HidUMnscie Courant
LAATSTE BERICHTEN.
BIJVOEGSEL
VAK Dl
VAK
Donderdag 31 Janaari*1895, no. 26.
Middelburg 30 Januari.
Gemeenteraad van Middelburg.
Zitting van heden (Woensdag) des
namiddags te twee uren.
(Slot.)
De heer Van Dunné, zjjn rede voortzettende,
verklaart te hebben geglimlacht bjj de be
schouwingen van burg. en weth.- omtrent het
personeel en schaterde het uit, toen hjj de
meening van den districts-schoolopziener daar
omtrent las.
De heer Blankert is iemand, van wien spreker
nooit anders dan lo£ heeft gehoordook op de
andere leerkrachten valt niets te zeggen maar
men lette eens op de verdeeling der lessen.
Men wilde creëeren een lagere school, de zes
eerste klassen, en een school voor middelbaar
onderwjjs, de vier hoogere klassen, ofschoon
ook de laatste onder den naam lagere school
De schoolopziener verklaart zien in abstractie
voor een manljjk hoofd, maar wilde toch er
naast wel een vrouw, met wie moeders over
hare ter school gaande kinderen zouden
kunnen spreken.
En spreker zou hier niet over spreken, indien
wjj niet aan 't hoofd van school G. een onder
wijzeres hadden, die de teugels voert en die
bliksems goed weet te voeren ook.
Hg wjjst op de orde, welke op school G ge
handhaafd wordt door iemand, die verschillende
akten bezit, en geliefd is bjj hare leerlingen
Hebban burg. en weth. en de districts
schoolopziener zulke treurige ervaringen opge
daan van heerschappij der vrouwen dat zjj
haar niet langer aan het hoofd eener school
willen vertrouwen
Spreker acht den districts-schoolopziener
hoog als pedagoog, maar hg zal daarom niet
in alles met hem meegaan.
Verschillende schoolautoriteiten trouwens
vereenigen zich ook niet altijd met de denk
beelden van dien ambtenaar.
Spreker gelooft, alles samenvattende, dat het
om de daarbjj voorgestelde combinatie, het
weinige financieele belang en de groote schom
meling in het onderwijs, onraadzaam is het
voorstel aan te nemen.
Vroeger heeft hjj wel eens gesproken tegen
school G, maar alleen omdat het toen een
middelbare school was.
Burg. en weth. beweren dat, wanneer even
tueel de subsidie voor Middelbare scholen weer
kan verkregen worden, spoedig de school G
als zoodanig kan worden ingericht, maar dat
betwjjfelt spreker ten sterkste. Zoo min als
men dadelijk een leger schept, zoo min kan
men dadeljjk een goede middelbare school
scheppen.
De voorzitter wjjst ei daarna op dat hg ook
op kleine klassen gesteld is in het belang
van het onderwjjsmaar de financieele toe
stand eischt bezuiniging en de door het voor
stel van burg. en weth. te verkrjjgen bezuini
ging, weldra een kleine 5000, is voor de
begrooting niet gering.
Wat de behandeling van het onderwijzend
personeel betreft, wjjst de voorzitter erop dat
dan vroeger nog veel onbilljjker gehandeld is
dan nu wordt voorgesteld.
Hg brengt gaarne hulde aan het hoofd van
school G. Maar wanneer een deskundige een
mannelgk hoofd beter acht dan een vrouweljjk,
waar het eene gemengde school geldt, daar
vereenigt hg zich ermede.
Burg. en Weth. hebben ook meer vertrouwen
gehad dan de heer Van Dunné bljjkt te be
zitten in den tact van den persoon, dien zjj
aan 't hoofd der school willen stellen. Zjj
gelooven dat hjj den tact, die noodig is om de
school te maken wat men er van verlangt,
en veel tact is noodig volkomen bezit.
Burg. en weth. stellen zich de verhouding
zoo voor dat het hoofd van de geheele school
haar, die kan geacht worden het hoofd der
meisjesschool te zjjn, zou raadplegen maar, ver
trouwen in haar stellend, ook haar veel zou
overlaten.
Reorganiseeren zonder schommeling in per
soneel is niet mogelgk.
Mocht eene herschepping dar meisjesschool
aan de orde komen, dan gelooven burg. en
weth. niet dat dit zooveel bezwaar in hebben
zou als de heer Van Dunné vreest.
De heer Gratama heeft het voorstel van
burg. en weth. mït genoegen gezien, eerstens
omdat het bezuiniging zal geven maar twee-
dens ook omdat het onderwjjs er beter door
worden zaldit laatste vooral op grond van
de motieven, vaa den districts schoolopziener,
die hg voorleest en waaraan hjj ten volle
adhesie hecht.
