N°. 85,
138" Jaargang.
1895.
Woensdag
10 April.
FEUILLETON
Be rijke erfgename.
milDFMRGSMIi; IIIIRlYi.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
mei uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco S
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 6 cent.
Advertentiën20 cent per regel! Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Reclames 40 cent per regel.
Vkeraometei.
Middelburg 9 April 8 u. vro. 46
m. 12 u- 48 gr av. 4 n. 53 gr.
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te VlisBingenP. G. eb Vet Mesteagh Zoon, te GoesA. C. Boirac, firma weduwe A. 0. ee Jok ge, te KruiningenF. v. e. Peijx, te ZierikzeeA. C. ee Mooïï,
i te Tholen: W. A. va» Neeuwenhtjijzek en te Terneuzen: M. eb Jo»gb. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advorteatiën
i aan, evenals de advertentie-boreau's van Niigh Vak Ditkab, to Rotterdam, na Gesb. Beltrbabte, te 's Gravenkage, en A. ee La Ma» Aza*, te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., Joh» F. Jomeb, opvolger,
AdveeieatSëa
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 9 April.
In de Standaard van Maandag komt een
ingezonden stukje voor van den heer J. C.
Wirtz Czn. te Bedum, waarin hp aanhaalt de
woorden, door hem te Groningen gesproken
op een vergadering van de Provinciale verree-
niging van onderwijzers en onderwijzeressen
te Groningen, waarvan hp voorzitter is, bp ge
legenheid van een referaat, door hem gehou-
den over *Onze vereeniging van Christelijke
onderwijzers en onderivyzeressen in Neder
land
Die woorden luiden als volgt»Het valt
niet te ontkennen, dat ons Christeljjk school
wezen zich ontwikkelt in beslist Calvinistischen
geest, en nu wil het mp soms voorkomen, dat
sommigen dit liever niet zagen en het daarom
trachten tegen te houden. Met dezulken ga
ik niet mee, want voor mp staat het vast, dat
de Calvinistische richting juist is de nationale
en zulk eene nationale ontwikkeling is voor
ons schoolwezen in de eerste plaats noodig."
Voor deze openlpbe en ronde verklaring
van den heer Wirtz dient men eerbied te
hebbenwat hp in het begin daarvan zegt
is ook waar en valt in onze provincie zelfs
waar te nemen. Juist de Calvinistische geest
dringt meer en meer door, ten nadeele van
het burgerlpb en het geestelijk leven in stad
en op het platteland.
Wjj wezen er reeds herhaaldelijk op.
Dat er onder de Prötestantsch geloovigen
nog zeer velen zjjn, die zich daartegen ver
zetten, omdat zp den nadeeligen invloed van
dien geeöt op kerk en school ondervinden, is
niettemin een feit.
En als men bp die allen meetelt de breede
schare van voorstanders der openbare school,
en de katholieken, die hun bpzonder onder
wijs verkiezen, dan ïb het een stout beweren
van den heer Wirtz dat *de Calvinistische
richting juist is de nationale."
Daartegen komen wp ten sterkste op.
Die Calvinistische richting is in de laatste
jaren wel toegenomen, vooral door den steun,
dien andere geloovigen uit onbekendheid of
in goed vertrouwen verleenden, maar de oogen
der laatsten worden meet en meer geopend en
het verzet tegen het streven der aanhangers
van die richting neemt meer en meer toe.
Als dezen niet nu en dan zich hulden in de
vacht van het lamschikten en plooiden om
anderen dee te gemakkelpk te gebruiken ale
hun werktuig ter uitbreiding van hun invloed,
Dat weten wp in Zeeland het best, waar
die Calvinisten het leeuwendeel verwierven
bp eiken strpd, dien zp streden.
De woorden van den beer Wirtz kunnen
hun goeden invloed uitoefenen, wanneer zjj
de oogen openden van zoovelen, die nu nog
in goed vertrouwen meewerken met de Cal
vinisten, welke op het platteland vooral tal van
eenvoudigen meeslepen en niets dan ernstige
verdeeldheid op kerkelpk, twist en tweedracht
op burgerlpk gebied zaaien.
