N°. 82. 138® Jaargang. 1895 Zaterdag 6 April. mMEIMGHH MUNT. Deze courant verschijnt d a g e I ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco/ 2.- Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels f 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. Vb ermomteteir. Middelbar# 5 April 8 u. vm. 43 ta. 12 u. 49 gr av. 4 tL 48 gr Verwacht Z. W. wind. te ^88in?enp- G- O® Vey Mestdagh Zoon, te GoesA. C. BoLtriT, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Moolt, te IholeaW. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiëa aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, db Gesb. Belihtante, te 's Gravenhage, en A. de La Mas Aan., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicity étrangère G. L. Dause Cu.. Joen F. Joner, opvolger Middelburg 5 April. Het jongste nommer van de Vragen des tijds bevat een opstel van den heer Roosen boom over de Handhaving onzer Neutraliteit, hem in de pen gegeven door de discussiën, die over dit onderwerp gevoerd zjjn bp de jongste begrootingsdebatten in de Tweede kamer. De heer Roosenboom is het niet eens met hen, die handhaving onzer neutraliteit de eenige taak achten, waartoe ons leger ooit zal kunnen worden geroepen. Met den heer Seret meent de schrpver, dat er een onver breekbaar verband bestaat tusschen de hand having van onze neutraliteit en de verdediging onzer onafhankelijkheid. Eu volgens hem moet ^verdediging tegen een overmachtigen aanval" het gronddenkbeeld bljjven van onze leger- inrichting. Op de vraag, of er kans bestaat, dat onze neutraliteit bp een grooten oorlog wordt geschonden, antwoordt de schrpver, dat de neutraliteit van een land zeker niet zal worden geëerbiedigd door een mogendheid, die voordeel ziet in het trekken door ons land. Of door den aanleg der nieuwe Belgische Maas-versterkingen de kans op schending der neutraliteit van het Nederlandsche gebied in Limburg grooter is geworden, acht de schrpver moeiljjk te beslissen. Aan de eene zjj de kan worden beweerd, dat, nu de hoofdweg langB de Maas voor de oorlogvoerende partpen is afgesneden, de partjj, die een aanval door het neutrale gebied wil doen, meer noordelpk haar weg zal moeten nemen, dus over Maas tricht, Roermond of Yenlo zal moeten trekken maar a an de andere zjjde kan niet worden ontkend, dat eene marschrichting, die tusschen de versterkte legerplaats van Antwerpou en de getrancheerde kampen aan de MaaB door loopt en het gebied van twee neutrale mo gendheden doorsnpdt, zooveel troepen zal eischen tot dekking tegen de mobiele Belgische en Nederlandsche strijdkrachten, die de ver bindingen van het opereerende leger achter waarts zouden kunnen bedreigen, dat het voor deel dier richting voor den aanvaller zeer twijfelachtig zal zjjn. Deze laatste overtuiging bp de beide groote mogendheden te vestigen, acht de schrpver het beste middel voor Nederland en België om eene schending der neutraliteit van bun gebied te voorkomen, maar om die overtui ging ingang te doen vinden is, voegt hp er bp, het bezit van een goed veldleger onmie- baar. En wanneer de bedenking mocht rjjzen, dat de legers der kleine mogendheden zich in het open veld toch niet zouden kunnen meten met de kolossale krjjgsmacht van Duitsch- land of Frankrjjk, dan houde men, zegt hp, in het oog, dat de legers dier beide staten ongeveer tegen elkander zijn opgewassen; de overweging, dat men, door het neutrale bied te schenden, zich een of meer nieuwe vjjanden maakt, wier legers voldoende zpn, om de schaal naar de zpde der tegenpartij te doen overslaan, zal allicht