Klelliirgsfilfi Courant
FEUILLETQI.
Hst verloren kind.
BIJVOEGSEL
Middelburg 24 December,
V»
van ds
van
Dinsdag 25 December 1894, no. 304.
Reorganisatie schoolwezen
H iddelb ur g
Voorstel van burgemeester en wet
houders betreffende eene reorga-
ganisatie van bet onderwijs aan
de scholen D, E en G en tot
vaststelling van nieuwe verorde
ningen, regelende bet lager onder
wijs der gemeente Middelburg.
In de memorie van toelichting op de ge-
meentebegrooting voor 1895, aldaar bladz. VIII,
werd reeds met een enkel woord door ons
gewezen op ons streven om bezuiniging in te
voeren in het onderwjjs, bepaaldelijk in dat,
hetwelk op de scholen D, E en G wordt ge
geven, en wel door vervanging van deze door
eene nieuwe, waar de leerlingen, jongens en
meisjes te zamen, tot hun ongeveer 12e jaar
hetzelfde onderwjjs zullen genieten en de
school in de hoogste klassen voorts uitsluitend
zal dienen voor meisjes ouder dan 12 jaar,
zooveel mogeljjk in den geest van school G.
Waren wjj toen van meening dat die ver
andering eene bezuiniging zoude geven van
ongeveer 7500 na twee jaar, die verwachting
heeft zich niet verwezenlijkt na het overleg,
dat wjj dienaangaande met den Districts-sehool-
opziener hebben gehad en waarbij, naar wjj
meenen, in hoofdzaak overeenstemming is be
reikt. De nieuwe school zal vele voordeelen
boven de thans bestaande scholen D, E en G
hebben; het onderwijzend personeel, hetwelk
van deze scholen aan de nieuwe school kan
worden geplaatst, zal financieel geen nadeel
hoegenaamd lijdenover het algemeen zullen,
indien de avrondissements-schoolopziener daar
tegen geene overwegende bezwaren kan aan
voeren, de oudste onderwijzers en onderwijze
ressen kunnen bljjven; de jongere (geboren
tusschen 1855 en 1873) zullen o. i. alleszins
kans hebben vóór September 1897 (het einde
van den termjjn gedurende welken zjj krach
tens art 39 der wet wachtgeld zullen genieten)
elders te worden geplaatst.
Terwjjl de diatricts-schoolopziener meent dat
niet vele nadeelen aan de verandering zjjn
verbonden, noemt hjj de volgende voordeeleni
welke voorzeker lang niet van beteekenis zjjn
ontbloot en de reorganisatie uit een paedago-
gisch oogpunt aanbevelenswaardig maken*.
1°. de nieuwe localiteit kan uitmuntend
worden, terwjjl de tegenwoordige zeer gebrek
kig is
2°. het classicaal onderwijs komt, doordien
de klassen flinker bezet worden, beter tot zjjn
recht
3°. het ondorwjjs der meisjes schijnt hem te
moeten winnen door het samenwerken met
jongens, omdat de jongens na het 6e leerjaar
aan vaste eischen moeten voldoen (gymnasium,
hoogere burgerschool)het peil van het on
derwijs der meisjes vindt hierin een waarborg
voor standvastigheid
4°. de voortzetting van het onderwjjs na het
6e leerjaar wordt voor de meisjes geleidelijker;
het thans bestaande examen ter toelating tot
het op school G voortgezet onderwjjs vervalt
5°. de eenheid van het onderwjjs der meis
jes wint, wanneer ze onafgebroken onder bet
zelfde hoofd bljjven.
Wat de financieele zjjde van het vraagBtuk
betreft, wjj kunnen bet, zonder het onderwjjs
schade te berokkenen of de in dienst te hou
den onderwjjzers en onderwijzeressen te be-
nadeelen, niet verder brengen dan tot eene
jaarljjksche bezuiniging van ongeveer f 5000
EEN KERSTVERHAAL.
Uit het Fransch.
van
FRANQOIS COPPÊE.
H.