Hjj geeft, om te bewjjzen dat deze een des
kundige is, een schets vaa zjjne loopbaan
sedert jaren her.
De directeur der R. H. B. S. en de rector
van het gymnasium hebben verklaard tevre
den te zjjn met bet leerplan, door den dis
tricts schoolopziener voorgesteld.
Spreker zal met het voorstel medegaan.
De heer mr. W. A. van Hoek meent dat men
bjj deze zaak niet moet vergeten dat men
geen proef mag nemen, die men na eenige jaren
kan laten varen, zooals bjjv. met controleerende
en niet controleerende hoofden. Hjj wjjst er op
dat dit niet gaat, waar men een school van
jongens en meisjes wil combineeren. Tegen
combinatie is spreker niethjj gelooft dat
zulk eene gemengde school misschien zal zjjn
de school der toekomst.
Zoo het ooit waar is geweest, dan is 't zeker
waar op 't gebied van 't onderwgs wat de
heer Pické hier eens zeide »het is de roeping
van den raad niet om van bekrompen indi
viduen knappe menschen te maken."
Door de samenvoeging van de drie scholen
zal men het p9il van het onderwjjs voor
meisjes achteruit doen gaan.
Tegen de aanhaling van den vorigen spveker
stelt spreker daarom eene andere van dezelfde
autoriteit, die geheel anders klinkt.
Met den vorigen spreker is bjj het niet eens
dat men altjjd moet medegaan met de des
kundigen dat doet deze ook niet in zjjn
ambtsbetrekking, waar bjj eer9t na onderzoek
het advies van deskundigen als eigen resultaat
aanneemt.
Het komt spreker voor dat de gecombi
neerde school alleen voor de jongens een doel
zal hebben, nl. die te bekwamen voor de R.
H. B. S. of het gymnasium. Dat weten de
jongens en weet ook het personeel. Het pres
tige der school en het personeel staat in ver
band met het succes, dat de jongens daarbjj
zullen behalen.
De meisjes zullen achter staan bjj de jon
gens. Het toelatings-examen voor school G zal
dalen en het peil van het onderwgs eveneens.
De economische winst wordt aan de eene
zjjde hoog, aan de andere laag geschat.
Wanneer men een klein bedrag kan uit
sparen, moet men dat doen, maar niet au prix
van het peil van het onderwjjs.
Spreker zal daarom tegen beide voorstellen
van burg. en weth. stemmen.
De voorzitter begrjjpt niet dat de vorige
spreker zoo gekant is tegen de school, die hg
ook de school der toekomst acht. De gemengde
school, zooals hier bedoeld wordt, is voor Mid
delburg iets nieuws en iets nieuws heeft dik-
wjjls veel tegen.
Spreker meent dat de school, waarvan hier
sprake is, niet een school moet zjjn met een
doel als spreker deze op 't oog heefthet doel
moet eenvoudig zjjn kinderen van een bepaalden
leeftjjd zoo goed mogeljjk onderwjjs te geven-
Wanneer maar steeds in 't oog wordt gehouden,
dat de school zjjn eigen leven leven moet, dan
kan zjj, meent de voorzitter, succes hebben.
Wat de daling van het onderwgs aan meis
jes betreft, dat gevoelen onderschrjjft spreker
niet, mits de school, die hjj wenschte, is eene
met eigen leven.
De heer Van Dunné geeft toe dat kleine
klassen geen kwaad doen zullenhoewel de
najjver tusschen eenige leerlingen misschien
ook nut heeft.
Waar het cjjfer der bezuiniging begint is
niet met juistheid te zeggen, maar spreker
meent dat dit is, waar het onnoodige begint.
De voorzitter stelt meer vertrouwen in een
man, Mina Kruseman zou zeggen»die
mannen, die mannen 1" maar spreker ge
looft dat een flinke vrouw evengoed aan het
hoofd dezer school kan staan!
De heer jhr mr E. P. Schorer, wgzende op
het spreekwoord »met het ambt komt het ver
stand", wat ook slaat op de leden van den raad,
zegt dat van niemand is te vordereipdat men van
alle zaken op de hoogte is. Spreker is in on-
derwjjszaken een leek, vooral in de zaken der
peadagogiek. Hier zjjn verschillende theorieën
genoemd maar bewjjzen zjjn niet geleverd. In
deze zaak heerscht omtrent verschillende pun
ten groot verschil van meening, wat spreker
door onderscheidene voorbeelden, ontleend aan
het over deze kwestie gesprokene en geschre
vene, staaft.
