, horch," roept Nicaso, welches unheilvolle Rufen!" Weerklinkt het motief, een toon hooger nu, en weer klinken de wee klachten, terwjjl in het orkest een eigenaardige figuur het stampen van rossen aanduidt. »Noch einmal, roept Nicaso, ha.' und Schall von Pferdeshufen." Dan neemt het orkest presto de weeklachten over, en het geheele koor, mannen en vrouwen, barst los: «TFefte, wehe, Unheil naht." Dit alles is zeer drama tisch geschilderd, het leeft alles. Het vragende koor,- >Du host vernowmen Bjj deze gelegenheid willen wjj tevens even opmerken dat, naar velen van allerlei rang en stand nog niet schgnen te weten of, als zg 't weten, althans niet in toepassing brengen, het, zjj het ook niet in eene politie verordening, toch in elk geval door de welle vendheid voorgeschreven, plicht ib van ieder wandelaar om rechts uit te wjjken en vooral voor eiken man om voor eene vrouw, hetzjj dam e of niet, voor eiken gebrekkige, moeiljjk ter been zjjnde of oudere in jaren, het pad vrjj te laten. Donderdag 23 Mei a., 's avonds te 7 uren. op het Molenwater alhier het eerste openbaar concert door het schutterg-muziek korps gegeven worden. Het programma daarvoor is samengesteld als volgtAugen rechts, Marscb, C. L. Unrath; Ouverture zur Komischen Oper König Midas, R. Eilenberg False de concert, E. Waldteufel; Scène dramatique de l'opéra Les Huguenots, Meijerbeer; Concert ouverture, L, Montagne Sérénade (arr Morks,) R. Förster; Sang an Ae- gir, Kaiser Wilhelm II en Infanterie-Marscb, J. Morks. Voor het geval de openbare concerten, ten gevolge van ongunstig weder, niet plaatsheb ben zal eene kennisgeving aan het stadhuis worden geplaatst. De heer J. A. Frederiks alhier is be noemd tot lid van het Koninklijk Oudheid kundig Genootschap. Tot lid der commissie, belast met het af nemen der examens ter verkrijging van de akte van bekwaamheid als hoofdonderwijzer of hoofdonderwijzeres te Utrecht, is o. a. be noemd de heer W. Middelveld Viersen, school opziener in het district Middelburg. Men schrjjft ons uit Vlissingen: Naar wg met zekerheid vernemen is het be richt in de VI. Crt van Zaterdag jl. omtrent de plannen, die de Kon. Maatsch. De Schelde zou hebben ten opzichte van eene te vestigen kopergieterjj in de voormalige Oostkerk, niet juiBt. De Schelde heeft van de plannen tot aan koop van eenige gebouwen op den Peperdjjk voor goed afgezien en besloten een steenen gebouw van 60 meters lengte op te richten, naast het gebouw voor de electrische verlich ting tot op eenige meters afstand van de tegenwoordige kopergieterjj die onvoldoende is gebleken en evenwjjdig aan de Aagje Dekenstraat. Het steenen bjj gebouw naast de kopergie terjj, dat vóór omstreeks 3 jaren gebouwd werd wordt thans afgebroken, omdat er ruimte noo- dig is voor het bouwen van het bh. Koningin Wühélmina. Zeer waavschgnljjk wordt later de bestaande kopergieterjj, als het nieuwe gebouw gereed afgebroken, ten einde ook da&r meer ruimte te krjjgen voor het bouwen van groote schepen. De Maatschappij tot exploitatie van staatsspoorwegen beeft te Vlissingen tot geneeskundige benoemd den heer H. Breukink. arts en tot apotheker aangewezen den heer M. N. Baert, beiden aldaar. die Stimme des Boten" is, van zuiver muzikaal standpunt, zeer mooi, vooral om de doorwer king en bewerking der melodieën de stjj- gende verminderde quint is karakteristiek voor de onzekere stemming. Maar het meest aan grg pende, het best ge slaagde der compositie is de vervloekingscène in