N°. 52.
138e Jaargang.
1895.
Zaterdag
2 Maart.
FEUILLETOIL
DE PEETOOM.
MODMlKStHE C01ÏM.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.'
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
Agenten te Vlissingenp. g. de Yzt Mestdagh Zoon, te Goesa. c. Boltjit, firma weduwe a. c. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijx, te Zierikzeea. c. de Mooiï,
Middelburg 1 Mrt. 8 u. vm. 34 gr. i te Tholen: w. a. van nreuwenhukzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën
m. 12 u, 37 gr-, av. 4 u- 35 gr F j *snf evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, db Gebb. Behhïanib, te 's Gravenhage, en a. de La Mab Azn., te Amsterdam, i
Verwacht kracht. z. w. wind. i Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie g .tér ale de Publicité étrangère g. l. Daubz Ces., John F. Jchbb, opvolger.
Advevtesxilëa
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willpn
zjj des avonds nog worden opgenomen
Middelburg 1 Maart.
Bjj kon. besluit:
zjjn op hun aanvrage op pensioen gesteld
de generaal-majoor hoofdintendant p. l. g.
Doorman, onder dankbetuiging, (f2700'sjaars)
en de kolonel-intendant f. j. Hinrichs (f2100
sjaars)
is benoemd, bg het personeel der milifaire
administratie, bg de intendanten, tot kolonel
hoofdintendant, de luitenant-kolonel-intendant
e. van Gendt, hoofd der Vide afdeeling van het
departement van oorlog;
ia bepaald, dat de kolonel Van Gendt, tot 1 Mei
1895 zal belast big ven met zjjne tegenwoor
dige betrekking van hoofd der Vide afdeeling
van het departement van oorlog en alzoo die
betrekking tot zoolang geljjktjjdig zal waar
nemen met zgne fuuctiën als hoofdintendant
is bg de Rjjka postspaarbank benoemd tot
onderdirecteur p. j. f. du Bois, thans hoofd
commies bg die instelling;
zgn, met ingang van 1 April 1895, bevor
derd tot klerken van de eerste klasse w. f.
a. van der Gaag, a. j. van Braband en c.
de Jonge Oudraat, allen thans klerk van de
2de klasse, en
zgn, met ingang van laatstgenoemden da
tum, benoemd tot klerken van de 2 de klasse
m. van den Berge en o. m. Vellinga, beiden
thans tjjdeljjbe beambten bg die instelling.
Door de rechtbank te Groningen is, ter ver
vulling van eene vacature van rechter in dat
college, opgemaakt de navolgende alphabetische
ljjst van aanbeveling: jhr mr w. Alberdavan
Ekenstein, substituut-officier van justitie bg
gemelde rechtbankmr a. j. Carsten, kanton
rechter te Zuidbroekmr j. a. g. Gockinga,
rechter in de arrondissements-rechtbank te
Alkmaaren door de rechtbank te Winschoten,
ter benoeming van een vierden rechter in dat
college, de navolgende alphabetische lgst van
aanbeveling: mr a. j. Carsten, kantonrechter
te Zuidbroekmr g. t. j. de Jongh, substi
tuut-griffier bg gemelde rechtbanken mr t.
Sybenga, griffier bg het kantongerecht te
Beetsterzwaag.
De heer dr h. Snellen jr te Utrecht is tot
wederopzegging toegelaten als privaat-docent
in de faculteit der geneeskunde aan de rijks
universiteit te Utrecht, om onderwjjs te geven
in de oogheelkunde.
De minister van marine brengt ter kennis
van belanghebbenden, dat in dit jaar bg het
Kon. Instituut voor de marine te Willemsoord,
na vergelijkend examen, kunnen worden ge
plaatst 18 jongelingen als adelborst voor den
zeedienst en 4 jongelingen als adelborst voor
de mariniers.
Zjj, die examen wenschen te doen voor den
z eedienst, moeten op den 1 Sept. dezes jaars
den ouderdom van 14 jaren reeds en dien van
17 jaren nog niet hebben bereikt. Jongelingen
voor de mariniers bestemd, moeten op 1 Sept.
dezes jaars den ouderdom van 14 jaren reeds
en dien van 18 jaren nog niet hebben bereikt.
