N°. 59.
138e Jaargang.
1895.
Maandag
11 Maart.
DE MATTHEUS-PASSION.
niiiELRiKtiSciii; mum.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.'
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f S
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel.' Bij abonnement lager.'
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels f 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Reclames 40 cent per regel.
Theraometcr. i Agenten te VlissingenP. G. Dl Vit Mbstdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. di Jonge, te KruiningenF. v. d. Peiü, te Zierikzee A. 0. de Mooij,
Middelburg 9 Mrt. 8 u. vm. 32 gr. j te Tholen: W. A. van Nnuwenhtjijzen en te Terneazen: M. di Jongi. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën
m. 12 u. 44 gr-, av. 4 n. 42 gr. F. j »aa, evenals de advertentie-bnreaa'a van Nwgh Van Ditmar, te Rotterdam, Di Gibb. Bilowahti, te 's Gravenbage, en A. Dl La Mar Azn., te Amsterdam.
Verwacht Z. O. wind. j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, deCompagnie générale de Publicity étrangère G. L. Dauri Cu., Joh* F. Jonib, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zgn, wilhn
zjj des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 9 Maart.
In de Deutsche Landwirtschaftliche Pr esse
van 27 Febr. komt een artikel voor over den
invoer van vee uit Nederland in
l)uit8ch]and, belangrijk voor onze veehouders
en veehandelaars.
In dat artikel toont de heer J. von Nathusius
met feiten aan, welk een schade aan de Duit-
sche landbouwers berokkend wordt door den
regeeringsmaatregel, om de grenzen voor den
invoer van Nederlandsch vee gesloten te hou
den. Hg, en talrgke landbouwers met hem,
ondervinden daar maar al te zeer de tastbare
nadoelen van, en wel hierom
De Duitsche veestapel, ten minste wat Noord
en zelfs Zuid-Duitschland betreft, is grooten-
deels van Nederlandsche afkomst en kan op
den duur slechts goed melkgevend worden ge
houden, door gedurigen aanvoer van frisch
fokmateriaal uit Nederland. De hoogemelkop-
brengst van het Hollandsche ras schrjjft de
beer Nathusius toe aan bet vochtige zeeklimaat
en de werking daarvan op de vette weilanden.
Op de sluiting der Nederlandsche grenzen
hadden de Duitsche fokkers de hoop gebouwd
hooger prgzen voor hun fok- en melkvee te
kunnen bedingen, maar de feiten leeren ons
reeds, dat dit voordeel al te duur gekocht
wordtde veestapel blgft op die manier niet
rendabel.
Aan dit artikel voegt de heer Mansholt de
volgende opmerking toe
De heer Nathusius is een der grootste en in
vloedrijkste veelokkers van Noord-Duitschland,
zgn groot werk over de rundveerassen heeft
naam gemaakt ver over de grenzen van zjjn
vaderland, in de regeeringskringen is hjj eene
«maasgebende Persönlichbeit." Zgn advies zal
derhalve wel gewicht in de schaal leggen, te
meer daar uit zgn artikel big kt, dat ook vele
zjjner collega's beginnen in te zien, dat het
Nederlandsche vee onmisbaar is voor den Duit-
echen fokker. Dit is in elk geval een licht
punt aan den donkeren Nederlandschen hemel-
Een bjj uitstek parlementaire deugd is de
^deferentie", zegt het Vad. in zgn kamer
overzicht van Vrgdag. Een mooi ding, maar
ze bezorgt ons lange redevoeringen, vooral
wanneer men zoo overvloeit van deferentie,
als (1e heer Gerritsen, die verklaarde uit dat
beginsel allerlei dingen bjj zgn motie te heb
ben gebaald, die er niet bjjhoorden, alleen
omdat daarover in beide kamers gesproken
was. Nu was het echter niet mooi van hem,
dat hjj andere sprekers verweet, dat zjj dit
voorbeeld gevolgd hadden. Ook op het ge
bied der «deferentie" heerBche rechtsgelijkheid.
Andere sprekers moesten nu wel uit deferentie
voor den heer Gerritsen de gansche economie
't onderst boven halen. Zoo kan men voort
gaan, totdat er iemand komt, die een motie
voorstelt tot sluiting van het debat, wat he
den middag gelukkig met groot succes ge
schiedde.
van
JOH. S. BACH.
