N°. 109.
138' Jaargang.
1895.
Donderdag
9 Mei.
4 FEUIILETOI.
HET PORTRET.
«MMMÏÏE (flIRANT.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f i
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentïën20 cent per regel: Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
Middelburg 8 Mei 8 u. via. 5S gr.
m. 154 u. 68 gr-, av. 4 u. 72 gr. F
Verwacht Z. O. wind.
Agenten te YlissingenP. G. de Vet Mebtdagh Zoon, te GoesA. C. Boluiï, firma weduwe A. C. de Jonge, te KrainingenF. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooij,
te TholenW. A. van Nieuwenhumzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertenties
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, to Rotterdam, de Gbbb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Am., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Cïb., John F. Jones, opvolger.
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd sjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 8 Mei.
Op een goeden dag komt het den minister
van oorlog voor, dat de weerbaarheid dei-
dienstdoende schutter jj en iets te wenschen
laat. Hg wenscht ze te bewapenen met revol
vers, op geljjken voet als het voetvolk van het
staande leger, maar omdat de schuttergen
onder het beheer van zjjnen ambtgenoot van
binnenlandsche zaken staan, moet deze eerst
gehoord worden.
De minister van binnenlandsche zaken vraagt
aan de commissarissen der koningin opgave
van de gemeentebesturen, waar alvast voor
oefening revolvers in bruikleen worden ge-
wenscht. De gemeentebesturen hooren den
schutterg-commandant over bet geval. De
commandant schrjjft aan het gemeentebestuur,
dit weder aan den commissaris der koningin,
de laatste aan den minister van binnenland-
Bobe zaken en die weder aan zjjn collega van
oorlog. Denzelfden weg gaat de mededeeling
van den minister van oorlog hoeveel revolvers
als maximum-aantal voor elk bataljon schut
ters kunnen worden aangevraagd; binnen die
grens richt de commandant der schutterij zjjne
aanvrage om verstrekking inover al de ge
noemde katrollen bereikt deze aanvrage
den minister van oorlog. Laatstgenoemde
stelt goedgunstig het gevraagde aantal
besohikbaar, bericht dit den minister van
binnenlandsche zaken, deze aan de commissa
rissen der koningin, die alwêer over de schjjf
van het gemeentebestuur den schutterg-com
mandant verwittigen.
Nu krggt de magazijnmeester van de stapel-
magazjjnen order van zgne chefs, de revolvers
met behooren af te zenden. Netjes verpakt
heeft üle verzending ao.» tot o.a*ou van nsi
gemeentebestuur plaats. Van die verzending
doet de magazijnmeester mededeeling aan bet
gemeentebestuur.
De spoorweg-directie zendt aan het gemeei
bestuur eene aankondiging van de aankomst.
Ben en ander wordt aan den commandant der
schutterij geëndosseerd. Deze stelt zich zorg
vuldig in het bezit van den kostbaren buit en
zendt met de noodige inleveringsformulieren
de emballage aan den magazijnmeester terug.
De laatste ontvangt te geljjk van het gemeente
bestuur een ontvangstbewijs voor het gezondene.
De magazgnmeester stuurt aan het gemeente
bestuur een bewjja van ontvangst van de
emballagehet gemeentebestuur geeft dit
belangrjjke document aan den commandant
der schutterij in bewaring.
OefDe schutterg te X. is drie revolvers
in bruikleen rjjk geworden. Hbld
Van meer dan één kant, zegt het N. v. d.D.,
komt tot ons het bericht, dat de gouverneur
van Atjeh, generaal DeykerhofF, als opvolger
zou zgn aangewezen van den legercomman
dant, generaal Gey van Pittius, die om ge
zondheidsredenen repatrieert.
Voor Atjeh zou het blad dit betreuren!
Wanneer er eene zaak is, waaromtrent men
het ten opzichte van de Atjeh-politiek thans
Novelle, naar het Fransch,
VAN
A. THEURIET.
IV.