Spreker heeft eerbied voor de plaatseljjke
schoolcommissie en hare leden en wil als be-
wjjs voor de stellingen, die zjj oppert, aan
nemen de door haar opgedane ervaring, maar
naast haar advies staat dat van den districts
schoolopziener, ook een niet te verwerpen auto
riteit.
Voor de ervaring van den laatsten, z. i. de
hoogste autoriteit in deze, buigt spreker, waar
hjj als leek te oordeelen heeft tusschen twee
deskundigen, die in gevoelen verschillen.
Hjj zal daarom met het voorstel van burg.
en weth., op zjjn oordeel gegrond, meegaan.
De heer Van Hoek komt op tegen de con
clusie van jhr mrE. P. Schorer. Wanneer de
raad een school moest stichten, zou hjj het
eens zjjn met dien spreker, maar nu bljjft hg
meenen dat, waar men besloot te veranderen
en de verandering was uitgevoerd, het onmo-
geljjk zjjn zou om alles weder in goeden staat
te brengen.
Laten wjj liever dan de zaak laten zoo
als zjj is tot een ernstig advies ontvangen is
van deskundigen, zonder dat men gevaar loo-
pen kan dat men mistast.
De voorzitter wjjst er op dat de uitspraak
der schoolcommissie niet met algemeene maar
met 1 stem tegen genomen is.
Hierna wordt in stemming gebracht het
art. 1 der verordening, dat de geheele zaak
beheerscht.
Met 11 tegen 5 stemmen wordt het v e r-
worpen.
Voor stemmen de heeren jhr mr E. P.
Schorer, Gratama, Koole, Den Bouwmeester en
W. J. Sprenger.
Daarna trekken burg. en weth. hun eerste
voorstel in.
Ingeval het oorspronkeljjk voorstel mocht
worden verworpen, hadden burg. en weth.
het volgende subsidiaire voorstel tot opheffiig
der scholen D (hoofd C. H. Tiggelaar) en
E (hoofd M. M. Blankert) en oprichting van
eene nieuwe school J. gereed gemaakt. Het
luidt
»Wjj hebben de eer u voor te stellen om,
bjjaldien ons voorstel van den 21 December jl.,
hetwelk wjj niettegenstaande
het ongunstig advies der plaatse-
ljjke commissie van toezicht op
de scholen voor lager onderwgs
bljjven handhaven, mocht worden ver
worpen, in het belang van het onderwjjs al
thans de scholen D en E op te heffen, in de
Wagenaavstraat (D 78) eene nieuwe school J-
van zesjarigen cursus met voorbereidingsklasse
voor jongens en meisjes van 5 tot ongeveer
12 jaar te stichten en de verordeningen, rege
lende het lager onderwgs der gemeente, te
wjjzigen overeenkomstig bjj gevoegde ontwerpen.
Waarom eene samenwerking van jongens
en meisjes wenschelijk is te achten, dienaan
gaande verwjjzen wjj u naar ons bovenaan
gehaald voorstel van 21 December en uit onze
aanteekeningen op het advies der commissie
van toezicht dienaangaande dd. 18 dezer.
De wenscheljjkkeid om de minder geschikte
lokalen van de scholen D en E door nieuwe
te vervangen schjjnt wel geen nader betoog
te behoeven. De bedoelde voorbereidingsklasse
schjjnt aan eene reeds lang gevoelde behoefte
te voldoen, en hieraan zou kunnen worden
voldaan, indien overigens het onderwjjs,
dat thans aan de scholen D en E wordt
gegeven, minder of althans niet meer dan
tegenwoordig kost. Eindeljjk nog zou bjj tot
standkoming van dat plan, niet meer, zooals
aan de scholen D en E het geval is, een lokaal
ontbreken voor de vrjje en orde-oefeningen
der gymnastiek.
De commissie van toezicht heeft, bljjkens
haar tot ons en hierbjj overgelegd sshrjjven,
dd. 21 dezer, tegen het bovenstaande geen be
zwaar, mits de lokalen zoo worden gebouwd,
dat die niet meer dan 30 kinderen kunnen
bevatten. Ook wjj hebben hiertegen geene
bedenking en achten het, evenals de commissie,
gewenscht reeds bjj den aanvang zoodanig te
doen bouwen, dat gemakkeljjk zoo noodig
parallelklassen kunnen worden gevormd.