Het schriftelijk examen wordt aan alle adspi-
ranten gelgktgdig afgenomen te's-Gravenhage
op 17 en 18 Mei. Het mondeling examen, dat
oven een s te 's-Gravenhage zal worden gehou
den, zal aanvangen op 10 Juni a. s.
Voor eene vierjarige opleiding wordt betaald
voor de adelborsten voor den zeedienst f1600
en voor de adelborsten der mariniers f 1200.
De aanmelding behoort te geschieden vóór
of niterlgk op 1 Mei a. s. aan den minister
van marine bg een op zegel geschreven ver
zoekschrift.
i De St. CL van 1 dezer bevat verdere bjjzon-
derheden.
j vgf jongelieden zullen kannen geplaatst
worden als adspirant administrateur bjj de
Kon. Ned. Marine.
i-.etteren en Kunst.
Aan de cantate Vrede op Aarde van
j onze beide stadgenooten, de heeren Lysen en
i Hasselbacb, Woensdagavond uitgevoerd in de
j Groote Doelen-zaal te Rotterdam, viel een
warm onthaal ten deel. Na afloop werd de
componist op het podium geroepen en hem een
krans van levende bloemen aangeboden.
Woensdagavond werd in den schouw
burg te 'sGravenhage door het gezelschap-
Chrispjjn gegeven het blijspel Twee wapens.
l., de recensent van het Vad., die het stuk
niet onaardig vindt, al is het hier en daar
niet van gerektheid vrjj te pleiten, schrjjft
verder
Uitmuntend waren de typeeringen van
Maximiliaan, baron van Wettingen, ea Tho
mas Forster, den varkensslachter van Chicago.
Zg werden gespeeld door de heeren Chrispjjn
en Van Westerhoven. Big geestige en humo
ristische tooneeltjes gaven die twee contrasten
eener oude en nieuwe wereld te genieten.
De maniertjes, houdingen, spraak, uitingen
van gekrenkt fatsoen en kippedrift van den
Duitschen baron werden door Chrispgn met veel
afwisseling en toch vol soberheid geschilderd.
Dat is werkeljjk een creatie van den wakkeren
directeur. De ruwe, harteljjke ongekunsteld
heid van den self made man werd goed voor
gesteld door Van Westerhoven.
Ternooy Apèl was een goed Duitsch galant,
met veel in niterlgk en spel, dat aan Jan c-
de Vos doet denken.
Woensdag is te Amsterdam in het Con
certgebouw de tienjarige hof-pianist Raoul
Koczalski opgetreden. Aan reclame heeft het
niet ontbrokende Amsterdamsche bladen
behelsden annonces, die een geheele bladzjjde
beslag namen.
Naar algemeen wordt beweerd, was het spel
werkelgk zeer mooi en maakte het meermalen
den indruk van een gergpt en geoefent meester.
vertsllim»
VAN
ERNST WICHERT.
Uit het Duitsch.
»Maar mogen wjj wel zulk een misbruik
van uwe goedheid maken vroeg mevrouw
Von Torsten op bevenden toon. Wanda is
wel ia waar maar ik moet verstand voor
haar hebben. Gjj moogt u zeiven niet vergeten,
beste vriend er is toch nog iemand, die u nader
aangaat dan Wanda. Gjj hebt een lieve bloed
verwante
Spreek daar nu maar niet van," viel hjj
haar in de rede, terwjjl zgne mondhoeken trilden.
»Dat moet ik welAdele is u zeer dier
baar geworden en het scheen inderdaad dat
gjj den wensch koesterdefc
»Gjj behoeft u daarover niet verder te
verontrusten," zei hg scherp en zgn zoo even
nog zoo opgeruimd gelaat had een sombere
uitdrukking aangenomen. Opstaande zei hjj
»Neen, geloof mg, dat ia geen bezwaar. Denk
nu, alB goede moeder, alleen maar aan
^ind. Dat is uw plicht; anders niets. Groet
UIT STAD EN PROVINCIE.
Onder voorzitterschap van den heer Joh.