Door een grooten voorraad sigaren te koopen,
hadden de twee kunstenaars de aandacht we
ten te trekken van juffrouw Honorée, de
schranderste en mededeelzaamste van de twee
zusters, en hadden haar geraadpleegd over de
tochten, die men in de buurt kon maken.
Zg raadde hen aan naar Loc-Rouan, Tréboul,
Raz etc. te gaan.
»Men heeft ons ook gesproken", zeideLe
Cbantre ter loops, »van een oud kasteel, waar
in 1793 twee Girondjjnsche afgevaardigden
zich verborgen zouden hebben. Weet u ook,
juffrouw, waar dat kan zgn
»Neen, maar mjjn moeder, die nog men-
schen uit dien tjjd gekend heeft, zal u mis
schien kunnen inlichten. Moeder, is er niet
bjj Pont-Croin een kasteel waar de afgevaar
digden der conventie in 93 gewoond hebben
»Wacht eenB", anwoorddehet oudje, »ik
heb vroeger wel eens van iets dergelijks hoo
ren spreken. Ik geloof dat het le Keroenar-
gan geweest is".
>En waar ligt Keroenargan", vroeg Jacques.
eens is geworden, dan is het wel deze, dat
daar vóór alles stabiliteit noodig is, en dat
niets zoo nadeelig gewerkt heeft in de lange
jaren van den Atjeh-oorlog, als dat telkens
veranderen van gedragslijn tegenover den vij
and en dat telkens verwisselen van gouverneurs.
De Atjeher is er ons om gaan klein achten,
en zg spreken nog met minachting van de
verbanning (sicvan onzen besten hoeloeba.
lang: generaal Van der Heyden, wiens naam
alleen hun den schrik om het hart deed slaan.
De zaken op Atjeh gaan thans, voor zoover
wjj kunnen nagaan, goed. Er is overeenstem
ming en een goede verstandhouding tusschen
de militaire en de civiele overheid. Kroesen
en DeykerhofF werken uitstekend samen.
Nja Makan, het hoofd, dat, naar men be
weert, door een vorigen gouverneur misleid
werd, heeft zich thans ook onderworpen.
Waarom nu den goeden gang van zaken en
de bestaande harmonie in de weegschaal ge
steld en verandering gebracht daar, waar ver
andering juist zoo ongewenscht en zelfs ge
vaarlijk is
Ware er dan geen andere legercommandant
denkbaar en mogelgk dan juist generaal Dey
kerhofF, dan zou de vraag moeiljjker te beant
woorden zjjn, maar de generaals Swart (infan
terie) en De Moulin, de chef van den gene-
ralen staf (artillerie), zullen voorzeker als leger
commandanten niet minder goed voldoen.
Nu de Belgische grens opnieuw voor den
invoer van Nederlandsch vee is gesloten, beeft
het bestuur der Prov. Groninger Pelmolenaars-
Vereeniging zich per adres gewend tot den
minister van waterstaat, met verzoek het
daarheen te leidenlo. dat onze grenzen voor
den uitvoer van Nederl. rundvee, hetzjj naar
Duitschland, hetzg naar België, opnieuw wor
den geopend en 2o. dat, zoodra dit het geval
mocht worden, hei uit te voeren vee, voui net
de grenzen overschrijdt, op 's rjjks kosten aan
een strenge keuring worde onderworpen, opdat
de Nederl. veehouder verzekerd kan zgn, dat
zgn vee gezond in het buitenland aankomt en
de naburige regeeringen niet zoo spoedig
termen vinden om de grenzen opnieuw op het
onverwachts te sluiten.
Bg kon. besluit zgn benoemd tot rechter in
3 arr.-rechtbank te Almeloo mr Z. W. Straat
man, thans kantonrechter-plaatsvervanger te
Haarlemtot substituut-griffier bg de arr.
rechtbank te Tiel mr H. B. van dei Eist, thans
griffier bjj het kantongerecht te Sommelsdjjk;
tot griffier bg het kantongerecht te Sommels
djjk mr J. Plet Jz., advocaat te Alkmaar; tot
griffier bg het kantongerecht te Haarlem mr
N. F. van Nooten, thans kantonrechter in het
le kanton te Rotterdam.