van zulk een o nrechtmatigen daad terug kunnen houden. Ook bespreekt de schrpver de vraag, of wjj AdverteHtiëa moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zpn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen ieder betreden van ons gebied met geweld moeten beletten. Bp meent, dat wjj daarbjj het belang van het land in de eerste plaats in het oog moeten houdendat wp niet juist de vreemde mogendheid, wier troepen het eerst onze grenzen overschrijden wanneer dit al uit te maken valt per se als onze vjjand be schouwen moeten. Met dezen wenk bedoelt de schrpver evenwel niet, dat Nederland, ook wanneer de neutra liteit van zpn gebied op geheel ongemoti veerde wjjze door een der groote mogendheden mocht worden geschonden, dit altpd zou moe ten toelaten, of zich hoogstens zou moeten bepalen tot een protest. Hp wil hiermee alleen adviseeren, dat het niet van de kleur der uniform van den eersten gewapenden troep die onze grenzen overschrpdt, zal moeten af bangen of wp in oorlog komen met Duitsch- land of Frankrjjk, maar dat onze regeering in elk voorkomend geval, rekening houdende met de internationale verplichtingen, die onze positie als lid der Europeesche statenmaat- -chappjj medebrengt, en in verband met de krachten, waarover wp kunnen beschikken, geheel zelfstandig, zonder eenige pressie van buiten, zal beslissen, wat gedaan moet worden. Komen wp dan toch in oorlog, zegt hp, dan zal het althans zpn op zoodanige wjjze, dat wp zelve de keuze hebben gehad aan welke jjde wp zullen strjjdendan zal het zjjn in het volle bewustzpn, dat wp staan aan de jjde, die voor ons land de minste nadeelen doet vreezen." Ten slotte brengt de schrpver nog in her innering, wat de heer Sanders deed uitkomen, nl. dat bp de handhaving der neutraliteit niet alleen de kwestie van den doortocht van troe pen op den voorgrond treedt, maar dat de neutrale Ktaab ook niet mag toelaten, dat zjjn gebied min of meer gemaakt wordt tot een operatie-basis voor een der oorlogvoerende partpen. De heer Sanders achtte het bjjv. zeer denkbaar, dat een vloot zou trachten be slag te leggen op de uitnemende hulpmiddelen voor reparatie van zee- en gevechtschade, te Vlissingen. Het spreekt van zelf, zegt de schrpver, dat wp - neutraal willende blpven eene der gelijke handeling niet mogen toelaten en onze neutraliteit aldaar moeten handhaven door vloot en leger. Geen schip eener oorlogvoerende partp moet in de haven kunnen komen, zonder daar te stui ten op een af deeling onzer vloot en zoo mogelpk ook van ons leger. Dan zal zjj overtuigd zpn, dat het gebruik maken der haven niet zal kun nen geschieden, dan na een aanval op onze 'chepeD, en in laatste instantie ook op onze landmacht. Eu al heeft zp de overtuiging de sterkste te zpn in dien strjjd, zp zal dan toch moeten beginnen met eene geheel wederrech telijke daad. Bjj de afwezigheid van vaste sterkten op de bedoelde punten, schjjnt daarom, merkt de schrpver aan, de onmiddellpke bezetting daar van bjj een oorlog tusschen twee zeemogend heden een gebiedende eisch. Hjj vertrouwt, dat de Nederlandsche Regeering dit nooit uit het oog zal verliezen. Het tooneel. Als men na eenige jaren een ouden kennis ontmoet, beziet men hem door een ganBch anderen bril dan voorheen. Zoo was het ook Donderdagavond toen wjj Nos Bons Villagoii van Sardou weêr eens aanschouwden. Van verandering van dien bekende van vóór vpftien jaren kan geen sprake zpnhet stuk is ge bleven zooals het was; alleen de geur van nieuwheid is er af. Maar onze ideeën, onze smaak zpn gewjjzigd; daaraan