N°. 115, 138® Jaargang, 1895 Donderdag 16 Mei. MIMBlltm COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f S Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regels Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. ■henaometet. i Agenten te YlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooi/, Middelburg 15 Mei 8 u. to. 59 gr. j te TholenW. A. van Nebuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jongs. Yerdsr nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiSn m. 12 u- 64 gr-, av. 4 u. 62 gr. Fj wa, evenals de advertentie-bureau's van Ni/gh Yan Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Bexinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. Verwacht N. W. wind. j Hoofdagenten voor. het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Ca., John F. Jones, opvolger. AdverteaHëB moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Middelburg 15 Mei. Bp kon. besluit: is dr E. S. Stein, geneeskundige te's Graven hage, benoemd tot ridder in de orde van Oranje-Nassau is voor den tpd van 8 jaren gedetacheerd de landmacht in WeBt-Indië de eerste- luitenant-kwartierraeester J. H. Masman, van het 5e regiment infanterie, thans gedetacheerd bp het departement van oorlog, en zpn, met ingang van 1 Juni 1895, bp het departement van koloniën bevorderd tot com mies de adjunct-commiezen G. B. van Aaken Bzn en A. M. H. J. Stokvis. In verband met den aanval der Moorscbe zeeroovers op de Anna schrjjft men uit Gi braltar, dd. 10 Mei, aan de N. E. Crt. De Union mercantil de Malaga van gisteren bevat den volgenden brief uit Alhucemas (Spaansche bezitting) aan de Middellandsche Zee (Marokko) Door vrouwen uit Bocoya, die de markt be zoeken, is gestaafd, dat de getuigenissen der bemanning van de Hollandscbe brik Anna, die, zooals bekend is, gedurende eene wind stilte in de nabpheid van Alhucemas door Rifpiraten uit Bocoya aangegrepen werd, ge heel overeenkomstig de waarheid zpn. Heel nauwkeurig is bekend, dat de zonen en ver wanten van een zekeren Kabyle in de eerste zeilboot waren, die het eerst de Anna aan grepen en den kapitein benevens den stuur man door schoten en sabelhouwen zoo zwaar v erwondden dat de kapitein, zooals bekend is, op reis naar Gibraltar stierf, terwpl de stuur man in het koloniale hospitaal van Gibraltar moest worden opgenomen. Het plan der Rifpiraten was, nadat zp de bemanning der Anna uitgeplunderd en de zeilen, benevens verschillende op het dek zich bevindende gereedschappen en 5 daar aanwe zige vaten olie weggesleept hadden, nogmaals terug te komen en de Anna op het strand te zetten om de geheele scheepslading te rooven. De zeeroovers zpn in de uitvoering van dit plan (dat waarschpnlpk ook het leven der overige bemanning van de Anna zou gekost hebben, ten einde geen levende getuigen der schanddaad achter te laten) slechts door hun eigen roofgierigheid verhinderd geworden. De zeeroovers der eerst aangekomen booten wilden namelpk zooveel mogelpk alles voor zich ne men en niets voor de later er bp komende booten te rooven overlaten, en braken ook de op het dek zich bevindende kraan af, die zp mede wegsleepten en die tot bet lossen van de lading benuttigd had kunnen worden, Zp Het tooneel. Vriend Fritz van Erckmann—Chatrian is een te bekend stuk om over den inhoud ervan nog een en ander te schrpven. Wie eenigszins op de hoogte is van de Fran- sche litteratuur, wel niet van refenten datum maar uit den tpd van die tweeling-schrjjvers, heeffhun Contes et romans populair es, waarin L'ami