Zaterdag 11 Mei verleent de minister van
binnenlandsche zaken geen audiëntie.
In verband met eenige gemaakte opmer
kingen over spaarbanken en de daarin
belegde gelden verdient de aandacht te wor
den gevestigd op hetgeen een Engelsch eco
nomisch tjjdsobrift The Economist schrgft.
naar aanleiding van de belangrjjke stjjging
van het tegoed der inleggers bg de spaar
banken in Groot-Brittanniè'. De minister van
financiën Haroourt zag daarin een bewgs, dat
de toestand der »arbeidende klasse" niet weinig
is verbeterd. The Economist wjjst er echter
op, dat die stjjging voor een belangrjjk deel
as toe te schrgven aan de verhooging van het
maximum, dat kan worden ingebracht tegen
genot van rente.
Van die gelegenheid hebben ook velen, die
niet tot de werklieden behooren, gebruik ge
maakt, nu de spaarbanken een hooger rente
uitkeeren dan andere banken. En dit ver
schijnsel is niet zonder bedenking, want zulke
inbreng is zeer onvast. De rechthebbenden
vragen het geld terug, zoodra zg elders meer
rente kunnen maken en daar de rjjksspaarbank
geen reserve heeft, moet zg dan consols ver-
koopen. Wel is de koers der staatsschuld
thans hoog, maar als de spaarbanken met een
groot bedrag aan de markt moeten komen,
zal de koers dalen en krjjgen zg minder terug
dan zg er voor betaald hebben. Door het
lokken van zulke spaarpenningen nemen de
spaarbanken dus een verplichting op zich, die
niet op haar weg ligt en welke wel mag
wegen bg het onderzoek, dat thans over de
spaarbanken wordt ingesteld.
In het thans aanhangige wetsontwerp tot
wgziging der wet op de rijkspostspaarbank
wordt voorgesteld het maximum van 800 tot
f 1200 te verhoogen. Dit bedraagt dan zeker
nog maar de helft van het hoogste cjjfer, dat
Engeland nu ia toegelaten (200 p. st.), maar
het argument van The Economist is toch, naar
't Hand. doet opmerken, van gewicht, cmdat
le afdeelingen der kamer is aangedrongen
om het minimum hooger dan f 1200 te stellen.
Zeeland, te houden te Zierikzee op
Woensdag 26, en van de tentoonstelling van
paarden rundvee, schapen, varkens enz. op
Donderdag 27 Juni a. door de afd. »Zierikzee"
van bovengenoemde maatschappij op eene
weide van den heer L. ten Haaf aan den
Grachtweg te Zierikzee.
Woensdag te 10 uren wordt de algemeene
vergadering gehouden waarop zullen worden
besproken de volgende onderwerpen »Bime-
tallisme"" in te leiden door den heer jhr mr
W. F. Rochuasen, en >De tiendheffing."
Na de vergadering wordt de gewone rjjtoer
gemaakt-.
Donderdag van 11 tat 4 uren is de tentoon
stelling geopend, op het terrein waarvan door
de stafmuziek van het 3e regiment infanterie
een muziekuitvoering wordt gegeven.
's Middags van dien dag heeft de gewone
gemeenschappelijke ma<jjd plaats.
Zoowel Woensdag als Donderdag avond zullen
in Parklust concerten gegeven worden.
Behalve voor paarden, rundvee, schapen,
varkens, geiten enz. worden ook prjjzen uit
geloofd voor paardentuig, hoefbeslag en voor
werktuigen.
's Morgens van den dag der tentoonstelling
is er eene vergadering van de afd. Zeeland
van het N. P.-Stamboekwelke afdeeling dien
dag op het terrein der tentoonstelling eene
keuring zal houden.
ONDERWIJS.
De heer H. J. Bastnj«ÜAr Vinnfd der school
qtï 11, o o e, heeft eervol o«toia,g ge
vraagd uit die betrekking met ingang van
Augustus a.