Vit het Duitsch.
van
MORITZ YON REICHENBACH.
"VI.
Mevrouw Malkolm verklaarde echter dat
Dora eerst moest rusten na een hei
nacht gespoord te hebben en de beide
dames waren mooi op weg om aan het bib-
b elen te geraken, toen Dora lachend zei dat
zjj overtuigd was op de ontbijttafel alles te
zullen vinden wat zp noodig had om haren
dorst te lessen en zjj dus ook voorstelde
daarheen te gaan.
Nadat de nieuwe eigenares van Hellowa
langs dezen omweg een glas water had ge
kregen begon de vermoeienis zich toch te doen
gelden en na een half uur liet zjj zich
willig naar haar kamer brengen.
»Waar is Sefi eigenlijk?" vroeg freule
Alma toen Dora weg was, waarom hebt gjj
haar niet voorgesteld, Herwart
»Dat is uw zaak ik bemoei mg niet
met dien wildzang, of verbeeldt gjj u soms
dat ik met mpn dochter wil pronken
»Ja, groote kinderen zpn dikwjjls lastig
voor jeugdige vaders," zei Magda van Rathen,
»maar gjj kunt hen toch niet geheel ver
loochenen."
Het behoorde tot de talenten van Herwart
om gezegden, die hem hinderden, zoolang
mogeljjk niet te hooren.
S zouden niet zoozeer in macht zpn toege-
Bij kon. besluit ie
de met verlof hier te lande aanwezige ka
pitein der infanterie van het leger, W. F.
Luytjes, op zjjn verzoek, eervol uit den mili
tairen dienst ontslagen, met toekenning van
pensioen
is de Oost-Indische ambtenaar met verlof A.
M. Meissner, laatsteljjk inspecteur 2e kl. bij
den post- en telegraafdienst, op zjjn verzoek,
eervol uit 's lands dienst ontslagen.
Jn de St Ct maken de opperkamerheer en
de chef van het militaire huis van H. M. de
Koningin bekend, dat H. M. Koningin-Regentes
op Maandag 22 April a. s. in het Paleis te
Amsterdam gelegenheid zal geven bp H. D.
hunne opwachting te maken, des morgens te
101/a uur aan militaire en civiele autoriteiten,
des namiddags te iys uur aan commissiën, en
op Dinsdag 23 daaraanvolgende, te 10 uur, par
ticuliere audiëntie zal verleenen.
Degenen, die verlangen daartoe te worden
toegelaten, worden uitgenoodigd, zich in te
schrpven op eene derlpBten, welke aan gezegd
Paleis gereed zullen liggen, van heden af tot
en met Donderdag den 18den April, des avonds
te 8 uur, op welken tjjd die Ijjsten zullen
worden gesloten.
>p het afdeelingsonderzoek van de wet,
regelende de bevordering en het ontslag van
de officieren der Kon. Nederl. marine-reserve
en de pensioneering van officieren, onderoffi
cieren en minderen dier reserve en van hunne
weduwen en kinderen, waren sommige leden
van oordeel, dat men in de navolging van de
grondslagen voor de militaire officieren bp de
zeemacht te ver is gegaan. Mede werd gewezen
op het gemis eener algemeene bepaling, dat de
reserve-officieren zich voor een bepaalden dienst
tijd moeten verbinden, waardoor men altjjd on
zeker is omtrent het aantal officieren, waarover
op een bepaald tpdstip zal kunnen worden
beschikt. In de tweede plaats werd de aan
dacht gevestigd op het onvoldoende der rege
ling van de positie der buitengewone luitenants
ter zee le klasse. Men betwjjtelde of van de
door deze officieren in oorlogstjjd te bewjjzen
diensten wel veel nut mag worden verwacht
Gevraagd werd of het voeren der reservevlag
natievlag met anker in het midden door
onze koopvaardijschepen met betrekking tot
het handhaven der neutraliteit geen moeilijk
heden zou bunnen opleveren. Hierop werd
geantwoord, dat de reservevlag geen oorlogs-
vlag is.