Fritz een voorname plaats inneemt, Het stuk is bpna twintig jaar oud; den 4en December 1876 werd het voor de eerste maal in het Théatre de la Comédie Frangaise te Parjjs gespeeld. En herhaaldelpk is het in verschillende landen gegeven, telkens beko rende door zpn «klassieken eenvoud", zooals het in der tpd zoo juist werd uitgedrukt in dit blad, nadat op Zondag 27 October 1878 het tooneelspel in onzen schouwburg was opge voerd door de rederijkerskamer Aurora van GO6B. Hit die dagen dagteekent ook onze laatste herinnering aan het stuk; en de vernieuwde kennismaking, Dinsdag avond in onzen schouw burg, heeft ons weer al de frischheid, de be koorlijkheid, den ernst van dit eenvoudig en toch zoo natuurlijk werk doen gevoelen en waardeeren. En te meer treft dit allee, nadat in den langen termjjn, die ons scheidt van onze eerste kennismaking met Vriend Frits en het hernieuwd aanschouwen ervan, wjj zoo menig flauw of ziekeljjk stuk hebben zien spelen, product vol onnatuur en onzinnigheid. Wjj werden weer versterkt in onze overtui ging dat zulk een stuk indruk moest maken op den luchthartigen, vroolpken Parpzenaar, blasé van al zpn vermaken, voor wie de na- tuur-men8chen, in Vriend Fritz ons geteekend en hem bekend uit het verhaal van Erckmann- Chatrian, veel aantrekkelijks moest zagen deze fout eerst te laat in en overleg den, dat het hun slechts met zeer veel moeite en na een buitengewoon langen tpd gelukken zou, de in bet scheepsruim zich bevindende lading olie zonder kraan aan land te krpgen. Zp zagen in dat zp gevaar zouden loopen door een voor bp varende stoomboot bp de uit voering van hun plan ontdekt te worden, zonder de vruchten van hunnen roof te kun nen gemeten. Alleen om die reden abandon neerden de zeeroovers het schip, dat in den loop van den avond zich eene lichte bries kon ten nutte maken om in de open zee te ont komen. De vrouwen uit Bocoya bevestigen alle wreedheden der aanvallers, zooals die in de ambtelpke getuigenissen te Gibraltar bp de lijkschouwing van den overleden kapitein van den kant der bemanning der Anna medege deeld zpn. De getuigenissen van Hollandsche zpde staan derhalve niet meer alleen. De Nederlandsche regeering zal het in de hand hebben van gunstig gezinde Riflieden getui- issen van zoodanigen aard te erlangen, dat elk denkbaar voorwendsel der Marok. kaansehe regeering bestreden kan worden. Overigens is graaf Tattenbach in Tanger, de Duitscbe gezant, aan wien ook de behartiging der Nederlandsche belangen is toevertrouwd, geheel de man, om de aanspraken van Neder land aan het hof van Fez ten volle te doen gelden. Ongetwijfeld wordt door eene genoegdoening van stoffelpken aard het kernpunt der zaak, d. i. de bestraffing der eigenljjfee schuldigen niet getroffen. Deze bestraffing der Rifpiraten door hun nominalen sultan te Fez is het moeiljjkst; want de sultan heeft zoo goed als a gezag en nog minder de macht om zelf de bestraffing uit te voeren. Deze taak zou den slechts de Europeesche mogendheden kun nen vervullen, hetgeen met het oog op de groote uitgebreidheid van het Rif en de wilde, ontembare, aan den krjjg gewende stammen, veel bloed en geld zou eischen. Hoe eer echter aan eene oplossing der piraten-quaestie door geweld de hand geslagen wordt, hoe beter; want de tegenwoordige toestand is onduldbaar en in het belang van alle zeevarende naties moet aan de veiligheid der scheepvaart aan de Rif kust een eind gemaakt worden. De Ma- rokkaanscbe regeering is daartoe niet in staat; zp vermag niet eens den landweg van de tweede hoofdstad des lands Marrakesh naar de Atlantische kust vrp te houdenveel min der vermag zp iets aan de RifkuBt uit te richten. Hoogstens zouden de Europeesche mogendheden het sultanat dwingen kunnen de materieele kosten van de pacificatie der Riffeust te dragen. JUetteren en Kunst. 