N°. 73. 138° Jaargang. 1895. Woensdag 27 Maart. HIIMBlKin (MINT. Deze courant verschijnt d a g e I ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco J Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel.1 Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^ Reclames 40 cent per regel. Tk ernometei Middelburg 26 Mrt. 8 u. vrn. 42 f m. 12 u. 47 gr-, av- 4 u. 46 gr. Yerwaebt W. wmd. Agenten te VhssingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KroiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Moou, te Tholen: W. A. va» Neuwenhumzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Va» Ditmab, te Botterdam, de Gïbb. Belintahte, te 's Gravenhage, en A. de La Mak Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Psrys en Londen, de Compagnie générale t\ePublicité étrangère G. L.Dadbi Cra., Job» F. Joner, opvolger. Adveitentiea moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zyn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Middelburg 26 Maart. In de Ned- Spectator wyat de heerEdw.B. Koster, naar aanleiding van een opstel in Harpers Monthly, op een leemte bjj het onderwjjs, nl. dat de geest by na nooit geoefend wordt om datgene te doen wat er van ver- eischt wordt. Wjj behandelen hem, alsof hjj een vergaarbak was, die volgepropt kan worden met ideeën, in plaats van een levend middel om ideeën te doorgronden en te aasimileeren.'' Dit is een gebrek dat ook buiten de school Try algemeen wordt aangetroffen. »Er wordt slordig geluisterd, slordig gelezen, slordig gesproken. Zelfs in een gewoon ge sprek is het merkbaar, hoe weinig moeite men zich geeft zjjn aandacht te vestigen op wat er gezegd wordt en zich te doordringen van de woorden en argumenten der sprekers. Deze slechte gewoonte berooft ons niet alleen van een der grootste genoegens van het leven, maar zjj heeft, wat erger ia, een demoralisee renden invloed op de krachten van den geest. Wanneer men by het lezen of het aanhooren van sprekers zich gewent aan te groote ge makzucht, aan vadsigheid in het denken, zoo dat het gaat wat men noemt het eene oor in en het andere oor uit (soms volbrengt het ge- lezene of gesprokene zelfs dien eenvoudigen tocht door de hersens niet), dan kan dit ver- derfljjk worden voor alles, wat men wenscht te ondernemen, het verlamt de kracht van de concentratie, de spanning der aandacht. Velen hooren zonder te luisteren, zien zonder te kyken en te doorzien; en wat is bet gevolg Aan kweeking van gemis van verstandskracht. Er wordt te veel geslapen, gesuft, gedut, gesoesd. Voornamelyk is dit het geval met leerlingen van scholen." Als een bewjjs, dat die oplettendheid kan worden aangekweekt op de school, beroept het Amerikaansch tydschrift zich op de school van Miss Aikin te Stamford (Connecticut), waar een korte tjjd vóór elke les wordt be steed met de oefening van de attentie en het geheugen, welke zoo nauw samenhangen. »Miss A. scbrjjft rjjen getallen op een rond draaiend bord en na éen omwenteling laat zjj haar leerlingen, die natuurljjk snel en scherp moeten zien, de getallen opBchryven. Na tuurlyk lukte dit in den beginne bjjna nooit, maar door de oefening en herhaling konden verscheidene meisjes drie ryen van getallen (bestaande uit twee, drie en vier cyfers) zonder fouten opscbrjjven. Dit werd ook gedaan met ryen van woorden, met vers regels, met langere zinnenalles met ver rassende uitkomsten. Zelfs werden onbe kende algebraïsche formules en weinig ge. bruikte woorden voor een oogenblik getoond en precies door de leerlingen weergegeven. Zoo leerden zy heele stukken proza en poëzie van buiten. De proef op de som was, dat, toen een redenaar op de school