Donderdag 7 Februari. N°. 32, 1386 Jaargang. 1895. miHJSKHHE COIIKANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f S Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel.' Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Theraoneter. Agenten te VlisBingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boiurr, firma weduwe A. C. de Jonge, te KrniningenP. v. d. Pbijd, te ZierikzeeA. O. de Mooi/, j Middelburg 6 Febr. 8 u. vm. 13 gr. te TbolenW. A. yah Nbdwenhüuzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën moeten Verwacht O. wind. Advertentlfia o-- -- - -- ------ r - --- ---es namiddags te één ,uur m. 12 u. 20 gr-, av. 4 u. 18 gr. F j aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gzbb. Beltneante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. san het bureau bezorgd zijn, willen j Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publioité étrangère G. L. Daube Cu., John F. Jonbs, opvolger. i isg des avonds nog worden opgenomen Middelburg 6 Februari. Me gemeente als werkgeefster. De openbare bjj eenkomst, door de liberale kiesvereeniging Eendracht maakt macht tegen Dinsdagavond in de groote Schuttershofznnl alhier belegd en voor ieder meerderjarige toegankelijk, was, niettegenstaande de ny pende vorst, door een zeer talrjjk publiek, voor het overgroote deel uit werklieden bestaande, be zocht. Onder de aanwezigen merkten wjj op den burgemeester onzer gemeente, benevens ver schillende leden van den raad en zeer enkele werkgevers. De heer J. J. H. Doorenbos opende de bij eenkomst. Na er op gewezen te hebben dat de liberale kiesvereeniging zooveel mogelijk trachten wil door besprekingen de vraagstukken van socialen aard der oplossing nader te brengen, gaf hjj den heer mr E. Fokker het woord, die zich bereid verklaard had het onderwerp »de gemeente als werkgeefster" in te leiden. Alvorens tot het onderwerp zelve over te gaan merkte de spreker op, dat de gemeente, niet alleen als zjj optreedt als rechtstreeksche werkgeefster doch ook en in het bijzonder als zjj bij concessie of uitbesteding bron van ar beid is, voor de belangen der werklieden heeft te waken en de neiging der aannemers heeft te bedwingen, om, door de concurrentie ge dreven, de schade door betrekkelijk lage aan nemingsom op de loonen te verhalen. Een tweede opmerking diende om aan te toonen dat het gebied, hetwelk de gemeente be treedt als werkgeefster, bjjna onbegrensd is; het is geen vraag van dogma of beginsel, maar van praktjjk. De gemeente zorgt rechtstreeks voor markt- inrichtingen, beurzen, steigers, dokken, kranen, electriciteit en gas als bron van warmte en licht of beweegkracht, en voorts voor tal van andere, door spreker met name genoemde zaken. Blijkens de gemeentebegrooting voor Mid delburg wordt per jaar, zonder buitengewone werken, een 136.000 gulden 'a jaars aanbe steed, in eigen beheer verwerkt of aan leve ringen uitgegeven. Waar de gemeente alzoo de grootste of een der grootste werkgeefsters is, mag de vraag gedaan worden: hoe moet de gemeente hare werklieden behandelen Daar het veld van bespreking te ruim was om in details te treden, bepaalde heer mr. E. Fokker zich tot de toelichting van vjjf punten als leiddraad, die aan de hoorders in druk werden rondgedeeld en die we hier laten volgen. I. De gemeente behoort, waar zjj onmiddel lijk als werkgeefster optreedt, bjj de behande ling der in haren dienst zjjnde werklieden niet onder te doen voor de particuliere patroons, die als werkgevers den besten naam genieten, en eer nog dezen ten voorbeeld te zjjn, dan te volgen hen, die in het vergen van over- matigen arbeidsduur in verband met onredeljjk laag (uur) loon, öf uitkomst in eigen nood, öf een ook buitendien geoorloofde bron van voordeel zien II. Evenals