3 et bespelen van den Tivoli-schouwburg te Rotterdam is voor het volgende speelseizoen, van 1 September 1895 tot 31 Augustus 1896, verzekerd. Er is door eene combinatie van acht sociétaires daartoe een contract gesloten met de Tivoli-maatschappjj. Die acht sociétaires zpn de heeren D. H. Joosten, uit Amsterdam, de heer Henri Pool man, mevrouw PoolmanHupsers, de heer Mulder, mevrouw Aleida MulderRoeloffsen, mevrouw Van Westerhoven, mejuffrouw M. Sasbach en de heer Erfmann, behalve de heer Joosten oud-secretaris van het Nederlandsch Tooneelverbond en de heer Mulder, allen leden van het tegenwoordige gezelschap De Vos en Yan Korlaar. De heeren Joosten en Poolman zullen de leiding en het beheer van het te vormen gezelschap hebben. De sociétaires zullen nu uit het gezelschap De Yos en Van Eorlaar en van elders artiesten engageeren en misschien nog nieuwe sociétaires aannemen. (N. E. Crt.) En daarbjj kwam nog een voornaam ding. Het is vrp zonderling dat nog altpd onder het tooneelspel vermeld staat dat het speelt in den Elzas in den tegenwoordigen tpd. Dat is onjuist en minder eigenaardig. Zelfs bp de eerste opvoering in 1876 had men dunkt ons, beter gedaan dit weg te laten - vooral onder het oorspronkelijk tooneelspel. Het verbaal van Erckmann-Chatrian speelt dan ook in het jaar 1832, waarin Fritz Kobus den dood van zpn vader erfgenaam werd van de hoeve en het vermogen zjjns vaders en de rabbjjn David Sichel zpn drie en twintigsten aanslag op hem deed voor een huweljjk. Die tpd bomt ons ook geschikter voor. In 1876 zuchtte Elzas en thans doet het dit nog onder Duitschland en zou de philip pics, door David tegen Fritz en zpn vrienden gehouden om de waarheid te bepleiten dat het vaderland zonen noodig heeft om het in dagen van gevaar te verdedigen, tot misverstand lei den en allerminst daar na 1871 op zpn plaats zpn. In 1832 bad dit meer raison en was in elk geval de toestand, zooals die in het stuk wordt geschetst, natuurlpker geworden. Toen de Franschen het in 1876 zagen op voeren, werden teere snaren bp hen aangeroerd het verlies van den Elzas lag hun nog versch 't geheugenDavid Sichel sprak woorden die in het hart grepen; vooral moest zjjne herinnering aan den plicht van elk vaderlan der om zpn geslacht voort te planten, indruk maken, omdat stelselmatig het aantal kinderen in Frankrpk verminderde en het Fransche ge slacht achteruitging. Onder dit licht beschouwd zal ieder, al zag hp Dinsdagavond Vriend Fritz voor het eerBt spelen, begrppen waarin ook eene voorname reden te vinden is van het succes, met dat In een correspondentie uit Batavia, dt. 10 April in de N. E. Crt. komt het volgende voor Er is groote kans dat zich hier een ernstig schandaal zal voordoen, cader dat gedeelte der ambtenaarswereld, waar zulks in Nederland onmogelpk zoude worden geacht. Een lid dei magistratuur, rechter in het hoogste college in deze gewesten, weigert sedert geruimen tpd zjjnen dienst te doen. Ik kan zonder onbe scheidenheid niet meer zeggen, maar het schjjnt voldoende toe. De wet zal wel voorschif- ten bezitten, hoe in dat geval moet gehandeld worden maar dat men huiverig is die wet toe te passen is niet onmogelpk. De rechterlijke macht geniet hier niet