schrjjven wp toe dat wp na de voorstelling van gisteren niei zoo warm, niet zoo opgewonden konden zpn als wjj vroeger waren. Wp hebben te veel andere stukken gezien eenvoudiger van opzet, rustiger en zonder al de soesah van diefstal en beschuldiging, eer roof, duel, waarin Sardou nog,al sterk is. Dat alles is echter echt Franschevenals de figu ren der dorpelingen van Bouzy-le-Têtu, ons ge teekend en, wjj houden ons daarvan over tuigd, natuurgetrouw geschetst, want het platteland van Frankrpk kennen wjj niet; wp weten ook niet of er zulke pedante vlegels zpn als Floupin, die den burgemeester dur ven verzoeken maar weg te gaan en dan nog zoo dom om al te teekenen wat zulk een ge meentehoofd hem voorzegt. Sardou zal ze zeker wel kennen. Maar toch hebben w{j bjj die vernieuwde kennismaking nog veel genoten. Sardou weet Alle liberale Hollandsche bladen betuigen hun leedwezen over den plotselingen dood van den oud-minister van koloniën, den heer mr W. K. baron van Dedem. Ter aanvulling van het korte bericht in ons vorig nommer diene het volgende, aan het Vad. ontleend De heer Van Dedem is zpn carrière begon nen als advocaat te Semarang, werd, nadat hjj repatrieerde, burgemeester van Hoorn, om spoedig ook als afgevaardigde van Hoorn den heer Fransen van de Putte als lid der Tweede kamer op te volgen (1880). Hier wist hp zich spoedig een eervolle plaats te verwerven onder de Indische specialiteiten. Steeds de ontwik keling onzer koloniale instellingen in liberalen geest bepleitende, toonde hp een open oog te hebben voor de belangen der Indische bevol- kivg, gelflk voor die der particulieren. Toen hp in 1891 optrad als Minister in het Kabinet- Van Tienhoven bewees hjj spoedig, hoezeer het hem ernst was geweest met zjjn veelja rigen, strjjd en hoe diepgevestigd zjjne over tuiging, dat de tpd gekomen was de liberale politiek op koloniaal gebied tot haar recht te doen komen. Met verterenden jjver toog hjj aan 't werk en maakte in korten tpd allerlei wetsontwerpen op dit uitgebreide terrein aan- gig, om in te halen wat al te lang was verzuimd. Hjj heeft evenwel te veel gevergd van zpn krachten toen hp aftrad, had zpn gezondheid een geduchten knak gekregen en thans heeft de dood hem verrast, terwjjl hjj op reis was naar Indië, om zich door verdere studie nader op de hoogte te Btellen van de tegenwoordige Indische toestanden. door allerlei wendingen, niet het minst door de discoursen, de opmerkingen die gemaakt worden, onze aandacht te boeien en vooral is het grappig te hooren en te zien hoe hjj telkens het kwaadsprekend en intrigeerend drietal Floupin, Grinchu en Tétïllard bjj den neus laat nemen. Als zjj den draad goed vast meenen te hebben, en den gebaten burge meester schaakmat gezet, floep, dan ontvalt hun de draad en zjj zjjj. weer even ver als voorheen. Dat is zekeralgemeen, niet alleen Fransch, zpn zulke personen, waar zp uit eigenbelang, uit eerzucht, uit kleingeestigheid, kwaadspre ken en elkaar en anderen het leven veron aangenamen. De antipathie tegen stadsmenschen en vreem delingen tiert ook even welig in ons land als in Frankrpk, hoewel misschien in de laatste jaren wat minder dan vroeger. De hofmakerjj van Henri Morisson aan des burgemeesters vrouw, waaraan zp van haar kant een oogenblik een willig oor leende, om echter spoedig tot inkeer te komen, geeft Sardou van zelf aanleiding om scènes te maken, die ons, Nederlanders, wel eens al te over dreven voorkomen. Een schoone gedachte bljjlt het in elk geval om de lieve Géneviève, zuster van de burgemeesteresae, met haar rein