N°. 57. 1389 Jaargang. 1895. Vrijdag 8 Maart. HMBnm COURANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nummers, met of zouder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel.' Bij abonnement lager." Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. Middelburg 7 Mrt. 8 u. tip. 29 gr. m. 12 u- 35 trr-, av. 4 u. 34 gr. F Verwacht Z. wind. Agenten te VlissingenP. G. du Vet Mbstdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Johge, te KruiningenF. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen: W. A. yah Nietjwehhuijzeh en te Terneuzen: M. de Johge. -- Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentièn aan, evenals de advertentie-bureau's vein Nijgh Vah Ditmab, te Rotterdam, de Geeb. Beuhïahtï, te 's Gravenbage, en A. de La Mak Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Pnblicité étrangère G. L. Dadbe Cns., Jceh F. Jches, opvolger. Adverteatlëa moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen Middelburg 7 Maart. Onder de argumenten, tegen den aandrang of invoering van beschermende graanrechten aangevoerd, is er een dat oppervlakkig niet afdoende Bchjjnt, namelyk dat protectie, een maal aangevangen, op een hellend vlak voert en onmisbaar de bescherming tot alle andere takken van njj verheid moet uitbreiden, wil men niet onbilljjk worden. Men kan daar namelyk tegen aanvoeren dat, wanneer er voor graaninvoerrechten redenen van billykheid bestaan, die voor andere invoerrechten niet kunnen gevonden worden, de wetgever dan wel zooveel gezond verstand en kracht in de beenen zal hebben, om zelfs op het hellend vlak staande te blyven, en de grens der wet- teljjke bescherming by de noodzakelijk en billjjk geachte heffing te bandhaven. Die zoo spreken hebben geljjk; de gevolg trekking van de noodzakelijke consequentie is door Bentham niet ten onrechte onder de parlementaire drogredenen opgenomenbet is geen geldend motief tegen het doen van hetgeen goed is, dat men, eenmaal dat goede gedaan heb bende, uit eene ongezonde redeneerende con sequentie wellicht gedreven zou worden tot het doen van kwaad in de eenmaal gekozen richting. In het by ons thans aan de orde zynd geval, nu ten bate van de graanbouwers een beschermend recht voor den graanbouw alleen gevraagd wordt, is het echter noodig, dat de vragers beginnen met het be wys te leveren, dat alleen en uitsluitend de graanbouw recht op bescherming door buiten gewone legislatieve maatregelen heeft, en dat alle andere takken van nationale nijverheid dat recht missen. Allereerst moet het vast staan, dat de grenzen van billykheid by de heffing van graanrechten, of andere regeerings- maatregelen tot bescherming van den graan bouw gelegen zjjn -, dat de daarvoor alles motiveerende billykheid voor alle andere invoerrechten of andere protectionistische maatregelen niet bestaat. Dit nu schjjnt wel vast te staan by ben, die den protectionisti- schen veldtocht prediken, maar zjj beschouwen hunne meening zoozeer als .een axioma, dat zjj er het bewys niet van leveren. Kunnen zjj het niet of willen zjj het niet Is de levering van dat bewys in hunne oogen over bodig, of onmogeljjk? Wjj weten het nieti maar wanneer wjj bedenken dat, indien dat bewys geleverd was, het een groot aantal tegenstanders van graanrechten in voorstanders (althans in voorstemmers) zou doen verkeeren, zoodat het belang van de protectionisten zelf de levering ervan ten sterkste vordertdan zien wy in bet uitbljjven van het bewys de stilzwijgende erkenning van de niet-leverbaar heid. Eu zoolang dat niet geleverd is, ver liest het vertoog voor de graanrechten zjjn eeni g deugdelyk, feitelyk fondement, en bljjft de tegenwerping van het hellend