Lutejjn werd Donderdag avond in een der
lokalen van het Schuttershof alhier eene
buitengewone algemeene vergadering gehouden
van leden der vereeniging De Ambachtsschool.
De beer Lutejjn begon met mededeeling te
doen, dat hjj sedert het vertrek van den heer
dr j. j, Couvée als voorzitter is opgetreden.
Daarna kwam in behandeling het eenige
punt der agenda, een voorstel tot wjjziging
van art-. 10 der statuten.
Dit artikel luidt»Jaarljjks
het lieve meisje harteljjk van mg en stuur mg
gauw tjjding of zg beter is. Zg moet zich
maar wat haasten met te herstellenwant de
bruiloft kan iederen dag plaats hebben."
Thuis komende was het alsof hjj een sterf
huis betrad. Hg ging naar de kamer van
Adele, waar hg anders nooit kwam. Op de
tafel lag een briefje met haar adres, »opdat
\jj zou weten waar hg haar bjj de politie
moest laten overschrijven."
De meid vroeg of het eten uit een restau
ratie moest gehaald worden maar hg ant
woordde dat zjj alleen voor zich zelf te zorgen
hjj zou wel uit eten gaan. Hg liet het
uur echter voorbjjgaan bjj voelde zich niet
wel, 's avonds nam hg niets dan een kopje thee,
met een paar kliekjes uit de provisiekamer.
Den volgenden dag verscheen mevrouw Von
Torsten om hem te vertellen dat Wanda een
matigen nacht had gehad en niets liever
wenschte dan zoo spoedig mogeljjk met haren
aanstaande bjj haren »Peetoom" te komen.
Dat zou echter nog wel een week duren, al
was de bljjdschap nog zoo'n goede dokter.
Zjj zag er zoo akelig uit dat zjj den heer
Van Stresow niet eens kon ontvangen. Giste
ren middag had hjj haar echter een van ge
luk stralenden brief gezonden en van daag
hadden zjj reeds door de deur samen gepraat
langer dan geoorloofd was, eigenljjki
der algemeene vergadering treden drie leden
af volgens een vastgestelden rooster. De aftre
denden zjjn eerst na verloop van een jaar her
kiesbaar."
Het bestuur stelde voor aan dit artikel toe
te voegen»De voorzitter, de secretaris en
de penningmeester zgn dadelgk herkiesbaar".
Dit voorstel werd gedaan, wjjl de verplichte
aftreding der bestuursleden moeilijkheden op
levert voor den geregelden gang van zaken.
Dit voorstel werd zonder beraadslaging met
algemeene stemmen goedgekeurd.
De heer mr e. Fokker vroeg of er beden
king bestond om de tweede alinea van dit
artikel in dien zin te wjjzigen dat het werd
gelezen »De aftredenden zjjn niet aanstonds
herkiesbaar".
Het bestuur verklaarde tegen een dergeljjke
wjjziging geen bezwaar te hebben, wat ook
bg geen der leden het geval bleek te zgn.
De heer mr e. Fokker besprak daarna eene
door derden, tegenover hem uitgebrachte klacht,
dat de ambachtsschool een nadeeligen invloed
zou hebben op de loonen hier ter stede, door
dat de bepaling, dat ook voor werkbazen werk
kan verricht worden, aanleiding zou gegeven
hebben dat op die school door de leerlingen
goedkooper werk wordt geleverd dan door de
gewone werklieden. De spreker vroeg aan het
bestuur inlichting, of ook aan hen iets van
deze grief bekend was en zoo ja, of het niet
wenschelijk zjjn zou die bepaling te wgzigen.
De voorzitter wees erop, dat die kwestie
reeds meermalen is ter sprake gekomen doch
dat de ondervinding geleerd heeft dat, wil
men voldoen aan art. 1 der statuten, joDge
lieden, die daartoe lust en geschiktheid heb
ben, op te leiden tot bekwame ambachtslieden,
het noodig is de jongelui werkstukken voor
de praktjjk te laten maken.