van miss Alken een voordracht kwam houden van vrjj technischen aard, du9 niet al te gemakkelyk de meisjes na afloop een verslag maakten, de eene natuur lijk beter dan de andere, maar toch zoo, dat de lezer van den vorigen avond over de meeste der verslagen verbaasd was. De substantie, de vorm, ja, zelfs voor een groot gedeelte de phra8eologie waren wtêrgegeven. Why, they have the wole thing waren zyn woorden. Dat werk was het gevolg van het aankweeken van de kunst van luisteren en van geconcentreerde aandacht.1 Het kwam my niet ondienstig voor, zegt de heer Koster, deze opmerkingen aan het oordeel van mjjn collega's en allen die belang stellen in onderwya en opvoeding te onderwerpen. »Als wy eens een vjjf minuten voor elke lef woorden of versregels of prozazinnen op het "bord schrjjven, naar gelang van de hoogte die de verschillende leerlingen hebben bereikt, en we trachten zoo hun aandacht te concentreeren, zou dat geen ganstigen invloed uitoefenen op al het andere dat zy hooren lezen en doen. en zou dat het gedommel gedurende de lessen, waaraan velen zich meenen te mogen overgeven soBiB onder den schyn van attentie en belang stellen, wellicht kunnen tegengaan?" Blykens het afdeelingsverslag der Tweede kamer vond het wetsontwerp tot uitvoering van art. 152, tweede lid, der Grondwet het beginsel om de rechtstreeksche schade door het voorbereiden en stellen van militaire inunda ties veroorzaakt, volledig te vergoeden, van verschillende zyden ernstige bestrjjding. Er bestaat in het algemeen geen recht op schade vergoeding voor benadeeling ten gevolge van rechtmatige regeeringshandelingenzoodanig .recht is pok in art. 152 niet erkend. Wil men vergoeding toekennen voor oorlogsschade, dan scheen het eenonafwysbare eisch van billjjkbeid, dat men haar verleen e niet enkel voor gevallen van inundatie, maar evenzeer voor elke andere benadeeling, welke het gevolg van den oorlog is. Maar dan zou ook geen volledige vergoe ding kunnen worden toegekend, omdat dit meestal de financieele kracht van den Staat zou te boven gaan. De schade, die in het hier bedoelde goval wordt geleden, moet overigens eenigszins wor den beschouwd als een last, aan het bezit of gebruik van grond verbonden. Alleen in ge vallen waarin het oorlogsgevaar niet wordt gevolgd door een oorlog kan volledige schade vergoeding worden toegekend, omdat alsdan zy, die door de inundatiën benadeeld worden, in. den regel de eenigen zyn, die schade lyden. Andere leden verdedigden het beginsel van het ontwerp, dat trouwens reeds geldt ten aanzien van andere ter wille van heb algemeen belang geleden schado, met name by onteige ningen en by requisitiën. Er geldt hier daaren boven een utiliteitsgrond. Toekenning van aanspraak op volledige vergoeding kon moeilyk gemist worden, waar het van groot belang is, feitelyk en ljjdeljjk verzet van belanghebben den tegen het stellen van inundatiën te voor komen en in het belang des lands veeleer medewerking te bevorderen. Verscheiden leden betreurden het, dat niet tevens een wetsontwerp was ingediend, rege lende den staat van oorlog en beleg, waaraan volgens sommige leden meer behoefte bestaat dan aan dat betrekkelyk de militaire inundatiën. Omtrent Tamiang meldt de Deli Ct. van Febr. het volgende Met de overgave en onderwerping der op roerige hoofden schjjnt in die afdeeling toch nog niet alle verzet tegen de Compani te zyn opgehouden. Misschien zyn de lieden, die daar nog als ^kwaadwilligen" rondloopen of ver- bljjf houden, evenmin overtuigd van het vruch- telooze van hun pogen, als de Chineezen geloof hechten aan de nederlagen van hun leger en de vernietiging van hun vloot. Wellicht