vlak en de noodzakelijke consequentie van uitbreiding der protectie in volle kracht. Krachtiger dan alle doctrinaire en weten schappelijke argumenten strjjdt tegen den aandrang op graanrechten de feitelyke tegen werping van het duurder maken van het brood. Ziedaar een argument, dat meer speciaal en uitsluitend de heffing van graanrechten maakt, en van zóóveel gewicht is dat, al was het be wys geleverd dat de toestand van den graan bouw in bet gemeen belang des lands steun en protectie vereischt, het nóg voldoende zou zjjn om de heffing van graanrechten als vorm van dien vereischten steun te doen afkeuren en verwerpen. Betrekkelijk hooge invoerrech ten, al blyven zjj binnen die willekeurige grens, waarbinnen men van eene bloot fiscale heffing Bpreekt, zyn uit een wetenschappelijk oogpunt altoos af te keuren, maar de tegen werking van de sociale onbillijkheid klemt bjj graanrechten meer dan bjj eenig ander invoerrecht. Yoor alle andere artikelen van consumptie kan men zich spenen of het ge bruik beperken, wanneer kunstmiddelen van regeeringswege er de prjjzen van opdrjjven, van het brood niet. Daarom zyn de graan rechten juist bjj uitstek zooveel onblillykei dan andere invoerrechten, omdat zjj de voor ziening in de materieele belangen van de graan bouwerB het zwaarst laat drukken op personen met de geringste economische kracht. Men kan van de protectionistische landbouw- heweging zeggen wat de ouden zeiden van de faam vires aequirit eundo, zjj wordt gaan deweg meereischend. Aanvankelijk werd er gesproken van een gering fiscaal graanrecht, waar de Standaard zich onder andere dezer dagen nog van harte vóór verklaarde op het «nnoozel motief, dat het te gering zou zyn om het op den binnenlandscben consument te verhalen de buitenlandsche producent of de importeur zou dat bagatel wel voor zjjne rekening nemen. Maar aan deze fiscale graan rechten wordt nu niet meer gedacht. De eetlust komt al etendemen verlangt nu on bewimpeld en zonder valsche schaamte eene flinke beschermende heffing, die den graanprjjs duchtig kan doen stygen en den graanbouwer langs den kustmatigen weg weder verheffen tot zyn ouden goeden doen, vóórdat de ont ginning van nieuwe gronden in het verre Westen en de verbeterde en versnelde ge meenschapsmiddelen over de gansche wereld den zegen van overvloed en goedkoopte had den gebracht. Het is anders wel een onnoozel gebabbel over die matige invoerrechten", door buitenland- echen producent of importeur betaald, alleen met het menschlievend doel om den binnen- landschen consument door verhooging van den broodprys niet te benadeelen. Want indien werkeljjk producent of importeur het invoer recht betaalt zonder het in rekening te bren gen iets wat, terloops gezegd, in stryd is met de allereerste grondbeginselen, ja met het wezen zelf van den handel dan slaat de broodprys zeker niet op. Maar hoe kan men een oogenblik gedacht hebben, zooals men in den aanvang toch moest hebben gedaan, dat de binnenlandsche graanbouwer van die heffing eenig voordeel kan hebben Juist in de ver booging van den broodprys ligt zyn belang, maatregelen, die dezen prjjs intact laten, zijn voor hem totaal onverschillig, zoo niet nadeelig. Zoolang de prjjs van het graan, en dus van het broop, niet verhoogd wordt met het bedrag van het invoerrecht, of wel (hetgeen in dergelyke omstandigheden gewoonlyk geschiedt) met nog iets daarboven, profiteert de Nederlandsche graanbouwer geen penningverhoogt by dien prjjs wel, zelfs maar met dat matig fiscaalrecht, dat geen invloed op den prjjs van het buiten- landsch graan zou hebben, dan zal by met zjjne onverkochte producten blyven zitten, want geen enkel bakker is gediend