N°. 19. 138° Jaargang. 1895. Woensdag 23 Januari. IIDDELBIIÏM (fllltlVT. Deze courant verschijnt d a ge 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel.' Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. Thermometer. j Agenten, te YlissingenP. G. de Vey Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boiiirrr, firma weduwe A. C. de Jonge, te ErainingenF. v. d. Peïjl, te ZierikzeeA, O. ce Mooi?, j Afivetlenilën Middelburg 22 Jan. 8 u. vna. 35 gr. j te TholenW. A. van NrEtnvEKHUiJZEN en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur m. 12 u. 38 gr-, av. 4 u. 35 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bnreau's van Nijgh Van Ditmae, te Rotterdam, de Gesr, Belzneanie, te 'a Gravenhage, en A. de La Mar Aan., te imsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Verwacht W. wind. j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicity étrangère G. L. Datjbe Cee., John F. Josbs, opvolger, i Ejj des avonds nog worden opgenomen Hulp in nood. Voor de slachtoffers van de overstrooming te STRIJEV, onder F»oo*tvliet, ontvingen wjj nog van N. N. f 10, aan los geld f 1. Totaal met de vorige opgaaf f 180.65. luit. t/z. 2e kl. N. M. Japikse, J. A. M- Bron en W. Houwing is den ingenieur van den rijkswaterstaat der le kl. P. Loke de titulaire rang toegekend van hoofdingenieur 2e kl. en hem, met ingang 1 Februari 1895, op zjjn verzoek, eervol ontslag uit 's rpks dienst verleend. Middelburg 22 Januari. De minister van binnenlandsche zaken, Gelet op het kon. besluit van 27 Juni 1892 (Stbl. no. 167) tot vaststelling van nadere bepalingen tot het tegengaan van de verbrei ding van het mond- en klauwzeer onder het vee, aangevuld bjj de kon. besluiten van 17 November 1892 (Stbl. no. 255) en 13 Septem ber 1894 (Stbl. no. 150) Gezien de berichten van den commissaris der koningin in de provincie a. Zeeland, van 27 December 1894, b. Noord-Brabant, van 28 December 1894; Heeft goedgevonden met ingang van 24 Januari 1895 in te trekken zjjne beschikkingen vana. 5 November 1894, b. 10 November 1894, waarbjj het vervoer van herkauwende dieren en varkens naar het overige gedeelte des lands verboden is uit een kring, omvat tende de provincie Noord-Holland (met uit zondering van de daartoe behoorende eilanden) Zuid-Holland, Utrecht, Noord-Brabant, Zeeland en een gedeelte van de provincie Gelderland c. 17 November 1894, waarbjj het vervoer van herkauwende dieren en varkens in een gedeelte van de provincie Limburg slechts voorwaar delijk is toegestaan. De Indische bladen, Zondag ontvangen, brengen geen nader nieuws uit Lombok. Alleen beeft het den schjju, dat de verbalen van de schatten van den vorBt vrjj overdre ven zjjn geweest ot wel dat er veel gekaapt is. De geheele Lomboksche schat, dien wjj in handen hebber, beloopt, volgens de Soer. Ct., een goede 1 Va millioen. Dat er echter kapers op de kust kunnen zjjn geweest, bljjkt uit 't feit, dat bjj een Europeesch militair, pas uit Lombok te Batavia teruggekeerd en die de aandacht op zich vestigde door 't maken van groote verteringen, niet minder dan f 47000 in bankbiljetten is gevonden. Hjj beweerde dat bjj 't geld in de schatkamer van den vorst gevonden had, op zichzelf vrjj onwaarschpnlpk, daar de vorst niet van bankpapier hield en geen enkel stuk papier had. Bjj kon. besluit: zjjn op pensioen gesteld de kapiteins t/z. H. Njjgh, A. F. J. Frackers en de luit. t/z. le kl. J. E. J. Eybergen, respectieveljjk onder toekenning van een pensioen ad 1800, f 1800 en 1200 's jaars en eene verhooging van 1125, f 1125 en f 450 's jaars; zijn bevorderd tot kapitein t/z. de kapit.