"Voortaan zal de heer Godefroy in staat zjjn
zjjne eigen zaken en die van Frankrjjk te
verwaarloozen dat er niet slechter bjj zal
varen om zich wat ernstiger met Raoul te
bemoeien. Hp zal uit Andelys de zuster van
zjjn vader laten komen, die oude tante, die
half boerin is gebleven en waarover bjj de
dwaasheid had te blozen. Zjj zal het dienst
personeel ergeren met haar Normandischen
tongval en hare witte mutsen. Maar zjj zal
waken over haar achterneefje, die goede vrouw.
Voort, voort, koetsierDie meester, die altjjd
zoo'n haast heeft, die (gjj naar zooveel geld.
bijeenkomsten hebt gebracht, naar zooveel
hebzuchtige lieden, is dezen avond nog onge
duldiger en heeft nu een andere zorg dan geld
te verdienen. Voor het eerst in zjjn leven zou
hjj zjjn kind ter dege omhelzen. Gauwer dan
toch koetsier! Gauwer! Gauwer!
Intusschen heeft het vlugge paard, in de
heldere koude avondlucht Parjjs nog eens
doorloopen, den eindenloozen boulevard afge
legd en zoodra men de wal voorbjj is, komen,
onmiddellijk na de groote huizen en sierljjko
na twee jaar en binnen dien tjjd tot eene van
omtrent 4000 's jaars
Het reorganisatieplan, dat wjj u ter beoordee
ling aanbieden, is grootendeels belichaamd in
de hierbjj gevoegde concept-verordeningen tot
regeling van het lager onderwjjs.
In het algemeen diene tot toelichting daar
van het volgende.
Na wegruiming van het aan de gemeente
bchoorend huis in de Wagenaarstraat wjjk D
78 wordt in den daarachter gelegen grooten
tuin een gebouw gesticht, als 't ware een
boven- en een benedenhuis met afzonderlijken
toegang en opgang. Binnenshuis hebben die
deelen onderlinge gemeenschap.
Het benedenhuis is bestemd voor de eerste
zes klassen en bevat 6 schoollokalen, elk voor
ongeveer 30 kinderen, een lokaal voor vrjje-
en orde-oefeningen in de gymnastiek, de noo-
dige privaten, bergplaatsen enz. In dat be
nedenhuis genieten jongens en meisjes te
zamen het onderwjjs, dat thans op school E
(hoofd Blankert) wordt gegeven, vrjje- en orde
oefeningen der gymnastiek en, wat de meisjes
aangaat, bovendien onderwjjs in de nuttige
en fraaie (haken) handwerken. Dat onderwjjs
moet, evenals nu, ook zjjn gericht op het
aanstaande bezoek der manneljjke leerlingen
aan het gymnasium en de rjjks hoogere bur
gerschool het nieuwe hoofd zal dienaangaande
bjj het opmaken van zjjn leerplan in overleg
hebben te traden met den rector en met den
directeur der rjjks hoogere burgerschool, doch
wjj zjjn zulks met den districts-schoolop-
ziener volkomen eens daarbjj behoort te
worden in acht genomen, dat de lagere school
niet heeft te voldoen aan eiken eisch, dien
eene inrichting van voortgezet onderwjjs (ze
zjj gymnasium, hoogere burgerschool of ander
zins) haar stelt; zjj leeft haar eigen leven en
richt dit zoo goed mogeljjk naar de bestem
ming van hare leerlingen als zjj bereikt heeft,
wat voor de gemiddelde leerlingen bereikbaar
is, kan zjj geacht worden geheel aan hare
verplichtingen te hebben voldaan. De inrich
tingen van voortgezet onderwjjs hebben zich
wederkeerig op de hoogte daarvan te stellen
en haar onderwjjs daarnaar te regelen.