het hooge aanzien, het ongeschokt prestige dat zp in Nederland be zit; bet schjjnt dat colonial people in alles second hand moest zpn doch zoo iets hadden we hier tot nog toe niet op de viool hooren snel en. ONDERWIJS. Het eindexamen voor het gymnasium te Middelburg zal gehouden worden op 3, 4 en 5 Juli, ten overstaan der heerendr C. J. Eggink, inspecteur der gymnasia, dr B. Sy- mons, hoogleeraar aan de rpks-universiteit te Groningen, en dr P. van Geer, hoogleeraar aan de rpks-universiteit te Leiden. Te K o e w a c h t is tot onderwijzer aan de school a/d. Ouden Molen benoemd de heer J. A. Boddaert, thans in dezelfde functie werk zaam aan de school te St. Andries in die ge meente. zooals Dinsdag, met al de levendigheid, vroo- lpkheid, ernst en natuurlijkheid gespeeld worden, die het stuk zoozeer eiacht. Willem van Zuylen, de jubilaris, die bp zpn optreden met groote hartelpkheid en langdurige toejuichingen werd begroet, gaf Vriend Fritz weer in al zjjne goedhartigheid, zjjn strpd tusschen zpn gehechtheid aan het prettige jongelui's leven en zpn liefde, zooals alleen dit doen kan. Hp was de geper sonifieerde Vriend Fritz. Niet minder verdienstelijk was David Sichel, door den heer Van Beem met veel eenvoud, levendigheid en ernst gespeeld. In die creatie was zooveel goeds, dat wp den heer Van Beem daarmee wel mogen gelukwenschen. Suze vond in mevrouw Dons-Albregt eene goede vertolkster, al hadden wjj haar nu en dan veel inniger gewenscht, o. a. bjj hare varklaring dat zp Fritz beminde. De bekende scène tusschen haar en David bp de bron, zoo idyllisch schoon, en hot tooneel met Fritz in het laatste bedrjjf wer den zeer goed gespeeld. Dat de overige rollen, vooral die van Catherine door mevrouw Albregt-Engelman, Frederik en HaneZo door de hier zoo goed bekende heeren Manta van Nieuwland en Wagemans in zeer goede handen waren, mogen wp met genoegen boekstaven. De zaal was op alle rangen meer dan vol behalve op den eersten waar nog eenige plaatsen open waren. Wjj misten daar me- nigen trouwen bezoeker uit de elite der stad, die bjj deze voorstelling, waar het gold een onzer beste tooneelspelers te aanschouwen, die door mannen van kunst, wetenschap en talent is gehuldigd, wel had tegenwoordig mogen zpnte meer omdat men zich oneindig beter geamuseerd zou hebben dan bjj menige KERKNIEUWS- Z. D. H. de bisschop van Haarlem heeft benoemd tot kapelaan te Rotterdam, (parochie H. Laurentius), de heer G. M. A. van Leeuwen, rector van V e e r e, en tot rector van Veere de heer D. M. G. P. de Haas, kapelaan te 'b Hee- renhoek." De heer C. G. Menzel, predikant te Zaan- djjk, heeft voor het beroep naar de Herv. ge meente te Zierikzee bedankt. UIT STAD EN PROVINCIE Heden middag had de opening plaats van den speeltuin alhier voor de kinderen van de begunstigers en leden, terwpl Maandag avond reeds een 186 kinderen van de scholen voor on- en minvermogenden hun intrede deden. Evenals vroeger waren aan de ver schillende scholen, welker leerlingen een vrp gebruik kunnen maken van den tuin, uitge reikt het volgende aantal kaartenschool A school B 40, school C 25, school met den bjjbel 20, katholieke school 10, school H 48 en schooi 1 40, samen 213 kaarten. Wat de vereeniging betreftin het afge- loopen jaar werd in drie vacatures, waarvan twee ontstaan door het vertrek van den heer J. H. Teeling en het bedanken van den heer A. Rademaker, voorzien door de keuze der heeren H. J. L. Poort, J. Worrell en E. A. F. C. Mes, die zich bereid verklaarden deel uit te