Alweer scbjjnt zoo schrgft men ons
geen enkele onderwijzeres lust te hebben om
de jeugd te St. Annalandte helpenlee-
ren. Nu reeds gedurende meer dan twee jaren
wordt van tgd tot tgd eene oproeping gedaan,
maar telkens te vergeefs. Dit baart verwon
dering, daar St. Annaland toch eene flinke
gemeente is en er f 550 tractement uitge
loofd wordt.
Te St. Maartensdijk hebben zich nu toch
sollicitanten opgedaan, zoodat daar in de twee
bestaande vacatures voor onderwjjzer zal kun
nen voorzien worden, al zal do keuze waar-
scbgnlgk maar beperkt zgn.
Te St. Philipsland vraagt men twee
onderwijzeressen, te Oud-Yosmeer is eene
vacature.
Er is dus veel gebrek in die streken.
Tot onderwgzer te St Jansteen is
benoemd de heer A. van Waterschoot te
Zeeuwsch-Clin ge.
UIT STAD EN PROVINCIE
Wjj ontvingen het programma van de
algemeene vergadering der Maatschappij tot
bevordering van Landbouiv en veeteelt in
Dinsdag avond is op het hoefje, bewoond
door den landbouwer J. Pouwer en gelegen
onder de gemeente Grjjpskerke, een schuur
met een deel van den inhoud, wat oogstpro-
ducten en gereedschap, geheel verbrand. Het
woonhuis bleef behouden.
De spuit der gemeente Grjjpskerke verleende
daartoe hulp.
Do uurzaak van den brand is onbekend en
het verbrande moet, naar wg vernamen, tegen
brandschade verzekerd zgn.
hare oogen goed den kost maar besloot tevens
ieder, die zg ontmoette, eens naar het ver
miste te vragen. Het toeval diende haar, want
o wonderden eersten den besten, dien zg in het
Nisse-padje tegenkwam, antwoordde dien mor
gen een horloge gevonden te hebben.
Het bleek het vermiste uurwerk te zgn en
vrjj wat prettiger gestemd dan zg den terug
tocht aanvaardde, legde zg het overig deel van
den weg naar huis af.
Hadden er, wat in jaren niet gebeurd is,
in 1894 van uit Coljj nsplaat geena ver
huizingen naar Amerika plaats, deze en da
volgend week zullen een paar jongelui van
daar hun geluk in de Nieuwe Wereld gaan be
proeven, hiertoe in staat gesteld door bloedver
wanten, wien het in het verre Westen zeer
goed scbjjnt te gaan.
Men schrgft ons uit Goes:
Twee jaar geleden werd,op initiatief der Gym
nastiekvereniging alhier, het Zeeuwsch
en Westelijk Noordbrabantsch Gymn. Verbond
opgericht. Men verwachtte dat door dien bond
door samenwerking meer propaganda zou kun
nen gemaakt worden dan van de toenmalige
gewestelijke indeeling van het Ned. Verbond
te wachten was.
Thans is, tengevolge van besprekingen met
afgevaardigden van het Zeeuwsch verbond, een
nieuw gewest gevormd uit Zeeland en Weste
lijk Noordbrabant en besloten eerstgenoemden
bond op te heffen en toe te treden tot het
Nederl. Gymnastiek Verbond. In eene te Ber-
gen-op-Zoom te houden vergadering zal het
nieuwe gewest worden geconstitueerd. Door
de Gymnastiekvereeniging Sparta zullen po
gingen aangewend worden om het eerste Bonds-
feest nog dezen zomer te Goes te doen plaats
hebben.
Een leerlinge der meisjesschool te Goes,
die Maandag ochtend van hare woonplaats
Nisse naar Zuid-Bevelands hoofdplaats wan
delde, verloor onder weg haar horloge,
's Middags huiswaarts koerende, gaf het meisje
»In de vlakte, voorbjj Treboul, tusschen
Poutlan en St Baisec"."
»Het is het kaBteel van juffrouw Ker-
douamec"voegde juffrouw Honorée er bjj.
>Juffrouw Kerdouamec. Kent gjj die dan?'
vroeg Jacques met kloppend hart.