Het bovenhuis is bestemd voor de hoogste S
klassen en bevat 5 gewone schoollokalen, elk
voor ongeveer 20 leerlingen, 1 teekenzaal, en
andere vertrekken, bv. voor onderwijzeressen,
het onderwjjs in de kennis der natuur (physica),
privaten, bergplaatsen enz. Het wordt uit
sluitend bestemd voor meisjes, die de zesde
klasse van de school (beneden) hebben door
loopen of die, van elders komende, die ont
wikkeling hebben bereikt. De omvang van
het onderwijs komt, behoudens de verande
ringen in het leerplan, bedoeld in art. 21 der
wet, te brengen, in hoofdzaak overeen met
dat van de tegenwoordige school G. In tegen
stelling van den districts-schoolopziener, die
slechts 4 vervolgklassen zoude wenschen, geven
wjj de voorkeur aan 5 zoodanige klassen, niet
alleen om zoodoende het peil van de vroeger
bestaan hebbende middelbare meisjesschool
zoo nabjj mogeljjk te bljjven, maar ook om
den overgang van deze afdeeling der nieuwe
school in eene middelbare school voor meisjes,
zoodra de regeering onze hoop mocht verwe
zenlijken van aan de gemeenten voor zooda
nige inrichtingen van onderwjjs weder een
rijkssubsidie toe te kennen, gemakkeijjk te
kunnen doen plaats hebben. Immers er zou
dan niets anders te doen zjjn dan eene leera-
res meer te benoemen en eene der leeraressen
tot directrice te maken.
De toegang tot het benedenhuis zou zjjn
door de Brouwerjjpoort, die tot het bovenhuis
in de Wagenaarstraat. In de rooiljjn van deze
straat zou een muur of een jjzeren hek komen
te staan daarachter zou een tuintje komen
te liggen en daarachter het gebouw komen te
staan, vrjj alzoo van het leven op straat.
Onderwjjs in de gymnastiek (vak s) zou wor
den gegeven aan de meisjes der school, in het
gymnastieklokaal der tegenwoordige school G
op de Haringplaats, aan de jongens in het lo-
De bezuiaigmg van ƒ5000 zal grooter worden, zoo
dra het tegenwoordig aan de scholen D, E en G ver
bonden personeel geheel of gedeeltelijk door ander
wordt vervangen. Ook die van ƒ4000 wordt, behalve
in dit geval, grooter zoodra de overtollige onderwijze
ressen elders worden geplaatst.
hotels, de donkere stegen en eenzame pleinen
van de buitenwjjken. Het rjjtuig houdt stil
en de heer Godefroy ziet bjj het schitterende
licht zjjner lantarens een laag, onaanzienlijk
leemen hutje, een krot. Het is het goede
nummer, hier woont die Pierron. Onmiddelljjk
gaat de deur open en er versehjjnt een man,
een groote kerel, een echt Fransche kop met
een rossigen knevel. Hjj heeft maar een arm
en de linker mouw van zjjn wollen tricot is
onder den oksel opgerold. Hjj bekjjkt het
sierljjke rjjtuig, den heer in zjjn mooien pels
en zegt vrooljjk»Zoo mjjnheer, dus zjjt gjj
de Papa wees niet bang. Er is den jongen
niets overkomen".
En plaats makende om den bezoeker bin
nen te laten, voegt hjj er met den vinger op
den mond bjj »St! Hjj doet dodo."
III.
Inderdaad een krot! Bjj het schjjnsel van
een petroleumlampje, dat heel weinig licht
geeft en leeljjk riekt, onderscheidt de heer
Godefroy een latafel, waaraan een lade ont
breekt, eenige kapotte stoelen, een ronde tafel
waarop een halve ledige kan, drie glazen en
een bord met koud kalfsvleescb staan, en
tegen de witte muren twee platen, de ten
toonstelling van '89, met den Eiffeltoren,
donkerblauw gekleurd, en het portret van
generaal Boulanger, jong en schoon als een
tweede luitenant. Vergeef deze laatste zwak
heid bjj den bewoner van dit armoedige
huisje; zjj werd bjjna door geheel Frankrjjk
gedeeld.
kaal op de Groenmarkt, een en ander indien
zulks door ouders of voogden verlangd wordt
en tegen afzonderljjk schoolgeld. Onderwjjs
in de vrjje en ordeoefeningen der gymnastiek,
dat thans noch aan school D,noch aan school
E wordt gegeven, zouden daarentegen de leer
lingen der eerste zes klassen in het schoolge
bouw zelf genieten.