Bjj aanneming van ons voorstel zou later de
heer M. M. Blankert door ons en den districts
schoolopziener voor de betrekking van hoofd
worden voorgedragen, terwjjl wjj, indien bjj
den arrondissements-schoolopziener daartegen
geene overwegende bezwaren bestaan, aan u
ter bonoeming van onderwjjzers of onderwjj-
zeres zouden voordragen de volgende heeren
en dames: G. J. Endhoren, L. Hogerland, F. J,
van de Ransou, W. K. Kuiler, 0. H. Tiggelaar,
H. A. de Bats (voorbereidingsklasse), A. P.
Mallego of H. J. Visser en J. P. W. Schmitt
(handwerken).
Ter beoordeeling van het financieel voor
deel, dat uit de reorganisatie zou voortvloeien,
diene het volgende.
De jaarweddon van het onderwjjzend perso
neel der scholen D en E bedragen thans
f 10,225.
Die van de nieuwe school J zouden zjjn:
Blankert f 1500, Endhoven f 1000, Hogerland
f 850, Van de Ransou f 900, Kuiler f 800,
Tiggelaar f 1200, de Bats f 600, Mallego f 650
of Visser f 600 f 625, Schmitt f 175. Twee
verhoogingen voor vrjje- en orde-oefeningen
gymnastiek f 100, eene helpster voor de voor
bereidingsklasse f 125. Samen f 7875.
Hiervan gaat af
4'/a voor rente en aflossing van 75
van f30,000 (kosten stichting nieuwe lokalen)
f 1000.
Aandeel der gemeente in de wachtgelden
van het overtollig personeel van D en E 1/i
van f 2700, f 675, saam f 9550, alzoo f 675
minder.
Hierbjj komt echtera. verhooging van
schoolgeld voor de meisjes, die thans school
D bezoeken, van f 25 a f 30 tot f 30 a f 40,
wat voor de jongens van school E wordt be
taald f 750, en het schoolgeld a f 30 van
ongeveer 15 kinderen der voorbereidingsklasse
f 450, zoodat de bezuiniging gedurende de
eerste twee jaren is f 1875.
Na twee jaren vervallen de wachtgelden,
zoodat dan de bezuiniging meer bedraagt
f 675, uitmakende eene jaarljjksche be
zuiniging na twee jaar van f 2550.
Eindeljjk nog geven wjj u in overweging
om, bjj aanneming van ons voorstel, te beslui
ten, dat de wachtgelden der overtollige on
derwjjzers (onderwijzeressen) tot 31 December
1895 bjj wjj ze van toelage zullen worden
aangevuld tot het bedrag van de thans geno
ten jaarwedde."
Bjj dat voorstel zjjn tevens gevoegd de daar
door noodige voorstellen tot wjjzigitg der
verordeningen, regelende het lager onderwgs
der gemeente.
Ook bjj de behandeling van dit voorstel geelt
de voorzitter in overweging het eerste artikel
der verordening te bespreken, dat ook de
toestand beheerscht.
De heer W. J. Sprenger verklaart zich er
tegen, omdat z. i. de fiaancieele voordeelen
daarvan te gering zjjn.
De heer Gratama vraagt of het advies van
den districts-schoolopziener ten deze ook kan
voorgelezen worden.
De voorzitter verklaart daartegen geen be
zwaar te hebben.
De heer Brevet zal zeer gaarne met het
subsidiair voorstel meegaan. Hg acht een school
als daarbjj wordt voorgesteld een aanwinst
voor de gemeente.
Daardoor zullen goede en meerdere lokalen
worden verkregen, wat thans te wenschen
overlaat.
Verder zal er bjjkomen een voorberei
dingsklasse, waarnaar al lang in Middelburg
verlangd wordt.
Ook zal men er een controleerend hoofd
hebben.
Het onderwgs der meisjes zal door de com
binatie verbeterd wordenwat zeker een niet
geringe factor mag heeten.
Een en ander zal niet meer, misschien min
der, uitgayen eischen dan de tegenwoordige
toestand.
Hjj acht zoodanige school die der toekomst.
De heer Van Hoek wjjst er op dat zjj die
gelooven niet haasten en dat hjj er voor zou
schromen de school der toekomst in de tegen
woordige maatschappjj te werpen.
Spreker wjjst er op dat de schoolcommissie
in baar advies al hare grieven tegen combi
natie van scholen voor jongens en meisjes, die
in het vorige advies zoo werden op den voor
grond gesteld, weg laat, wat zeker verrassing
baar t.
En waaraan is deze verrassing toe te schrjj-
ven Alleen aan de voorbereidingschool.
Misschien is de groote haast bjj de vsorbe-
reiding dezer zaak wel hiervan oorzaak.
De voorzitter wjjst erop dat de commissie
vooral bïzwaar had tegen opheffing van school
G en zjj daarom met dit voorstel medegaat.