van het duurder binnenlandsch product, zoolang hjj het goedkooper uit het buitenland kan ontvangen. Tenzjj de bakkers en meelfabrikanten door dezelfde liefdadige aandrift voor den binnen- andschen consument neenvoor den Neder- landschen graanbouwer en diens landheer mochten gedreven worden als buitenlandsche producent en importeur. In welk geval echter de schatkist weer de dupe is de fiscale rechten zouden dan voor den fiscus geen noemenswaard bedrag opleveren. (Arrih. Crt). Thans echter, nu my, in aansluiting met evenbedoeld telegram, de keurig gecaligra- pheerde ljjst bereikt, waarin ik de namen aantref van hen, die zich met u hebben ver- eenigd om hun gevoel van vaderlandsliefde te toonen door de warme belangstelling in het door het Nederlandsch-Indische leger, onder mjjne bevelen, op Lombok behaalde succes, acht ik het my tct een aatigena- men plicht u allen daarvoor mynen warmen dank te betuigen, mede namens hen, offioie- ren en minderen, die vermoeienissen, ellende en gevaren met my deelden, en die my, door hunne plichtsbetrachting, hunne dapper heid en hunnen opgewekten geest, in staat hebben gesteld, den Lombok-kryg tot een ik mag het gerust zeggen schitterend einde te brengen. Aanvaardt, mjjne heeren, met uwe mede- onderteekenaren, de verzekering mjjner diep gevoelde erkentelijkheid en weest overtuigd, dat de door u aan leger en vloot in my ge brachte hulde my steeds in aangename herin nering zal blyven." Te Groningen is een vergadering gehouden, saamgeroepen door studenten der juridische faculteit der hoogeschool. Tot deze byeen- komBt waren de hoogleeraren dier faculteit uitgenoodigd, terwjjl,door een ruime introductie aan voor- en tegenstanders van graanrechten, de opkomst van belangstellenden groot was. Door den beer Landt werd een referaat ge houden over graanrechten, waarin hjj zich tegen invoer- en schaalrechten verklaarde. In het debat schaarde professor Reiger zich aan de zjj de van den inleider. Professor Krabbe was evenwel van meening, dat, indien de omstandigheden zulks noodzake lijk maken en een stand onderging, graan rechten goed te keuren zyn. De heer J. Doornbosch, voorzitter der Ned. vereeniging van protectionisten, hield een pleidooi voor graanrechten. Eene conclusie of motie werd niet voorgesteld. Generaal Vetter, de afgetreden Opperbevel hebber van Land- en zeemacht der Expeditie naar Lombok, heeft aan de heeren dr P. H. Ritter, hoofdredacteur van Het N. v. d. D., Charles Boissevain en mr A. Polak, hoofd redacteuren van het Alg. Hbld, de volgende dankbetuiging gezonden Toen my, onmiddeljjk nadat de tjjding der verovering van Tjakra-Negara in het vaderland was bekend geworden, het telegram bereikte, waarin my en mynen dapperen hulde werd ge bracht door u en vele anderen, die zich by u hadden aangesloten, ontving ik omstreeks denzelfden tjjd, uit alle oorden des vaderlandsi zoowel als uit deze kolonie en uit vele steden in het buitenland, waar Nederlanders zyn ge vestigd, zulk een groot aantal gelukwenschen met de behaalde overwinningen, dat het my onmogeljjk was op al die uitingen van sj'm- pathie en geestdrift te antwoorden. In die dagen toch namen nog zoo vele ernstige plichten my zoo geheel in beslag, dat ik mjjne erkentelijkheid niet anders wist ken baar te maken dan door het plaatsen eener openljjke dankbetuiging in eenige der voor naamste organen der dagbladpers. ljetteren en Kunst. Van het boekje van mej. I. Kooistra Zedelijke opvoeding, indertyd in dit blad besproken, is nu reeds een tweede uitgaaf verschenen. De schrjjfater zegt in eene opmerking voor den tweeden druk," dat er slechts eenige tekstveranderingen zyn aangebracht met de bedoeling, den