maken van de commissie van toezicht. Het aantal begunstigers bedroeg op 1 Mei jl. 37, dat der leden 194 en dat der haisge- nooten 8 personen. Het bestuur betreurt het dat zoo velen, uit een verkeerd beginsel, hun lidmaatschap op zeggen, wpl hun kinderen daarvan geen ge bruik meer maken. Die personen vergeten echter daarbp dat de kinderspeeltuin der vereeniging Uit het volk voor het volk hoofdzakelijk ten doel heeft om, aan de kin deren van den werkman, in hunne vrpe uren, eene gepaste uitspanning te verschaffen en daartoe wordt gerekend op den steun van velen om daaraan eene bjjdrage vanf 2.50 of f 1.— te verleenen. Dinsdag avond te ruim half acht is in de Breestraat, hoek NederBtraat, alhier een der buizen van de waterleiding gesprongen, waardoor een kolossale massa water wegvloeide. Te ruim negen uur werd aan de fabriek kennis gegeven van het ongeval, waarop dadeljjk de afsluiters voor dat district gesloten werden. De bewoners dier buurt bleven tot heden ochtend 6 uur van water verstoken. Naar men ons mededeelt waren kwajongens de oorzaak van een en ander. Door de werk zaamheden aan het stadsriool waren enkele buizen der leiding bloot gekomen, en door de stuk steeds behaald. Maar dan moet het ook, j farce, in het afgeloopen seizoen gegeven. De eerste banken van den derden rang waren bezet door de weezen uit de beide wees huizen, met hun geleiders 67 in getal. Zp dankten dit genoegen aan de vriendelijkheid van een echtpaar, dat het voorrecht had zpn vjjf en twintigjarig huwelijksfeest te vieren. De heer Willem van Zuylen had de eigen aardige attentie den grootsten hunner zpn portret te laten aanbieden. Hem zeiven werd na het eerste bedrpf nog een hulde bewezen. Namens de afdeeling Middelburg van het Nederlandsch Tooneel verbond werd hem door den voorzitter daarvan, den heer jhr mr W. H. Snouck Hurgronje, een krans aangeboden. Die aanbieding ging ge paard met eene toespraak, waarbp in zeer goed gekozen, van veel waardeering voor den kun stenaar getuigende, bewoordingen den heer Van Zuylen de belangstelling werd geopen baard, die de afdeeling voor hem en in zpn onlangs gevierd jubilé koesterde. Zp had daarvan destjjds bljjk gegeven door hem een cadeau te doen aanbieden. Ook bp deze ge legenheid, nu wp het voorrecht hadden hem nog in ons midden te zien optreden, bad die afdeeling niet willen nalaten hem een bewjjs te geven van waardeering zjjner verdiensten. Dat de naam van Willem van Zuylen nog een groote aantrekkingskracht op het Middel- burgsch publiek uitoefent, bewees de volle schouwburg en dat men dankbaar was voor dit voorrecht en het genot, bleek wel uit de hartelijke toejuichingen, die hadden weer klonken. De heer Snouck Hurgronje eindigde zjjne toespraak met de hoop te uiten dat de wensch, Idoor den heer Willem van Zuylen zei ven, I blpkens het slot van de onlangs van hem ver- j schenen levensschets, geuit, moge bewaarheid wordendat hp n. 1. nog eens, gelukkig en j tevreden en gezond als thans, zpn gouden lieve jeugd zoo lang met steenen gebombar deerd en was rondom de gedolven sleuf zoo gestoeid, dat de grond in kalfde en door de aardstorting de gegoten jjzeren buis door midden brak. Op het stembureau, bovenzaal van het stadhuis alhier, kreeg heden een der leden daarvan, de heer W. J. J. Koole, eene flauwte. Hjj moest per rptuig naar huis worden gebracht. Door de studenten, die Maandag onze stad bezochten, is het volgende telegram ver zonden A sa Majesté la Eeine La HayeCinq cents i tudiants catholiques f rangais et beiges, venus