het derde deel. Deze is meesterlijk ge schetst. De teekening hiervan, van af Manas- i's komst voor den hoogen raad, doet ons de geheele situatie meeleven. Na een eigenaar dig somber motief, waarvan de stemming wordt voortgezet in eene onrustige, snelle violenbeweging, die, tremuleerend, op éen toon, stokt, spreekt Esra op dienzelfden som beren toon den banvloek uit. Het mannenkoor herbaalt zjjne woorden. Elke nieuwe vervloe king wordt op deze zelfde wjjze, maar tel kens een toon hooger gezegd, totdat, na het huiveringwekkend herhalen der woorden'ver flucht auch deine Todtengruftfl op aangrij pende wjjze de laatste vloek wordt uitgespro ken: verflucht auch dein Gebein; verflucht die Seele", begeleid door een tremulo uit de diepte van het orkest. Deze woorden herhaalt het koor op diezelfde lage, donkere tonen, ter- wjjl in het orkest eene roerende melodie, als vol medeljjden, zich laat hooren. Wat nu volgt, de vertwijfeling van Manasse, is sober en schoon en zeer gevoeld geteekend. Wjj hebben hiermede getracht de gedeelten van Hegar's werk, die o. i. het schoonst zgn. te doen uitkomenwg keeren nu tot de uit voering terug. Wat de solisten betreft, zoo had men voor de partgen van Esra ^Baryton) Bjj het helpen aan 't verplaatsen van een waggon aan het station te Hulst overkwam Maandag middag den voerman W. S. van Hontenisse het vreeselgk ongeluk tusschen de buffers van twee waggons bekneld te raken, waardoor de borstkas van den man bjjna inge deukt werd. Er bestaat weinig hoop den ongelukkige, vader van 7 kinderen, in 't leven te behouden. - In de vergadering van de kamer van koophandel en fabrieken te Terneuzen, Maandag avond bjj gewoond door alle leden op éen na, werd het in de Maart-vergadering aangeboden jaarverslag over 1894 nu gearres- treerdhet zal zoo spoedig mogeljjk gedrukt verzonden worden. De kamer besloot tot Gedeputeerde staten van Zeeland een schrijven te richten, betrek- keljjk den provincialen stoombootdien&t op de Wester-Schelde, om te trachten daarin de noodig geachte verbeteringen te brengen. Manasse (tenor) en Nicaso (sopraan) moeiljjk betere vertolkers kunnen vinden. Alle drie, mej. Marie Berg uit Berljjn, de heer Carl Die- rich uit Leipzig, de heer H. Gausche uit Kreuznach, wedjj verden in schoonheid en kracht van stem, in gloed en fijnheid van vertolking, in groote zeggingskracht en ia onvermoeid heid bjj het beheerBchen hunner zware partgen. Allen drie roepen wjj een hartelgk tot weer ziens toe. Niet aanmoedigend voor het bestuur der zangvereeniging, waar men zooveel schoons liet hooren, was de aanblik der vele leege plaatsen in de zaal. Jammer dat zjjne pogin gen om een kunstgenot te schenken ditmaal door zoovelen niet gewaardeerd werdenOnt nuchterend werkte deze aanblik echter niet op de uitvoering door koor en orkest. De meeste, door Hegar zeer dankbaar geschreven koren kwamen onder de energieke leiding van den directeur flink tot hun recht, en het or kest, op de gewone wjjze 8amengesteld, speelde onder deze leidiüg niet minder bezield en nauwkeurig. De partjj van den bode werd door een verdienstelijk lid dor zangvereeniging schoon gezongen. Den solisten en den directeur viel aan het slot eene warme ovatie van het publiek en van het orkest ten deel. En hiermede besloot de zangvereeniging hare concerten in dit seizoen, den dank van het Middelburgach publiek verdienende voor bet vele Bchoone, in dezen winter gegeven.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1