inhoud duideljjker te doen uitkomen. Voorts is er eene uitgebreide in houdsopgave aan het boekje toegevoegd. Dat de eerBte druk zoo spoedig uitverkocht was, bewjjst dat het boekje zyn weg gevon den heeft. We behoeven ter aanbeveling dus niets meer te zeggen. Wie het wel meent met de opvoe ding zjjner kinderen, zal dit werkje zeker willen lezen, zoo hjj het nog niet deed. Wjj ontvingen»Gids door het muziek drama Seleneïa van Etnile von Brucken Fock (woorden van M. Constant) door Hugo Nolthenius." Deze Gids verscheen by de erven H. van Munster en Zoon te Amsterdam. In het N. v. d. D. van heden bespreekt de heer Daniël de Lange de eerste uitvoering van dit werk onder leiding van den componist. Volgens hem is het schoone, kleine drama op voortreffelijke wjjze door den componist in tonen vertaald, zoodat de mensch van alle zjj den aangegrepen en medegesleept, vooreen oogenblik het leven van Seleneïa, Moïra en Heros medeleeft. De heer De Lange schryft o. a. sHet meest belangryke in dit werk schjjnt my echter, dat men nergens een indruk krygt als ware het een gemaakt kunstproducthet is werkelyk gevonden, de stroom van tonen, de breede golf uit het hart, stroomt en stroomt en laat zich niet bedwingen, alvorens de natuurljjke grens dien stroom tot staan brengt. Het werk is geheel in Wagner's sty 1 behan deld en zal zeker de personen, die in die richting een vast geloof hebben, in allen deele bevredigen. Als zoodanig is dit werk het eerste Nederlandsche kunstvoortbrengsel, dat zich in die richting beweegt. Met geestdrift zjj het daarom begioet door allen, wier over tuiging het is, dat de dramatische kunst ge heel het kunstleven beheerscht. In dezen componist is aan Nederland een dramatisch componist gegeven van hem mag men veel verwachten. En daarom juichte ook ik met alle aanwezigen, toen Von Brucken Fock na afloop ten tooneele werd geroepen, om de dank bare hulde der aanwezigen in ontvangst te nemen. Voor de Nederlandsche opera Van der Linden ia het een groote glorie dit werk bjj het publiek bekend te hebben gemaakt. Dit is het vierde oorspronkelijke werk in dit Beizoen. Over de Opera-crisis te Amsterdam schryft de A. Ct. nog bet volgende»Dat een der opera's, zoo niet beiden, moest vallen, was te voorzien, 't Was alleen twijfelachtig, wie de eerste zou zyn. De stryd om het bestaan is aan beide zjj den heftig gestreden, doch de kansen stonden niet geijjk. Aan de eene zyde, behalve het kapitaal, een nieuwe schouwburg en de twee populairste zangers der opera met den steun der critiek; aan de andere zjjde geen maatschappij, slechts een kunstlievend kapitalist die steun verleende, voor het overige een byna geheel nieuw personeel en de critiek tegen zich. Doch de grootste ongelijkheid bestond in de zooveel hoogere gages, waartoe de heer De Groot zich, op advies van zyn orkest-directeur, had laten verleiden. Een baryton met 2000 per maand, een tenor met f 1500 per maand, een alt die 150 per avond eischte, een andere zangeres met f 1000 per maand, daarbjj een corps de ballet, een groot koor, een groot orkest en, wat de zangers betreft, sommige emplooien dubbel bezethet kon niet anders dan op een groot verlies uit- loopen. Men staat zelfs nog verbaasd dat de heer De Groot slechts met een verlies van f 60.000 heeft kunnen eindigen". Volgens de Haarl. Ct. bedroeg de achter stallige gage der artisten ongeveer 8000 gd. Het N. v. d. D. zegt, dat door de ontbin ding van het gezelschap ruim 300 gezinnen plotseling van hun inkomsten zyn beroofd. Er heeft zich intusschen uit het Opera-personeel een comité gevormd om voorloopig en bjj welslagen op den duur de zaken gaande te houden. Dit comité, bestaande uit de