- luit.. t/z. W. E. Hazenberg en W. J. Derx tot kapit.-luit. t/z. de luit. t/z. le kl. H. Velt- huyzen en J. G. Jeekel en tot luit. t/z. le kl. Heft tooneei. Klein Eyolf. Vrjj dagavond had alhier door het Theater der Modernen de eerste opvoering plaats van Klein Eyolf, drama in 3 bedrjjven van Henrik Ibsen. Evenals in alle werken van Ibsen speelt ook bier het mystieke en symbolieke een groote rol, en oefent zjjn eigenaardigen invloed uit op de toeschouwers. Voor wie den invloed van de verschijnselen der buiten wereld op ons zieleleven ontkent, hebben deze soort van stukkeu weinig waarde, maar voor hen, die dien invloed wèl erkennen, zjjn van de grootste beteekenis. De grondbezitter en schrjjver Alfred Allviers is getrouwd met een levenslustige, hartstoch telijke vrouw, wier karakter zeldzaam zinneljjk o ntwikkeld is en die niet moede wordt haar man raet liefkoozingen te overladen. Hjj daarentegen heeft hun eersten liefdesroes reeds half vergeten en is al lang teruggekeerd tot het eenzelvige denkersleven, dat hjj vóór zjjn huwelijk geleid heeft. Dit huweljjk heeft een eind gemaakt aan zpn sober bestaan, dat hjj als privaat docent leidde, en hem en zjjn zuster in veel ruimer levensomstandigheden gebracht. Bovendien meent hjj zich nu meer dan ooit te kunnen wjjden aan een werk, dat hjj on derhanden heeft over de verantwoordelijkheid der menschheid. Aangetrokken door ioorljjkheden sjjner vrouw, en niet in staat De heer dr P. C. F. Frowein heeft, naar aanleiding van de Nota van Inlichtingen d.d. 10 Jan.jl. van den minister van binnnenlandsche zaken betreffende zjjn tot de Tweede kamer gericht adres d.d. 16 Nov. jl., op nieuw een adres tot dat college gericht, waarin hjj het volgende opmerkt Ten eerste dat hij met verbazing daarin heeft aange troffen de volgende zinsnede>De bewering van adressant, als zouden de redenen van de weigering om hem tot het afleggen van een eenvoudige belofte toe te laten, hem geheel onbekend zjjn, wegens verzuim van den voor zitter om hem te vragen naar zjjn godsdiens tige gezindheid, is niet wel aannemeljjk" dat hjj integendeel verklaart-, tot op heden nog steeds onbekend te zjjn met de redenen van de weigering des voorzitters, die weigerde omtrent deze weigering in discussie te treden dat ook de minister van binn. zaken, na in zjjn antwoord aan adressant zich te hebben beroepen op het kon. besl. van 19 Maart 1884 (tot stand gekomen vóór de grondwetsherzie ning van 1887), zich thans in de inlichtingen aan Uw College uitsluitend beroept op onbe kende redenen, welke zouden genoemd zjjn in een particulier gesprek, waaromtrent zoo als straks zal bljjken, het ambtsbericht onjuist is; dat adressant dan ook meent, dat noch de burgemeester van Helder, noch de minister van binnenlandsche zaken, noch iemand ter wereld in staat is redenen op te geven, waar om de woorden »ieder op de wjj ze zjjn er gods dienstige gezindheid", voorkomende in art. 39 der Gemeentewet, kunnen worden gelezen neder op de wjj ze van een door den voorzitter aan te wijzen godsdienstige gezindheid Ten tweede dat uit genoemde nota bljjkt, dat de burge meester van Helder in zjjn ambtsbericht aan Gedeputeerde staten van Noord-Holland ter verdediging van zjjn willekeurige gedragslijn zich uitsluitend beroept op een particulier ge sprek tusschen hem eu adressant dat bet adressant bevreemdt, dat door den minister van binnenl. zaken aan zulk een ambts bericht in een zaak als deze eenige waarde wordt toegekend, daar