Inleiding.
I.
Iets over Passionen.
I.
In de concertzaal zgn in den laatsten tjjd
vele groote werken uitgevoerd, die oor
spronkelijk niet voor haar maar voor de
kerk bestemd waren. Onder deze zgn
Passionen (Passie beteekent het ljjden van
Christus, de lg densgeschiedenis) wel de belang
rijkste, niet alleen om de hooge kunstwaarde,
die zjj bereikt hebben, maar ook om de
teekenis, die zjj in de geschiedenis der muziek
en der beschaving hebben gehad. De Passions-
muziek heeft als in eene versteening sommige
vormen van muziek bewaard, die in de eerste
eeuwen der Christelijke kerk ontstonden, en
hare geschiedenis is geheel samengeweven
met de zeden der Christelijke volken en met
hunne wjjze van denken en gevoelen.
De oudste passionen, die nog in handschrift
bestaan, stammen uit de lode eeuw, maar het
karakter en de vorm harer muziek wjjzen op
een veel vroegeren tjjd, op eenen oorsprong, die
zich verliest in den nacht der tjjden. In het
oude Rome, in den tjjd der Christenvervol
gingen, vindt men reeds sporen Tan dit ge-
Het was al wel zoo. Ongetwijfeld ware bet
beter geweest, als de heer Gerritsen zgn
deferentie wat had ingetoomd en, liever dan
in wjjdloopige beschouwingen te treden, eens
nauwkeurig gezegd had, wat hg met zgn motie
bedoelde. Dan had het debat aan beknoptheid
en vooral aan klaarheid kunnen winnen. Maar
noch in zgn eerste rede, noch in zgn repliek
is dit geschied. Wie hem daartoe het meest
geprest heeft, dat was heden de heer Pjjnappel,
met wiens standpunt in deze zaak wjj ons
geheel bunnen pereenigen. Uit drieërlei oog
punt, zette deze spreker uiteen, kan men be
palingen omtrent arbeidsduur en arbeidsloon
in bestekken voorstaanom misbruiken te
weren, om het loon op te drjjven, of om (be
paaldelijk door beperking van werktjjd) werk
loosheid tegen te gaan. Alleen uit het eerste
oogpunt achtte bjj de overheid tot deze taak
bevoegd, maar ook, waar het aanbestedingen
geldt, zeer zeker verplicht. Het is waar, dat men
nog altjjd kan verschillen over de vraag, wat
misbruiken zgn dat bewees dadeljjk de vol
gende spreker, de heer Lohman, die ook mis
bruiken wilde weren, maar alleen datgene,
wat hg zedelgk verkeerd achtte, en die daarbjj
in geen geval een loonsbepaling van den aan-
besteder wilde doen uitgaan. Intusscben komt
men toch langs dien weg op duideljjker afge
bakend terrein, daar eensdeels het wanbegrip,
dat het loon willekeurig kan opgedreven wor
den, wordt geweerd, anderdeels het zeer ver
breide geloof, dat willekeurige beperking van
werktjjd het ware middel is om voor meerder
handen arbeid te vinden, tot een illusie werd
gestempeld. Maar de heer Gerritsen bedankte
er voor door den heer Pjjnappel au pied du
mur te worden gezetde motieven deden
niets tot zgn motie af. Het gevolg was, dat
onzekerheid bleef heerscben over de juiste
beteekenis der motie, en dat ten slotte alwe
der de stemming bitter weinig nut had. Ver
worpen met 38 tegen 36 wil de heer Gerrit
sen dezen uitslag beschouwen als een Pyrrhus-
overwinning der oude economie, zgn gezel
schap is te gemengd om hem het behageljjke
gevoel te geven van den leider eener radicale
broederschare te zgn. Daartoe is het gezelschap
met name van de heeren Rutgers en Lohman,
tegen wie hjj de scherpste punten zjjner repliek
gericht had, een weinig te compromittant.