ten aanzien van de gemeente ambtenaren, zoo behooren ook ten opzichte van de onmiddelljjk in dienst der gemeente zjjnde werklieden zoowel de verplichtingen als de rechten vast te staan een algemeen regle ment bevatte de hoofdvoorwaarden van het arbeidscontract, voor zoover die alsalgemeene regel voor al die werklieden kunnen gelden, terwjjl bjjzondere bepalingen aangaande ver schillende soorten van arbeid in afzonderlijke dienstreglementen worden omschreven. III. De hoofdvoorwaarden behooren tot on derwerp te hebben a. Wjjze van indienstBtelling Verplichting tot opvolging van velen, behoudens recht van reclame of beroep c. Regeling van den gewonen werktijd, van het overwerk en van den Zondagsarbeid d. Regeling van het loon, ook voor over werk en van den Zondagsarbeid e. Regeling van bedrag en duur van zie kengeld f. Verzekering tegen ongelukken g. Schorsing en ontslag, al dan niet op verzoek en met of zonder pensioen, alsmede met of zonder opzeggingstermijn h. Straffen (boete, terugzetting op de ljjst voor bevordering in rang of in loon) i. Inrichting van een scheidsgerecht. IV. De gemeente behoort, waar zjj niet zelve als onmiddellijke werkgeefster optreedt, maar middellijk werk verschaft door aan besteding er tegen te waken dat de door haar uitgelokte mededinging uitloope op ver- slimmering van den toestand des werkmans. Al verbiedt de aard van de overeenkomst van aanbesteding, dat de aanbesteedster ten aan zien van al de onder III genoemde onderwer pen optrede tusschen den aannemer en zjjne werklieden, dit neemt niet weg dat de ge meente althans ten aanzien zoo van verzeke ring tegen ongelukken, als van arbeidsloon en arbeidsduur behoudens door den aard van het werk gemotiveerde uitzonderingen bepalingen kan en moet maken, die den aan nemer binden. V. Ook by concessies, door de gemeente te verleenen, worde van bovenstaand beginsel uitgegaan. De gemeente stelle, voor zoover eenerzjjds de omstandigheden, anderzrids de aard van het onderwerp der concessie dit toe laten, in het cahier des chargesbehalve be palingen ten aanzien van verzekering tegen ongelukken, van arbeidsduur en arbeidsloon, ook voorschriften vast aangaande een of meer andere sub III genoemde punten. Met betrekking tot het eerste punt wees de spreker op het geheel ontbreken eener rege ling van het arbeids-contract, daarbjj verwij zende naar het rapport daarover, door de hh. Heldt, Mouton en hem uitgebracht. Op de vraag of de practjjk aanvult wat in de wet telijke regeling ontbreekt, is het antwoord ontkennend. Behalve enkele bepalingen in het Burg. Wetboek omtrent huur en verhuur van diensten, met welken weidschen naam bestempeld wordt, wat meer eenvoudig het arbeidscontract zou kunnen beeten, vindt men bijna nergens, in of buiten het wetboek, daar omtrent iets, maar worden evenmin in de practjjk contracten gesloten. Slechts weinige fabrieken hebben reglementen, en die regle menten voorzien nog maar gedeeltelijk in de behoefte. Eerst in den laatsten tjjd zjjn de oogen opengegaan voor het zonderlinge van den toestand, dat, terwjjl nagenoeg alle over eenkomsten in alle bijzonderheden geregeld zjjn, er bjjna niets bepaald is omtrent de zoo belangrjjke en zoo veelvuldig voorkomende arbeidscontracten. Nauwelijks is de aandacht echter hierop gevestigd, of van alle zjj den ontstaat de aandrang, om in deze leemte te voorzien, en verlangt men, dat de overheid, in de eerste plaats wat haar eigen werklieden betreft, een goed voorbeeld geve. Het standpunt dat der gemeente het lot van den werkman niet aangaat, als zjj maar voor goedkoopen prjjs goed werk bekomt, in het buitenland reeds een overwonnen standpunt, wordt ook in Nederland meer en meer verlaten. Spreker wees op eenige adressen en resoluties van