toch de uitvoering van art. 39 der gemeentewet is een openbare en geen particuliere zaak: dat nu echter bljjkt, dat aan dit ambtsbe richt door Z.Exc. wel waarde, en zelfs beslis sende waarde wordt toegekend, adressant zeer tot zjjn leedwezen moet verklaren, dat de in houd van genoemd particulier gesprek door den burgemeester onjuist is medegedeeld. dat nl. niet, zooals in de nota op grond van ambtsberichten wordt medegedeeld, de burge meester verklaarde hem niet op belofte te kunnen toelaten, maar integendeel na een uitvoerige gedachtenwisseling verklaarde adres sant's meening aangaande art. 39 der Ge meentewet te deelen, maar teneinde beter verantwoord te zjjn, particulier het oordeel zoude inroepen van den heer commissaris der koningin in Noord-Holland, en dit eveneens particulier aan adressant zoude mededeelen, welke mededeeling echter niet door den bur gemeester is gedaan dat overigens het in bewust ambtsbericht vermelde gesprek geenszins ten doel had op eenigerlei wjjze de gedragaljjn van adressant te bepalen, maar alleen gevoerd werd uit wel willendheid tegenover den burgemeester, dien adressant niet in een openbare raadsvergade ring onverwacht wilde stellen voor eene voor hem moeiljjke beslissing en aan wien adressant buitendien gelegenheid wilde geven het oor deel van anderen in te roepen dat, waar de burgemeester herhaalde malen verklaarde voor deze welwillendheid dankbaar te zjjn, het ondergeteekende bevreemdt, dat in genoemd ambtsbericht daarvan zoo geheim zinnig gebruik is gemaakt; redenen waarom ondergèteekende uw college eerbiedig verzoekt te willen in het oog hou den, dat de Nota van Inlichtingen van den minister van binnenlandsche zaken gegrond is op een onjuist ambtsbericht. zich te verzetten tegen de betoovering, die er van haar uitgaat, vlieden de jaren, zonder dat hij veel verder komt. Als het stuk aanvangt hjj gevlucht naar het gebergte om indruk ken te verzamelen, die hem zullen vergunnen ongestoord te denken. Daar in de hoogte is zjjn huwelijksleven hem nietig en onbedui dend voorgekomen, en neemt bjj zich voor het beste, wat in hem is, te zullen wijden aan de opvoeding van Klein Eyolf, hun eenig kind, dat door een ongeval in zjjn jeugd kreupel geworden is. Dit is mede de schuld van de zinneljjke liefde, waardoor hun huweljjk zich kenmerkt, want in een oogenblik van »zoeten lust" hebben ze hun kind onbewaakt gelaten met het noodlottig gevolg dat het voor zjjn leven verminkt is. Als bp dan ook terug gekeerd ia, zegt hjj zjjn vrouw dat het voor taan zijn levenstaak zal zjjn Klein Eyolf toe te rusten met de hoogste gaven des geestes, dat hp zich geroepen acht zjjn ongelukkig kind te omringen met al de liefde, die in hem is. Inmiddels heeft Rita hem weken lang vol ongeduld verwacht, zjjn de weken haar jaren, de dagen haar maanden, de minuten haar dagen voorgekomen; inmiddels heeft ze aan niets anders gedacht dan aan haar man, haar afgod. En nu plaatst zich weer een scheids muur tusschen hennu komt zich weer iets dringen tusschen haar en het voorwerp harer liefde, 't Is haar niet genoeg te weten dat JUetteren en Kunst. Het Brussel8che blad La Réforme maakt melding van een bundel schetsen uit Zeeland, teekeningen en tekst, van den landschapschil der Willem Delsaur. Wjj ontvingen een prospectus van »Z>e Nieuwe Gids, onder redactie van Willem Kloos en H. J. Boeken. Nieuwe reeks." In dit pro spectus verklaart de vdaetie»er is in ons laud geen periodieke uitgave, die maandelpks hare lezers in de gelegenheid kan stellen, een overzicht te ontvangen, zoo