Zal nn het resultaat van de verwerping zgn,
dat niet gebeurt, wat de voorstanders der
motie wenschten Dit behoeft niet terstond
bevestigend beantwoord te worden. Bg de be
schouwingen over de motie was het herhaal
delijk, alsof wjj ons verplaatst vonden in deD
gemeenteraad te Amsterdam, want de al of
niet wjjsheid en doeltreffendheid der voorschrif
ten, door dien raad in deze materie vastgesteld,
vormde het grondthema van meer dan éen
betoog. Ongetwjjfeld moest hierdoor deindruk
geboren worden, ook in verband met den oor
sprong der motie (houw van het postkantoor
te Amsterdam), dat het om navolging dier be
palingen te doen was. De heer Heemskerk had
dit zelfs gisteren, in stede van het op den
achtergrond te schuiven, nog bjjzonder geac-
zang. Terwjjl door de keizers schitterende
zangfeesten gegeven werden Nero had 5000
zangers tot zgn dienst, Caesar liet een koor
hooren, bestaande uit 11.000 zangers en instru-
mentisten zongen de vervolgde Christenen
in de Catacomben. Zjj zongen op de recitee-
rende wjjze (half sprekend, half zingend) die
zij, evenals het gebarenspel, aan het oude
Grieksche koor ontleenden eene eenvoudige,
krachtige, godsdienstige muziek. Het waien
stukken uit het Oude en Nieuwe Testament,
gebeden en verhalen ter eer van de martelaren,
Terwjjl echter de zinneljjke muziek der
Romeinsche keizers met den ondergang van
het Romeinsche rjjk te niet ging, won de
christelijke muziek steeds meer en meer veld.
Toen in 324 Constantjjn de Groote het chris
tendom aannam, kwam dit in groote eer.
Ambrosius, bisschop van Milaan, en later paus
Gregoriu8 (590—604) voerden de zoogenaamde
kerktoonschalen (oorspronkelijk Grieksche toon
soorten) in de kerk in, maar de voornaamste
verdienste van Gregorius was het geven van
een vaBten vorm aan het kerkgezang,
vorm, dien hjj tot wet verklaarde, en dien
hjj, geschreven op een rol (Antiphonarium),
aan het altaar van de St. Pieterskerk te Rome
Zoo gebruikten zjj ook de Grieksche afbeel
diogen der goden voor hunne voorstellingen uit der.
bijbelde Grieksche Orpheus, die wilde dieren temt.
voor Daniël in den LeeuwenkuilHermes, de herders
god, voor den goeden Herder, die het verloren
terugbrengt etc.
centueerd door de bescherming van de Amster-
damsche arbeiders tegen invasie van goed-
kooper werkkrachten, als een der bedoelingen
van de motie voor te stellen. Nu is joist het
protectionistisch karakter der Amsterdamsche
voorschriften, zich o. a. openbarende in den
eisch, dat alle onderdeelen van het werk in
Amsterdam moeten gemaakt zgn, de zeer be
denkelijke zjjde daarvan. Schroom om dien
weg op te gaan, komt ons alleszins gewettigd
voor.
Maar letten wjj nu weer op de woorden der
motie, eenigszins door den heer Van Alphen
gewjjzigd, dan wordt eenvoudig gevraagd, daar
waar bjjzondere bepalingen omtrent loon en
arbeidsduur, en geen andere in bestek
ken (niet alleen van de gemeente, maar ook
van particulieren) gebruikelijk zgn niet die
bepalingen over te nemen, maar daarmede
rekening te houden. Ja, de heer Rutgers had
zoo groot ongeljjk niet, toen hjj dit een axioma
achtte en zoover wjj den minister konden
volgen, heeft bjj dan ook niet gezegd.dat dit
niet gebeurde. Ook verklaarde hjj zich voor
bepalingen in de bestekken ter bescherming
van de arbeiders in geenen deele afkeerig. De
loonvraag was overigens in onderzoek en zoo-
de minister tot nog toe kon nagaan, werd
aan rjjkswerken niet minder, eer meer loon
betaald dan aan andere werken. Voor bouw
werken verklaarde hjj zich genegen een maxi
mum-arbeidsduur van 11 uur te bepalen.
Deze laatste toezegging, wel verre van den
heer Gerritsen te bevredigen, deed hem bjjna
in woede ontsteken. Hjj scheen dit als een
macchiavellistisch middel te beschouwen om
den werkman eens recht op zgn loon te be
knibbelen. Volgens den Minister echter is
deze werktjjd reeds bjj Rjjkswerken zeer veel
gebraikeljjk en geeft hjj' tot klachten geen
aanleiding. De vraag is dan ook, of bjj dien
werktjjd, die immers in Amsterdam ook geldt,
het gebruikeljjke uurloon het zjj dan al of
niet in het bestek bepaald te laag is. Toen
de Kamer na 's heeren Gerritsena uitbarsting
van edele verontwaardiging tot stemming over
ging, was op die vraag het antwoord niet ge
geven.