Met de jongste mail dt. 12 Maart brengt
de Soer. Crt uit Lombok betere berichten.
Met de ruwe weersgesteldheid scbjjnt het
voorloopig weer gedaan te zpn en misschien
wel dientengevolge wordt ook de gezondheids
toestand wedet beter. Nu de regeering zeer
terecht beslist heeft ten gunste van den kèpèng
en de bevolking alzoo weder bp machte is
zich van het noodige te voorzien, is ook geen e
sprake meer van rpstschaarschte, want veel
wordt er van buiten aangevoerd, terwjjl de
bevolking nu wel de middelen bezit om haar te
koopen. De millioenen kèpèngs, bp den val vat
Tjakra losgekomen en door de onzen versmaad,
werden door de Sasaks gretig geannexeerd, en
daarmede doen zjj nu hun voordeel. Er moe
ten voor heel wat tonnen, niet gouds, maar
gewicht van die premitieve muntsoort, in de
wacht gesleept zpn. Dit is trouwens feiteljjk
slechts als eene restitutie te beschouwen
grootendeels toch, zooal niet geheel, was dit
geld van de Sasaks afkomstig. Wanneer men
nagaat, dat een Singaporedollar plm. 1800 van
die koperen muntstukjes waard gehouden wordt,
dan kan men beseffen, dat er nogal heel wat
van noodig is om eene lading rjjst te betalen.
Nu vindt dat geld meestal weder zpn weg
naar Boeleleng, sedert de regeering als tjjde-
lpken uitzonderingsmaatregel daartoe per
missie gaf.
Rechtsingang, met dagvaarding in persoon,
is verleend tegen den heer O. Verhagen te
abaja, wegens moedwillige verwonding
van den heer H. E. Bjssell, hoofdredacteur
van de Soerabaja Courant. De heeren heb
ben geduelleerd.
»Onze nieuwe nicht is een allerliefste,
aantrekkelijke verschijning
- >Gp zjjt eigenljjk haar stiefoom "viel
Magda in. >En wat is zjj goed op de hoogte
van alles hier," ging Herwart voort, zonder op
hare woorden te letten. »Haar moeder schjjnt
heel openhartig met baar gesproken te hebben."
»Dat geloof ik niet, want dan zou zjj
hier niet zoo vrjjmoedig optreden."
- »Zjj is öf dom, öf razend bp de hand,
ondanks hare jeugd," fluisterde freule Alma
hare tante in.
- >Wat baat het, wp moeten toch met
haar omgaan."
s Dwaasheid," zei Herwart, eensklaps op
de woorden zjjner zuster achtgevende.
>Wjj moeten haar met vriendelijkheid en
hartelijkheid bejegenen, dat is alles."
- »VeTder doet men zich zoo jeugdig mo-
geljjk voor en tracht een goeden indruk te ma
ken," zei Magdadoch de terugkomst der
beide voogden brak de woordenwisseling af.
»Kom mpn waarde notaris laat ons nog
eens een glas ledigen op het welzjjn uwer
allerliefste pupil," riep Herwart uit en
hand vattende ging hjj voort: »Gjj neemt het
mjj toch niet kwaljjk dat ik in het eerst
niet verheugd was om die plotseling te
voorschjjn komende erfgename De menscb
is een slaaf der gewoonte en ik had
mjj nu eenmaal aan een andere voorstelling
van deze erfenisgeschiedenis ge-» end. Het eerste
oogen blik vond ik u een rustverstoorder 1 Gjj
neemt het mp toch niet kwalpk!"
- »Het kwalpk nemen heb ik mjj reeds
lang afgewend, of wat ik daarvoor houd, en
daarmee uit."
JL.©tt©r©ia ©ia Kunst.
D e Zutph. Crt meldt uit betrouwbare
bron vernomen te hebben dat de heer mr S.
van Houten, tot nu toe sedert verscheidene
jaren mede-redacteur van de Vragen des Tijds,
tegenwoordig minister van binnenlandsche
zaken, door zpn mede-redactie-leden gedenon
ceerd en verzocht is uit bedoelde combinatie
en redactie te willen treden.