De prjjzen van de werkstukken worden zoo
geregeld, dat zjj vei koopbaar zgn en in over
eenstemming met de waarde der grondstoffen
Er bestaat bij de ambachtslui een zekere
antipathie tegen de ambachtsschool, omdat die
bekwame concurrenten aflevert van den am
bachtsman en ook daarom wordt op het hier
genoemde aambeeld geslagen.
Wat in den loop van een jaar aan werk
stukken wordt verkocht bedraagt niet meer
dan tus8chen de f 200 f 300, in welk bedrag
dus slechts een zeer kleine som aan arbeids
loon betrokken kan wezen.
Verder worden alleen in het derde studie
jaar werkstukken voor verkoop vervaardigd
door jongelui van om en bjj de negentien jaar.
De prjjzen, die daarvoor gevraagd worden,
zgn niet laag en de aankoop geschiedt dan
ook alleen door hen, die bjjzondere sympathie
hebben voor de school.
Met deze inlichting was de heer Fokker nog
niet geheel voldaan. Hg vroeg daarom of er
niet een middel te vinden zou zgn om het
ongerief weg te nemen; of bgv. niet als maat
staf bjj het aannemen van werk voor werkba
zen kon worden aangenomen dat de te beta
len prjjs zou worden berekend naar het aantal
werkuren, dat een volwassen, zgn vak mach
tige knecht voor dergeljjk werk zou behoeven.
De voorzitter deelde mede, dat het bestuur
gaarne zal overwegen of aan het gemaakte
bezwaar is tegemoet te komen.
»Maar waar is Adele toch vroeg zjj na een
poos, »ik zou haar gaarne even goeden dag
zeggen."
Breckenberger werd vuurrood. »Adele",
stotterde hg, »die is niet meer hier."
»a1 uitgegaan?"
»Neen in het geheel niet meer."
»Wat? Hebt gij haar weggezonden?"
»Ten minste hm. Gij hebt het mg
zelf aangeraden."
»lk Maar wanneer is dat
geschied
Gisteren."
sGisteren Zjj scheen den samenhang
te begrijpen, »ik hoop toch niet..."
»0 neen; het is bepaald veel beter."
»Dat wil zeggen bjj zekere veronderstel
lingen."
sVeronderatel niets meer niets meer
wat ik u bidden mag."
Hjj wilde lachen, alsof hjj op een schertsende
toespeling antwoordde maar eensklaps werden
zgne oogen vochtig, hjj keerde zich om en kuchte.
»Wilt gjj niet geheel openhartig tegen
mg zgn Ik vergis mjj toch niet dat gij er
over dacht Adele te huwen."
»Ach, men denkt wel eens terloops aan
zoo iets."
«Terloops?"
»nu jahjj schoof onrustig op zgn
De heer Koole deed nog eenige mededee-
lingen omtrent verricht werk voor werkbazen.
Dat bepaalde zich betrekkelijk tot kleinigheden,
een paar deuren, een paar omementale ankers
en dergeljjken, meestal zaken die men eigen-
ljjk als overtolligheden kan beschouwen en
meestal voor particuliere rekening.
De heer j. a. Frederiks voegde hier nog
aan toe, dat de enkele maal dat prijsopgaaf'
gevraagd wordt van werkstukken aan i
bachtsschool, dit gebeurt in een tjjd van drukte
als er overvloed van werk is, en dat dan steeds
een billjjke prjj6, in overeenstemming met den
loonstandaard, gevraagd wordt.
De heer h. p. v. d. Ree bevestigde dit door
het noemen van enkele voorbeelden. De prijs
wordt zoo gesteld dat het werk door de knechts
tot denzelfden prjjs, ja somtjjds nog tot min
deren prjjs ban worden verricht.
De heei Fokker dankte voor de ontvangen
inlichtingen, waardoor de geopperde grief, die
hem door derden is medegedeeld, naar bjj
meende, volkomen is wederlegd.
Eindelgk deelde de voorzitter nog mede dat,
werd nu en dan wel iets voor werkbazen ver-
r cht, dat dit jaar zeker niet het geval zgn
zal, wjjl de beschikbare tjjd zal benuttigd
worden voor werk ten behoeve der ambachts
school zelve.