Over de kwestie waren nog vele woorden
te schrjjven, maar wat nut Vele op dit ge
bied hangende vragen zgn nog niet opgelost,
maar zouden door aanneming der vage motie
evenmin zgn opgelost. Wjj gunnen den heer
Gerritsen de voldoening de gansche progres-
8istische fractie der liberalen, uitgenomen een
paar «zwervers op de grenzen", de gauche der
antirevolutie, zelfs drie katholieken aan zgn
zjjde te hebben gekregen, wjj voor ons zien
geen aanleiding de verwerping zjjner motie
te betreuren. Het was anders een dies ater
52 weken geleden viel een gewichtiger beslis
sing helaas na een maximum van arbeid een
minimum van loon
aan de rjjka-nniversiteit te Leiden, op zgn ver
zoek eervol ontslag verleend alB lid van de
commissie van toezicht op de rjjkBlandbouw-
proefBtations;
is de off. van gezondheid 2e kl. A. Tiicker-
mann op zgn verzoek eervol uit den zeedienst
ontslagen en benoemd tot off. van gezondheid
der 2a kl- bg de zeemacht de heer A. W. van
der Velde, arts.
De gewone audiëntie van den minister van
justitie zal op Dinsdag a.s. niet plaats hebben.
Door den minister van justitie worden,
iegt men, voorbereidende maatregelen geno
men tot invoering van het stelsel der Casiers
pudiciaires (strafbladen) en van het Bertillo-
nagesysteem meten, enz. van gearresteerden.
De aanneming door de Tweede kamer van
de gewjjzigde conclusie-Roessingh inzake de
totstandkoming van den Noord-Ooster-Lokaal-
spoorweg bracht te Veendam heel wat vreugde.
Men kwam des avonds gezellig bjjeen en
de vice-voorzitter van het spoorweg-comité
Veendam-Wiidervank gaf uiting aan aller
vreugde in een toespraak.
Volgens het Dagblad zal generaal Vetter,
na ingang van zgn verlof 15 Maart
eenigen tjjd de gast wezen van den gouverneur-
generaal; 27 Maart of 3 April vertrekt hjj
naar Europa. Te Genua verlaat hjj de mail
boot om een tocht van vier weken door Italië
en waarschjjnljjk ook door een deel van Zwit.
seriand te maken. Tegen of in 't begin
van Juni wordt hg hier te lande verwacht.
ONDERWIJS.
Te Breda zgn voor het examen nuttige
handwerken geslaagd de dames A. J. Eerd-
mans en J. Muller van Ueraeke, A. P.
Loois en G. W. Bot van Vlisaingen, J. Ch.
van As, G. J. van der Werff en B. A. van
Lujjk, allen van Tholen.
- De voordracht voor leeraar in de oude
talen aan het gymnasium te Groningen be
staat uit dr. H. Smit te Deutichem, dr. B. Ter
Haar te Sneek en dr. A. Dronkers te Kampen.
Bjj kon. besluit
is A. MilderB te Rotterdam benoemd tot rid
der in de orde van den Nederlandschen Leeuw,
is aan dr Th. H. Mac Gillavry, hoogleeraar
deed vastklinken. Dit zoogenaamd Gregori-
aansch gezang, recitatief of koraal, vindt men
nu nog in den R. K. eeredienst. Het wordt
altjjd zonder begeleiding gezongen. Het be
staat uit twee groepen. In den eenen groep
(concentus) vindt men schoone, rjjke melo
dieën, die in latere eeuwen de meesters
van het contrapunt tot heerljjke meerstem
mige kunstwerken bezield hebben. Het ge
zang van den tweeden groep (accentus) is
eene half gezongen, half gesproken declamatie,
waarbjj de stem eene voorgeschreven hoogte
of laagte niet mag overschrijden, en waarbjj
de metrische accenten van het gesproken
woord door kleine hulpmiddelen van rythmi-
schen en melodischen aard worden verscherpt.