weten ze niet eens dat E. Silang al lang rustig te Medan zit en stryden zy dus voor een hoofd, dat hen reeds lang desavoueerdemisschien ook trachten ze alleen in troebel water te visschen en voeren ze krjjg, d. w. z. spelen ze roovertje, om hun beurs te spekken. Hoe dit alles ook zy, te Seroeway werd bericht ontvangen dat zich te Paja Keloebi eenige kwaadwilligen ophielden, waaronder Datoe Laksama en Pang. Djarang, oude be kenden. Dientengevolge werd door de militaire commandanten van Seroeway (kapt. Keeser) en Kwala Simpang (luit. Heidens) tot een gecombineerden marsch daarheen besloten. Den 6en Febr. 's avonds vereenigden beide detachementen zich te Al oer Manih, omtydig den volgenden morgen den tochtte aanvaarden. Nadat de troep van Aloer Manih naar Oepah was overgezet, werd om 8l/a nur v.m. afgemarcheerd en om 83/4 uur de lading van Paja Keloebi bereikt. Op de vlakte komende, openden een 20-tal vjjanden het vuur op de colonne, maar werden door eenige salvo's verdreven en namen de vlucht. Door een ge deelte der colonne achtervolgd, verdwenen zy in de rimboe, één doode achterlatende. Volgens de gidsen zou deze doode Pang. Djarang zyn. Nadat stelling was genomen in Paja Keloebi werden de huizen doorzocht en in één nog bloedsporen gevonden. De huisjes, 10 in getal, werden verbrand, evenals 3 picol peper en 60 a 70 picol padi, die niet medegevoerd konden worden. By den terugtocht vielen nog enkele schoten, en om 7 uur 's avonds was de troep, zonder ver liezen geleden te hebben, in het kwartier terug. Letteren en JKunst. Na de eerste opvoering van Klein Eyolf in de Salon des Variétés te Amsterdam schreef de redactie van de Portefeuille in haar Dommer van 9 Maart o. a. De roem van den avond was mevr. De Boer-Van Byk, in de hypnotiseer-scène, waar zy allen doet verstommen en roerloos doet staan, terwjjL zy den gebrekkigen knaap tot zich lokt en willoos maakt, hem dwingt den hond mooi te vinden en hem te streelen en hem eindelyk met zich lokt in de diepte. »In zoo omvangryk geteekende rollen als Alfred en Rita hebben wy mr en mevr. Schwab nog niet gezien, en waarlyk zy hebben alle eer aan de twee karakters gegeven; daar was natuur en waarheid, ook in de plotselinge overgangen. ONDERWIJS. Uit een 16e jaarverslag van de Unie Een school met den Bijbel blykt, dat sedert 1879. dus gedurende de 16 jaren dat de Unie collecte is gehouden ia byeengebrachi f 1.406 988,65y3 aan collecte en f 66.500 aan extra giften. Hiervan is in de Uniebas gestort f 149.509,57. Er zyn 591 locale comité's117 daarvan zyn bezig een deel der Augustuscollecte te beleggen tot vorming van een fonds tot schoolstichting. Het getal soholen bedraagt 570 met 92.987 leerlingen. De jaarlyksche kosten van onder houd en instandhouding worden geschat op f 1.860.000. Aan rijkssubsidie, berekend tegen f 5 per- leerling, werd ontvangen f 465.000. De jonge juffrouw De Boer heeft allerliefst en heel natuurlyk het kind gespeeld en verder was het eene aangename verrassing hier kennis maken met twee nieuwe spelers, mej. Eva Westenberg en den heer Van Deinse en wel in rollen, die hun krachten niet te boven giDgen. De heer Van Deinse kon wel wat meer kleur aan zyn spel gegeven hebben, maar overigens (het is geen dankbare rol) pastte hy wel in deze omgeving. Mej. Westenberg, die herhaaldelijk veel te zware rollen beeft ge speeld, vertoonde zich hi8r als Asta geheel in haar elementin kleeding, handeling en toon. volkomen wat zy zyn moestteergevoelig en toch manneljjk als het noodig is, beschaafd ontwikkeld, maar niet geëmancipeerd e» juiste uitdrukking gevende aan de tegenstry- dige gevoelens, die haar bestormen. Haar be schaafde uitspraak en goede houding maken een aangenamen indruk en doen ons voor d< toekomst het beste wachten. Over niemand, we mor.