d Walcheren au lendemain des fêtesju- bilairs de Gand, envoient d Leurs Gracieuses Majestés Vhommage de leur profond respect. SignéDe schrijver de GandAbbé Fonsa- grives de ParisGèronis de Lille, Holm de Louvain, Van Damme de Bruxelles. Het nieuwe stoomschip, in aanbouw bjj de Fairfield Shipbuilding comp. Litd, firma John. Elder C° te Govan nabp Glasgow voor rekening der Stoomvaart-Maatscbappp Zeeland, zal 23 dezer maand afloopen. (Firn. Crt.) De voordracht van burg. en weth. van Amsterdam, waarbp de heer C. L. M. Lam- brechtsen, ing. van den prov. waterstaat in Zeeland, te Goes, wordt voorgedragen tot directeur van publ. werken, ter vervanging van den op zjjn verzoek eervol ontslagen heer I. A. Schuurman, is thans verschenen. Uit Bath schrpft men ons dat, nadat de ketting uit het roer was gedaan, de Fran sche brik Fermanville, haar reis Dinsdag naar zee heeft vervolgd. Bjj de behandeling der begrooting van de inkomsten en uitgaven van den Konings- polder voor het dienstjaar 1895/96 werd Maan dag door de vergadering van ingelanden, to Borssele gehouden, besloten de heffing van het dpkgeschot te verminderen met 23.29, waardoor de belasting f 0.25 per hectare lager zal zpn, en het schoonmaken der waterleidin gen voor rekening van den polder te laten uitvoeren. Door een onvoorzichtigheid ontstond Dins dagmorgen brand in een hokje naast de wo ning van C. d. Z. te Koewacht. Ofschoon men de vlammen spoedig meester was, brandde dat hokje geheel af. De schade is niet groot. Dinsdagmorgen brak te Olinge een hevige brand uit. De woningen met stallen van Oh. Smet en Fr. Bouwens, benevens de stallen van S. Bolsus en F. de Brouwer werden een prooi der vlammen. In de Dinsdag door stemgerechtigden in den calamiteusen Hoofdplaatpold&r gehouden vergadering werd tot lid van den djjkraad ge- jubileum zal mogen vieren. De heer Van Zuylen dankte voor dit ver nieuwde bewps van waardeering en maakte nog met innige erkentelijkheid melding van het vorstelijk geschenk, hem namens de af deeling van het Tooneelverbond geboden. Hjj herinnerde aan het bekende feit dat by die knoopen en broekstukken was kwjjt ge raakt door een Engelschen collega; hoevee* waarde hjj daaraan hechtte en hoevee vreugde het hem verschafte, dat bp ze thans weer terug had. Allen, die daartoe hadden meegewerkt, had hp behoefte gevoeld daar voor zpn dankbaarheid te betuigen. Daarom bad hjj dan ook, toen hp zpn tournee be paalde, bp zich zeiven het vaste besluit geno men, ook naar Middelburg te gaan om zich van dien plicht te kwpten; wat hp dan ook bjj deze deed. Hjj zegde het aanwezige pu bliek dank voor de hartelpkheid, waarmee hjj was ontvangen, en beval zich in het vriende lijk aandenken van allen aan. Op beide toespraken volgden luide toejui chingen van de zpde van het publiek, dat den heer Yan Zuylen nog eens terugriep. Aan de krans, geleverd door de firma Blaat alhier, waren fraaie linten gehecht, rood, wit en geel, de kleuren der stad, waarop zeer sierlpk met goud was geborduurd het vol gende Afdeeling Middelburg Nederlandsch Tooneelverbond 14 Mei 1895. Een en ander was geleverd door de firma Ritchie alhier. Den ganschen avond waB het publiek in uitstekende stemming. Men leefde mee met het stuk, men begreep de goede beteekenit van het gesprokene, men toonde zich her haaldelpk dankbaar, en men keerde, daar van houden wp ons overtuigd, algemeen zeer voldaan huiswaarts. Het was een goed slot van het tooneel- seizoen 18941895,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1