Dit gezang (lectionen) werd niet opge
schreven, de geeBteljjke zette zjjnen zang in
op een zekeren inzet, toon, door Gregorius
voorgeschreven. Deze inzet waB meestal de
8tjjgende kleine tertsde schoonheid der mu
zikale declamatie was geheel afhankelijk van
het meerdere of mindere talent van den
voordrager. Deze lectionen werden gewoonljjk
door éen geesteljjke voorgedragen, maar de
lezing van het passions-evangelie, in de lijdens
week, werd spoedig onder meer geesteljjben
verdeeld. De eene geestelgke zong dan den
rol van den evangelist, bjjv. op den inzet a—c
in de tenorligging, een tweede geestelgke zong
de Christuepartjj op den inzet df in de bas-
ligging, een derde geestelgke zong de rollen
van al de andere personen.
Deze drie zangers, wier aantal later nog
UIT STAD EN PROVINCIE.
In het jongste nommer van de Wereld
kroniek, uitgave van de firma Njjgh en Van
Ditmar te Rotterdam, komt onder meer voor
een goed geljjkend portret van den heer
G. N. de Stoppel aar alhier, met een
schrift waarin melding gemaakt wordt van de
hulde, die hem op zgn zeventigaten jaardag
van de zjjde zjjner stadgenooten werd gebracht.
De stoomboot Zeeland, met vrachtgoe
deren voor Middelburg beladen, is te Dor
drecht aangekomen en zet heden de reis naar
Middelburg voort.
De commies der telegrapbie 3e kl. C. J.
Waeghaert is van Breda naar Vlissingen
verplaatst.
Te Go es ontstond in den afgeloopen
nacht in een schuurtje achter de woning van
een slager aan de Nieuwstraat een begin van
brand, die echter door eenige buren opgemerkt
en weldra, nadat den eigenaar, die reeds Bliep,
was gewekt, gebluscht werd.
In het schuurtje werd vleesch gerookt en
door het Bmeulen van de daarvoor gebruikte
krullen is de brand waarschjjnljjk ontstaan.
Van Maandag tot Zaterdag werden de
werkzaamheden tot dichting der doorbraak te
Strjjenkam, naar de Iers. en Th. Ct meldt,
geregeld voortgezet. De verrichtingen bestonden
m het aanvoeren van schorgrond en zand van
de plaat «De Vogel," terwjjl Donderdagochtend
de verhoogde bedding in de doorbraak werd
bezet met 345 Ms zinkstuk. Daarop wordt ook
weder de zandaanvoer voortgezet.
De uitvoering van de werken tot verhooging
en verzwaring van den Zuiddjjk en diens
verlengde moest Woensdag tengevolge van
der vorst weder worden gestaakt.
De aardewerken tot verhooging van den
Oliphantsdjjk konden Vrgdag worden voltooid.
Voor het waterschap Poortvliet werd ook
eeDige Bchorgrond aangevoerd, tot bekleeding
van het bnitenbeloop van den Zuiddjjk,ter plaatpe
waar deze nog doorlaat, tegenover den Geerweg.
Met betrekking tot den oesterhandel meldt
hetzelfde blad dat het met den handel nog
altjjd slapjes is. Engeland, anders de grootste
afnemer na nieuwjaar, blgft achterwege. Had
Engeland toch bljjven nemen, zooals vóór
nieuwjaar, dan was er thans geen oester meer
te bekomen. Was er in andere jaren steeds
voel vraag naar 2e soort, ook hiervoor is nu
geen animo van beteekenis.
Men ziet natuurljjk met leede oogen de
winterschade aan, doch men denke eens na
of de zomersehade van 1894 niet veel omvang
rijker geweest is dan de winterschade nu.
Immers, welk armoedig product voor den han
del leverde die zomer? Alles 10 kilo te licht
en van een viscbgehalte alles behalve gunstig.
En wat nu voor 1895/96 bestemd is, bleef
immers ook in geljjke verhouding achter, ook
de daaropvolgende kleinere soorten, alles.
Een goede zomer kan de Schelde ook voor
volgende jaren ten bate zgnzoowel als een
slechte zomer drukt op de eerstvolgende jaren.