Hoe het onderwijzend personeel in het al
gemeen zou zjjn samengesteld kan u bljjken
uit de ontwerp-verordening II. Meer in het
bjjzonder diene daaromtrent het volgende.
Aan het hoofd der school zouden wjj en de
districts-schoolopziener wenschen geplaatst te
zien den heer M. M. Blankert, thans hoofd
van school E, en wel op eène jaarwedde van
1500 vrjje woning.
(NB. Zjjne taak zou zich, naar wjj ons voor
stellen, dienen te bepalen tot die, welke een
hoofd eigen is, en bovendien tot het geven
van ±11 uren 'a weeks b v. Nederlradsch of
geschiedenis aan de leerlingen der 8e tot en
met de 11e klasse.)
Tenzjj bjj den arrondissements-schoolopzie-
ner, met wien krachtens het bepaalde in art.
28 der wet in overleg moet worden getreden,
overwegende bezwaren bestaan, zouden wjj aan
de school wenschen verbonden te zien en
mitsdien ter benoeming tot onderwjjzer of on
der wjj zeres willen voordragen
1. Mej. H. A. de Bats, die bet langst aan
school D is verbonden eb mitsdien daar de
oudste rechten geniet, voor de le klasse en
wel op hare tegenwoordige jaarwedde van 600;
2. Mej. A. P. Mallego of den heer H. J.
Visser, respectieveljjk onderwijzeres aan school
D en jongsten onderwjjzer aan school E, voor
de 2e klasse op hare of zjjne tegenwoordige
jaarwedde van f 650 of f 600;
3. den onderwjjzer van school E, den heer
G. J. Endhoven, voor de 3e, 4e, 5e of 6e klasse
op zjjne tegenwoordige jaarwedde van ƒ1000;
4. den onderwjjzer van school E, den heer
L. Hogerland voor de 3e, 4e, 5e of 6e klasse
op zjjne tegenwoordige jaarwedde van 850;
5. den onderwjjzer van school E, den heer
F. J. van de Ransou voor de 3e, 4e, 5e of 6e
klasse op zijne tegenwoordige jaarwedde van
900;
6. den onderwjjzer van school E, den heer
W. K. Kuiler voor de 3e, 4e, 5e of 6e klasse
op zjjne tegenwoordige jaarwedde van ƒ800;
7. Mej. J. P. W. Sehmitt, verbonden aan
school D voor het onderwjjs in de nuttige
en fraaie handwerken, in de 3e, 4e, 5e en 6e
klasse op hare tegenwoordige jaarwedde van
ƒ175;
8. Mej. A. S. Beugel voor het onderwjjs in
de vrjje- en ordeoefeningen der gymnastiek
hoofdzakelijk of uitsluitend aan de vrouweljjke
leerlingen der le, 2e, 3e, 4e, 5e en 6e klasse
op de jaarwedde van 300, welke zjj thans
als onderwijzeres aan school G geniet;
9. Mej. S. van Slee, hoofd van school G, voor
het onderwjjs in het Fransch in de 7e t/m 11e
klasse op hare tegenwoordige jaarwedde van
2000 en in het genot van hare tegenwoor
dige vrjje woning of f 300 vergoeding voor
huishuur
(NB. Zjj zou volgens eene voorloopig door
den districts-schoolopziener voor ons ontworpen
regeling hebben te geven 19 uren 's weeks.)
10. Mej. E. Köbnen, onderwijzeres aan
school G, voor het onderwjjs in het Hoog-
duitsch in de 7e t/m 11e klasse op hare te
genwoordige jaarwedde van 1400
(NB. Zjj zou hebben te geven 20 lesuren
's weeks.)
11. Mevr. G. Willeumier, onderwjjzeres aan
school G, voor het EDgelsch in de 8e t/m 11e
klasse op hare tegenwoordige jaarwedde van
1500
(NB. Zjj zou 's wekeljjks hebben te geven
17 lesuren.)