Morgen (Zaterdag) des avonds te 8 uur
houdt in Ons Huis te Middelburg de
heer j. a. Leopold in de leeszaal een bespre
king. Tot onderwerp is gekozenschet
sen uit het v olksleven.
Op dien avond, van 8- 9 uur, is er gele
genheid tot inschrjjving voor leeszaal, clubs
en cursussen enz.
De bibliotheek is geopend. De cata
logus der boekwerken berust bg den dienst-
doenden commissaris, die op verzoek gaarne
boekwerken zal uitreiken, welke in de lees
zaal kunnen worden gelezen.
- Bjj kon. besluit is aan den officier van
gezondheid der 2e klasse op non-activiteit
a. w. Verheyden, van het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht, op het
door hem gedaan verzoek een eervol ontslag
uit den militairen dienst verleenden is bg
benoemd tot reserve-officier van gezondheid
der 2e kl. bg de landmacht.
- Gedurende de maand Februari werden
door het centraal bureau van de telefoon al
hier 2888 aansluitingen tot stand gebracht.
Naar wij vernemen zal het stoomschip
Smeroe Soerdbajavan de Rotterdamsche
Lloyd, einde Maart in het dok alhier ver
lengd worden.
- Heden Vrjjdag morgen, vertrok van de
werf der Kon. Maatsch. de Schelde te vlis
singen het in aanbouw zjjnde Ramschip
Evertsen om te middelburg in bet Prins
Hendrikdok eenige buitenbooTdRcbe werkzaam
heden te ondergaan. Vermoedelijk zal het schip
ruim 14 dagen aldaar vertoeven.
- Van 7 Maart af zullen de nacbtsneltrei-
nen 5 en 6 Keulen—Berljjn v.v. zjjn samen
gesteld uit doorgangs-rjjtuigen en loopt in die
treinen van denzelfden tjjd af een dergeljjk
rjjtuigals doorgaand rjjtuig Vlissingen-Ber-
jjn v.v., in aansluiting op de treinen te Vlis
singen aankomende te 11 u. 46 v.m. en van
daar vertrekkende te 5 u. 25 n.m.
Door den heer f. q. c. den Hollander
namens de afdeeling Floralia werd dezer da
gen naar men ons uit goes schrjjft
in eene gecombineerde vergadering met de
bestuursleden der Vereeniging tot het regelen
en bevorderen van Volksvermaken verslag
uitgebracht, wat Floralia over 1894 heeft uit
gevoerd, en tot stand gebracht. Wjj kannen
niet in herhaling treden, omdat het meeste
reeds vroeger te bestemder tjjd werd mede
gedeeld, maar dit mogen wjj wel zeggen dat
het behaald sncces den moed staalt om op
den ingeslagen weg voort te gaan. Er werd
medegedeeld, dat de ontvang en uitgaaf be
droeg f 189.565. Met een woord van dank
voor den fiuancieelen en stoffelgken steun,
zoo veelzjjdig ondervonden, werd het verslag
besloten.
In die gemeente werd Donderdagavond
ten voordeele der armen tegen een lage entrée
in het kerkgebouw der gereformeerde gemeente
zanguitvoering gegeven door de zang-
vereeniging Al wat lieflijk is en wel luidt.
Behalve een tiental nommers door het koor
gezongen, werden bjj afwisseling in de pauze
nog een dubbel kwartet, een lied met piano
begeleiding en een bjjdrage op het orgel ge
geven. Over het algemeen liet volgens onzen
berichtgever de stemming en voordracht nogal
te wenschen over; ook waren de meeste tem
po's te langzaam, waaronder de stemming veel
leed. Het publiek toonde door eene vrjj groote
opkomst nogal belang in de uitvoering te
stellen.
Uit Zuid-Beveland schjjft men ons
De eene boerenkoopdag volgt met verras
sende snelheid den anderen. In de buurt van
's Gravenpolder drie in éene week. Een buiten
gewoon druk bezoek viel de verkooping bjj den
heer Labrjjn ten deel, wiens hofstede slechts
enkele minuten van het dorp afgelegen is. Alle
dorpen hadden hun contingent geleverd, bjj
bonderden liepen de boeren en boerinnen over
het erf, vooral de jeugd was sterk vertegen
woordigd. De menBchen-massa was in even
redigheid met de slik, ieder bracht zgn deel
mêe en ieder plaste vol lustin den modderbrg
tusschen de eet- en koektenten, welker eigen
aars stof tot tevredenheid zullen gehad hebben.