»Ja, wjj zgn nog zoowat nichtenen
als gjj Keroenargan wilt bezoeken, kan ik u
wel eene aanbeveling meegeven, die zal vol
doende zjjn om u goed te doen ontvangen
door Renée en door den oom en de tante, met
welke zg samenwoont."
Onnoodig hier bg te voegen dat LeChautre
en de Yandières gretig het aanbod aannamen
en dat zg den volgenden morgen vrooljjk iD
het overzetbootje naar Tréboul stapten, voor
zien van de aanbeveling van juffrouw Le
Clainche.
Y.
Het bootje, vol met boerinnen en sardine-
vangsters, stak langzaam de Paul-Dantrivier
over. De twee vrienden sprongen op de bouw
vallige treden van den steenen trap, dienaar
Let eikenbosch van Tréboul leidt en, de haven
van dit dorp omloopende, volgden zg de kust-
rotsen tot aan het gehucht St Jan. Yan daar
af veranderde het aanzien van het landschap.
De still e eenzaamheid had iets plechtigs, dal
goed overeen kwam met het grootsche gezicht,
dat de Oceaan opleverde.
Dit gedeelte noemde men de Landes. Heu
velachtig, hier en daar afgebroken door diepe
ravjjnen en steile hellingen, lag zjj daar
mjjlen ver in groen en blauwe golvingen,
met haar granietblokken, en rechts eene opeen-
hooping; van rotsen, welke de zee bespoelde.
Overal was de grond bedekt met een welige,n
plantengroei, heide, riet, varens, afgewisseld
door de rozenroode bloesems van bramen en
het zachte geel der kamperfoelie. In
ravjjnen murmelden onzichtbare beekjes tus
schen struikgewas en zetten hun bescheiden
lied voort tot aan de zee. Soms werd de kleine
beek een Btroom, en zgn helder water stortte
zich uit in de reservoirs, bezet met platte
steenen, in eene soort van weide, omringd van
gele irissen. Nergens een dorp te zien Slechts
op groote afstanden het dak eener boeren
woning, half verborgen onder de boomgroepen,
wier bladeren reeds bruin werden door den
hevigen zeewind. Af en toe was de weg niet
meer te zien, of liever waren er honderden
kleine wegen te gelgk, nauwe, kronkelende
paadjes, die nergens heenvoerden, en slechts
toevallig gemaakt waren door de herders
knapen, die hunne kudden op de heide laten
grazen. Een groep denneboomen met afge
platte kruin deed hier en daar de naaktheid
van deze eenzame vlakte, zoo eenvoudig en
tevens zoo grootscb, nog meer uitkomen.
Jacques en Francis begonnen zich af te
vragen, of ze zich niet te ver in deze woestenjj
gewaagd hadden en of ze wel op den goeden
Door burgemeester en wethouders van
Zierikzee is, op zgn verzoek, eervol ont
slag verleend aan den heer Rempt als commies
griffier ter secretarie en tot diens opvolger
emd de heer P. D. de Vos, commies ter
secretarie, beiden met ingang van 1 Juni a.
Tot predikant bg de Ned. Herv. gemeente
te Stavenisse is beroepen de heer W. v. d-
Waal, te Moercapelle.
In de St. Ctzgn opgenomen de statuten
van de in de gemeente Stavenisse geves
tigde coöperatieve roomboterfabriek, genaamd
De Koe.
Het doel der vereeniging is gemeenschappe
lijke boterbereiding, door de exploitatie eener
roomboterfabriek en den verkoop van de te
verkrjjgen producten.
Om dit doel te bereiken zal de vereeniging
een lokaal stichten of huren, en verbinden
zich de leden om aan dat lokaal ter bereiding
af te leveren de melk, welke van hunne koeien
afkomt, bebalüfl ijio xrnnr oiernn noK™IV nnnili-
is ofaie zal worden verkocht.