12. Mej. C. H. Tiggelaar, hoofd van de
school D, voor het onderwjjs in bv. Neder-
landsch in de 7e klasse (4 uren) en de aard
rijkskunde en de geschiedenis in de 7e t/m
11e klasse (20 uren) op hare tegenwoordige
jaarwedde van 1200 en in het genot van
hare tegenwoordige vrjje woning of 300
vergoeding voor huishuur
(NB. Krachtens het 2e lid van art. 78 der
wet op het middelbaar onder wjj a iB deze on
derwijzeres ook bevoegd tot het geven van
onderwjjs in het Nederlandseh, de geschiedenis
Maar de eenarmige heeft de lamp opgeno
men en op de toonen loopende, verlicht hjj
een hoek van de kamer, waar op een vrjj
zindel jjk bed twee kleine jongens heel gerust
liggen te slapen. In het jongste der twee,
waar de ander beschermend zjjn arm omheen
geslagen heeft, en hem tegen zjjn schouder
drukt, herkent de heer Godefroy zjjn zoon.
»De twee wurmen vielen om van den
slaap," zei Pierron, zich beijverende zjjn zware
stem te dempen »en daar ik niet wist wanneer
men den kleinen aristozou komen opeiscben,
heb ik hun rnjjn bed afgestaan en zoodra zjj
onderzeil waren ben ik mjjn aangifte bjj den
commissaris gaan doen. Gewoonlijk slaapt
Zidore in de insteekkamer maar ik dachtzjj
liggen hier beter. Ik bljjf maar op, dat is
zoo erg niet, dan ben ik morgen des te vroeger
bjj de hand voor de markt."
Maar de heer Godefroy luistert slechts half.
Met een verlegenheid, die hem geheel nieuw
is, beschouwt hjj die twee slapende kinderen.
Zjj liggen in een leeljjk jjzeren bed, op een
grjjze hospitaal-deken; en toch welk een aan
doenlijke bevallige groepEn wat ziet Raoul,
die nog zjjn mooi fluweelen pakje aan heeft en
zich angstig tegen zjjn kameraadje aandrukt,
er tenger en zwak uit. De vader, die een
oogenblik van zjjn kind beroofd is geweest,
benjjdt bjjna het gebruinde, krachtige gelaat
van den armen knaap in zjjn blauwe kieltje.
ȕs dat uw zoon?" vraagt hjj aan den
man met één arm.
»Neen mjjnheer," antwoordt deze, »ik
ben vrjjgezel en zal wel nooit trouwen met
en de aardrijkskunde aan een middelbare
meisjesschool, zoodat zjj in het geval, dat de
7e, 8e, 9e, 10e en 11e klasse der school eens
eene middelbare mocht worden, aan deze
school zou kunnen verbonden bljjven, zoo goed
als de hiervoren sub 9 t/m 11 genoemde on
derwijzeressen, de hierna sub 13 en 14 te noe
men onderwijzers en de sub 15 te noemen
onderwijzeres.)
13. den beer J. C. Fischer, onderwjjzer in
het rekenen, de wiskunde en een deel van de
kennis der natuur (natuurkunde) in de 7e t/m
11e klasse op eene jaarwedde van f 1400,
welke hjj ook thans geniet;
(NB. Aangenomen dat de heer Gerth van
Wjjk, gel jjk tot nu toe, 5 lesuren 's weeks in
de kennis der natuur (plant- en dierkunde)
zal geven, zou de heer Fischer voor zjjne re
kening krjjgenWiskunde (w. o. rekenen is
begrepen) 11 uren en kennis der natuur (na
tuurkunde) 8 uren. Te samen 's weeks 19 uren.)
14. den heer H. L. Gerth van Wijk, onder
wjjzer aan school G, voor het onderwjjs in de
natuurljjke geschiedenis in de 7e t/m 11e klasse
op zjjne tegenwoordige jaarwedde van 400.