Hebben wp hier niet met een oud bericht
te doen Wp meenden dat reeds een jaar
geleden de heer Van Houten uit de redactie
trad. Zjjn naam komt in elk geval in het
laatste jaar niet meer onder de leden daarvan
voor.
Wjjlen Oltmans, de bekende schrpver,
was geen Amsterdammer maar een Hagenaar
van geboorte.
- Naar men zegt is Eigen Haard, het wel
bekende tjjdschrift, uit handen van de firma
Tjeenk Willink overgegaan in die van dr E.
»En wjj zpn u allen dankbaar dat gjj
haar opgespoord hebt ik mag zeker wel uit
aller naam spreken. Maar hoe hebt gjj dat
eigenljjk aangelegd?"
- »lk heb niets anders gedaan, dan dat ik
de eigen dochter des huizes nooit vergeten heb;
voor het overige zorgde het toeval of het nood
lot als gjj dat liever hebt."
En mag men niet weten, hoe dit toeval
of dit noodlot zich voordeed
»Zeer eenvoudig, doordat mpn schoolka
meraad en academievriend doctor Hartwig,
allerlei avonturen doorleefd te hebben, zich te
Zurich vestigde en daar onder zjjne patiënten
den musicus Kalka kreeg, naar wien ik hem
jaren geleden reeds verzocht had te jnfor-
meeren."
»En hoe kwamen de Kalba's van Phila
delphia naar Zurich?"
»Zjj verhuisden ongeveer acht jaar ge
leden daarheen, juist op het oogenblik toen
ik daar ginds hun spoor ontdekt had, waardoor
het weer veel langer duurde eer ik hen vond.
»Maar in welke omstandigheden leefden
zjj
>0, in vrjj goede, gelukkig. Als veelbe-
teekenend violist had de heer Kalka in Amerika
een klein vermogen verworven en toen hem
dit voldoende toescheen om er bescheiden van
te leven en daar zpn gezondheid achteruit
ging, beerde hjj naar Europa terug en huurde
een klein buiten in de nabpheid van Zurich,
waar hjj geheel voor de kunst en zjjn familie
leefde. Ik geloof dat men het wel aan onze
erfgename kan zien, dat zjj een goede op
voeding heeft genoten, en niet van de straat
is opgeraapt
Pjjzel, die gesteund wordt door een Naamlooze
Vennootschap.
Velen onzer lezers zullen zeker met
langstelling kennis nemen van hetgeen de heer
Daniel de Lange in het N. v. d. D. schrjjft
naar aanleiding der uitvoering van de Mat-
theus Passion, Zaterdag 11., door de afdeeling
Amsterdam van de Maatschappij tot bevorde
ring der Toonkunst, en vooral van zpn oor
deel over de solisten, dezelfden die onlangs
jj de uitvoeriDg te Middelburg van dat »macn-
tige werk van den grooten Bach" hunne me
dewerking verleenden.
In tegenstelling met de critici in Hbld. en
N. JR. Crt laat de heer De Lange zich ook
zeer gunstig uit over den heer Dierich. Hp
schrjjft toch, na gezegd te hebben dat het
geheel veel te genieten gaf en het koor in 't
algemeen schoon van klank was, het volgende
»De solisten waren allen voortreffelijk.
In de eerate plaats zp met groote dankbaar
heid de wedergave van de Christuspartjj door
Messchaert herdacht. Moeiljjk kan men op dit
oogenblik een beter vertolker voor die partjj
«inden. Aan hoogen ernst, innerlijke warmte
en groote intelligentie paart Messchaert alle
hoedanigheden van den grooten zanger. Bp elk
zpner voorgedragen woorden gevoelde men, dat
de harten der hoorders diep getroffen werden
door die klanken vol waarheid.
Het verhaal van den Evangelist werd op voor
treffelijke wjjze wedergegeven door den tenor
zanger Dierich. Ieder kent de groote moeilpk-
beid van deze partjj en ieder zal met dankbaar
heid gedenken de meesterljjlre wjjze, waarop
Dierich het aandoenlijke lijdensverhaal in zjjn
verschillende phasen schetste.