werklieden-vereenigingen, daarbjj o. a aantoonende, dat men niet de dwaasheid ver langt, om voor alle plaatsen en tjjden en vak ken ééne gelijkvormige regeling in te voeren. Hierbjj wees de heer Fokker ook op het adres, door de Timmerlieden-vereeniging hier ter stede aan den Middelburgschen raad gericht, daarbjj de hoop uitsprekende dat ook dezen raad het besef moge levendig zjjn dat in zjjne vergaderingen ook de belangen van den werkman weerklank moeten vinden, niet alleen omdat hjj is de vertegenwoordiging van belangen, maar vooral met het oog op het belang dat de collectiviteit heeft bjj het wel- zjjn der zoo talrjjke werkmansklasse. Vervolgens besprak de heer Fokker de over eenkomst tusschen beide partjj en. Daarbjj kwam hjj tot het tweede en derde punt van zjjn leiddraad. Wat het tweede aan gaat, merkte hjj op, dat wel eens groot ver schil gemaakt wordt tusschen ambtenaren en werklieden, maar dat dit verschil in het wezen der zaak toch zoo groot niet is, en dat in ieder geval werklieden even goed als ambte naren aanspraak hebben op een volledige regeling hunner verhouding tot de gen op eene juiste omschrijving van rechten en plichten. Die omschrijving is voor een werkman even zeer noodig als voor een ambtenaar. Spreker vond dat veel te groot verschil werd gemaakt tusschen den publiekrechtelijk aan- gestelden ambtenaar en den privaatrechtelijk aangestelden werkman. Immers slechts de behoeften van den dienst, de regeling van eenigen tak van bestuur, niet de mate van benoodigd intellect maakt dat verschil. Er zjjn ambtenaren van 500 traktement, met weinig beduidenden werk kring, maar toch ambtenarenen ingenieurs van veel grooter ontwikkeling die werkman zjjn. Een brugophaler kan evengoed ambte naar als werkman zjjn; zoo ook een directeur van een gasfabriek. Er is geen rechtmatig verschil. Er moeten voor ieder regels zjjn. De voorwaarden, die gesteld kunnen worden lichtte spreker toe aan de hand van het Amsterdamscha reglement voor eigen werk volk en voor aanbesteding. Bjj de bespreking hiervan stond de heer Fok ker o. a. stil bjj de vraag of het vaststellen van maximum arbeid en minimum loon niet ten na- deele zou zjjn der gemeentekas. Met beroep op feiten, in versehillende gezaghebbende bronnen medegedeeld, betoogde spreker, dat verkorting van werktjjd, mits binnen redeljjke grenzen en geleideljjk plaats hebbende, niet leidt tot noemenswaardige vermeerdering van kosten a. wees hjj er op dat te Amsterdam gedu rende een halfjaar de proef genomen is met tweeledige aanbestedingen 1. zonder en 2. met die beperkende bepalingen. Het geheele ver schil in de aannemingssommen is 2.17 en op de laatste inschrjj vingen bepaalt het zich tot 1.26 Met de Amsterdamsche regeling is spreker zeer ingenomen. Wat de werklieden der ge meente betreft, is in publiekrechtelijken vorm een regeling gemaakt, waardoor al wat men van een privaatrechtelijke overeenkomst ver langen kan nagenoeg geheel verkregen wordt. De regeling bljjkt dus mogeljjk, en als zjj mogeljjfe is moet de wil om te doen wat reeds lang verzuimd is gewekt worden, de hoofdzaak arbeidsduur en loon, ver toefde spreker 't langst. In Amsterdam is in de regeling voor de bestekken het huurloon op 23 ets. gebracht en de uren van 12 tot 11 teruggebracht, zoodat het dagloon zoowat 't zelfde bleef. Is nu het bezwaar der tegenstanders ge grond dat minder tjjd bjj meer loon schade is voor de gemeentekas, of het motief van som mige voorstanders waar, die beweren dat verkor te arbeidsduur een middel tegen werkloosheid is, omdat meer volk in dienst wordt genomen Spreker achtte het plicht beide meeningen te bestrjjden, omdat zjj uitgaan van dezelfde ge dachte, nl. dat in 11 uur slechts 11/12 gedaan wordt van in 12 uur. Hjj stelde in het licht dat, wat