en onbedorven hart-, hare onschuldige ideeën, het persoontje te doen zpn dat Henri tot betere gedachten brengt. Dat moet Franschen vooral In de «Haagsche kroniek" der N. Gron. Crt. leest men aangaande het feit, dat aan de werf te Fejjenoord en Vlissingen ae douw van de twee pantserdek- schepen (kruiser-type) is opgedragen, elk voor de som van f 2.050.000, waarvoor zp beide hadden ingeschreven •Dit feit zal zeker de aandacht trekken want men had er te voren reeds eenige vrees voor gekoesterd, dat, wanneer de bouw der twee schepen in het binnenland vaststond, de twee inrichtingen, die voor de levering in aanmerking komen, allicht in onderling over leg den prjjs zouden vaststellen, tot schade voor de schatkist. Het bljjkt inderdaad, dat zoodanig overleg is gepleegd, maar zeer in het voordeel van den staat. Door de stipte geheimhouding, die omtrent alle gemaakte berekeningen en begrootingen bp marine werd in acht genomen ook het eindcjjfer van de begrooting voor ieder schip werd den in schrijvers niet medegedeeld waren de twee fabrikanten verplicht, bjj de ramingen te streven naar het laagst mogelpke cpfer. En ik verneem dan ook, dat die inschrjjvingssom beneden de raming is van het schip, dat aan '8 rpks werf wordt gebouwd en, vergel jjkender- wjjze, ook een paar ton lager dan de prjjs der weldra voltooide schepen." Door het bestuur der Vereeniging tot be strijding van knoeierijen in den boterhandel, is een adres verzonden aan den minister van gepakt hebben, lichtzinnig maar ook fijnge voelig als zjj zpn. Het is in onze oogen een der schoonste tooneelen uit bet stuk, waarin die bekeering plaats heeft. Toch komen er ook tal van andere, geestig gedachte, aardig uitgewerkte scènes in Sardou's stuk voor. De spanning wordt echter onzes inziens, zelfs voor den eenvoudigsten toeschouwer, verzwakt door de overtuiging, die hjj van het begin af reeds krjjgt, dat diezelfde Géneviève de deus ex machina zal zpn, die alles terecht brengt. Maar nu is weer de groote kunst van Sardou, om, niettegenstaande men dit vooruit begrjjpt-, het tooneel der onthulling tusschen den burge meester en zpn zusje onderhoudend te doen zpn. Dat de ontknooping daarop wat al te vlug plaats heeft, is een verschpnsel, bp meer zulke stukken waar te nemen. In elk geval is dit is toch de eindindruk, gisteren verkregen Nos Bons Vïllageois geestiger dan de latere drama's van Sardou. In de opvoering was zeer veel goeds. Het is en big ft altjjd voor Nederlandsche tooneel- gezelschappen een groote moeiljjkheid om zulke stukken tot hun recht te doen komen. Maar de meeste figuren waren Donderdag avond Na de rumoerige twee eerste bedrjjven, waar- bjj veel van het gesprokene verloren ging en die op een klein tooneel niet naar eisch kun nen worden vertoond al bewezen onlangs waterstaat, inhoudende het verzoek dat pro ducenten en handelaars in boter gratis bun boter onder doorloopende conti öle mogen stellen van de rjjksproefstations. Bjj kon. besluit is benoemd tot ontvanger der directe belas tingen te 'b Gravenhage, lste atdeeling, C. M. Visser, ontvanger der invoerrechten enaccjjn- zen te Delft; en tot directeur der directe belastingen, invoerrechten en accjjnzen te Groningen, A. O. J. Schindler, inspecteur der directe belastingen te Amsterdam, lste kan toor; en is benoemd tot adjunct-commies bjj het departement van buitenlandsche zaken de heer G. J. Bijn, dusver eerate-klerk aan dat departement. JUetteren en Kunst. Zondag wordt in den TiwoZi-schouwburg te Rotterdam voor bet eerst gegeven Frangoise's opstel, tooneelspel in 