Mej. Johanna Nathan zong met groot talent
de verschillende ariosa's en aria's der sopraan
partij. Vooral in de schoone ariosa's was haar
voordracht treffend en geheel in overeenstem
ming met hetgeen zp had weer te geven. Ook de
aria's leverden veel schoons optoch ben ik
overtuigd, dat deze zangeres de aria's later nog
inniger zal weten voor te dragen, vooral dieiü
het tweede deel.
Mej. Manifarges deed zich opnieuw kennen
alB eene alt-zangeres van bpzonder talent. Zp
zong de beide moeiljjbe en schoone aria's met
grooten eenvoud van uitdrukking en met vol
komen zelfbeheersching. Waarljjk, in deze
jonge zangeres mag men een vrouw van be-
teekeni8 begroeten. In de lagere tonen zal
haar orgaan in volume nog kunnen toenemen,
maar zelden zal men iemand vinden, die, zoo
als Mej. Manifarges, met zooveel overtuiging
en met zooveel natuurljjke uitdrukking Bach's
werk vertolkt.
Maandag avond werd in de sociëteit
Harmonie te Rotterdam door het orkest van
het Amsterdamsche concertgebouw het laatste
concert onder leiding van den heer Kes gege
ven. Als altjjd was de vertolking der verschil-
- sNatuurljjk, natuurlijk, mpn waarde no
taris, en wjj zpn allen opgetogen, verrukt."
>Zoo Dat doet mjj genoegen."
De notaris ledigde zpn glas, zei dat hjj met
zpn collega de boerderjj ging zien en verliet
de kamer. Aan de deur liep bjj tegen Sefi aan.
- Waarom waart gjj niet bjj de ont
vangst snauwde haar vader haar toe.
»Gjj hebt mjj zeker erg gemist?" ant
woordde zjj brutaal. »Ik wil wat te eten hebben/
>Sefi, gjj zjjt onuitstaanbaar! Hoe kunt
gjj gedoogen dat zjj op dien toon spreekt, Alma!"
Verbied bet haar dan, gjj zjjt haar vader."
Ja, ik verbied het. Ik verkies dien toon
en die brutale woorden niet meer te hooren.
verstaan, Sefi?"
De dochter scheen het talent van den vader
te bezitten om niet te hooren wat haar niet
aanstond. Zjj had zich meester gemaakt van
eenige eetwaren en ging kalm haar
»Weet dan niemand een kostschool voor
zulk een ongemanierd kind zuchtte mevrouw
Von Palten, terwjjl Sefi met bljjkbaar welbe
hagen een glas portwjjn dronk.
»Zoo kan het tenminste niet langer," zei
Herwart met gefronste wenkbrauwen.
»Papa, als gjj mp naar een kostschool
brengt zeg ik u vooruit dat ik wegloop of het
zóo maak, dat zjj mjj wegjagennaar een
kostschool wil ik niet."
Nu was het geduld van Herwart ten einde;
hp ging achter haar staan en pakte haar zoo
ruw bjj de schouders dat zjj meteen gemengde
uitdrukking van angst en wrevel naar
omkeek.
*Nu heb ik er genoeg van," zei hjj. »Gp
tfaat naar uw kamer en big ft er den
lende nommers van het programma schitterend,
maar hoofdzaak was ditmaal de afscheidhulde
aan den genialen dirigent.
De president der sociëteit, de heer M. Mil-
ders was het die de hulde onder woorden
bracht en den heer Kes verschillende kransen
overhandigde, benevens een bronzen groep
David voor Saul met een album, houdende
de namen der gevers.
Fanfaren en daverende toejuichingen volg
den op de aanbieding der geschenken,
Het tooneelgezelschap van den heer Chris-
jn zal in Mei een kunstreis naar Berljjn
maken en die, indien zjj bevredigende resul
taten oplevert, in Hamburg voortzetten.