oordeelkundig mogelpk saamgesteld, van wat er gebeurd en gedaan wordt in onze letteren en onze staat kunde, onze wetenschap en onze kunst." Zulk een periodieke uitgave is noodig in onzen tjjd, die »uit de verte gezien wat ljjken gaat op het glorierijk tjjdvak onzer zeven- tiende-eeuwscbe kunst". In de staatkunde zal het maandschrift liberaal zjjn in den meest uitgestrekten zin van het woord, terwjjl »weten- schap en kunst zullen worden omhoog gehou den door deskundigen, dus bevoegde beoor deelaars". Voorts verklaart de redactie, dat zjj zal vermjjden den schjjn aan te nemen, als ware zjj partpdig of exclusief. Alles wat zuiver is gevoeld en goed is uitgedrukt, wat helder is gedacht en voor iedereen duidelpk gemaakt, alles wat den beschaafden Nederlandschen lezer kan boeien en gaande houdt, zal altpd ons vinden een welkom onthaal". UIT STAD EN PROVINCIE. In deze provincie zjjn dit jaar aan de beurt van aftreding de volgende leden der Provinciale Staten: t het hoofdkiesdisfcrict Middelburg de heeren P. J. Siegers, J. P. I. Buteux, Th. van Upe Pieterae, C. J. J. A. van Teylingen, C. L. het haar eigen kind is, neen, ze wil haar man alleen en onverdeeld bezitten. Heeft ze vroe ger al moeten wjj ken voor Allmers studiën, heeft ze geduldig moeten aanzien dat er geesteljjk meer sympathie bestaat tusschen haar schoonzuster Asta en haar man, nu wil ze niet langer toegeven, wil ze niet langer wpken voor anderen. Nu eens liefljjk zacht, dan weer woest en hartstochtelpk, be pleit ze baar zaak, en tracht de oude harts- tochteljjke liefde weer bjj hem te doen ont waken. Alles te vergeefs. Allmers bljjft onverzetteljjk bjj zjjn besluit. Daar rollen haar woest de woorden van de lippen»Ik wenschte dat Eyolf nooit geboren ware, dat hp niet bestond." Voor de hartstochtelijke vrouw is het on mogelijk hare liefde te deelen met anderen ze wil alles zjjn voor haar man, gelpk hjj haar alles is. En nu komt het lot op zonderling milde wjjze aan hare wenschen te gemoet; nu heeft er voor een enkele maal een soort van samen treffen plaats tusschen wenschen en begeerten, maar juist dat samentreffen geschiedt op een wjjze, die ze zich nooit had voorgesteld. In het dorp aan zee, waar ze wonen, leeft een oude juffrouw die, om een middel dat ze tegen het verdrjjven van ratten heeft, de »Rattenmamsell" wordt genoemd. Het is een zonderlinge vrouw, die voor de jeugd in het dorp als een tooverkol geldt. Aangetrokken van Woelderen en mr P. J. F. van Voorst Vader; in het hoofdkiesdistrict Zierikzee de heeren J. H. C. Hejjse, M. Bolle Lz. en mr J. A. Bolle in het hoofdkiesdistrict Tholen de heer jhr mr E. A. O. de Casembroot; in het hoofdkiesdistrict Goes de heeren jhr mr J. J. Pompe van Meerdervoort-, C. J. Huvers, M. Noordpke en W. J. Vader; in het hoofdkiesdistrict Sluis de heeren H. G. Hammacher, mr J. C. R. van der Bilt en J. L. I. de Bats n het hoofdkiesdistrict Hulst de heeren Moes, P. F. Fruytier, C. IJsebaert en het lid dat zal gekozen worden in de plaats van wjjlen den heer mr A. C. B. Thomaea. Met het oog op de verkiezingen voor die Staten en voor den Gemeenteraad is het zeker nut tig te herinneren, dat thans, en wel tot 15 Februari, ten gemeentehuize de gelegenheid is geopend zich als »lodger", ter bekoming van het kiesrecht, te laten inachrjj ven. Ook zjj. die reeds als kamerbewoner het kiesrecht uit oefenden, moeten zich opnieuw daarvoor ten Raadhuize aanmelden. Wie 't niet vóór 15 Februari aanvraagt, komt te laat en moet weer een vol jaar wachten. Verder bevelen wjj de lezing aan