4 bedrpven door Justus van Maurik. Tot directeur en conservator van het nieuw gemeenteljjk museum te Amsterdam is benoemd heer P. Haverkorn van Rpsewpk, directeur van het museum Boymans te Rotterdam. KERKNIEUWS De heer I. Middel, predikant bjj de Ned. Ger. gemeente te Baarland, heeft toezegging van beroep ontvangen naar de Herv. gemeente te Ovezande en Driewegen. Donderdagmiddag bad in de synagoge in de Wagenstraat te 's Gravenhage de plech tige installatie plaats van den weleerwaarden zeergeleerden heer Tobias Tal als opper-rabbjjn van het synagogaal ressort 's Gravenhage. n," ,biolH rede nn.ar, aanleiding van psalm ob. UIT STAD EN PROVINCIE. In de, in ons vorig nommer gedane me- dedeelingen omtrent de poppententoonstelling, lhier te houden, werd gemeld dat daar voor van de firma K. Meertens en Zoon reeds eene aanzienlpke hoeveelheid thee was ontvangen. De naam dier bekende firma in den Korten Delft is K. Meertens Jr. Op die tentoonstelling zal o. a. verkocht worden Fantasiën van Oscar Wilde. Dit aller aardigst boekje bevat, naar men ons schrjjft, eenige zinrjjke sprookjes en verhaaltjes, die door eene begaafde vrouw uit het Engelsch in mooi Hollandsch zpn overgebracht. Vooral gelukkig van taal en stjjl is het laatste schetsje: De verjaardag eener Primeshet is een zeer kleurige teekening van de «sombere pracht" het oude Spaansche hof, eene romantische en melancholieke zang geljjkhet is zulk proza, als men gaarne door eene klankvolle meisjes stem zou hooren voordragen. Een vjjftigtal exemplaren van dit boekje zpn door de vertaalster aan het comité ge schonken. De opbrengst van den verkoop is geheel voor de vereeniging Kindervoeding het boekje is niet in den handel, het is van fijne prentjes voorziende voorraad zal zeker spoedig verkocht zpn. Tot de mooiste prjjzen, die geschonken zjjn voor de verloting behoort, zeker wel de zin gende pop van Edison. Een pop, die de kinderen toezingt, zal zeker, wanneer zjj een volgende week receptie houdt, op een druk bezoek van jeugdige gasten mogen rekenen. Op het Donderdag alhier ter teeke ning gelegen hebbend adres aan het polder bestuur van Walcheren om verandering in de heffing van djjkgeschot, in dien geest dat alle gebouwde en ongebouwde eigendommen door djjkgeschot zullen worden getroffen, hebben 90 personen hun naam gezet. Bl jj kens het Maandboekje overleden in de maand Maart alhier 34 personen. Hun ouderdom wasbeneden het jaai 7, van 20 tot 25 jaar 2, van 30 tot 35 jaar 1, van 40 tot 45 jaar 1, van 50 tot 55 jaar 3, van 55 tot 60 jaar 2, van 60 tot 65 jaar 3, van 65 tot 70 jaar 3, van 70 tot 75 jaar 4, van 75 tot 80 jaar 1 en van 80 tot 85 jaar 7. De ziekten der overledenen warenlong ontsteking 8, beroerte en longtering 4, hart- gebrek 3, ouderdomszwakte, kanker, beenziekte, slepend longljjden en suikerziekte ieder 2 en v6rder typhus, hersenvliesontsteking en kink hoest ieder 1, 2 personen overleden zonder be handeld te zpn geweest. In de Koestraat alhier had heden ochtend een executoriale verkoop plaats we gens belastingschuld. Wjjl het voor de hand lag dat van den kant der geestverwanten van hem, wiens inboedel onder den hamer komen zou, pogingen gedaan zouden worden om den verkoop te doen mislukken, waren er heel wat lui opgekomen, die mogelpk op een relletje rekenden. Dat viel niet voorde verkoop ging gelei- del0k zBn Ran8 en de verschillende stukkeL SfBjj" Kommies" was, ~öööoT, 'taine- tot de waarde. Enkele stukken vielen den vreemdeling ten deel maar het gros van het meubilair werd door geestverwanten van den betrokken