*»» erop terugkomen hebben w® ons meer verbaasd dan over mevr. Schwab; zóo hebben we haar nooit gezien, zoo waarlyk indrukwekkend en uitdrukking geven de aan haar gevoel, in elke houding en elkt jste." Dit zoo gunstige oordeel klemt temeer er- is van te grooter gewicht omdat de redactie van de Portefeuille niet Ibsen's gezind is en dt stukken van dien schrjjver lang niet bewondert. Dit tot daaraan toe. Er zal wel geen een tooneelstuk ajjn, waarover geen verschil van meening bestaatmaar dit is zeker: de drama's van Ibsen zyn het zien overwaard en geven stof tot wry ving van gedachten en tot nadenken. Men herinnere zich slechts zyn Noi-a en zijn Reeds herhaaldelijk maakten wy melding van de buitengewone aanbiedingen op het gebied van boeken door de heeren Gebrs. E. en M. Cohen, te Arnhem en Nijmegen, die zich dan ook reeds een welverdienden naam hebben bezorgd by liefhebbeis van goede en goedkoope lectuur. Dezen wyzen wy nu we der eens op het effecten-aanbod, waaromtrent een advertentie in dit blad nadere bijzonder heden meedeelt. "Voor 7.50 kan mc-n een keuze doen uit verschillende werken van den eersten rang, waarvan de prjjs aanzienlyk is' verminderd. Onder deze koopers worden zes solide premioloten verlootde trekking van serie B zal spoedig plaats hebben. KERKNIEUWS- Zaterdag had te Hilversum in de smaak vol en kunstvyk versierde kerk de plechtige bisschopswijding plaats van den heer Van de Wetering. Als wijdende bisschop trad op de heer Bot- temanne, bisschop te Haarlem, by gestaan door de bisschoppen van Roermond en Breda. De heer Snickers, aartsbisschop te Utrecht, volgde in het presbyterium de ceremoniën. By het binnenkomen der geestelyken zoDg het koor zeer verdienstelijk Viotta's Ecce Om 12 uur ongeveer eindigde de plechtig heid. De pas gewyde bisschop blyft voorloopig nog herder der St. Vitus-parochie. VERKOOPINGEN ENZ. Door het bestuur van het waterschap Oud en Jong Breskens werd Maandag te Breskens aanbesteedhet begrinten van den zoogenaamden »Langeweg", gelegen in het waterschap, loopende van af den Rijksstraat weg in het dorp Breskens, over eene lengte van ongeveer 2604 meters. Raming f 4683.12. Minste inschrjjver was de heer J. de Bree te Terneuzen, voor f 4510. UIT STAD EN PROVINCIE. Men verwondert zich vaak over de wei nige wandelaars, die men op de bolwerken te Middelburg aantreftmaar toch schynen er nog altyd velen derwaarts hunne schreden te richten, die beter deden deze niet te kiezen voor hunne »kinderljjke spelen." Wy willen ten minste maar aannemen dat het altyd de jeugd is, die onze wandelingen, en vooral de perken daarop, niet ontziet; die jeugd heeft een breeden rug. Sommigen durven echter beweren dat grooteren in deze ook niet zonder zonde zyn, ja, zelfs dat dames niet kunnen nalaten op al te gevoelige wjjze hare liefde voor de bloemen en planten aan den dag te leggen. Wie het ook zyn mogen, wy willen hen even herinneren aan art. 424 van ons wetboek van strafrecht, luidende: >Hy, die op of aan den openbaren weg of op eenige voor het publieb toegankelijke plaats, tegen personen of goede ren eenige baldadigheid pleegt, waardoor ge vaar of nadeel ban worden tewireg gebracht, wordt, als schuldig aau straatschenderij, ge straft met geldboete van ten hoogste vyftien gulden." Wy voegen hierbjj de mededeeling dat de Hooge Raad bjj arrest van 23 Mei 1887 heeft uitgemaakt dat onder dit artikel ook valt het afsnjjden van takken van 't plantsoen bv., zoo dat daaronder ook zeker wel het aftrekken van bloemen gerangschikt kan