der in dit nommer voorkomende publicatie van den voor zitter van den gemeenteraad te Middelburg. Met niet éen enkel woord maakt het G o e s c h e clericale blad melding van het wederoptreden van dr A. Kuiper als redacteur van de Standaard, wat toch waarljjk voor de anti-revolutionnaire partjj een gebeurtenis mag heeten. Dat teekent de eigenaardige positie, welke dat Bevelandsch orgaan na Maavt 1894 inneemt. Als excuus haalt hetzelfde blad aan dat het feuilleton TJros, waarop de G. Crt zich zeer ad rem eene ondeugende opmerking veroor loofde, ontleend is aan een christelpk tijd schrift, dat ondor redactie staat van den Stuttgart8chen prediker dr Weitbrecht! Alsof daardoor de zaak beter wordt. Men dient, altpd van het standpunt der waarschuwers geredeneerd, evenzeer, zoo niet nog meer dan voor Zola's romans op zjjn hoede te zjjn voor alle z. g. christelpke lite ratuur. Daarin verwacht men toch allerminst zulke verhalen. Bjj kon. besluit is, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer onder Laatste berichten is medegedeeld, met ingang van 1 Februari 1895, benoemd tot directeur van het rpkslandbouwproefstation te Groningen dr B. Sjollema, thans assistent aan het rpks landbouwproefstation te Goes. De heer P. A. Van Bloppoel, onderwijzer aan school B te Goes, is benoemd tot eersten onderwjjzer aan de bjjzondere, neutrale school voor 1. o. van de Diaconie der Ned. Herv. gem. te Breda. Naar uit Zierikzee gemeld wordt zjjn, uit de bjjna 40 sollicitanten naar de ver- eenigde betrekkingen van stads-muziekmeester, carillonbespeler, directeur van 't muziekgezel schap Kunst en Eer, organist van de Nieuwe Kerk, waarvan te zamen het salaris ongeveer 1000 bedraagt, vier heeren uitgenoodigd, die achtereenvolgens proeven van hunne bekwaam heid hebben afgelegd, nl. de heer Van der Griend uit Londen, De Vogel uit Schiedam, KTilmraerooom uit Franeker en Richter uit Dresden. Men verwacht binnenkort de benoeming uit dit viertal. Uit H o n t e n i s s e schrjjft men ons, in verband met den gisteren in het kort gemel- den brand in die omgeving De harmonie St. Cecilia gaf Zondag haar tweede winter concert. De eerste afdeeling was juist geëindigd, ('t was omstreeks 8y2 uur), toen alle bezoekers in de zaal werden opgeschrikt door het geroep van brand. In een oogenblik was de geheele zaal ont ruimd en snelden allen naar het terrein van den brand, het dorp Kioosterzande, waar de schuur van den landbouwer E. V. in laaie stond. De beide brandspuiten van Kioosterzande en Groensndpk waren spoedig ter plaatse en door het flinke optreden der manschappen is het mogen gelukken de aangrenzende gebou wen te mogen behouden. Uitgezonderd een paard met veulen kwam al het vee in de vlammen om. De oorzaak ia onbekend, doch een jaar geleden brandde van genoemden landbouwer ook de schuur af en dit doet kwaadwilligheid vermoeden. Tot gemeente-geneesheer te H o e k is benoemd de heer W. P. Smit Sibenga, med. doet. en arts te 's Gravenhage (Tern. Crt.) Zondag nam de heer Fregeres, predikant te G r o e d e, wegens zjjn vertrek naar Indië, afscheid van de gemeente met een preek over 2 Cor. 13 vers 13. door het geheimzinnige dier vrouw is de kleine Eyolf haar nageloopen, en is van de lan- dingbrug aan het strand in zee gestort. Dit geschiedt juist op het oogenblik dat zjjn ouders over hem twistten, en maakt een onbeschrjjfe- ljjk ontzettenden indruk. Dit voorval drukt hen beiden ter neêr, en dooft al wat nog aan energie over was in het gemoed van Allmers. Zinneloos bedroefd, radeloos van smart, verwpt