hh- Schmier, Dons en Coïni, van de artisten, en Benavente en Culp van het boor, heeft zich daartoe de medewerking verzekerd van een groot aantal altisten, het geheele orkest en de beste krachten van het boor. Het nieuw gevormde gezelschap zal onder den naam »De Vereenigde Artisten dar Nederlandsche Opera- Vereeniging" onder leiding blyven van den heer De Groot en reeds Zaterdag optreden met Faust. Men zal tegen verminderde prjj zen spelen en verwacht vooral het zoo noo- dige aanvankelijk succes van de tentoonBtel- lingsdagen. Als orkest-dirigent, in plaatB vaD den heer De la Fuente, wordt genoemd Keur- els, dirigent van de Vlaamsche Opera te Antwerpen. Natuurljjb volgt mevr. De la Fuente haar echtgenoot naar het Leidsche plein- - Te Gent in den Vlaamschen schouwburg, is Dinsdag avond voor de eerBte maal opge voerd Klaas en Klaartjeopera-comique van den Gentenaar Oscar Roels, tekst van L. De Neet. Het werkje speelt in Zaeland en had veel succés. ONDERWIJS. Aan het te Retranchement ge houden vergelijkend onderzoek naar de be trekking van hoofd aan de openbare school hebben 14 sollicitanten deelgenomen. De heer C. P. Roovers, secondant aan het instituut Schoo te G r o e d e, is benoemd tot onderwijzer met akte Fransch aan de le openb. school voor M. U. L. O. te Vianen. By kon. besluit is benoemd tot ryks-land- bouwleeraar J. Elema te Middelstum. KERKNIEUWS Beroepen tot predikant bjj de Ned. herv. gemeente te Middelburg, vacature-Hel dring, de heer G. E. Meloen te Kloetinge. Door wylen mej. T. IJsebaart is aan de R.-K. kerk te Zuiddorpe gelegateerd de som van f 6600 en een h*tis en erf ter waarde van f 2500. UIT STAD EN PROVINCIE. Door het bestuur der vereeniging de Ambachtsschool alhier is Dinsdag besloten ook als lid toe te treden tot het aanstaand Nationaal congres over vakopleidingwaarvan gisteren in ons blad werd melding gemaakt. - In den afgeloopen nacht zyn onder de gemeente Ritthem een drietal brutale dief stallen door middel van braak gepleegd. By de landbouwers W. Cevaal, A. de Pagter en A. Jobse zyn respectievelijk 45,31 en 16 kippen en hanen ontvreemd. Woensdag middag werd op de duinen te Vlis singen van twee daar, voor rekening van Vlissings burger vereeniging, te bouwen villa's de eerste steen gelegd door de jonge juffrouwen Alida Florschütz en Louisa Preu- ninger. De voorzitter der vereeniging, de heer G. L. P. Florschütz, sprak eenige toepasselyke woorden. De villa's woiden gebouwd door de heeren H. J. Ganderheyden en W. L. Huson. Het comité voor schoolkindervoeding te Zierikzee werd uit 'aGravenbage verbljjd met een gift van twintig gulden. Iemand, woonachtig te Moerbeke in België, doch die in het Politieblad wegens diefstal gesignaleerd stond, bracht Dinsdag by avond een bezoek aan de jaarmarkt te St. Jan- steen. Hjj werd door de marechaussee van Hulst herkend en gearresteerd om zyn zeven dagen gevangenisstraf te ondergaan. Eenige jongedochters kregen op diezelfde jaarmarkt zoo hevig twist dat de politie tus8chenbeide komen moest. Sluis heeft zjjn oudste inwoonster ver loren door het overlijden van Pieteraella Geeraerta, weduwe Bonteyn, die den ouderdom van ruim 94 jaren had bereikt. VERKOOPINGEN ENZ. Door het polderbestuur van Walcheren werd heden namiddag aan het polderhuis in de Abdjj alhier bjj enkele inschry ving aan besteed het maken van bazalt- en doorniksche steenglooiing aan den voet van het duin te Domburg tusschen de strandpalen 29 en 33 op het Noorderstrand der Nootdwatering in éen perceel. Ingekomen waren negen biljetten van de heeren A. van der Vlies te Zaltbommel voor f 38.100, L. Brand Dz. te Giesendam voor f 37.550, J. P. de Groot te Giesendam voor f 37.330, A. van