15. Mej. M. J. de Haan voor het onderwjjs
in het handteekenen, de nuttige en fraaie
handwerken in de 7e t/m 11e klasse op de
tot nu toe door haar genoten jaarwedde van
800.
Mej. A. S. Beugel zoude, behalve met het
onderwjjs in de vrjje en ordeoefeningen der
gymnastiek aan meisjes in de eerste 6 klassen
geheel werkzaam worden gesteld aan de gym-
nastiekschool zonder dat hare jaarwedde eeniger-
mate verandert.
De volgende onderwjjzer en onderwijzeressen
zouden ten gevolge van die reorganisatie van
hunne betrekkingen worden ontheven en op
wachtgeld (art. 39 onderwijswet) worden ge
steld
de dames A. C. Abreseh, C. A. Pjjnappel.
M. S. Bourdrez, S. E. van Embden, J. G. J.
Dhont en A. P. Mallego of de onderwjjzer H,
J. Visser. Eene van die onderwijzeressen is
geboren in 1855, eene in 1861, eene in 1873,
drie zjjn geboren in 1863, genoemde onder
wijzer in 1856, allen jong genoeg en genoeg
zaam voor hunne taak berekend om te mogen
verwachten, dat zjj niet of slechts kort op
wachtgeld zullen behoeven te bljjven. Boven
dien zouden wjj u, overeenkomstig den geest
van het advies van den districts-schoolop
ziener, wenschen voor te stellen tot SI Decem
ber 1895, bjj wjjze van toelage de wachtgelden
aan te vullen tot het bedrag van de thans ge
noten jaarwedden.
Daarentegen zjjn over het algemeen de
ouderen, die allicht niet zoo gemakkeljjk
spoedig elders plaatsing vinden, begrepen
onder hen of haar, die door ons ter benoeming
zouden worden voorgedragen.
Ter beoordeeling van de financieele gevolgen
van de reorganisatie diene het volgepde
overzicht.
De jaarwedden voor school D bedragen te
zamen f 4675, die van school E f 5550, die
van school G f 10200, samen f 20425, huur van
school E f 100, vrjje woning van 3 hoofden (D, E
en G) Memorie, onderhoud gebouwen en onder-
wjjzerswoningen voor de drie scholen f 600,
idem van de meubelen f 300, kosten van da-
gel jjksch schoonhouden der lokalen, bjj wjjze
van abonnement f 375, kosten van verlichting
en verwarming van 3 scholen f 300, te zamen
f 22100.
De jaarwedden voor de nieuwe school zouden
aanvankelijk, nl. zoolang als geene andere
dan de tegenwoordige onderwijzeressen en
onderwjjzers aan de school worden verbonden,
niet minder bedragen dan voor M. M. Blankert
f 1500, G. J. Endhoven f 1000, L. Hogerland
f 850, P. J. van de Ransou f900, W. K. Kuiler
f 800, H. J. Visser (f 600) of A. P. Mallego
(f 650) f 625, C. H. Tiggelaar f 1200, H. A. de
Bats f 600, J. P. W. Sehmitt f175, S. van Slee
f 2000, E. Köhnen f 1400, G. Willeumier f 1500,
J. C. Fischer f 1400, H. L. Gerth van Wjjk
f 400, M. J. de Haan f 800, A. S. Beugel f 300.
De kosten wegens stichting van de nieuwe
school kunnen, bljjkens een bereids opgemaakt
voorloopig plan en eene reeds voorloopig opge
maakte begrooting door den gemeente-bouw
meester, veilig worden gesteld op ongeveer
f 40.000, waarvan 25 voor rekening komt
van het rjjkalzoo komt voor rekening der
het oog op mjjn ongeluk. O, 'tis ellendig!
Een wagen die mjj over den arm is gegaan....
Maar wat zal men er aan doen! Twee jaar
geleden stierf een buurmeisje, dat door een
schelm in den steek was gelaten en voor haar
kind den kost moest verdienen met bet maken
van kransen voor de kerkhoven maar bjj
dat werk wordt men niet rjjk. Zjj heeft haar
kind grootgebracht tot zjjn vjjfde jaar en
toen moesten de buurvrouwen voor haar
kransen gaan koopen. Na haar dood heb ik
den knaap bjj mjj genomen. Oer was niet
veel verdienste aan en ik ben er spoedig voor
beloond want op zjjn zevende jaar is hjj al
een heele kerel, die zich wat nuttig maakt.