hjj Rita dat zjj dat gewenscht heeft, dat zjj met haar »boozen blik" immer het kind heeft vervolgd, ja, dat zjj als het ware met haar oedende jaloezie het lot getart beeft tot zulk een meedoogenloos ingrjjpen. Hoewel gefolterd door- inwendig ljjden, wpst zjj vol verontwaardiging die beschuldiging terug, en houdt hem voor dat zjj met haar aanleg niet anders had kun nen zjjn. De geheele tweede acte is, om zoo te zeggen, een dialoog vol van psychologie en philosophie. Eerst de schuld op de omstan digheden werpende, eindigen ze beiden met meer den blik op zich zeiven te vestigen en af te dalen in eigen gemoed. Dit doet Rita, overeenkomstig haar aanleg, het eerst en bet volledigst. Als Allmers gebroken terneder ligt, en het leven voor hem niet de minste waarde meer heeftals beiden als 't ware elkander in den Het Hofplein te Miildelburg. Aan den Raad der gemeente Middelburg is, onder dagteekening van 18 Januari, het vol gende adres gezonden »Geven eerbiedig te kennen de ondergeteekenden, allen eigenaars of be woners van huizen en ook beheerders van een openbaar gebouw aan het Hofplein te Mid delburg, (boom of modderzjdé) dat zjj bjj het bouwen hunner eigendommen oorspronkeljjk in de meening verkeerden, dat de streep grond, ter breedte van ongeveer 2ya Meter, vóór hunne huizen gelegen, aan ben toebehoorde dat een der ondergeteekenden op eigen kosten een klinkerpad heeft aangelegd, toegang gevende van de keibestrating naar de beide ingangen van zjjn woonhuis, hetgeen noodig was gebleken, omdat herhaaldelijk aldaar ouden van dagen en andere moeiljjk ter been zjjnde personen gevallen waren dat ter zake van dit feit, zonder eenige voorafgaande waarschuwing, van gemeentewege proces-verbaal is opgemaakt en, niettegen staande het klinkerpad reeds den volgenden ochtend was opgeruimd, eene vervolging is ingesteld en eene veroordeeling is gevolgd dat by die veroordeeling door den ambte- Allmers aanvankelpk wraak op de verwaar loosde kinderen, die zpn kind lieten verdrin ken zonder een hand tot redding uit te steken, nu treft hem de grootscbheid vau haar plan de toewpding waarvan het getuigt. Hp besluit Rita niet te verlaten, en met baar een leven te leven van zich geven aan anderen. Inmiddels is Asta tot de ontdekking gekomen, dat zp niet Allmers' zuster is, en verlooft zp zich met den ingenieur Borgheim om zich te wapenen tegen de liefde voor haar gewaanden broeder, die zoo overweldigend haar hart bin nengedrongen is. Evenals in alle werken van Ibsen zijn de figuren in Klein Eyolf impressionistisch in de hoogste mate, gehoorzamen ze aan eene of andere geheimzinnige macht, die hun leven bestuurt, en eindigen ze met zich in de armen te werpen van een of ander individu, dat sterker wilskracht heeft dan zp zeiven. Eigen aardig is het in dit werk de overwinning toe gekend te zien aan het zinnelpke, de langzame veredeling na te gaan van den zinnelpken hartstocht. Is Rita in den aanvang weerzin wekkend in haar liefde, later wekt ze bewon dering op en sympathie, gaat er als 't ware bezieling uit van die eertpds zoo wulpsche vrouw. Allmers daarentegen is hard, egois- weg zpn en een heengaan de beste op- tisch en liefdeloos in zpn smart, is de mehsch lossing is, dan ontwikkelt Rita in de derde j die morrend opstaat tegen zpn lot, en overal acte haar plan om de kinderen der strandbe-niets dan duisternis wil zien. Bp hem geen woners te beschaven en te ver betere». Wil sprake van wedergeboorte, zooals bjj zpn vrouw;

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1895 | | pagina 1