De winter is dus niet de hoofdschuldige aan
onze zieke! jjke Scheldezaken.
vermeerderde, vereenigden zich bjj de woorden
der menigte turbae d. i. de jongeren,
hoogepriesterB, het joodsche volk, de krijgs
knechten etc. tot een koor, en werden ah
zoodanig spoedig door al de aanwezige geeste
lgken versterkt. Later werden aan de zangers
nog toegevoegd de falsettist, die op den inzet
d—f, een octaaf hooger dan de baspartjj,
rollen van Petrus en Pilatus zong, en de
sopranist, die op den inzet ac, een octaaf
hooger dan de tenorpartg, den rol der dienst
maagd vertolkte. TJit dezen gedramatiseetden
vorm der passionB-lectionen ontstond de oude
kerkeljjke passion (koraal-passion). Zjj behield
den door Gregorius voorgeschreven strengen
lectionstoon, maar op ééne plaats week zjj
daarvan af. Dit was bg de laatste woorden
van Christus Eli, Eli, etc. Hier klinkt op eens
warm gevoeld, vloeiend gezang, en na de een
tonige, urenlange declamatie, maken deze
woorden den indruk als klonk eene stem uit
eene andere wereld. Vreemd genoeg volgt
hierop de evangelist met de vertaling der
Hebreeuwsche woorden, somtjjds heeft Chris
tus de naïveteit deze zelf na te zingen
In 't begin werden deze passionen alleen
door geestelgken gezongen, later namen ook
burgers aan de koren deel. Het aantal der
deelnemers groeide zelfs aan tot vele honder
den. Zoo ontstonden uit de oude passionele-
zingen de Mysteriën (het begin van het wereld-
Ijjk drama). Zjj verplaatsten zich van de kerk
naar het marktplein; zjj werden gespeeld op
beweegbare wagens met ririö verdiepingen,
VERKOOPINGEN ENZ.
Op de verkooping van onroerende en
roerende goederen ten voordeele van de erven
J. L. Klujjt, landbouwer te WiBsekerke
(N.-B.), zgn o. m. de volgende prgzen besteed
voor een weide in den JPtssefcerfce-polder ge
middeld f 476 per gemet; voor bouwland in
den T/ioom-polder f 186 per gem.voor id.
in den .Maria-polder f 205 en voor id. in den
Vliete-polder f 263.
De prjjs der paarden liep van f 272 tot/130,
die der koeien van 170 tot f 120.
Loopvarkens brachten 30 a 35 gld. op.
Bg de Vrgdag te Terneuzen gehou
den aanbesteding van het gedeeltelijk ver
nieuwen van het rjjsbeslag op de watertaluds
van front 1 en 2 en het aanbrengen van be
kleedingen op de watertaluds langs bastion 7
die hemel, aarde en hel voorstelden. In Italië
heetten zjj Landi spirituali (geestelgke spelen),
in Frankrjjk Comedies, in Duitschland Pas'
sionsspiele. In de 15de eeuw werden zg dorr
boeren op de kerkhoven (pleinen rond de kerk)
gespeeld; eene dergelgke passionsaitvoering
is tot in onze dagen in haar ouden glans
staande gebleven. Zg vindt nog jaarlgks in
Oberammergau (Beieren) in een theater, dat
6000 toeschouwers kan bevatten, plaats.
Naarmate bet volk aan deze spelen deelnam,
verloren zjj hun ernstig barakter; het comische
element drong er in door, grove schertsen
ontsierden ze zjj werden vastenavondspelen.
Zjj waren geheel in verval geraakt, toen in
de 16de eeuw in Italië een roomsch pri* ster,
Philippo Neri, op een nieuw denkbeeld kwam.
Hjj trachtte den smaak van het volk, die door
het verval der Mysteriën zeer gezonken was,
te veredelen, en voerde in den vaBten tjjd (den
tjjd waarin de tooneelvoorstellingen verboden
waren) een vorm der passionslezing in, die
half het karakter van een concert-, half van
een godsdienst-uitvoering had. De hoofdzaak
daarbg was de lezing van het patsionsevan-
gelie, daartusschen werden boren van Ani-
muccia en PaleBtrina gezongen. Bjj deze pas-
sionslezingen ontbrak de zichtbare handeling.
Zg werden, naar de zaal waar zg plaats had
den: de bidzaal, oratorio, oratorium genaamd.
Marie B. v. B.