ook bljjkt uit tal van geschriften op industrieel en sociaal gebied, de ervaring geleerd heeft hoe in vele bedrjjven verkorte arbeidsduur geen nadeel op de productie heeft uitgeoefend, eer het tegendeel. De werkgever kan geleideljjk en binnen redeljjke grenzen den arbeidsduur inkrimpen zonder nadeel te ljjden in het werk dat ver richt moet worden. Punt III van den leiddraad werd door den spreker in den breede behandeld; elk onder deel ervan zette hjj uiteen, veelal door voor beelden uit de praktjjk opgehelderd. Door het voorbeeld en de ervaring van Amsterdam is bewezen dat eene regeling mogeljjk is, wanneer men die slechts wil, zonder dat die aan de gemeente' ondraaglijke lasten oplegt. Wat aanbestedingen en concessies betreft, daarop zien de punten IV en V. In zake de aanbestedingen, wees spreker op het tjjdeljjke der betrekking, die tusschen aan- besteder en aannemer bestaat, waardoor ver schillende punten, die voor de werklieden der gemeente wel geregeld worden, buiten eene regeling voor aanbestedingen moeten bljjven. Ook zjjn er redenen, waarom niet in alle be stekken de anders mogeljjke regelingen kunnen opgenomen worden. Zoo bjjv. voor werken, die van getjj, van weeromstandigheden, van seizoenen afhankelijk zjjn. Maar omdat het in sommige niet kan, behoeft men het niet ook na te laten in andere, waarin het wél mogeljjk is, en dat is met de meeste gemeente werken het geval. In punt 4 is in tusschen, met het oog op de hier vermelde omstandig heid, een voorbehoud opgenomen. Overigens toonde spreker met aanhaling der voornaamste bepalingen aan, dat ook in deze te Amster dam eene over 't geheel gelukkige regeling getroffen is. Met een kort woord besprak de heer Fok ker ten slotte nog de mogelijkheid om althans voor sommige concessiën ook maatregelen in het belang der werklieden voor te schrjjven. Hjj eindigde met eene aanhaling uit een der bovenbedoelde adressen, waarin gezegd wordt, dat de gemeente voor het tegengaan van misstanden heeft te zorgen, een uitspraak, waarmede spreker geheel instemde. De voorzitter dankte den heer Fokker voor zjjne belangrjjke inleiding en gaf daarna ge legenheid tot debat, waarbjj hp echter ver zocht alleen te spreken over onderwerpen, in den leiddraad genoemd. De eerste persoon, die het woord vroeg, deed dit om te vertellen dat hp in dienst van een patroon blind is geworden en thans zonder pensioen of verdienste in de wereld staat. Wjjl dit feit, hoe ongelukkig ook, niet in ver band stond met het onderwerp, werd dezen spreker verzocht te eindigen. Een tweede, de heer Baans, medebestuurder van de afdeeling Middelburg van het Alg, Ned. Werkliedenverbond dankte den heer Fok ker voor de bespreking. De spreker wees er op dat het Alg. Ned. Verbond den stoot gaf tot wat in Amsterdam geschied is en uitte de hoop dat Middelburg's gemeentebestuur het voorbeeld der hoofdstad volgen mag, want, zeide hp, als de gemeente voorgaat zullen de andere patroons allicht volgen. Hierna beval deze spreker toetreding aan tot de afdeeling van het Alg. Ned. Werklie denverbond. Vervolgens kreeg de heer Van der Veer het woord. Hjj begon met te protesteeren tegen de beweringen van den heer Fokker en den laatsten spreker dat het Alg. Ned. Werkl. Verbond den eersten stoot gaf om den weg in te slaan, dien men te Amsterdam betreedt. Dat was niet waar. Den eersten stoot gaven de socialistenen van hetgeen zij gezaaid hebben oogsten nu de heeren, die stoutweg de bloemp jes uit den tuin der socialisten plukken. Daarna vroeg hjj, waarom de heer Fokker niet heeft gesproken over de woning-kwestie. Als alle krotten en hutten, die ook in Middel burg tot woonplaats van den werkman dienen, - men kjjke maar eens in het Bagpnhof werden opgeruimd, dan zou er eerstens heel wat werk loskomen