Des Zondags en Donderdags en ook de andere
dagen na schooltjjd gaat hjj met mjj mee en
houdt de weegschaal vast, helpt de kar duwen,
'tgeen mjj met mjjn eenen arm nogal zwaar
valt. Als ik bedenk dat ik vroeger een
goede werktuigkundige was, die tien frank
per dag verdiende. Maar kom Zidore is
wat handig. Hjj heeft den kleinen jongen
heer opgeraapt.
»Wat? Dit kind?" riep de heer Gode
froy uit.
»Een klein mannetje zooals ik zeg. Hp
kwam uit sohool en ontmoette het andere
kind, dat recht op hem afkwam op het trottoir
en tranen met tuiten huilde. Hjj heeft hem
toegesproken, getroost, gerustgesteld zooveel
hjj kon; maar men verstaat niet veel van
hetgeen uw ventje vertelt. Hjj zegt Engel-
sche woorden en Duitsche woorden, maar het
was niet mogeljjk zjjn naam en zjjn adres te
gemeente f 30.000voor rente en aflossing
van deze som is jaarljjks noodig hoogstens 4l/2
percent, uitmakende een jaarljjksch bedrag van
f 1350. Vrjje woning voor M. M. Blankert (op
den Wal), mej. Van Slee (op de Haringplaats)
en mej. Tiggelaar (in de Langedelft) Memorie.
Huur van de school en de onderwjj zerawoning
(mej. Tiggelaar) in de Langedelft f 100. On
derhoud gebouwen en van de onderwjjzers-
woningen, de ledig Btaande schoollokalen in
begrepen, f 600. Onderhoud van de meubelen
van éene school f 150. Dageljjksch schoonhou
den bjj wjjze van abonnement f 250. Verlich
ting en verwarming f 150, samen f 18.050.
Het schoolgeld, dat voor school E bedraagt
f 30 a f 40 en voor school D t 25 a f30, zoude
voor de nieuwe school, waaraan de kinderen,
die thans school D en school E bezoeken, het
zelfde onderwjjs genieten, veilig',kunnen worden
gebracht zoowel voor jongens en meisjes op
f 30 a f 40. Dit geeft een meerdere jaarljjk
sche inkomst van ongeveer f 750.
Tegenwoordig bedraagt het schoolgeld voor
school G f 60, inclusief gymnastiek.
Voor dit onderwps in de gymnastiek zou
echter voortaan f 8 per leerling extra zjjn ver
schuldigd. Gesteld dat slechts 25 leerlingen
van de omstreeks 50, die in den regel thans
school G bezoeken, daaraan deelnemen, dan zou
zulks een ontvang geven van f 200, samen
f 950, bljjft alzoo f 17.100.
Zoodoende zou reeds twee jaar na 1 Sep
tember 1895 eene jaarlyksclie bezuini
ging worden verkregen van 22.100
17.100 f SOOO.
Véor 1 September 1897 echter zal op dit
bedrag niet vast kunnen worden gerekend.
Immers vinden de overtollige onderwijzeressen
niet vóór dat tjjdstip elders plaatsing, dan zal
haar een wachtgeld moeten worden uitgekeerd
dat voor de helft door de gemeente aan het
rjjk moet worden vergoed (laatste lid van art.
39 der wet.) Dit zal de gemeente hoogstens
kunnen komen te staan op 1300 van 1
September 1895 tot 31 Augustus 1896 en van
1 September 1896 tot 31 Augustus 1897.
In het bedrag der rijksbijdrage krachtens
art. 5 der wijzigingswet van de wet tot rege
ling van het lager onderwjjs ad 13.082.47
(zie memorie van toelichting op hoofdstuk IV
afd. I art. 2 der inkomsten gemeentebegroo-
ting voor 1895) komt tengevolge van de reor
ganisatie geene verandering. Dat bedrag zou
eerst dan vermindering ondergaan, indien on
geveer f 6500 werd bezuinigd.