der Straaten te Bergambacht voor f 36.560, M. C. de Jong Tmz. te Slie- drecht voor f 36.478, C. Bos Az. te Dordrecht voor 36.380, J. van den Hoek te Middelburg voor f 36.200, J. van der Plas te Hardinxveld voor f 35.100 en A. Prins Thz. te Sliedrecht voor 34.300. Heden middag te twee uren werd op de bovenzaal der sociëteit de Vergenoeging alhier, ten overstaan van den notaris A. M. Tak, in het openbaar te koop aangeboden: een steenen wind-korenmolen en erf te Mid delburg op het Seisbolwerk met zich daarin bevindend woonhuis, ter grootte van 5 aren 60 centiaren. Een en ander werd verkocht voor f 3050. Woensdag ia te Biggekerke, ten over staan van den notaris mr Jan Loeff, verkocht de hofstede Duinzicht met wei- en bouwland in de gemeente Biggekerke, te zamen voor f 13.326. Door burgemeester en wethouders van Philippine is Woensdag op het gemeente huis aldaar aanbesteed bet uitdiepen der haven die gemeente. Minste inschry ver was de heer J. de Bree te Terneuzen voor 2200.87. Verzekering van den ouden werkman* Omtrent de vergadering, Dinsdag avond in het feestgebouw te 's Gravenhage gehouden, die uitgeschreven was door het Ned. Werk liedenverbond, Patrimonium en den R. K. Volksbond, ter ondersteuning van de motie- Heldt inzake de verzekering van den ouden werkman, waarvan wjj in het vorig nommer kortelyk melding maakten, ontleenen wy het volgende verslag aau het N. v. d. D. Er waren vele vereenigingen uit verschillende deelen des lands door afgevaardigden verte genwoordigd, zoodat de zaal geheel gevuld was. De eerste rjjen waren beschikbaar gehouden voor leden van de Sta ten-generaal, en daarin namen o. a. plaats de kamerleden Kerdjjk, Bou- man, Schaafsma, Van Alphen, Dr. Everts, Harte, Heemskerk, Mutsaers, Van Basten Batenburg, Dobbelmann, Veegens, Staalman, Py nacker Hor- dyk, Bastert, Meesters, Smeenge, De Boer, Zjjlma, Hesselink van Suchtelen, Pjjttersen. Het bureau was samengesteld uit de navol gende heeren K. Kater, voorzitter, W. C. J. Passtoors, B. H. Heldt, J. Witmondt, A. J. C. Kampmejjer, Willeman en H. Heydenryck, secretaris. Alvorens de vergadering te openen, verzocht de voorzitter Kater allen, die geen adhaesie hebben betuigd aan de adressen en geen ver eenigingen als afgevaardigden vertegenwoor digen, en dus met recht gezegd konden wor den te zyn binnengedrongen, heen te gaan- De heer Kater opende hierop de vergadering met eene rede, waarin hjj het doel der byeen- komst ontvouwde. Spr. zette daarbjj uiteen dat het particulier initiatief machteloos was gebleken, maar de werklieden konden ook in de oprichting van een rykalyfrenteverzekeringsbank de vervul ling niet zien van hetgeen bjj de opening der kamers, door de koningin-regentes in 1891 werd toegezegdMaatregelen in het belang van de veiligheid en gezondheid in fabrieken en werkplaatsen en tot verzekering van het lot van oude of verminkte werklieden zullen, naar mate het door den wetgever bevolen onderzoek vordert, worden ontworpen." Welnu, het toen door den wetgever bevolen onderzoek kan en mag niet tot vrucht hebben een rjjks-ljjfrente-verzekeringsbank, dat kan alleen eene vanwege het ryk op te richten Pensioenverzekering voor oude of verminkte werklieden, zooals is toegezegd. Zegt menMaar dat iB niet bedoelddan antwoorden weWy kunnen slechts lezen wat in rond Hollandsch gezegd is, mjjne- heerengevloeid is uit koninklyken mond, die allerminst bedoeld kan hebbenrustige, bedaarde, maar onder den druk zeer ljjdende Nederlandsche werklieden te misleiden. Dat deed en doet Oranje nooit! Is nu de regeering niet klaar met hetgeen is toegezegd Dat kunnen we eenigszins be-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1