De heer W. J. Sprenger stelt in 't licht dat
de bezuiniging van f 2500, door burg. en weth.
voorgespiegeld, waarschjjnljjk niet zal worden
bereikt.
Men zal spoedig parallel klassen noodig
hebben, waardoor het financieel voordeel spoe
dig zou vervallen.
Spreker zal tegen het voorstel stemmen.
Dat zal ook de heer Koole doen. Hjj mist
in het voorstel de mededeeling of het voer-
bereidings onderwgs geld kosten zal. Hjj
meent dat ten deze geen haast behoeft ge -
maakt te worden.
Men kan gerust nog wat wachten.
De voorzitter stelt in 't licht dat wel dege-
ljjk de berekeningen voor de kosten der voor
bereidingsschool medegedeeld zjjn.
De heer Den Bouwmeester toont aan dat
de beojjfering van den heer W. J. Sprenger
niet opgaat. Al waren 3 parallel klassen noo
dig, dan zou er toch nog eene kleine bezui
niging te constateeren zjjn.
De heer jhr mr E. P. Schorer heeft van het
tweede advies der schoolcommissie ook een
vreemden indruk gekregen, evenals de heer
Yan Hoek.
Met dit voorstel zal spreker niet meegaan
omdat het voorgespiegelde gewin hem te klein
voorkomt voor een ingrijpenden maatregel als
't hier geldt.
De voorzitter licht nader toe wat door den
heer Den Bouwmeester gezegd is.
De heer Tak zal tegen het voorstel stem
men, niet op fiaancieele gronden, maar op grond
dat hg. wat de heer Sprenger heeft gezegd,
volkomen juist acht.
Er wordt geen bezuiniging gemaakt van
2500, maar men krjjgt een mindere uitgaaf
door het schoolgeld te verhoogen. Als men
daarmede doorgaat zou men er misschien wel
belastingen door kunnen afschaffen.
De voorzitter wil niet dat burg, en weth.
als tegenstanders van 't onderwgs zullen wor
den beschouwd; het doel van 't college was
het gehalte van 't onderwgs niet te doen dalen
maar te doen stijgen, zonder meer uitgaven.
Wat betreft de schoolgeldheffing, wjjst de
voorzitter erop dat bjj eene zelfde school
van alle leerlingen hetzelfde schoolgeld dient
geheven te worden. Dat woog bjj burg. en
weth.niet het denkbeeld om een gunstiger
becjjfering te krjjgen.
Met 11 tegen 5 stemmen wordt het voorstel
van burg. en weth. verworpen.
Voor stemmen de heeren Gratama, Jeras,
Brevet, Den Bouwmeester en L. K. van der
Harst.
De heer F. G. Sprenger vraagt aan burg.
en weth. om, waar in deze zaak een massa
papieren aan de leden zjjn gezonden, bjj een
volgend voorstel tot reorganisatie van het
onderwijs ook het advies van den arrondisse
ments-schoolopziener te vragen.
De voorzitter deelt mede dat de adviezen
gevraagd zullen worden van hen, die met de
zaak te maken hebben, niet van hen die er
buiten staan.
De arrondissements-schoolopziener behoeft
niet te worden gehoord, en spreker zal zich
in deze streng aan de wet houden.
De heer Den Bouwmeester verklaart het
hiermede eens te zjjn.
De voorzitter stelt verder nog aan de orde
een voorstel van burg. en weth. om aan de
twee arbeiders aan de gemeente-gasfabriek,
die in 1894 in dienst gewond werden, de
kosten van geneeskundige verpleging, onge
veer 50, te vergoeden.
De heer Tak stelt voor de behandeling uit
te stellen tot de volgende vergadering, omdat
het hem in 't algemeen verkeerd voorkomt op
een voorstel in te gaan zonder dat de leden
van den raad zich daarop hebben kunnen
voorbereiden.
Daartegen kan, naar hjj meent, in deze geen
practisch bezwaar zjjn.
Dit voorstel wordt zonder hoofdeljjke stem
ming aangenomen.
Daarna wordt de zitting opgeheven.
Hiroshima. De Chineezen hebben met
de geheele linie eene voorwaartsche beweging
gemaakt, teneinde de Japansche cavalerie te
beletten verder dan tot Laopeng te komen.
Yokohama. De Chineesche mandarjjnen
voor de vredesonderhandelingen zjjn te Kobe
aangekomen, vergezeld van den Amerikaan-
schen gelastigde Foster
Washington. Het wetsontwerp tot af
schaffing der differentieele rechten op suiker,
uit landen waar suikerpremiën bestaan, is
aangenomen met 239 tegen 31 stemmen.
Stoomdrukkerij D. G. Kröber Jr.-^Middeiborg