worden. Dit laatste geldt meer den tyd, die aan staande is, wanneer alles in vollen bloei staat. Dan zyn er helaasvelen, die zich niet ontzien om, trots het vriendelijke verzoek om het plantsoen in bescherming te nemen, dit liefst zooveel mogelyk te vernielen. Het is al jammer genoeg dat men verplicht is om door puntdraad de perken te beveiligen, wat naar veler meaning niet tot verfraaiing strekt. Trouwens, daartoe dient het ook niet ffechts uit noodzakelijkheid is het aangebracht; en dat pleit dus des te meer tegen het pu bliek, omdat het als sprekend bewjjs dient, hoe weinig hart en zorg velen voor den aan- !eg op onze bolwerken hebben. Die allen zijn nogmaals gewaarschuwdzy weten nu waaraan zjj zich te houden hebbeD. Voor het tegenwoordige moeten wjj nog even wyzen op een andere kwestie. Onder de spraakmakende gemeente heerscht de eigenaardige opvatting dat zjj het recht heeft tot 1 April viyelyk over het gras op de bolwerken te loopen. Men zou haast vragen hoe komt zjj aau dit zonderlinge idee; wie heeft die menigte zulk een wysheid ingeprent Zooals meermalen bjj dergeljjke zaken, heeft men bier weer te doen met halve kennis. De laatste alinea van art. 460 van bet wet boek van strafrecht zal wel niet vreemd zjjn aan dit gevoelen. Daar toch lezen wjj »Hy, die, zonder daartoe gerechtigd te zyn, loopt op eeni gen grond,dio bezaaid, bepoot of beplant is, of die ter bezaaiing, bepooting of beplanting is gereed gemaakt, of gedurende de maanden Mei tot en met October op eenig wei- of hooiland, wordt gestraft met geldboete van ten hoogste vyftien gulden." Nu zyn enkele opvattingen omtrent onze wetten wel eens meer eigenaardigmaar het is al heel zonderling om onze bolwerken te rekenen onder wei- of hooiland waarvan in dat artikel sprake is. Naar ons gevoelen is art. 460 in deze in 't geheel niet toepasselijk. Wie op grond daarvan dus aan zyn lust bot viert om over dat gras naar believen te rennen en te spelen, kon wel eens, op grond van art 424, tegen de lamp loopen. Wjj willen hopen dat onze waarschuwing, die wy eenige jaren achtereen herbaalden, doel zal treffen en zoo niet, dat dan eens een voorbeeld zal gesteld kunnen worden, hetwelk anderen tot nadenken zal stemmen of de kwestie, die bet hierbjj geldt, helpt uitmaken. Wy voegen nog hierbjj dat thans streng ge let wordt op baldadigen en onnadenbenden, die zich niet ontzien onze plantsoenen te be schadigen. Bjj kon. besluit zyn benoemd bjj de dd. schuttery te Middelburg tot 2e-luit. dr. H. J. van de Stadt, thans schutter, en bjj die te Z i e r i k z e e tot 2de-luitenant ct la suite mr. D. J. Wolfson, thans sergeant. Verder ia een pensioen verleend aan A. M. C. ten Hoeve, weduwe M. Koopman, schippers knecht lste klasse der visscherypolitie op de Schelde en Zeenwsche sferoomen, ad f 286. Met betrekking tot de werking van de arbeidswet te Middelburg kan worden medegedeeld dat in den loop van 1894 werden uitgereikt 153 arbeidskaarten en het aantal werkgevers, die met jeugdige personen en vrouwen werkten, 170 bedroeg. Den 31en December 1894 waren nog geldig 22 kaarten voor jongens en 4 voor meisjes van 12 jaar, 52 kaarten voor jongens en 25 voor meisjes van 13 jaar, 74 kaarten voor jongens en 25 meisjes van 14 jaar en 74 kaarten voor jongens en 40 voor meisjes van 15jaar; totaal 222 jongens en 94 meisjes. In verschillende inrichtingen waren 105 vrouwen boven de 16 jaar werkzaam. Te Vlissingen werden in den loop van hetzelfde jaar uitgereikt 137 arbeidskaarten, zoodat in omloop waren 207 stuks, waarvan echter wegens het bereiken van den zestien jarigen leeffjjd of wegens het verlaten van den dienst weder 126 kaarten ingetrokken werden, zoodat op 31 Dec. 1894 nog geldig waren13 kaarten voor jongens en 1 kaart voor meisjes van 12 jaar, 36 kaarten voor jongens van 13 jaar, 56 kaavten voor jongens en 1 voor een meisje van 14 jaar, 48 kaarten voor jongens en 6 voor meisjes van 15 jaar. Het aantal werkgevers, die met jeugdige personen en vrouwen werkten, bedroeg op 31 Dec. 11. 