en tweedons de gezondheid van den werkman worden bevorderd. Het is een schande voor het rpke Middelburg dat in zulke woningen arbeiders zjjn gevestigd. Hier verzocht de voorzitter den spreker zich tot het onderwerp zelf te willen bepalen. Deze besprak daarop de verkorting van den arbeidstijd en wees erop dat door den spreker was gezegd dat de productie door verminde ring van den arbeidsduur niet kleiner worden zou. Dat was een schande, zeide hp, want dan zou de arbeider nog meer worden afgejakkerd dan thans reeds het geval is. Hp besloot met den arbeiders den raad te geven zich niet met mooie beloften te laten lijmen maar zich te vereenigen en te organi- seeren om zoo te komen waar zjj wezen willen. De heer Fokker begon met te zeggen dat hp vooraf een leiddraad heeft opgesteld om zjjne inleiding en het debat te beperken dat was noodig, want anders zou men bp dit onder werp wel nooit tot een eind komen. Die moeite is echter te vergeefs geweest, want er is meer omheen en langs het onderwerp gepraat dan er over. Aangezien hetgeen de eerste Bpreker in het midden bracht geheel buiten de zaak stond en de tweede spreker geen bedenkingen in 't midden gebracht of geen vragen gedaan had, behoefde de inleider hun niet te antwoorden. Bleef alleen dus Van der Veer. Dezen antwoordde de heer Fokker dat bjj, volgens de gewone taktiek van zjjne part jj genooten, hem iets anders in den mond had dan hjj gesproken had om dan te kunnen protesteeren. De heer Fokker had alleen beweerd dat het Algemeen Ned. Werk lieden Verbond den eersten krachtigen stoot hier te lande aan de zaak gegeven hi zal volstrekt niet weerspreken dat de socia listen in het buitenland misschien reeds vóór 10 of 20 jaar dezelfde zaak aanbonden. De woning-kwestie is dezen avond niet aan de orde; dit deel kon spreker das stil zwijgend voorbjjgaan. Wat betreft de geljjke productie bjj minder arbeidsduur beriep spreker zich op de ervaring, die leert dat zeer bevredigende resultaten ver kregen worden tot voldoening ook van de arbeiders, die dan ook zich met den maatregel ingenomen betoonen. Ten slotte maakte de heer Fokker de op- ierking dat het hem leed deed dat niet meer gezocht wordt naar hetgeen vereenigt dan naar hetgeen scheidt, Waar twee partpen óen doel beoogen, waartoe een gedeelte van den weg door beiden samen kan afgelegd worden, moest men dit doenwaar dan de wegen anders loopen kan men scheiden. De eene partjj wil verbetering langs ge- lei del ij ken weg, de andere, spreker neemt aan ter goeder trouw, door een geweldige omkee ring van het bestaande, doch spreker hoopte dat in Nederland de laatste niet in de meer derheid zal zjjn maar daar langs vredelie- venden weg en door ontwikkeling op sociaal- gebied zal tot stand komen, wat een eisch van de toekomst is. Hierna werd door den heer Van der Veer nog het woord gevraagd om enkele socialis tische stellingen te verkondigen, en om den heer Fokker uit te noodigen tot een openbaar debat met spreker over de vraag, of de sociale kwestie opgelost zal worden langs geleidelij ken weg, ja of neen. De heer Fokker verklaarde zich voor heden te houden aan den leiddraad en weigerde op andere onderwerpen in te gaan. Hierna werd de discussie gesloten, terwjjl, nadat de heer Doorenbos den heer Fokker nogmaals dank had gezegd voor zjjne belang rjjke voordracht, de bjjeenkomst uiteenging. De onlangs ook in ons blad besproken vraag of niet eene belasting zou kunnen geheven worden op rp wielen, werd dezer dagen ook in Deventer door een der raadsleden aan de orde gesteld. Burg. en weth. dier gemeente hebben echter verklaard een dergelpke belasting bedenkelpk en ongewenscht te achten. In de eerste plaats omdat zjj als eigenlpke plaatseljjke belasting niet wel kan geheven worden. Zjj