Van af negen uur krioelde het alles dooreen»
te éen uur, loen de beesten verkocht werden,
zag het op de wegen en op de hofsteê zelf
zwart van de menschen. De notarissen er
waren er twee verkochten aan éen stuk
door van negen tot ruim zeven uur bjj een
paar lantaarns. Hooge prjjzen werden besteed
voor het vee, dat overschoon en beroemd was
er werden melkkoeien verkocht voor f 224 en
kalvers voor f 60, voor paarden werden be
steed f 372, f 360 enz. enz.
Op het dorp heerschte den ganschen dag
eene groote levendigheidde herbergen had
den voortdurend druk bezoek in de grootste
was muziek voor den dans, waarvan vooral
des avonds veel gebruik gemaakt werd. Behou
dens een paar vechtpartjjtjes liep alles in de
beste orde af.
In den nacht aan den verkoop voorafgaande
werd op de hofstede vlak tegenover die van
den heer Labrjjn een kippenhok opengebroken
stoel heen en weder.
«Adele wist er toch van."
»Zg is een zeer verstandig meisje."
»En gisteren Gjj moet mg alles zeggen,
vriend. Ja als Adele heengegaan is om als
uw vrouw terug te keeren."
Hjj schudde het hoofd.
«Zeg vooral tegen Wanda geen woord van
uwe vermoedens; het zou haar noodeloos be
zwaren. De zaak is heelemaal uit."
Hg zei dit zoo ernstig en beslist dat zjj
hem wel moest gelooven. Zjj vroeg nog
slechts het adres sjjnev nicht en verwjjderde
zich met vele dankzeggingen. Toen Brecken
berger eenige dagen later moed genoeg ver
zameld had om Adele terug te zien en zich
uaar hare woning begaf, vernam hjj tot zgne
verbazing dat zjj daar slechts zeer kort ver
toefd en Berljjn voor goed verlaten had om
naar hare geboorteplaats terug te keeren. Hg
begon te vermoeden dat mevrouw Von Torsten
op dat besluit invloed uitgeoefend had; docb
bjj haar komende, vond hg haar ook zeer ver
baasd over dit plotselinge vertrek. Hg zag
Wauda voor het eerst, die weer veel beter was,
hem met liefkoozingan overlaadde en beloofde
dat zg zeer zuinig zou huishouden, om vooral
rond te komen. »Dat is u ook geraden, want
op de erfenis behoeft gjj nu niet meer te
rekenen," zei fcjj plagend. de luitenant was
al bjj hem geweest om hem te bedanken en
een week later kreeg hjj het eerBte bezoek
van het verloofde paar.
Met de bruiloft hadden zg geen haast, zelfa
waren zg bereid een paar jaar te wachten, indien
hjj het verlangdemaar de peetoom vond een
lange verloving niet gewenscht en wilde hen
gaarne zoo spoedig mogeljjk iu het huweljjks
bootje zien stappen. Zes maanden was de
uiterBte termjjn, dien hg kon toestaan, en die
werden tot vjjf ingekrompen, omdat er voor de
manoeuvres nog tjjd zou zgn voor een klein reisje.
Intusschen stelde Breckenberger orde op zgne
zaken. Hij verkocht zgne grondbezittingen ea
nam voor zich hypotheken, die hg bjj den
notaris op Wanda liet overschrgven; nog op
andere wjjze stond hjj haar het zekerste ge
deelte van zgn vermogen af en daarna deed
hij stappen om zjjn huishouden op te breken.
Hjj wilde ergens een mooi plekje zoeken,
waar hg zgne laatste jaren kalm bon sljjtOD.
Berljjn was hem toch al veel te druk, Nie
mand wist hoeveel hjj voor zich zelf overhield
mevrouw Von Torsten moest denken, dat bjj
nog altjjd rjjk was.
(Slot volgtf-