persoon ingekocht, tot het ver schuldigd bedrag met de kosten was ontvangen. Van den kant van het publiek werd geen enkel bod gedaan. Generaal Booth kwam heden (Vrjjdag) middag met den sneltrein te Vlissingen aan om de reis naar Engeland met de dagboot Nederland te vervolgen. De gemeenteraad van Ellewontsdpk benoemde Donderdag tot gemeente- en armen- geneesheer op eene jaarwedde van f 250 den heer H. R. Folmer, arts te Driewegen, met 4 stemmen. De heer L. A. J. Dep er, arts te Hoedekenskerke, verkreeg er 3. Woensdag besloot de djjkraad voor de waterkeering van het calamiteuse waterschep k—Borssele tot uitvoering van oeverwerken te Ellewoutsdjjk, bestaande in zinkstokken en steenbestorting, geraamd op f 31720. De begrooting werd vastgesteld in ontvang op f 60490.57s en in uitgaaf op f 65112.40. De djjkraad bepaalde het djjkgeschot voor Ellewoutsdijk op j 23298 en voor Borssele op f 28913.10. Verleden jaar waren deze cjjfers de Franschen in het voorspel van Madame sans Géne wat een klein clubje vermag waren voor ons de volgende tooneelen a: trekkelpker. Toch brengen wp gaarne hulde aan de regie, voor wat zp in het eerste bedrjjf van ons tooneel had gemaakt, en vooral aan mevrouw Van Korlaar, die wjj met genoegen weer eens zagen, voor haar vrooljjk, guitig spel als Mariotte. De heer Jan C. de Vos had zich op nieuw een uitstekend type gemaaktin figuur, in spreken was bjj de aristocraat en de goede burgemeester. Niet minder typisch speelden deheeren Van den Heuvel, Poolman en Holkers als het intri geerend drietal. Eerstgenoemde brengen wp vooral een warm woord van lof voor zjjne goed geteekende, tot het einde toe goed volge houden creatie. Hjj speelde en sprak uit stekend. De grime van Tétülard had wel wat minder sterk kunnen zpn, vooral wat het rood bjj den mond betreft. Houden de dames en heeren wel bjj het grimeeren rekening met de nieuwe, in verge lijking met vroeger sterkere, verlichting ons tooneel? De heer Alex Faassen was een zeer goede Mousson, de burger-rentenier, en zpn zoon had zulke goede oogenblibken, niet het minst in het derde bedrjjf met Géneviève, dat wjj van hem nog veel durven verwachtenHier en daar was losheid van spel nog wel ge- wensohtmaar zulk jeune-premier rollen zpn de moeiljjkste, en waar wp in ons land zoo'n gebrek hebben aan tooneelisten, die deze naar eisch kunnen vervullen, moedigen wjj veel liever iemand als de jonge Faassen aan dan door onnoodige opmerkingen omtrent enkele tekortkomingen, die hjj zelf evengoed weet als wp, hem te ontmoedigen. Hjj heeft een goed uiterljjk, veel gevoel, een stem, die door oefening aan buigzaamheid kan winnen hp is boven dien nog jong. Door zpn vader geleid, zal hjj, wjj zpn er van overtuigd, van de kunst een zeer goed dienaar worden. Mejuffrouw Sasbach was allerliefst en vooral in het derde en laatste bedrjjf goed op dreef. Mevrouw Poolman kon ons, wat het uiterljjk betreft, niet bevallen. Waarom zjj zich zoo schrikbarend wit gemaakt en zulk een rossigen haartooi opgezet had, begrepen wjj niet. Het tooneel met baar echtgenoot speelde zjj uit stekend, met gevoel. Dat was ook een der glanspunten van den avond. De overige rollen zpn geen bespreking waard. Met deze voorstelling, die zeer druk bezocht was, is de reeks opvoeringen door het gezel schap De Vos en Van Korlaar afgeloopen. Wjj hopen dat het in een volgend seizoen weer zal terugkeerenen het dan minder teleur stellingen en tegenspoed zal ondervinden bjj zjjne bezoeken aan onze stad dan in het nu afgeloopen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1