Eenige kunstvrienden zegden hunfinancieelen
steun toe.
De heer Haverkorn van Rjjswjjk heeft voor
zjjne benoeming tot directeur van het nieuwe
gemeentemuseum te Amsterdam bedankt.
KERKNIEUWS
De kerkeraad der Ned. Herv. Gemeeente
te Zierikzee heeft, ter vervulling der vaca
ture, ontstaan door het vertrek van den heer
Muller naar Dokkum, het navolgende zestal
predikanten alphabetisch samen gesteldde
ueeren Benit te Puimerend, Kntsch Loyenga
te Enkhuizen, Menzel te Zaandpk, Pantekoek
ie Boven-Carspel, Proost te Koog a/dZaan en
Wunder tö Noordgouwe.
Vanwege een groot aantal leden der
Nederl. Israël, gemeente te 's Gravenhage
werd door een commissie uit hun midden aan
den nieuw opgetreden Opp8rrabjjn, den heer
Tal, een huldeblpk aangeboden in den vorm
van een paar fraaie geschenken voor de studeer
kamer en voor den huiseljjken eeredienst.
UIT STAD ST PROVINCIE.
3p het begin van het afdrukken van ons
vorig blad bleek dat verzuimd was den dag,
den datum en het nommet te veranderen, zoo
dat daarop nog vermeld stond de dagteekening
van Maandag 8 April. Een zeer klein aantal
exemplaren was echter reeds verzonden en wel
naar Zeeuwsch Vlaanderen.
Mochten onze geabonneerden daar een an
der, een beter exemplaar verlangen, dan ge
lieven zjj dit slechts aan te vragen wjj zen
den hun dit dan gaarne toe.
Tot kweekelingen bjj de rijkskweekschool
voor onderwijzers alhier zjjn benoemd :J. J,
le Bleu te Veere, C. Brakman te Groede, M,
C. Castelejjn te Zaamslag, A. P. Ditmars te
Groot-Schermer, G. E. van Gent te Spjjkenisse,
B. G. Gerritsma te Akkrum, A. M. de Groote
te Wolfaartsdpk, J. de Groote te Schoondjjke,
P. J. Hobbel te Melissant, R. Hameetman te
Breda, B. J. Kosten te Oude Tonge, C. de
Nood te MiddeLburg, J. Nortier te Ellewouts-
djjk, K. G. Odink te Zaamslag, J. W. Omzeele
te Buren, C. A. Swenne te Wissekeike, R,
A. van den Tak te Goedereede, J. M. C. Vor-
Ik wil n niet meer zien vandaag en
morgen zullen wjj verder spreken."
>Maar ik heb nog honger, pap*."
ïMarsch, naar uw kamer."
Zjj durfde thans niet langer te weerstreven,
maar de blik waarmede zjj de kamer verliet
toonde toch geen onderwerping.
»Het is ongehoord Van daag schrjjf ik
nog aan de directrice der Louisesticbting dat
Sefi met October komt en als het daar niet
gaat, probeer ik het elders."
- »Ik heb het u altjjd geschreven, maar
sjj hebt er mjj nooit op geantwoord", klaagde
Alma.
»Omdat ik nietB om vronwengeleuter
geef; hier heeft ook alleen een krachtige man
nenhand ontbroken!" Dit zeggende sloeg bjj
driftig de deur achter zich dicht.
VII.
»Het eerste wat wjj te doen hebben",
zei de notaris tot zjjn collega, »is de kleine
de oogen te openen, dat zjj zich niet om den
tnin laat leiden door de valsche vriendelijk
heid van dezen troep."
»Ja, men moet haar die lieve familie iu
het ware licht laten zien het beste zal
zjjn dat zjj schoon schip maakt, en een ver
standige juffrouw van gezelschap neemt, want
rujjn vrouw kan toch op den duur niet hier
bljjven en al de anderen moet zjj de deur
uitzetten."
»Die Lucbnal Gjj hadt hem moeten zien
bjj de voorlezing van bet testament hjj had
mjj wel willen worgen. En wat was hg va»
daag zoetsappig!"