66, terwjjl in verschillende inrichtingen 52 vrouwen werkzaam waren. Zaterdagavond werd te Vlissingen de algemeene jaarvergadering gehouden van de aldaar gevestigde Coöperatieve winkelver- eeniging van Eigen Hulp. De rekening en verantwoording over het jaar 1894, in ontvang en uitgaaf bedragende f 59.163.306, werden, na onderzoek door de commissie van toezicht, goedgekeurd. Uit het daarna door het bestuur uitgebracht verslag, bleek dat in het afgeloopen jaar vevkooht is voor een bedrag van f 54.615.33s, zynde f 326.365 meer dan in 1893. De bruto winst bedroeg f 9639.56, d. i. ca 2iy2 van den inkoop en f 478.08 meer dan in 1893. Aan onkosten van exploitatie werd betaald f 3159.44 en aan winsten f 566.55, De zuivere winst, na aftrek van onkasten, interessen en de noodige afschrjj vingen op het winkelgebouw, den inventaris enz. bedraagt f 5.285.21. Daaruit zal, na aftrek van d® by het reglement voorgeschreven percentage aan de reserve, het bestuur, den winkelhouder en de bedienden, aan de leden acht percent van hun verbruik worden uitgedeeld. Het getal leden, dat op 1 Januari 1894 259 bedroeg, vermeerderde in den loop van het jaar met 38het verminderde door vertrek naar elders met 9, door bedanken met 4, zoo dat het jaar 1895 werd ingetreden met 284 leden. De aftredende leden van het bestuur, de heeren T. Bakker, F. J. Bly en J. S. Pissuisse werden herkozen en de ontbrekende plaats in het bestuur aangevuld door de verkiezing van den heer Boissevain, aan wien het presidium zal worden opgedragen. Te Vlissingen kwam Maandagavond aan om met de nachtboot Prins Hendrik de reis naar Londen te vervolgen, de, van dertien personen vergezelde, Chineeschs ge zant, naar men zegt belast geweest met den Russischen czaar bjj zjjn troonsbestjjging geluk te wenschen, en die nu laatst een bezoek by Krupp bad afgelegd. Zooals nog in een groot deel der oplaag van ons vorig noramer werd medegedeeld is de keizerin-weduwe Frederik van Duitechland Maandag namiddag met den gewonen snel trein van 5.25 uur, waarin te haren behoeve een salonrytuig geplaatst was,van Vlissin gen naar Bonn vertrokken. De Duitsche consul, de heer J. Grüber, de Brit8che vice-consul, de heer P. L. de Bruyne en de burgemeester, de heer Tutein Nolthenius, mitsgaders de commandant van het jacht, admi raal Fullerton, waren by het vertrek aanwezig. H. M. beantwoordde vriendelyk den groet van het niet talryb aanwezige publiek. De burgemeester en de commandant van het kostschip Bulgia maakten 's middags hunne opwachting by de keizerin-weduwe aan boord van het jacht Victoria and Albert, dat na het vertrek der keizerin naar de reede stoomde en in den afgeloopen nacht naar Engeland terugkeerde. Tjjdens het jacht gemeerd lag, vertoefde H. M., vergezeld van eene hofdame en een adjudant, eenige oogenblikken aan den wal. Te Vissingen werd heden morgen per brancard naar het gasthuis vervoerd zekere B., sjouwerman aan de Kon.Maatsch. deSchélde, die een zwaar machinedeel op zyn linkerbeen kreeg, dat daardoor gekneusd en gebroken werd. Omtrent de behandeling door den raad van Zierikzee van het voorstel van burg. en wetb., om den onderwyzer aan de o. 1. schooi CW. J. Kreneer, op grond van art. 29 c der wet op het lager ouder wjj», to out-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1