toch valt niet onder art. 240 2° gemeentewet en evenmin onder de »hoofdelpke omslagen of andere plaatseljjke directe belastingen" volgens art. 238 of onder de daar ook genoemde «rechten en loonen voor het gebruik en genot van open bare gemeentewerken enz." Moeiljjk, zeggen burg. en weth., zal met eenigen grond kunnen beweerd worden, dat de wielrjjders zoodanig gebruik maken of zoodanig genot hebben van openbare gemeentewerken of dat hun door 't gemeentebestuur zoodanige diensten worden bewezen, dat een speciale belasting op de rp wielen gerechtvaardigd wordt. Er zou dan niets anders overschieten dan bjj wjjze van politiemaatregel de wielrpders te verplichten hun wiel te laten inschrijven. Daarvoor kon iets, b. v. 50 ct, gevraagd worden. Maar op welken grond b. v. f 3 of f 5 Zouden Ged. staten daarin bewilligen Aangenomen dat zjj het deden, moeten dan alle wielen belast worden, ook de beroepswielen En de wielen van elders, in de gemeente vertoevende, soms voor oogenblikken En de tallooze drie wieltjes, door kinderen van 612 jaar bereden Of moeten al die worden uitgezonderd, daaröo - ontduiking in de hand gewerkt en de opbreng onbeduidend worden Versterking der ge- meente-financiën zal er niet door worden be reikt. Op grond dier overwegingen ontrade* burg. en weth. heffing van zulk eene belasting. Dezer dagen leverde de N. B. Ort. eene beschouwing over de droogmaking Zui derzee. Zjj schreef o. a. aan het ulot«Onze tech nische bezwaren zjjn hiermede uiteengezet. Zjj leiden ons tot het besluit dat men, steu nende op het verslag der staatscommissie en handelende naar dat verslag aan het werk gaande, zich aan bittere teleurstelling zou blootstellen. De meeste onzer bezwaren slaan ook op het plan Bejjerinck-Stieltjes. De Zui- ;ee-vereeniging heeft een goed werk ge daan door de nadeelen, die aan dat plan ver bonden zjjn, in het licht te stellen". De economische zjjde der zaak met enkele woorden besprekende, kwam het blad tot deze conclusie De eenige wjjze, waarop hier werkelpk met vrucht land aangewonnen kan worden, is o. i. de aanleg van bedpkingen van geringeren omvang, zooals die van het Hoornsche Hopen het Wieringermeer. Dat zjjn ondernemingen, die met andere welgeslaagde te vergelpken zjjn, waarbjj geen mogelpkheid is, dat hon derdtallen millioenen gulden verloren gaan, waar men beschut is tegen heerschende win den, waar men binnen weinige jaren de vrucht van zjjn geld en arbeid ziet. Maar daarvoor dienen tjjden, gunstiger voor den landbouw dan de tegenwoordige, te worden En wat schreef hetzelfde blad in April 1892 over het ontwerp der Zuiderzee-vereeniging dat, zooals men weet, in hoofdzaak door de staatscommissie is overgenomen Het vol gende >De Zuiderzee droog te maken, is dus niet noodzakelpk, aldus luidde toen het oordeel. Het te doen volgenB het plan der Zuiderzee- vereeniging, is eene onderneming, zoo degelpk voorbereid, zoo goed doordacht, zoo eervol voor den Nederlandschen haam en zoo veel belovend voor onze nationale welvaart, dat zjj ieders ernstige overweging en levendige be langstelling verdient." Op deze inconsequentie wjjst de Zwolsche Crt zeer terecht. Bjj kon. besluit is benoemd tot plaatsvervanger van den districts-veearts, wien Haarlem als standplaat» is aangewezen, de veearts G. Muys te Schagen; zjjn benoemd bjj het wapen der artillerie, i wel bjj hun tegenwoordig korps, tot eer- iten-luit. de tweede-luit. H. N. de Fremery van het tweede, en tot kapitein de eerBte- luit.-adj. C. Houtman, vanhetSereg. vest.-art. Letteren en Kunet. Het nieuwe blad van den heer De Koo zal worden uitgegeven bjj de firma Ellerman Harms Co. te Amsterdam. Medewerkers zjjn de heeren dr. E. D. Pyzel, De Roede, en J. H. Geerke,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1