Deze gelegenheid hebben wjj te baat geno
men om in ons ontwerp der verordeningen
enkele veranderingen voor te stellen betreffende
het onderwjjs buiten de eigenljjke kwestie om.
Redactie-wjjzigingen en andere min belangrjjke
zaken daargelaten, wjj zen wjj u hierbjj slechts
op de weglating van het thans bepaalde in
art. 6 van verordening II (art. 5 van het ont
werp) ten aanzien van de dienstjaren, door
onderwjjzers elders doorgebracht. Wjj moeten
met den districts-schoolopziener erkennen dat
die bepaling niet gelukkig is, omdat zjj repres
sief kan werken op de immigratie der onder
wjjzers van elders zoowel als op de emigratie
der Middelburgsche. Uit art. 8 van verorde
ning II (laatste lid van art. 5 van het ont
werp) hebben wjj, mede op advies van den
schoolopziener, weggelaten de woorden »buiten
de gewone schooluren," omdat het streven
dient te zjjn de vakken binnen de grenzen der
gewone schooluren te gevendoor de tegen
woordige regeling worden de belangen der
leerlingen opgeofferd aan de financieele be
langen der onderwijzersdeze belangen mo
gen echter evenmin geschaad worden en daarom
hebben wjj overigens die bepaling gehand
haafd. Slechts hebben wjj gemeend er aan
te moeten toevoegen, dat die verhooging voor
vrjje en orde-oefeningen der gymnastiek en
de eerste oefeningen van het handteekenen
slechts tweemaal voor iedere school worden
toegekend in overeenstemming met hetgoen
te dien aanzien voorkomt in de gemeente-
begrooting voor 1894 en die voor 1895 (Memo
rie van toelichting Bjj lage G).
De regeling van het herhalings-onderwjjs in
de vigeerende verordening stemt niet overeen
met den feitelijken toestand en hetgeen dien
aangaande voorkomtin degemeentebegrootin-
gen voor 1894 en 1895. In het ontwerp is
daarom die regeling anders omschreven.
weten te komen Zidore beeft hem bjj
mjj gebracht; ik was dicht in de buurt aan
het sla verkoopen. Terstond kwamen er een
menigte vrouwen om ons heen staan, kwa
kende als kikvorsohen. »Gjj moet hem bjj den
commissaris brengen." Maar dat wilde Zidore
niet. »Dan zal hjj bang worden", zei hi).
Want hjj is als alle Parjjzenaars, hjj houdt
niet van de agenten. En dan wilde uw jongen
hem niet meer loslaten. Nu, ook al goed.
Ik heb wat voortgemaakt met verkoopen en
ben naar huis gegaan met de kinderen. Zij
hebben samen een stukje gegeten, als de
beste vrienden en daarna: do do. Zjj zjjn
toch lief, niet waar
Het is zonderling wat er alzoo in het ge
moed van den heer Godefroy omgaat. Straks
in het rjjtuig had hjj zich wel voorgenomen
een mooie belooning te geven aan dengeen
die zjjn zoon gevonden had, een handvol van
dat goud dat zoo gemakkeljjk gewonnen was
bjj die groote inktkokers. Maar men heeft
voor dien rjjken man een tipje opgetild- van
het gordjjn dat het leven der armen verbergt,
die zoo dapper zjjn in hun leed, zoo lief der jjk
onder elkaar. De moed van die ongehuwde
moeder, die zich dood werkt voor haar kind,
de edelmoedigheid van dien gebrekkige die
een wees tot zich neemt, en vooral de schran
dere goedhartigheid van dien straatjongen, van
dat hulpvaardige kind voor een kleiner, dat
hg in bescherming neemt, terstond zjjn vriend
zjjn oudere broeder wordt en hem uit aange
boren fijngevoeligheid de ruwe aanraking met
de politie bespaart, dit alles treft den heec