Het voor de oprichting der vereeniging, de
inrichting van het lokaal en het aanschaffen
van machines, werktuigen en gereedschappen
benoodigde kapitaal, alsmede het voor den
eersten tgd benoodigde bedrijfskapitaal wordt
verkregen door het aangaan eener geldleeeing,
tot een maximum van f 4000, tegen hoogstens
vier procent rente 's jaars.
Die leening zal worden afgelost in jaar-
ljjksche termjjnen, waarvan het bedrag telken
jare op de algemeene vergadering zal worden
vastgesteld, op voordacht van het bestuur.
Tot leden van het bestuur zjjn gekozen de
heeren H. J. Dorst, voorzitter, M. C. Steendjjk,
vice-voorzitter, en L. G. Tuynman, secretaris
penningmeester.
Tot commissarissen zgn benoemd de beeren
I. M. Suurland, F. Geluk, J. Droogendgk en
A. C. van Zorge.
Zg hebben zitting voor den tgd van drie
jaren, doch zgn terstond herkiesbaarzg treden
af met ultimo December, volgens op te maken
rooster.
Omtrent het Dinsdag morgen te Ter-
n e u z e n voorgevallen ongeluk meldt mén
ons nader dat de tegen den "Westhavendam
aldaar gezonken jjzeren aak genaamd was de
weg waren.
Achtereenvolgens ondervroegen zg een koe-
drgvertje, dat zich uit de voeten maakte, zoo
dra zg den mond openden, en een oude vrouw
die bezig was, riet te plukken.
- »Keroenargan, riep Le Chautre haar luide
toe.
Zjj keek hem verbluft aan en zeide einde-
ljjk met een grafstem den gebruikeljjken zin
No lavaret galek!"
»Drommelsbromde Francis, »ik moet
toch zeker een bretonsche gvammaire koopen."
Iets verder ontmoetten zg een boer met
breedgeranden hoed en een blauw buis, wiens
iel op den top van een heuvel scherp
tegen de lucht afstak. Dezelfde vraag werd
hem gedaan.
De man deed geen mond openhg verge
noegde zich met den arm uit te strekken en
een punt aan den horizon aan te wjjzen.
Zg vervolgden hunnen weg in de aangewe
zen richting en na duizend omwegen tusschen
het riet door, bereikten zg een menkir die
zich met zgn graniet punt ongeveer vjjf meter
hoog en bedekt met geelachtig mos, boven
de hoogvlakte verhief. Daar zjj niet meer
voort konden van vermoeidheid, gingen zjj
aan den voet van dit celtische monument zit
ten om wat uit te blazen en sperden de oogen
Celtisch monument, bestaande nit een lang
rechtopstaand blok graniet.
wjjd open, om beter van het schouwspel te
kunnen genieten. Er heerschte een zachte
vredige stilte in de Landes en nietB belette
ben op hun gemak de kleurscbakeeringen
van lucht en water te beschouwen, het don
kere, fluweelachtige blauw van den berg
Loc-Rouau, het zachte lil a van den Méné-Horn,
de zilvergroene en grjjsblauwe nuances der zee.
De zee was gehuld in een witte mist, zacht
door de zon verlichten als de damp een oogen-
blik opsteeg, zag men tusschen twee wolken
de zeilen der schepen, sommigen schitterend
wit, anderen oranje rood, die over het golvende
water gleden.
Na een uur rustens, begaven de twee vrien
den zich weer op weg. Zg begonnen zich
hongerig te voelen en de lust om iets voor
hun middagmaal te koopen, gaf hun nieuwe
krachten.
»Denk eens", zeide Le Chautre tot Jacques,
die wat moeiljjk begon teloope», »denk eens,
dat daar ginds in die woestenjj misschien een
spekpannekoek en een Clouet ons opwachten."
Toch begonnen zg wel een beetje te wan
hopen, toen plotseling, midden in de Landes,
het terrein wat begon te hellen en zjj bene
den aan die helling een vierdubbele beuken
laan zagen, die hun toescheen naar het een
of ander kasteel te moeten voeren. Deze
statige laan ingeslagen kwamen zg na een
kwartiertje uit aan een hoogen grjjzen muur,
eindigende aan beide zjj den in torentjes ia
